1-2. Aval avé nkañete nlômane Paul ô ne volô bemvendé?

 NLÔMANE Paul ô mbe ô nye’e bobenyañe bé. A nga saé a ngul ése asu na a nyoñe ngab a be. (Mam. 20:31) Jam ete e nga bo na bobejañ a besita be nye’e nye nya abuii. Môs éziñ, “bôte bese be nga dañe yi” éyoñe bemvendé ya Éphèse be nga wô’ô na ba ye ke nye beta yen. (Mam. 20:37) Bemvendé fe ba nye’e bobenyañ a bekale bap angôndô ya abui, a ba bo mam mese be ne ngule ya bo asu na be volô be. (Beph. 2:16, 17) Ve biyoñ biziñ, be wô’ô tôbane minjuk. Jé é ne volô be na be dañe mie?

² Biwôlô bemvendé biangan bia yiane nyoñ éyoñe ya yé’é aval avé bi ne vu Paul. (1 Bec. 11:1) Paul a mbe môt ane bia, a nji be ane beéngele. A mbe a be’e metyi ya abé, ajô te, a mbe a juan biyoñe biziñ asu na a bo mam me ne zôsô. (Bero. 7:18-20) A mbe fe a bili minju’u mife, ve a nji ve’ele sulu mo si nge ke bo éyôé. Nge bemvendé ba vu Paul, be ne kui na be dañe minju’u ba tôbane mie, a bé ke ôsu a bo Yéhôva ésaé meva’a été. Bi tame zu yen aval avé be ne bo de.

3. Jé bia zu yen ayé’é di, a mvolan ôvé bii bi?

³ Ayé’é di, bia zu yene minju’u minyine bemvendé ba dañe tôbane mie: (1) E bi éyoñe ya kañete a bo bisaé bise bivok, (2) e bi éyoñe ya ve bobejañ a besita ngule nyul, (3) e juan a bikobe biap amu be be’e metyi ya abé, a (4) e saé fufulu a bôte bevo’o be be’e metyi ya abé. Bia zu yene jam e nga volô nlômane Paul na ô dañe nju’u ôse ya été, a aval avé bemvendé be ne vu nye.

4. Amu jé e nji bo tyi’ibi asu bemvendé na be kôme nyoñe ngab ésaé nkañete?

⁴ Amu jé jam ete e nji bo tyi’ibi? Ane ô vaa na bemvendé ba tebele ésaé nkañete, be be’e abui mimbe’e afe. Éve’an é ne na, abui ya be be e wô’ô bo kaso ésulane ya zañe sondô, be wô’ô fe wulu ayé’é Bible ya akônda. Ba bo fe bisaé bife ésulan. Ba yañele bediakon, be ne fe meva’a ya ve bobejañ a besita ngule nyul. (1 P. 5:2) Bemvendé béziñ ba nyoñe ngab ésaé melôñ a nkôman Meba m’Éjôé a menda mefe ba belane me asu mfuban ékaña’a. Ve, aval ane bobejañe bese ya akônda, ésaé ja dañe mfi asu bemvendé é ne ésaé nkañete.​—Mt. 28:19, 20.

5. Mbamba éve’ela mbé Paul a nga li’i bia mfa’a ya ésaé nkañete?

⁵ Éve’ela Paul. Mejô me Paul bia koone me Bephilippien 1:10 ma liti amu jé a mbe éwôlô nkañete mbamba foé: “Mia ye yemelane mam ma dañ mvaé [nge ke mfi].” Paul émien a nga tôñe melebe mé mete. Yéhôva a nga ve nye mvome ya bo ésaé nkañete, ajô te a nga bo mimbu mewôm, a telé’é ésaé éte ôsu ényiñe jé. A nga kañete “vôm bôt be too, a menda menda.” (Mam. 20:20) A nji be a fiale’e mimôs nge ke mewolo a yiane kañete. A mbe a jeñe’ éyoñ ése fane ya kañete bôte mbamba foé. Éve’an é ne na, môs éziñ, nté a mbe a yange’e na bobejañ befe be zu koone nye Athènes, a nga taté na a kañete mimfañe mi bôt mi mbe valé mbamba foé, ane bôte béziñ ya été be nga tôñe nye. (Mam. 17:16, 17, 34) To’o éyoñ a mbe “mengata’a” été, Paul a nga kañete bôte be mbe be wôé.​—Beph. 1:13, 14; Mam. 28:16-24.

6. Aval avé Paul a nga yañele bôte bevok?

⁶ Paul a nga yeme belan éyoñe jé. A mbe a bañete’e fe bôte bevo’o na be ke kañete mbamba foé a nye. Éve’an é ne na, éyoñ ôsu a nga ke bo ésaé missionaire jé, a nga ke a Jean Marc; éyoñe baa ki, a nga ke ba Timothée. (Mam. 12:25; 16:1-4) Teke bisô na Paul a nga ye’ele be avale ba yiane ta’a mame ya akônda, a aval avé be ne bo mbamba bemvendé a mintyetyeñe beye’ele.​—1 Bec. 4:17.

7. Aval avé bemvendé be ne tôñe melebe me Paul bia koone me Beéphésien 6:14, 15?

⁷ Ñye’elan. Bemvendé be ne vu Paul sa ve éyoñe ba ve ngule ya kañete menda menda, ve ba yiane fe bo nkômesane ya kañete éyoñ ése a vôm ase be bili fane ya bo de. (Lañe’e Beéphésien 6:14, 15.) Be ne de bo éyoñe be ne makit, nge nda  bisaé jap. Éyoñe ba bo bisaé melôñe ya Meba m’Éjôé, be ne kañete bôte be too me fefel, nge ke bôte ba zu kuane biôme valé. Aval ane Paul, bemvendé be ne yañele bôte bevok éyoñe ba nkañete a be, to’o be ne bediakon.

8. Jé mvendé ja yiane bo biyoñe biziñ?

⁸ Bemvendé be nji yiane bo bisaé ya akônda, nge ke bi ya njomane mekônda aval e na, be nto teke fe éyoñe ya kañete. Asu na bemvendé be bo mam mese ba yiane bo, da sili biyoñe biziñe na be bo teke kañese mimbe’e miziñ. Éyoñe mojañ a ne mvendé a maneya ye’elane Yéhôva a lat a mbe’e éziñ ba kômbô nye ve, a ne yene na, nge a kañese wô, a ye ke beta bi éyoñe ya bo mam mevo’o ma dañe mfi, aval ane ayé’é ya nda bôte a yiane bo sondô ase, ésaé nkañete a yiane bo mban, a yiane fe yañele bone bé ésaé éte. Bemvendé béziñ ba yen ayaé ya bene mimbe’e ba ve be ékôane Zambe. Ve nge be bo de, be ne tabe ndi na Yéhôva a yeme na bi bili nkômbane ya telé mam ma dañe mfi ôsu binyiñe biap.

9. Nju’ ôvé bemvendé ba tôbane wô amu be bili abui mame ya bo?

⁹ Amu jé jam ete e nji bo tyi’ibi? Bebo bisaé be Yéhôva ba tôban abui minjuk. Melu ma su’ulane ma, bia bese bia yi ngule nyul a mvolan. Biyoñe biziñ, bi wô’ô yi mvolan asu na bi wosane mbia fulu éziñ. (1 Bet. 5:14) E ne été na bemvendé be vo’o vaa minju’u mise bebo bisaé be Yéhôva ba tôbane mie. Ve, Yéhôva a yi na bemvendé be bo abim ese be ne ngule ya bo asu na be ve mintômba mié ngule nyul a ba’ale mie. Aval avé bemvendé be ne jeñ éyoñ asu na be volô bobejañ a besita, a too ke na be bili abui mame ya bo?

10. Bela’ane 1 Bethessalonicien 2:7 na ô liti aval avé Paul a mbe a nyoñe’e ngab a bebo bisaé be Yéhôva.

¹⁰ Éve’ela Paul. Paul a nga jeñe mezene ya se’e bôte bevok a ve be ngule nyul. Bemvendé ba yiane tôñ éve’ela jé a jeñe na be liti bebo bisaé be Yéhôva nye’an a mbamba nlem. (Lañe’e 1 Bethessalonicien 2:7.) Paul a mbe a kate’e Bekristene bevo’o na a nye’e be, a na Yéhôva fe a nye’e be. (2 Bec. 2:4; Beép. 2:4, 5) Paul a mbe a yene’e bôte ya akônda ane bemvôé bé, a mbe fe a lotô’ éyoñ a be. A mbe a liti’i na a too be ndi amu a mbe a kate’e be mam ma tyelé nye nlem yôp, a bise’e bié. (2 Bec. 7:5; 1 Tim. 1:15) Ve Paul a nji dañe bem ôsimesane wôé minju’u mié, a mbe a kômbô’ô volô bobejañ.

11. Amu jé Paul a nga ve bobenyañ a bekale bé melep?

¹¹ Biyoñe biziñ, Paul a mbe a yiane ve  bobenyañ a bekale bé melep. Ve a nji bo de ôlun été môs éziñ. A nga ve be melep amu a mbe a nye’e be, a mbe a yi na be sa’ale abui minjuk. A nga ve ngule na melebe mé me bo tyi’ibi ya wôk, a mbe fe a fombô’ô avale bôte ba nyoñe mé. Éve’an é ne na, a nga ve Bekristene ya Corinthe ngule melebe kalate a nga tili be. Mvuse ya valé, a nga lôme Tite na a ke fombô avale be nga nyoñe melebe mete. Ngo’o abim mevak a nga wô’ô éyoñ a nga yeme na be nga tôñe meleb a nga ve be!​—2 Bec. 7:6, 7.

12. Aval avé bemvendé be ne volô Bekristene bevok?

¹² Ñye’elan. Bemvendé be ne vu Paul éyoñe ba lôt éyoñ a Bekristene bevok. Jame da be ne bo e ne na be ji’a so ésulan, ndembene be ne bi éyoñe ya laan a bôte bevok a ve be ngule nyul ôsusua na ésulan ja taté. E wô’ô fo’o sili ve bone minutan, asu na be ve mojañ nge ke sita éziñ mvolane wo yian. (Bero 1:12; Beép. 5:16) Mvendé é ne fe tôñ éve’ela Paul éyoñe ja ve bôte bevo’o ngule nyul a zene ya Kalate Zambe, a liti be abim avé Yéhôva a nye’e be. A ve fe ngule ya liti be abim avé émien a nye’e be. A laan a be mban, a jeñe fe fane ya se’e be. Nge da kui na mvendé é ve melep, ja yiane véé mise na me so Kalate Zambe. Melebe ma yiane bi ngume nsôñan, a ma yiane veban a mbamba nlem, amu mvendé ja yi na mojañ nge ke sita a tôñe me.​—Beg. 6:1.

13. Aval avé mvendé é ne taté na ja yene mbia mefulu a bili a bikobe bié?

¹³ Amu jé jam ete e nji bo tyi’ibi? Bemvendé be nji bo zôsô ne tiññ. Aval ane bia bese, be fe be wô’ô bo bikop. (Bero. 3:23) Biyoñe biziñ, be ne kate bi mbamba ñyenan mam a lat a bise’e biap. Bemvendé béziñ be ne tyelé nleme yôp a lat a bikobe biap aval e ne na, be nga taté na ba bili atek. Bevo’o be ne biasé mbia mefulu be bili, a nalé a ne su’ulane bo na te ba ve ngule ya bo mintyendane mia sili.

14. Bela’ane Bephilippien 4:13 asu na ô liti aval avé éjote nyul é nga volô Paul na a bi mbamba ñyenane mam a lat a bise’e bié.

¹⁴ Éve’ela Paul. Mbôle Paul a mbe éjote nyul, a mbe a yeme’e na a vo’o wosane mbia mefulu mé a ngule jé étam. E mbe e sili’i na a bi ngule ja so be Zambe. Ôsusua na a bo Kristen, Paul a mbe a tibili’i bebo bisaé be Yéhôva a njet ése. Ve, mvuse ya valé, a nga yeme na jam ete e mbe abé mise me Zambe, ane a nga ve ngule  ya tyendé mefulu mé a mimboone mié. (1 Tim. 1:12-16) Yéhôva a nga volô Paul na bo mbamba mba’ale mintômba, éjote nyul, a mbamba nlem. Paul a mbe a yeme’e na a be’e metyi ya abé, a jam ete e mbe e taé nye nlem angôndô ya abui. Ve a nji bem ôsimesane wôé bise’e bié, a nga tabe ndi na Yéhôva é jamé nye. (Bero. 7:21-25) A mbe a yeme’e na a vo’o bo zôsô ne tiññ éyoñe ji, ve a nga ve ngul ése na a bi mefulu Kristen ése ja yiane bi. A nga jeñe fe mvolane Yéhôva a éjote nyul ése asu na a bo ésaé jé nya mboone.​—1 Bec. 9:27; lañe’e Bephilippien 4:13.

15. Aval avé mvendé é ne liti na ja yeme minné mié?

¹⁵ Ñye’elan. Ba telé ki mojañ mvendé ya akônda amu a ne mfufup. Yéhôva a yi na a yeme minné mié, a na a ke ôsu a jaé mfefé môt. (Beép. 4:23, 24) Mvendé ése ja yiane fas avale môt a ne a zene ya Kalate Zambe, a bo mintyendane mia sili. Éyoñe te nje ñhe Yéhôva é volô nye na a bo mevak, a mbamba mvendé.​—Jc. 1:25.

16. Jé é ne kui éyoñe mvendé ja dañe beme mise mé bikobe bi bôte bevok?

¹⁶ Amu jé jam ete e nji bo tyi’ibi? Éyoñe bemvendé ba saé fufulu a bobejañ a besita ya akônda, be ne taté na ba yene mbia mefulu be bili. Ajô te, nge mvendé é bo teke tabe ntyel, é ne taté na ja kobô bôte bevo’ abé a ve be mekua. Paul a nga kate Bekristene na, nne Satan a yi na be bo nalé.​—2 Bec. 2:10, 11.

17. Aval avé Paul a mbe a yene’e bobenyañ a bekale bé?

¹⁷ Éve’ela Paul. Paul a mbe a yeme’e tebe été bobenyañ a bekale bé. A mbe a yeme’e na be wô’ô bo bikop, amu e nga kui biyoñe biziñ na be bo mam me nga taé nye nlem. Ve Paul a mbe a yeme’e na, bikobe môt a bo bi nji tinane na a ne mbia môt. A mbe a nye’e bobenyañ, ajô te a mbe a dañe fombô mbamba mefulu map. Éyoñe bobejañ a besita be mbe be yene’e ayaé ya bo mam me ne zôsô, a mbe a yene’e na be bili mbamba nkômban, a na da sili fo’o ve na be volô be.

18. Mejô me Paul a lat a jam e nga kui zañ Évodie ba Syntyche ma ye’ele bia jé? (Bephilippien 4:1-3)

¹⁸ Tame yen aval avé Paul a nga volô besita bebaé ya akônda ya Philippe. (Lañe’e Bephilippien 4:1-3.) Be mbe jôé na Évodie, a Syntyche. Éko éziñe be mbe be kate’e wô’an a lat a jam éziñ, a nalé a nga bo na be tyam amvôé dap. Paul a nji be ve mekua, a nga dañe fombô mbamba mefulu be mbe be bili. Biwôlô besita bite bibaé bi mbe bi boya Yéhôva ésaé abui mimbu. Paul a mbe a yeme’e na Yéhôva a nye’e be. Mbôle Paul fe a mbe a nye’e be, a nga jô be na be kôm ajô e mbe zañe jap.  Nde fe, mbôle a nga jeñe na a beme mise mé mbamba mefulu me bôte bevok, a nga ba’ale ava’a dé, a nalé a nga bo na a yemete élate jé a bemvôé a mbe a bili akônda ete.

19. (a) Aval avé bemvendé be ne bi mbamba été nsisim a lat a Bekristene bevok? (b) Fôtô mvendé ja bo mfuban Aba Éjôé a ne ye’ele bia jé?

¹⁹ Ñye’elan. A bemvendé, jeña’ané na mi beme mise menan mbamba mefulu bobejañ a besita be bili. Môt ase a be’e metyi ya abé, ve môt ase a bili fe mbamba mefulu bi ne nye’e. (Beph. 2:3) Akusa bo e ne sili biyoñe biziñ na bemvendé be ve mojañe nge ke sita éziñe melep, ve aval ane Paul, bemvendé ba yiane ve ngule na be bo teke dañe fombô bikobe biap. Ba yiane dañe bem ôsimesane wop nye’ane bobejañe ba liti Yéhôva, avale ba jibi minjuk asu na be bo Nye ésaé, a mbamba mefulu be bili. Bemvendé ba bo nalé ba volô bobejañ a besita na be wô’ôtane nye’an akônda été.

20. Bibotane bivé bemvendé be ne bi nge ba ke ôsu a tôñ éve’ela Paul?

²⁰ A bemvendé, e ne mfi na mi ke ôsu a yé’é avale mi ne tôñ éve’ela Paul. Mi ne ke Index des Publications des Témoins de Jéhovah, vôm a ne na “Paul,” nlô ajô ô ne na “exemple pour les anciens.” Nté wo lañe bekalate béziñe be ne été, sili’i womiene na: ʻAval avé éve’ela Paul é ne volô ma na me ba’ale ava’a dam nté ma bo ésaé mvendé?’

21. Jam avé bemvendé be ne tabe de ndi?

²¹ A bemvendé, te mia vuane na Yéhôva a nji sili mia na mi bo zôsô ne tiññ, a yi fo’o ve na mi wulu ba’aba’a a Nye. (1 Bec. 4:2) Yéhôva a mbe a nye’e ngul ésaé Paul a mbe a bo’ok, a mbunane wé. Mi ne fe tabe ndi na mbamba ésaé mia bo a ne édima mise me Zambe. Teke môs éziñ Yéhôva a ne “vuan ésaé jenan a nye’an mi nga liti mfa’a ya jôé dé, vôm mi nga bo bôte ya Zambe ésaé, a mi ngenan mi bo’o be ésaé.”​—Beh. 6:10.