1. Bibotane bivé bi bili amu bi ne bibu’a ya ékôane Yéhôva?

 BI BILI fo’o beta ébotane ya bo bibu’a ya nda bôte Yéhôva, mbia biyoñe ya asu’ulane bia nyiñe bi. Nté ényiñe ya émo ji ja tu’a ke ôsu a bo abé, Yéhôva a ve bia bobejañ a besita ba su’u bia. (Bsa. 133:1) A volô bia na bi nyiñe meva’a été a menda me bôte mangan. (Éphé. 5:33–6:1) A ve bia atyeñe meyen a fe’e ya dañe minju’u bia tôbane mie, a volô fe bia na bi ba’ale ava’a dangan.

2. Jé bia yiane bo, a amu jé?

² Ve bia yiane ve ngule ya ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva. Amu jé? Amu é ne kui biyoñe biziñe na bôte bevo’o be jô nge ke bo mame me ne kolé bia ôbak. Bi ne fe bili atek éyoñe bia bo bikop, e dañedañ éyoñe bia bo ékobe jia abui biyoñ. Bia yiane ke ôsu a bo Yéhôva ésaé (1) éyoñe mojañe nge sita a bo jame da bo na bi kolé ôbak, (2) éyoñe môt ô nga luk a bo jame da te’e wo nyul, a (3) éyoñe bikobe biangane bia te’e bia nyul. Ayé’é di, bia zu kobô ajô njuk ôse ya minju’u bi ndôme mane lañe mi. Bia zu fe yene miñye’elane bi ne nyoñ a zene ya minkañete biwôlô bebo bisaé be Yéhôva belale ya melu mvus.

KELE’E ÔSU A WULU BA’ABA’A A YÉHÔVA ÉYOÑE KRISTENE FOK JA BO JAME DA KOLÉ WO ÔBAK

3. Minju’u mivé bebo bisaé be Yéhôva ba tôbane mie?

³ Amu jé é nji bo tyi’ibi? Bobejañe béziñe be bili mefulu ma tya’a bia nlem. Bevo’o be ne bo mame ma te’e bia nyul, nge bo bia abé. Bemvendé be ne fe bo bikop. Minju’u mite mise me ne bo na bôte béziñe be taté na ba bi biyebe nlem a lat a ékôane Yéhôva. Éyoñe ba yiane ke ôsu a kañe Zambe “nleme wua” a bobejañ a besita, be ne viane tyi’i na ba beta ki fe sulane vôme wua a bôte be nga kolé be ôbak, nge ki na ba tabe  ki fe bisulan. (Soph. 3:9) Ye avale ntyi’an éte é ne mvo’é? Mbo ésaé Yéhôva éziñe ya melu mvus fe a nga tôban avale nju’u te, bi tame zu yen aval avé nkañete wé ô ne volô bia.

4. Minju’u mivé nlômane Paul ô nga tôbane mie?

⁴ Mbo ésaé Yéhôva ya melu mvus. Nlômane Paul ô mbe ô yeme’e na bobenyañ a bekale bé ya nsisime be be’e metyi ya abé. Éve’an é ne na, éyoñ a mbe a ndôme suan ékôane bekristene ya Jérusalem, bobenyañ a bekale bé béziñe be nga ko nye woñ, amu be nji be be buni’i na a ne ñyé’é. (Mame mi. 9:26) Mvuse ya valé, bôte béziñe be nga li’i be kobô nye abé asu na be ve nye éyôlé mvit. (2 Cor. 10:10) Paul a nga yene fe ane mvendé éziñe ja nyoñe mbia ntyi’an a mbe ve bo na bôte bevok be kolé ôbak. (Gal. 2:​11, 12) Nde fe Marc ébe mbo ésaé wé a nga te’e nye nyul angôndô. (Mame mi. 15:​37, 38) Paul a nji kañese na jame da ya mame mete mese é bo na a bo teke beta wulu a bôte be nga kolé nye ôbak. Ve Paul a nga ke ôsu a nyane bobenyañ a bekale bé, a bo Yéhôva ésaé a ayôñ ése. Jé é nga volô Paul na a ke ôsu a jibi be?

5. Jé é nga volô Paul na a ke ôsu a subu bobenyañ a bekale bé bebé? (Becolossien 3:​13, 14) (Fombô’ô fe fôtô.)

⁵ Paul a mbe a nye’e bobenyañ a bekale bé. Nye’an ôte ô nga bo na Paul a bo te beme mise bikobe biap, ve mbamba mefulu map. Nye’an ôte ñwô ô nga bo fe na a bo mam émien a nga tili kalate Becolossien 3:​13, 14. (Lañe’ek.) Tame yen avale Paul a nga nyoñe Marc. Éyoñe Paul a nga taté ésaé missionnaire jé, Marc a nga li’i nye étam, ve Paul a nji ba’ale ôviti’i ziñe nlem. Mvuse ya valé, éyoñe Paul a nga tili bekristene ya Colosse kalate, a nga kate be na Marc a ne éwôlô ébe mbo ésaé, a nga jô fe na, a “ve fe [nye] ngule nyul.” (Col. 4:​10, 11) Éyoñe Paul a mbe mfetane nda mimbô’ô ya Rome, a nga jô Marc na a zu volô nye. (2 Tim. 4:11) Nalé a kôme liti na Paul a nga jamé bobenyañe bé, a nga ke fe ôsu a subu be bebé. Jé éve’ela Paul é ne ye’ele bia?

6-7. Aval avé bi ne ke ôsu a liti bobejañ a besita na bia nye’e be akusa bo bikobe biap? (1 Jean 4:7)

⁶ Ñye’elan. Yéhôva a yi na bi ke ôsu a nye’e bobejañ a besita bangan. (Lañe’e 1 Jean 4:7.) Éyoñe mojañe nge ke sita a bo bia jam é nji yian, bi ne tabe ndi na a nji be a kômbô’ô bia bo jam é ne abé. A na, a jeñe mezene mese na a bo mame me ne zôsô mise me Yéhôva. Bi ne fe jô biabebiene na, a ke bo jam éte a teke taté fas. (Mink. 12:18) Zambe a nye’e bebo bisaé bé ba wulu ba’aba’a a nye akusa bo bikobe  biap. To’o éyoñe bia bo bikop, Yéhôva a lume ki bia mvus, a ke ôsu a yene’e bia ane bemvôé bé. (Bsa. 103:9) Bi ne benya meva’a éyoñe Yéhôva a jamé bia, a bi ne liti na bia vu nye éyoñe bia jamé bôte bevok!—Éphé. 4:32–5:1.

⁷ Nde fe bi nji yiane vuane na bia yiane dañe yemete élate jangan a bobejañ a besita nté asu’ulan da subu bebé. Bia yiane yeme na étibila’a é ne tu’a bo ngul. É ne kui na be fete bia nda mimbôk amu mbunane wongan. Éyoñe bia tebe aval été éte nje ñhe bia ye dañe yi na bobejañ a besita be su’u bia. (Mink. 17:17) Bi tame zu yene jam é nga kui Josep, a mvendé ya Espagne. Be nga fete Josep a bobejañe befe nda mimbôk amu be nga bene su’u ésaé bezimbi. A jô na: “E nda mimbôk, bi mbe bi nyiñi’i nsamba, a é mbe é kui biyoñe biziñe na môt éziñe ya be bia a bo jame da kolé nyi mbok ôbak. Môt ase a mbe a yiane jibi nyu mbok, a jamé nye a nlem ôse. Nalé a nga volô bia na bi tabe nlatan a na môt ase a ke ôsu a kamane nyu mbok. Bi mbe bi nyiñi’i vôme wua a mimbôk mi nji be mi kañe’e Yéhôva. Môs éziñe me nga bu’i wo, ane be nga futi ma plâtre, me nji mbe ngule ya beta bo bisaé biziñ. Ve mojañ éziñ a nga sôbe ma biyé, a volô ma mezene mefe. Me nga kôme yene nya nye’an a mis éyoñe me mbe me yii mvolan.” Teke bisô na bi bili abui beamu ya kôme mejô a bobejañ a taté éyoñe ji.

KELE ÔSU A JIBI ÉYOÑE MÔT Ô NGA LUK A TE’E WO NYUL

8. Minju’u mivé belu’u ba tôbane mie?

⁸ Amu jé é nji bo tyi’ibi? Belu’u bese ba tôbane minjuk. Kalate Zambe a kôme jô na bôte be ne nlu’ane ba ye tôbane “minju’u minsône miap été.” (1 Cor. 7:28) Amu jé? Amu alu’u da late bôte bebaé be be’e metyi ya abé. Môt ase ya bebe a bili mefulu mé, mam a nye’e a ma a vini. É ne fe kui na bôte be ne nlu’ane be so bevôme bevôm, môt ase a bili metume mé. Ane éyoñe ja ye lôt, mefulu me solô me ne taté na ma yené. Mame mete me ne soo mejô nda aluk. Éyoñe beluk ba tôbane minjuk, môt ase a ne taté na a ve nyu mbok bijô, a too ki na bese ba bo bikop, a bese ba yiane jeñe na be kôme minju’u ba tôbane mie nda alu’u jap. Be ne su’ulane yene na jame ba yiane bo é ne na be kandane nge ki na be tyam alu’u dap. Ve ye ba ye fo’o nyiñe meva’a été éyoñe ba nyoñe ntyi’ane wua ya été? b Kalate Zambe a kobô ajô minga éziñ a nga ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva, akusa bo nnôm a nga bo na a tôbane ngule minjuk. Bia zu yene jame nkañete wé ô ne ye’ele bia.

9. Minju’u mivé Abigaïl a nga tôbane mie?

⁹ Mbo ésaé Yéhôva ya melu mvus. Abigaïl a mbe minga Nabal, ve Kalate Zambe a jô na môt ate a mbe mbia nlem a mame mé mese me mbe ve abé. (1 Sam. 25:3) É mbe é yiane bo angôndô ya ayaé na Abigaïl a nyiñ a avale môt éte. Ye Abigaïl a nga bi fo’o fane ya kôlô alu’u te? Ôwé, a nga bi fane ya bo de éyoñe David, môt a mbe na a tebe njô bôt Israël a nga téé na a ke wôé Nabal amu a nga ta nye a bôte bé. (1 Sam. 25:​9-13) Abigaïl a mbe ve tup a ve David fane ya wôé nnôm. Ve a nga viane ye’elane David na a bo teke wôé Nabal. (1 Sam. 25:​23-27) Jé é nga tindi nye na a bo nalé?

10. Jé é nga yiane tindi Abigaïl na a ke ôsu a tabe nda alu’u jé?

¹⁰ Abigaïl a mbe a nye’e Yéhôva a semene  fe metiñe mé a lat a aluk. Teke bisô na a mbe a yeme’e jame Zambe a nga jô Adam ba Ève éyoñ a nga lat alu’u ôsu. (Mett. 2:24) Abigaïl a mbe a yeme’e na Yéhôva a mbe a yene’e aluk ane élat é ne étyi. A mbe a kômbô ve Zambe nlem avak, a jam éte nje é nga tindi nye na a bo mame mese a mbe ngule ya bo asu na a nyii nda bôte jé, to’o nnôme wé. A nga bo jam éte avôl avôl asu na David a bo teke wôé Nabal. A nga bele fe sili njaman a too ki na a nji bo jam éziñ é ne abé. Da kôme yené ne fômelé na Yéhôva a mbe a nye’e Abigaïl amu a mbe ayok, a amu mbamba été nsisime wé. Jé nkañete Abigaïl ô ne ye’ele beluk?

11. (a) Jé Yéhôva a yi na belu’u be bo? (Beéphésien 5:33) (b) Carmen a nga saé ngul asu na a ba’ale nda alu’u jé, jé nkañete wé wo ye’ele wo? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹¹ Ñye’elan. Yéhôva a yi na nnôme ba ngale be ke ôsu a nyiñe nsamba, to’o éyoñe môte wua ya be be a bili mefulu me ne njuk. Ngo’o abime mevak Zambe a wôk éyoñ a yen ane beluk ba ve ngule ya kôme mejô ma kui zañe jap, a éyoñ a yen ane nlu’u ase a semé nyu mbok, a éyoñ a yen ane beluk ba nye’esan a nlem ôse. (Lañe’e Beéphésien 5:33.) Bi tame nyoñ éve’ane Carmen. Bebé mimbu misamane mvus alu’u dé, Carmen a nga taté na a yé’é Kalate Zambe a Bengaa be Yéhôva, a su’ulane duban. Carmen a jô na: “Nnôme wom a nji nye’e ntyi’ane me nga nyoñ, ane a nga taté na a wô’ô ôlune na ma jañele éyoñe ma yiane tabe a nye na ma ke bisulan, a amu me mbe nsanane ya kañe Yéhôva. A mbe a ta ma, a jô’ô na a zu ma ben.” Akusa bo nalé, Carmen a nga ke ôsu a ba’ale nda alu’u jé. A nga bo mimbu 50 a va’a ngule ya nye’e nnôm a semé fe nye. A ke ôsu a jô’ô na: “Ane mimbu mi nga lôt, me nga yé’é avale me ne tu’a bi atyeñe meyen a avale me ne kobô nnôme wom évôvoé été. Me nga bo jam ése me mbe ngule ya bo asu na me ba’ale nda alu’u jam, amu me mbe me yeme’e na aluk é ne édima mise me Yéhôva. Me nji ve’ele simesane môs éziñe na ma kôlô alu’u dam amu ma nye’e Yéhôva.” c Nge wo tôbane minjuk nda alu’u jôé, ô ne tabe ndi na Yéhôva a ye su’u wo, a na a ye volô wo na ô jibi mie.

KELE’E ÔSU A BO YÉHÔVA ÉSAÉ ÉYOÑE BIKOBE BIÔÉ BIA TE’E WO NYUL

12. Nju’u ôvé bi ne tôbane wô éyoñe bia te bo mbia nsem?

¹² Amu jé é nji bo tyi’ibi? É ne kui na bi bili atek éyoñe bia te bo mbia nsem. Kalate Zambe a jô na, minseme miangane mi ne  bo na bi wô’ô nleme “ntya’an a ôlun.” (Bsa. 51:17) Mojañ éziñ a ne jôé na Robert a nga saé ngul abui mimbu asu na a bo mvolô ya ékôane bekristen. Ve a nga viane bo mbia nsem, a nalé a nga bo na a simesane na a te koñe Yéhôva. Robert a jô na: “Éyoñe me nga kui na me yeme jame me nga bo, mone môte ya nleme wom a nga taté na a bôme ma. Mvuse ya valé, abum é nga taté na da bo ma mintaé. Me nga taté na ma nyeñeban a ye’elane Yéhôva. Éyoñ éziñ, me nga kui fe na me simesane na Zambe a ye ke beta jañele éyoñe jé na a vô’ôlô meye’elane mam. Amu jé a yiane vô’ôlô ma? Me nga bo mame me nga te’e nye nyul.” Nge bia bo mbia nsem, nlem ô ne bia bo ntya’an aval é ne na bi nga simesane na Yéhôva a lumeya bia mvus, a na é nji beta bo mfi ya ke ôsu a bo nye ésaé. (Bsa. 38:4) Nge ô tele aval été éte, ô ne simesane nkañete mbo ésaé Yéhôva ya melu mvus a nga ke ôsu a bo nye ésaé akusa bo a nga bo mbia nsem.

13. Mbia nseme mbé Pierre a nga bo, a mame mevé me nga tindi nye na a bo nsem ôte?

¹³ Mbo ésaé Yéhôva ya melu mvus. Alu Yésus a nga kandane nyiñe si va, nlômane Pierre ô nga bo abui bikop, a bikobe bite bi nga bo na ô bo beta nsem. Pierre a mbe a too ndi a émien angôndô, ane a nga jô Yésus na to’o beyé’é bevok ba lume nye mvus, nye a ye ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye. (Marc 14:​27-29) Mvuse ya valé, éyoñe Yésus a mbe afube ya Gethsémané, Pierre a nga kate kui na a mombô abui biyoñ. (Marc 14:​32, 37-41) Nde fe, éyoñe beta nsamba bôt a nga so a bili minkpwaté mekône na a zu bi Yésus, Pierre a nga li’i Yésus étam. (Marc 14:50) Asu’ulane ya été, Pierre a nga jô biyoñe bilale na a yeme ki Yésus, a kane’e ngana na a yeme ki nye. (Marc 14:​66-71) Jé Pierre a nga bo éyoñ a nga yemelane na a boya beta nsem? Nlem ô nga bo nye mbia mintaé, ane a nga yôn abui a ve émiene mekua. (Marc 14:72) Tame ve’ele simesan avale Pierre a nga wô’ô nleme mintaé, éyoñe be nga wôé mvôé jé Yésus bone mewolo mvuse ya valé. Pierre a nga yiane simesane na a ne zezé jôm!

14. Jé é nga volô Pierre na a ke ôsu a bo Yéhôva ésaé? (Fombô’ô fôtô ya ékô’ôla.)

¹⁴ Abui mam é nga volô Pierre na a ke ôsu a bo Yéhôva ésaé. A nji ke kulubu vôme wé étam, a nga ke yene bobenyañe bé ya nsisim. Teke bisô na be nga ve nye ngule nyul. (Luc 24:33) Jam afe é ne na, éyoñe Yésus a nga wômô soñ, a nga yené be Pierre éko éziñ asu na a ve nye ngule nyul. (Luc 24:34; 1 Cor. 15:5) Mvuse ya valé, Yésus a nji  komekane Pierre amu bikop a nga bo, ve a nga jô mvôé jé na a ye ve nye beta mimbe’e. (Jean 21:​15-17) Pierre a mbe a yeme’e na a nga bo beta nsem, ve a nji ke sili mo si. Amu jé? Amu a mbe a too ndi na Masa wé, Yésus a ngenan a nye’e nye. Nde fe bobenyañe bé ya nsisime be nga ke ôsu a su’u nye. Jé nkañete Pierre ô ne ye’ele bia?

15. Ndi nleme fé Yéhôva a yi na bi bi? (Besam 86:5; Beromain 8:​38, 39) (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁵ Ñye’elan. Yéhôva a yi na bi tabe ndi na a nye’e bia a na a ne ôjeja’a ya jamé bia. (Lañe’e Besam 86:5; Beromain 8:​38, 39.) Éyoñe bia te bo nsem, bi wô’ô ve biabebiene bijô. Ve nalé a nji bo abé. Nde ñhe bi nji yiane simesane na Yéhôva a nye’e ki fe bia nge ke na a vo’o ki fe bia jamé. Ve bia yiane ji’a jeñe mvolan. Robert bia ke jô nye yôp a jô na: “Me nga bo nsem amu me mbe me buni na mone ngule wom a ne volô ma na me dañe meve’ele.” A nga yene na a yiane ke yene bemvendé. A jô na: “Éyoñe me nga ke yene bemvendé, be nga volô ma na me yem abim avé Yéhôva a nye’e ma. Me nga wô’ôtane fe na bemvendé ba nye’e ma. Be nga volô ma na me yeme na Yéhôva a ye ve’ele li’i ma étame môs éziñ.” Bia fe bi ne tabe ndi na Yéhôva a nye’e bia nya abuii, a na a jamé bia éyoñe bia jôban abé dangan, éyoñe bia jeñe mvolan, a éyoñe bia ve ngule ya bo te ke ôsu a bo minsem. (1 Jean 1:​8, 9) Ndi nlem éte ja volô bia na bi bo te bili atek, nge ki sili mo si éyoñe bia te bo mbia nsem.

16. Amu jé wo nyoñe ntyi’ane ya ke ôsu a bo Yéhôva ésaé?

¹⁶ Éyoñe Yéhôva a yene ngul ése bia ve na bi kañe nye mbia biyoñe bia nyiñe bi, jam éte da bo na nlem ô jaé nye a mevak. A mvolane Yéhôva, bi ne ke ôsu a jibi to’o bia tôbane mame me ne te’e bia nyul. Bi ne ke ôsu a nye’e bobejañ a besita bangan, a jamé be to’o ba bo mame ma kolé bia ôbak. Bi ne liti na bia nye’e Zambe nya nye’ane a na bia semé nta’ane mam a nga bo, éyoñe bia bo mame mese bi ne ngule ya bo asu na bi kôme mejô me ne kui nda alu’u jangan. Éyoñe bia te bo nsem, bi ne jeñe mvolane Yéhôva a ke ôsu a bo nye ésaé bi too ndi na a nye’e bia, a na a ye jamé bia. Bi ne tabe ndi na Yéhôva a ye ve bia abui bibotane nge bi bo te “bili ate’e mfa’a ya bo jam é ne mvaé.” —Gal. 6:9.