1-2. (a) Éyoñ évé nje Paul a nga tili bôte ya Éphèse kalate? (b) Bia zu yene biyalane ya minsili mivé ayé’é di?

 ÉYOÑE Paul a mbe mimbôk nda éziñe Rome, a mbe a kômbô’ô ve bobenyañ a bekale bé ngule nyul. A nji be ngule ya ke jôme be, ajô te a nga tili be bekalate. A nga tili kalate wua ya été zia mbu 60 nge ki mbu 61 É.J. asu bobenyañe ya Éphèse.—Éphé. 1:1; 4:1.

² Bebé mimbu awôm ôsusua na ba fete Paul mimbôk, a nga lôt abim éyoñ éziñ Éphèse a kañete bôte mbamba foé a ye’ele fe be benya mejôô. (Mame mi. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) A mbe a nye’e bobenyañe bé angôndô ya abui, a mbe fe a kômbô be volô na be ke ôsu a bo Yéhôva ésaé. Ve amu jé a nga kobô bekristene be ne miñwo’on ajô ya dibi a éfufup? Jé mam a nga tili be me ne ye’ele bekristene bese? Bi tame zu yene biyalane ya minsili mite.

BA KÔLÔ DIBI ÉTÉ A KE ÉFUFUP

3. Bive’ane bivé Paul a nga belane bie kalate a nga tili bôte ya Éphèse?

³ Paul a nga jô bôte ya Éphèse na: “Melu mvus mi mbe dibi été, ve éyoñe ji mi ne éfufup.” (Éphé. 5:8) Éfuse di, Paul a belane bifia “dibi été” a “éfufup” asu na a liti nté ôvé bôte ya Éphèse be mbe be tyendéya. Bi tame zu yen amu jé Paul a nga jô be na, “melu mvus mi mbe dibi été.”

4. Amu jé bi ne jô na bôte ya Éphèse be mbe dibi si mfa’a ya nsisim?

 ⁴ Be mbe dibi si amu be mbe évuse ñyebe. Ôsusua na bôte ya Éphèse Paul a nga tili ba yeme benya mejôô a bo bekristen, be mbe alo ya bivuse miñye’elan a metume ya bivuse miñyebe. Tisone ya Éphèse é mbe é bili beta temple be nga lôñ asu Artemis, abui bôt é mbe é yene’e temple ate ane beta jame wua ya beta be mame 7 môta binam a boya si va. Bôte be mbe be kele’e temple ate na be ke kañe begunemelan. Be mbe fe be kôme’e bive’ela bi zambe minga be mbe be loone na Artemis a kuane bi. Abui bôt é mbe é bi’ik a zene ya makit mete. (Mame mi. 19:​23-27) Nde fe abui bôte ya Éphèse é mbe é bo’o mvi’i.—Mame mi. 19:19.

5. Amu jé bi ne jô na bôte ya Éphèse be mbe dibi si mfa’a ya ntabane wop?

⁵ Be mbe dibi si amu mvite mimboon. Bôte ya Éphèse be mbe be bo’o mvite mame ya bisôk teke ve’ele wô’ô ôson. Be mbe fe be nye’e be kobô nyé mam éyoñe ba bo mimvôman, to’o éyoñe be mbe be jeme’e mebô’ô ya miñyebe miap. (Éphé. 5:3) Abui bôte ya tison éte é mbe é bo’o “avale nyé mam ése teke kat,” nalé a tinane na, be nji mbe be beta “wô’ô nyik nge ôson.” (Éphé. 4:​17-19) Ôsusua na bôte ya Éphèse ba yeme memvinda me Yéhôva a lat a jam é ne mvaé a ji é ne abé, mone môte ya nlem wop a nji be a va’a be bijô éyoñe be mbe be bo’o mbia be mam. A be nji be be bisi’i avale Yéhôva a yene mimboone mi mame miap. Jôme te nje Paul a nga jô na “asimesane dap é ne dibi été, be ne ôyap a ényiñ é ne be Zambe.”

6. Amu jé Paul a nga jô bôte ya Éphèse na “éyoñe di mi ntoo éfufup?”

⁶ Ve bôte béziñe ya Éphèse be nga kôlô dibi été. Paul a nga jô be na, “éyoñe ji mi ntoo éfufube mfa’a ya be Tate.” (Éphé. 5:8) Be nga taté na ba tôñe memvinda me Yéhôva binyiñe biap, mme mete me mbe ane ba wulu éfufube ya benya mejôô. (Bsa. 119:105) Be nga lum évuse ñyebe mvus a jô’é mbia mimboone ya été. Ane be nga bo “bevu be Zambe,” a ve ngule jap  ése na be kañe Yéhôva a ve nye nleme avak.—Éphé. 5:1.

7. Mfa’a ôvé été jangane ja funane été abui bekristene ya Éphèse?

⁷ Avale te da da, bia fe bi mbe dibi ya évuse ñyebe ôsusua na bia yeme benya mejôô, bi mbe fe bi bo’o mvite mam. Bôte béziñe ya be bia be mbe be jeme’e mebô’ô ya évuse ñyebe, bevo’o ki be nyiñi’i mvit ényiñ. Ve éyoñe bi nga yeme memvinda me Yéhôva a lat a mame me ne mvaé a mame me ne abé, bi nga bo mintyendan ényiñe jangan. Bi nga taté na bia nyiñ aval ényiñe da lu’an a nkômbane Yéhôva, a nalé a nga soo bia angôndô ya abui bibotan. (Ésa. 48:17) Ve bi ngenane bi kele bia biban azukui den. Bia yiane kôlô dibi été a ke “ôsu a wulu ane bone ya éfufup.” Aval avé bi ne bo de?

SA’ALE’E DIBI

8. Avale kalate Beéphésien 5:​3-5 a liti, mame mevé bekristene ya Éphèse be mbe be yiane sa’ale?

⁸ Lañe’e Beéphésien 5:​3-5. Asu na bekristene ya Éphèse be kôlô dibi été, be mbe be yiane ke ôsu a sa’ale mimboone mise mi ne abé mise me Yéhôva. Nalé a tinane na, be mbe be yiane sa’ale mvite mame ya bisôk a sa’ale fe ébole nkobô. Paul a nga beta be jô na, be sa’ale avale mam éte, amu môt a bo me a “nji bo nyoñe ngabe ya Éjôé Krist a Éjôé Zambe.”

9. Amu jé bia yiane sa’ale jam ése é ne tindi bia na bi bo mvite mame ya bisôk?

⁹ Bia fe bia yiane tabe ntyele ya bo “zezé mam, mme mete me ne mimboone mi mame ya dibi.” (Éphé. 5:11) É ne été na, môt a ne ji’a bo nsem éyoñ a yene nge vô’ôlô nge ke kobô mame ya bisôk mban. (Mett. 3:6; Jacq. 1:​14, 15) E si éziñ, bobejañ a besita e lôt awôm a bebaé be mbe “bemvôé,” ane be nga tyi’i na ba zu bo be tôba’an a zene ya internet asu na be bo be laane minlañ. Atata’a, abui ya bebe é mbe é kobô mame ya nsisim. Ve ane éyoñ é nga lôt, be nga taté na ba kobô mame Yéhôva vini. Minlañe miap mi nga taté na mia tiñelane ve mame ya bisôk. Abui ya bebe é nga meme na, mvite minlañ éte é nga su’ulane tindi be na be bo mvite mame ya bisôk.

10. Aval avé Satan a jeñe na a du’u bia? (Beéphésien 5:6)

¹⁰ Émo Satan ja jeñe na é du’u bia, ja yi na bi simesane na mame Yéhôva a jô na me ne abé a nyé me nji tu’a bo abé. (2 P. 2:19) A bi nji yiane vembe, amu Satan a jaéya zu a belan ôlam ôte asu na bôte be bo teke yeme nsela’ane a ne zañe jam é ne abé a ji é ne abeñ. (Ésa. 5:20; 2 Cor. 4:4) Ajô te, bi nji yiane bo fe’e ne vema nge abui befilm a mame ba liti telé a internet da ngôné mame ma wosane bezôsô memvinda be Yéhôva. Satan a yi na bi simesane na, nyé mimboon a mvit ényiñe ya bisôk é ne njalan émo den é ne mvo’é. A yi fe na bi simesane na bi vo’o tôbane nju’u éziñ été.—Lañe’e Beéphésien 5:6.

11. Aval avé nkañete Angela wo liti mfi ya tôñe melebe bia koone me kalate Beéphésien 5:7? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹¹ Satan a yi na bi bo bemvôé a bôte ba ye bo na bi kate tôñe memvinda me Yéhôva. Jôme te nje Paul a nga lebe bekristene ya Éphèse na: “Te mia bo ane ba bo,” nalé a liti na mimboone mite mi ne abé mise me Zambe. (Éphé. 5:7) Bia bia yiane dañe tabe ntyel a lôte bekristene ya Éphèse ya melu mvus. Amu melu mangane ma, bi ne lôt éyoñ a bôte bia be be bi too vôme wua, bi ne fe yeñ a bôt a zene ya beréseaux sociaux. Angela a a nyiñ Asie a  nga yen abim avé beréseaux sociaux be ne bo beta ôlam. A jô na: “Be ne taté na ba tyendé ôsimesane môt ôte’ete’e ôte’etek a teke yem. Me mbe me mbili bemvôé be nji be be semene metiñe me Yéhôva, ve jam éte é nji mbe é ndeñele ma. mvuse ya valé, me nga taté na ma simesane na é nji bo abé ya bo mame Yéhôva a vini.” Nte’e na bemvendé béziñe be nga nyoñ éyoñe ya volô Angela na a bo mintyendan a mbe a yiane bo. Angela a jô na: “Éyoñe ji, ma jalé ôsimesane wom a mame ya nsisim, sake mame ya beréseaux sociaux.”

12. Jé ja ye volô bia na bi tôñe memvinda me Yéhôva a lat a mame me ne mvaé a ma me ne abé?

¹² Bia yiane wosan a ñyenane mame ya émo, ñwô ôte wo liti na mvite mame ya bisôk é nji bo abé. Ve bi bia kôme yeme na é ne abé. (Éphé. 4:​19, 20) É ne nya mfii na bi sili biabebiene minsili mi: ‘Ye ma ve fo’o ngule ya sa’ale mbia mewoso a bôte bia be be bia saé, a bongô besikôlô bevok, nge ke a bôte be nji semé memvinda me Yéhôva me ne zôsô? Ye ma ve ngule ya semé memvinda me Yéhôva a ayo’o ése, to’o bôte béziñe ba yene na ma beté ôdo’é?’ Avale kalate 2 Timothée 2:​20-22 a liti, bia yiane fe tabe ntyele to’o éyoñe bia tobe bemvôé bangan ékôane bekristen été. Te bia vuane na mewoso méziñe ya ékôane bekristene me ne bo na bi bo teke beta wulu ba’aba’a a Yéhôva.

WULA’ANÉ “ANE BONE YA ÉFUFUP”

13. Jé ja tinane na e “wulu ane bone ya éfufup?” (Beéphésien 5:​7-9)

¹³ Paul a nji jô bekristene ya Éphèse ve na be sa’ale dibi, a nga jô fe be na “be wulu ane bone ya éfufup.” (Lañe’e Beéphésien 5:​7-9.) Nalé a tinan aya? Bi ne jô tyi’ibi na, nalé a tinane na bia yiane wulu éyoñ ése ane benya bekristen. Asu na bi bo de bia yiane bi nsôñane ya lañ a yé’é Kalate Zambe mban, bia yiane fe yé’é bekalate bangan. Bi ne dañe bo de éyoñe bia tôñ éve’ela Yésus a miñye’elane mié, nnye ate a ne, “éfufup asu bôte bese ya si.”—Jean 8:12; Mink. 6:23.

14. Aval avé mfufube nsisim ô ne volô bia?

¹⁴ Bia yi fe na mfufube nsisime Zambe ô volô bia na bi ke ôsu a wulu “ane bone ya  éfufup.” Amu jé? Amu é nji bo tyi’ibi ya ke ôsu a ba’ale biabebiene mfubane mbia émo nyi. (1 Thes. 4:​3-5, 7, 8) Mfufube nsisim ô ne volô bia na bi wosan asimesane ya émo ji, aval ane ñyemane mam a asimesane ya émo da wosan a asimesane Zambe. Mfufube nsisime wo volô fe bia na bi bo “avale mbamba be mam ése a zôsô.”—Éphé. 5:9.

15. Mame mevé bi ne bo asu na bi bi mfufube nsisim? (Beéphésien 5:​19, 20)

¹⁵ Jam ôsu bi ne bo asu na bi bi mfufube nsisim é ne na bi ja’é nye Yéhôva meye’elan été. Yésus a nga jô na Yéhôva a “ve bôte ba ja’é nye mfufube nsisim.” (Luc 11:13) Bia bi fe mfufube nsisim éyoñe bia kañe Yéhôva fufulu a bekristene bevok bisulane biangan. (Lañe’e Beéphésien 5:​19, 20.) Mbamba ésaé mfufube nsisim a bo be bia a ne volô na bi nyiñ avale Zambe a nye’e.

16. Jé ja ye volô bia na bi nyoñe mbamba mintyi’an? (Beéphésien 5:​10, 17)

¹⁶ Éyoñe bia nyoñe beta mintyi’an, bia yiane jeñe na bi yemelan “avale nkômbane Yéhôva ô ne,” a bo mame ma lu’an a nkômbane wé. (Lañe’e Beéphésien 5:​10, 17.) Éyoñe bia jeñe na bi yemelane miñye’elane ya Kalate Zambe mia lu’an a été jangan, bia kôme liti na bia jeñe na bi yem ôsimesane Zambe a lat a jame bia kômbô bo. Éyoñe ki bia tôñe miñye’elane mié, bia ye tu’a nyoñe mbamba mintyi’an.

17. Aval avé bi ne yeme belan éyoñe jangan? (Beéphésien 5:​15, 16) (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁷ Paul a nga lebe fe bekristene ya Éphèse na be yeme belan éyoñe jap. (Lañe’e Beéphésien 5:​15, 16.) “Mbia môt,” nsiñe wongane Satan, a yi na bi bi abui mame ya bo émo ji aval é ne na bi nga kate beta bi éyoñe ya bo Zambe ésaé. (1 Jean 5:19) Kristen é ne taté na ja telé akum, besikôlô a ésaé jé ôsu, mame ya nsisime ke mvus. Nge avale jam éte da kui, da ye yené na nsisime ya émo ô nga taté na wo won asimesane dé. É ne été na, mame mete me nji  fo’o bo abé, ve me nji yiane ve’ele tebe mame ya nsisim ôsu. Asu na bi wulu “ane bone ya éfufup,” bia yiane “yeme belan éyoñe [jangan],” a bem ôsimesane wongane jame da dañe mfi.

18. Jé é nga volô Donald na a yeme belan éyoñe jé?

¹⁸ Jeñe’e na ô yeme mam ô ne bo asu na ô tu’a nyoñe ngap ésaé Yéhôva. Nde Donald, a nyiñ Afrique du Sud a bo nalé. A jô na: “Me nga kôme fas été jam ane me nga ye’elane Yéhôva na a volô ma na me tu’a nyoñe ngap ésaé nkañete. Me nga ye’elane nye na a volô ma na me yen ésaé ja ye volô ma na me bi abui éyoñ asu na me tu’a kañete, a a nga bo de. Nalé a nga volô bia minga wome na bi taté ésaé nkpwa’a mefane ya éyoñ ése nsamba.”

19. Aval avé bi ne ke ôsu a wulu “ane bone ya éfufup?”

¹⁹ Kalate Paul a nga tili bekristene ya Éphèse a nga yiane volô be na be ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva. Melep a nga ve be me ne fe volô bia den. Avale bia te yen ayé’é di, melebe mete me ne volô bia na bi yeme tobe mimvômane miangan a mewoso mangan. Me ne fe volô bia na bi yé’é Kalate Zambe mban asu na éfufube ya benya mejôô é ke ôsu a wulu bia mame mese bia bo. Ma liti fe bia na mbamba ésaé mfufube nsisime wo bo a ne volô bia na bi bi mbamba mefulu. Éyoñe bia jeñe na bi tôñe mame Paul a nga tili, nalé a ne volô na bi nyoñe mbamba mintyi’ane mia lu’an a ôsimesane Yéhôva. Nge bia bo mame mete, bia ye sa’ale dibi ya émo di a ke ôsu a wulu éfufup été!