1. Atata’a, ésaé Zambe é mbe é boba’an aya?

YÉHÔVA ba Yésus ba saé fufulu nté ane émo é nga téban. Yéhôva a nga té Yésus, ôsusua na, a té biôm bise. Nde ñhe, Yésus a nga saé ba Yéhôva, a “a nga to nye fefe, aval ane mie mbo ésaé.” (Minkana 8:30) Bebo bisaé be Yéhôva fe, ba saé fufulu ésaé ba yiane bo. Éve’an é ne na, Noé a nda bôte jé, be nga saé fufulu asu na, be lôñ arche. Mvuse ya valé, bone b’Israël be nga saé fufulu asu na, be lôñe tabernacle. Be nga saé fe fufulu asu na, be vaa tabernacle vôm a mbe, a kee nye vôme mfe. Bone b’Israël be mbe be yia, a bôme mbamba mezik fufulu e temple été asu na, be ve Yéhôva duma. Bebo bisaé be Yéhôva be nga kui na, ba bo mam ma mese, amu be mbe be saé fufulu.​—Metata’a 6:14-16, 22; Nlañane Bôt 4:4-32; 1 Minkañete 25:1-8.

2. (a) Mbamba fulu mbé Bekristen ya ntete mimbu ôsu be mbe be bili? (b) Minsili mivé bia zu yalan ayé’é di?

² Bekristen ya ntete mimbu ôsu, be mbe fe be saé fufulu. Nlômane Paul wo liti na, akusa bo na, Bekristen be mbe be bili ngule meval meval, bisaé meval meval, be mbe be saé  fufulu. Bese be mbe be tôñe Ntebe ôsu wôp, Yésus Krist. Paul a nga jô na, Bekristen be ne ane nyôl é bili abui bibu’a bia saé fufulu. (Lañe 1 Becorinthien 12:4-6, 12.) Mfa’a wongane ki? Aval avé bi ne bo ésaé nkañete fufulu? Aval avé bi ne saé fufulu akônda été, a nda bôt été?

3. Ñyenan ôvé nlômane Jean ô nga yen?

³ Ntete mimbu ôsu, nlômane Jean ô nga bi ñyenan. A nga yene beéngele zangbwal be loñe toñ. Éyoñ éngele tane a nga loñe toñ, ane Jean a nga yen “ôteté” ô kpwa’a si. “Ôteté” ôte ô mbe ô bili édiba’a ja yoé édo’o ébé. Ôtita ô nga taté so édo’o ébé été. Mvuse ya valé, nde nsamba bitandak ô nga so ôtita été. Bitandak bite bi nji ke di bilok, ve bi nga viane ke wosane “ba be nji bi ndeme ya Zambe mvom mesu jap.” (Nlitan 9:1-4) Jean a mbe a yem aval étandak é ne bo éndaman. Nga bitandak bi nga mane di mekaé mese ya si ya Égypte melu me Moïse? (Nkôlan 10:12-15) Bitandak Jean a nga yen, bi ne Bekristene be ne miñwo’an. Bekristen bete ba kañete ngule foé a lat a évuse ñyebe. Miñwo’an mite mia bo ésaé nkañete fufulu a bemillion be bôt ba ye nyiñe si. Ésaé éte é nga volô abui bôte na, be kôlô évuse ñyebe a éjôé Satan si.

4. Ésaé évé bebo bisaé be Yéhôva ba yiane bo, a susu’a zene fé be ne ngule ya bo je?

⁴ Bi bili mbe’e ya kañete bôte ya si se “mbamba foé” ôsusua na, asu’ulane da so. A ne beta ésaé! (Matthieu 24:14; 28:19, 20) Bia yiane bañete môt ase a “wô’ évé” na, a zu nyu “mendime ya ényiñ zesé.” Bia yiane fe ye’ele bôte bese ba kômbô wô’ô benya mejô ya Kalate Zambe. (Nlitan 22:17) Ve bi ne ngule ya bo ésaé éte fo’o ve nge ‘ébu’a ése ya nyôl éte je alateban,’ a nge bia saé fufulu akônda été.​—Beéphésien 4:16.

5, 6. Aval avé bia saé fufulu ésaé nkañetane mbamba foé?

⁵ Asu na bi kañete abui bôt mbamba foé ya Éjôé, bia yiane kôme bo ngômôtô. Melebe bia nyoñ a zene ya akônda ma volô bia na, bi bo ésaé éte. Éyoñe bi maneya bo ékôan asu nkañete, bia ke kañete bôte mbamba foé ya Éjôé. Bia ve fe be bekalate ba ye’ele mejô me Zambe. Ajô te, bi veya bemillion be bôt bekalate bete si se. Biyoñe biziñ, bi wô’ô ke bia bañete bôt éyoñe bi bili ngumba avale bisulane biziñ. Éyoñe wo bo ésaé éte, ô ne nleme wua a bemillion be bôte bevo’o bese ya si, ba bo aval ésaé da. Wo saé fe a beéngele, mbe bete ba volô bebo bisaé be Zambe na, be kañete mbamba foé.​—Nlitan 14:6.

⁶ Ngo’o avale mbamba jame te, éyoñe wo lañ Annuaire a kate bia aval ésaé nkañete ja boban si se! Tame simesan avale bia bese bi ne nleme wua éyoñe bia bañete bôt asu na, be zu tabe beta bitôkane biangan. Bia bese bia nyoñ avale ñye’elane da. Minkañete, bivôé a besisia, ba ve bia ngule ya bo Yéhôva Zambe ésaé a nleme wongan ôse. Bi ne nleme wua a bobejañe ya si se, éyoñe bia tabe Mesimesa’ane ya awu Yésus mbu ôse. (1 Becorinthien 11:23-26) Bia bese bia sulane vôme wua e ngone Nisan é to melu 14, éyoñe nlô jôp a dimiya. Éyoñe bia bo de, bia liti na, bia ve Yéhôva Zambe akéva a na, bia tôñ atiñe Yésus a nga ve bia. Abui besondô ôsusua ya môse Mesimesa’ane ya awu Yésus, bia  saé fufulu asu na, bi bañete abui bôte na é zu tabe beta ésulan ate.

7. Mbôle bia saé fufulu, jé bi ne ngule ya bo?

⁷ Étandak, é se ngule ya bo beta nsôl ésaé étam. Avale da fe, bi se ngule ya kañete bôte bese étam. Ve éyoñe bia saé fufulu, bi ne ngule ya kate bemilion be bôt ajô Yéhôva. Bi ne fe ngule ya volô be na, be ve Yéhôva duma a ékaña’a.

8, 9. (a) Éve’an évé Paul a nga belane je asu na, a ye’ele Bekristen na, be tabe nlatan? (b) Aval avé bi ne saé fufulu akônda été?

⁸ Paul a nga kate bôte ya Éphèse, aval akônda é ne nta’an. A nga jô fe na, bôte bese ya akônda ba yiane “yaé mimfa’a mise.” (Lañe Beéphésien 4:15, 16.) Paul a nga belan éve’ane ya nyôle môt. A nga liti na, Kristen ése é ne bo na, akônda é bo nlatan, a na é tôñe Yésus, Ntebe ôsu ya akônda. Paul a nga jô na, bibu’a bise bia bo ésaé fufulu, ébu’a ése é ‘bo’o ésaé abime de ayian.’ Nde to’o bi ne bisoé, to’o bi ne minnôm, minkôkon nge momo, jé môt ase ya bebia a yiane bo?

⁹ Yésus a nga telé bemvendé asu na, be wulu akônda. Yésus a yi na, bi semé be a tôñe melebe ba ve bia. (Behébreu 13:7, 17) Da ye ke bo tyi’ibi ya bo de éyoñ ése. Ve bi ne sili Yéhôva mvolan. Nsisime wé ô ne volô bia na, bi tôñe melebe mese bemvendé ba ve bia. Fase’e fe avale bi ne volô akônda éyoñe bia sili bia bebiene si, a éyoñe bia saé fufulu a bemvendé. Akônda dangan da ye bo nlatan. Nde fe, nye’an ô ne zañe jangan wo ye bo ngul.

10. Aval avé bediakon ba volô na akônda é bo nlatan? (Fombô’ô fôtô a ne atata’a ya ayé’é di.)

¹⁰ Bediakon fe ba volô na, akônda é bo nlatan. Ba volô bemvendé abui, a bia ve be akéva mfa’a ya jam ése ba bo. Éve’an é ne na, bediakon ba yemelane nge bi bili abime bekalate da yian asu nkañete. Ba nyoñe bôte ba zu ésulan a mevak. Ba kôme fe Aba Éjôé, a ba’ale de mfuban. Éyoñe bia saé fufulu a bobejañe bete, bi ne nlatan a bia kañe Yéhôva aval da yian.​—Fombô’ô fe Mam Minlôman 6:3-6.

11. Jé bisoé bia bo asu na, mekônda me bo nlatan?

¹¹ Bemvendé béziñ be saéya ngul abui, a abui mimbu akônda été. Éyoñ éziñe na, mbôle be nga ke minnôm, ba vo’o ke beta bo mam avale be nga to be bo’o ôsusua. Bobejañe be ne bisoé, be ne volô abui. Nge ba yañele be, be ne be’e abui mimbe’e akônda été. Éyoñe bediakon ba saé abui, be ne su’ulane bo bemvendé. (1 Timothée 3:1, 10) Éyoñe ji, bisoé bevemdé biziñ, bi nto bejome mekônda. Ba ke ba saane bobenyañ a bekale bap mekônda mekônda. Bi ne mevak éyoñe bia yen avale bisoé, bia saane bobejañ a bekal.​—Lañe Besam 110:3; Ecclésiaste 12:1.

12, 13. Jé é ne volô nda bôt ése na, é saé fufulu?

¹² Aval avé bi ne volô bibu’a ya nda bôte jangan na, bi saé fufulu? E bo ayé’é ya nda bôte sondô ase a ne volô bia. Éyoñe bebiaé a bone bap ba nyoñ éyoñe ya yé’é yeme Yéhôva, ba ye nye’esan abui. Éyoñe ba bo ayé’é ya nda bôt, be ne bo besisia be ne kômesane be asu ésaé nkañete. Éyoñe môt ase ya nda bôt a wô’ô ane nyô mbok a kobô mame ya Kalate Zambe; éyoñ a yene na, bôte bese ya nda bôt ba nye’e Yéhôva a kômbô bo nkômbane wé, ba ye tu’a nye’esan.

 ¹³ Aval avé nnôm ba ngal be ne saé fufulu? (Matthieu 19:6) Éyoñe bese bebaane ba nye’e Yéhôva, a kañe nye fufulu, ba ye nyiñe meva’a été a bo nleme wua. Ba ye nye’esan aval Abraham ba Sara, Isaac ba Rebecca, Elkana ba Anne be mbe be nye’esan. (Metata’a 26:8; 1 Samuel 1:5, 8; 1 Pierre 3:5, 6) Éyoñe nnôm ba ngal ba bo nalé, ba yemete élat é ne zañe jap, a ba subu Yéhôva bebé.​—Lañ Ecclésiaste 4:12.

14. Nge nyô nnôm nge ke minga wôé a nji kañe Yéhôva, jé ô ne bo asu na, alu’u dôé é yem?

¹⁴ Kalate Zambe a jô ne sañesañe na, bi nji yiane lu’u môt a nji kañe Yéhôva. (2 Becorinthien 6:14) Ve bobejañ a bekale béziñ, be ne nlu’an a môt a nji kañe Yéhôva. Bevo’o ya été, be mbe be nto nlu’an éyoñe be nga taté na, ba yé’é mejô me Zambe. Ve nnôm nge ngale ki a nji bo Ngaa Yéhôva. Éko éziñe na, bôt bevo’o be nga lu’an a Ngaa Yéhôva, ve éyoñe ji, nnôm nge ngal a kôlôya ékôane Yéhôva. Éyoñ avale mam te da boban, Bekristen ba yeme ngul ése na, be ba’ale alu’u dap a zene ya tôñe melebe ya Kalate Zambe. Jame te é ne bo teke bo tyi’ibi. Bi tame yene nkañete kale jangan, Marie. Ba nnôm, David, be mbe be bo’o Yéhôva ésaé nsamba. Ve David a nga telé nkeane bisulan. Marie ki a nga ke ôsu a jeñe na, a bo mbamba minga, a bela’ane fe nda bôt jé a mbamba nlem. Marie a nga ye’ele bone bé besaman mejô me Zambe, a nga ke fe ôsu a tabe bisulan a beta bitôkan. Mvus abui mimbu, bone be nga mane yaé, ane be nga ke. Akusa bo na, jame te é nga to ayaé, Marie a nga ke ôsu a kañe Yéhôva. Ve mvuse ya valé nde David a nga taté na, a lañe bekalate mefoé Marie a mbe a va’a nye. David a nga taté na, a beta ke Aba Éjôé. Mone ndaé wé, a mbe a bili mimbu 6 a mbe a za’a tabe nye fefel. Môse David a te bu’i ésulan, ndaé jé ja jô nye na: “A pepa émvam, me nji yene wo ésulane den.” David a nga bulane be Yéhôva, mvuse mimbu 25. Nde fe ba ngal, be mbili meva’a ya beta bo Yéhôva ésaé fufulu.

15. Aval avé minnôm beluk mi ne volô mimfefé beluk?

 ¹⁵ Satan a wosane menda me bôt melu ma. Amu wua a yiane tindi nnôme ba ngal ba kañe Yéhôva na be saé fufulu, nnye le. To’o ô ne nlu’an den a ntoo abui mimbu, jeñe na, ô yeme jé nje ô ne jô, nge bo asu na, alu’u dôé é wulu mvo’é. Nge ô lu’uya den a nto abui mimbu, ô ne liti mimfefé beluk ba bômane wo mbamba éve’ela. Éko éziñe na, mia nyô ngal, mi ne bañete mimfefé beluk asu na, mia be be mi bo ayé’é ya nda bôte nsamba. Ba ye yene na, nye’an, a mboane mam fufulu, bi ne mfi to’o éyoñe bôte be lu’aneya abui mimbu.​—Tite 2:3-7.

16, 17. Jé bebo bisaé be Yéhôva ba saé fufulu ba yange?

¹⁶ Éyoñe bone b’Israël be mbe be kele mebô’ô e Jérusalem, be mbe be saé fufulu. Be mbe be kômesa’ane jôm ése ja sili asu dulu. Be mbe fe be wulu’u nsamba, môt ase a volô’ô nyô mbok. E temple été, bese be mbe be kañe Yéhôva a nleme wua. (Luc 2:41-44) Nté bia kômesan ényiñe ya mfefé émo, bia yiane bo nlatan, bi va’a ngul ése na bi saé fufulu. Ye wo simesane mam ô ne bo asu na, bi tu’a saé fufulu a bôte bevok?

¹⁷ Bôt ya si nyô ba siñan a ba wosan asu abui mam. Ve bia ve Yéhôva akéva amu a volô bia na, bi nyiñe mvo’é été a na, bi wô’ô benya mejô. Bebo bisaé be Yéhôva ya si se ba kañe nye aval a yi. Melu ma su’ulane ma, mme ñhe bebo bisaé be Yéhôva ba yiane dañe dañe bo nlatan. Aval Ésaïe ba Michée be nga jô, bia bete “nkôle ya Yéhôva” nsamba. (Ésaïe 2:2-4; lañe Michée 4:2-4.) Ngo’o avale mevak bia ye bi melu ma zu éyoñe bôt bese ya si, ba ye bo ‘nlatan’ a kañe Yéhôva fufulu!