1. Asu na Bekristen be mate mbil akekui memane jé ja sili?

BEKRISTEN ba mate mbile ya ényiñ. To’o bi ndeme taté na bia ke mbil ôte, to’o bi tatéya ayap, bia yiane ke ôsu a mate akekui zuk. Melebe Paul a nga ve Bekristene ya Philippes me ne volô bia na bi mate akekui memane. Abui Bekristene ya ntete mimbu ôsu e mbe e kañeya Yéhôva abui mimbu. Éyoñe be nga bi kalate Paul, be mbe be ngenane be kele’e mbile wob ôsu, ve Paul a mbe a kômbô’ô jô be na, be bo de a mban, teke telé. A mbe a yi na be vu nye, na be “ke ôsu mfa’a ya asu’u.”​—Beph. 3:14.

2. Amu jé melebe Paul a nga ve Bephilippien me mbe me yian éyoñ éte?

² Paul a nga ve be melebe mete mbamba éyoñ. Mfefé akônda ya Philippes ô mbe ô tôba’an étibela’a. Paul ba Silas be nga suane wôé zia mimbu 50 É.J, valé Paul a ndeme bi ñyenan, éngele Yéhôva a jô’ô nye na a ke Macédoine. (Mam. 16:9) Éyoñ be nga kui, be nga tôbane minga a too jôé na Lydie, minga ve zu vô’ôlô be, ane ‘Zambe a nga dutu nye nlem na a tu’a wô’ô’ mbamba foé. (Mam. 16:14) Ane nda bôte jé ése é nga duban. Jame ve zu tya’a Satan nlem. Ane bôte ya tison be nga bi Paul ba Silas a kee be ôsu bijôé, a bôte be ajô na ba soo jo’ojo’o nlam. Be ve zu wo’o be ébôm, a fete be mimbôk, be su’ulane fe titane be nlame wop. (Mam. 16:16-40) Ye Paul ba Silas be nga sili mo si nga? Teke jôm! Bobejañe ya mfefé akônda ki? Be’e fe ba li’i bia mbamba éve’ela, amu be nga bo mbane ya jibi minjuk. Teke bisô na éve’ela Paul ba Silas é nga ve be ngule ya tebe ne bip.

3. Jé Paul a mbe a yeme’e, a bia zu bi biyalane ya minsili mivé?

 ³ Paul a mbe a tyi’iya nlem été na a ye ke bili atek. (2 Bec. 4:16) A mbe fe a yeme’ na, asu na a mate mbile wé akekui memane, a yiane bi ngume nsôñan. Jé éve’ela jé ja ye’ele bia? Aval avé éve’ela Bekristene ya melu ma ja bo’olô na bia fe bi ne ke ôsu a jibi minju’u bia tôbane mie? Aval avé ndi nleme jangan é ne volô bia na bi bo teke te’e môs éziñ?

4. Aval avé Paul a nga kee ésaé ôsu akusa bo a mbe mimbôk?

⁴ Tame ve’ele simesan été Paul a mbe a tele éyoñ a nga tili Bekristene ya Philippes. A mbe a too nda mimbô’ô Rome. A nji be ngule ya kui minkañete. Ve a mbe a kañete’e bôte bese be mbe be za’a jome nye, a tili’i fe mekônda me mbe ôyabe bekalate. Dene fe, abui bebo bisaé be Yéhôva be se ngule ya beta kui menda map amu be ntoo minnôm nge ke mintutuñ, ve ba ke ôsu a kañete bôte ba zu jome be. Ba tili fe bôte bekalate na be kañete be.

5. Kalate Bephilippien 3:12-14 a liti na Paul a nji kee ôsimesane vôme mfe amu jé?

⁵ Paul a nji kañese na mbamba be mam, nge ke mbia be mam a nga bo melu mvus be dutu nye ôsimesane vôme mfe. A nga jô na a “vuane mam me ne mvus” a “same nleme mfa’a ya mam me ne ôsu,” ndemben a ye mate mbile wé akekui memane. (Lañe’e Bephilippien 3:12-14.) Mam mevé me mbe ve bo na Paul a kee ôsimesane vôme mfe? Jam ôsu, a nga bo beta be mam ñyebe Bejuif. Ve a mbe a yene’e mam mete mese “ane biôme ya wua fé.” (Beph. 3:3-8) Jame baa, a nji kañese na bikob a nga bo éyoñ a nga tibili Bekristen bi te’e nye nyul. Jame lale, a nji fase na a saéya abui, a na abim ete é nto ve yian. Ésaé nkañete Paul é nga wum abui bibuma akusa bo minju’u mise a nga tôbane mie; môte wua wua be bôme nye, be fete nye mimbôk, be lume nye mekok, a wobane zaé a soé, nnye fe a nga ye nyoñe nyoñe mañ. (2 Bec. 11:23-27) Ve akusa bo mam mete mese, Paul a mbe a yeme’e na a yiane kee ésaé Yéhôva ôsu. Nne bia fe bia yiane yene mame nalé.

6. Mame ya mvus mevé bia yiane vuan?

⁶ Aval avé bi ne vu Paul a “vuane mam me ne mvus”? Éko éziñe bobejañe béziñ be ngenane be va’a bebiene bijô amu minsem be nga bo kôa. Nge ô ne wua ya été, tuka’a nyoñ éyoñe ya yé’é minlô mejô mi tii a ntañe Yésus a nga ve. Nge wo kôme nyoñ éyoñe ya yé’é a bindi mie, a ye’elane Yéhôva, wo ye ke beta tyelé nleme yôbe zezé. Nleme wo ye ke beta bôme wo amu wo yeme na Yéhôva a jaméya wo. Ve éve’ela Paul ja ye’ele bia jam afe. Bobejañ béziñ be nga bene mfañ asu ésaé na ba telé Éjôé Yéhôva ôsu. Nge ô ne wua ya be be, ye wo vuane fo’o mam ô nga li’i mvus, teke jôbane biôm ô nga ben? (Nb. 11:4-6; Ec. 7:10) “Mam me ne mvus” me ne fe bo mam mese bi boya ékôane Yéhôva, a meve’ele mese bi tôbaneya me nté ane bia bo Yéhôva ésaé. É ne été na, bi ne tu’a subu Yéhôva bebé éyoñe bia simesan aval a jaéya zu a volô bia mimbu ya mvus. Ve mam mete me nji yiane bo na bi ba’a mo, a simesane na abime bi boya le da yian.​—1 Bec. 15:58.

7. Kalate 1 Becorinthien 9:24-27 a liti jé é ne mfi nge bia kômbô mate akekui memane? Va’a éve’an.

⁷ Paul a nga kôme wô’ô mejô me Yésus ma: “Va’ane ngule ya nyiin ôfanefane  mbé.” (Luc 13:23, 24, Mfefé Nkôñelan) Paul a mbe a yeme’e na, ane Yésus, a yiane ke ôsu a ve ngul, akekui asu’ulan. Jôm ete nje a nga ve’e ésaé bia bo Yéhôva a mmatane mbil. (Lañe’e 1 Becorinthien 9:24-27.) Mmate mbil a bem ôsimesane wé ve na a mate akekui nné, a nji jô’é na jam éziñ é bo na ôsimesane wé ô ke vôme mfe. Bi tame jô na môt a ke mbile tison, vôm bifatyele bia bômane meku’u mijoñ. Ye wo simesane na môt ate é tele mbile na a ke a fombô akum é ne bifatyele nga? Saa nge a yi na a bi ma’an! Aval ete da da, bia fe bia yiane sa’ale mam me ne wone bia ôsimesan nge bia kômbô sondô mbile wongan. Nge bia bem ôsimesane ve nsôñane wongan, bi va’a ngul ane Paul, bia ye bi ma’an!

8. Mam mela mevé bia zu yen éyoñe ji?

⁸ Bi tame zu yene mam mela me ne te’e bia nyul. Jam ôsu, bi jaéya yange asu’ulan, di baa, bi ntoo mintutuñ nge ke minnôm, di lale, bi jibiya meve’ele bi kateya. Bive’ela bi bobejañe be tebeya avale bité éte bi ne volô bia abui.​—Beph. 3:17.

9. Jé é ne kui éyoñ bi jaéya yange jam éziñ?

⁹ Bi jaéya yange asu’ulan. Bia bese bia yange mbamba be mame Yéhôva a nga ka’ale bia. Éyoñe nkulu mejô Habakuk a nga jô na a yi na Yéhôva a mane zu vaa mbia be mame ya éyoñe jé, Yéhôva émiene nnye a nga jô nye na a ke ôsu a yange. (Hab. 2:3) Ve éyoñ é ne na, bi yangeya bi te’eya, bi ne tem bi nga taté na bia voé nsisim. Bi ne su’ulane bili bili atek. (Min. 13:12) Jam ete e nga kui ntete mimbu 20. Abui bobejañe ya éyoñ éte e mbe e simesa’ane na dé ke yôbe mbu 1914. Nde benya Bekristen bete be nga bo aya éyoñ jam ete e nga bo momo?

10. Jé Royal ba Pearl be nga bo akusa bo be nji bi ma’ane be mbe be yange’e mbu 1914?

¹⁰ Tame yene jam e nga kui biwôlô bebo bisaé be Yéhôva bibaé. Mojañ Royal Spatz a nga dubane mbu 1908, éyoñ  éte a bili mimbu 20. A mbe a yeme’e na a mbeme bi ma’ane mé. Éyoñ a nga sili Pearl alu’u mbu 1911, Royal a nga jô nye na: “Womiene wo yeme jam bia yange mbu 1914. Nge bia yiane lu’an, bia yiane de bo avôl.” Ye Royal ba Pearl be nga te’e nsisim mbôle be nji ke yôbe mbu 1914? Momo, amu jam be mbe be dañe’ telé ôsu é mbe na be bo nkômbane Yéhôva, sa ke na be bi ma’an. Be mbe nkômesane ya kee mbile wob ôsu a mban. Abui mimbu e nga lôt, ve Royal ba Pearl be nga ke ôsu a bo Yéhôva ésaé a ayôñ ése, akekui ényiñe jab é nga tebe si va. Bia yeme na wo fe ô ne ôjeja’a ya yen ane Yéhôva a fubu jôé dé a zene ya Éjôé jé, a na ô nga yi na a tôé bengaka’a bé bese. Tabe’e ndi na Yéhôva a teléya ngume môs a ye bo de. Nté bia bese bia yange môs ôte, enjeñané na bi bi abui mame ya bo asu Yéhôva, te bia ve’ele bili atek amu bia yene na bi jaéya yange asu’ulan.

11-12. Amu jé bi ne ke ôsu a ba’ale ayôñe dangane ya nsisim to’o bi nji beta wô’ôtane nyule jangan? Nyoñe’ éve’an.

¹¹ Bi ntoo mintutuñ nge ke minnôm. Mmatane mbile ya ényiñe wo selan a zezé mmatane mbil, amu môt a ne mate wô to’o a ne ntutuñ nge ke nnôm. Jôm ete nje bia yen abui minnôm a mintutuñ mi ba’ale ayôñe dabe ya nsisim akusa bo na mi te’eya mfa’a ya minsôn. (2 Bec. 4:16) Mojañ Arthur Secord * a ne wua ya été; a bili mimbu 88, a saé Béthel den a ntoo mimbu 55, a te’eya abui, a ntoo fe ntutuñ. Môs éziñ, sita a nga zu nyoñe ngab a nye étune nda jé. Sita ate a nga fombô nye ne toññ, ane a nga jô nye na: “A Mojañ Secord, nyule jôé nyi é boya Yéhôva ésaé é te’eya.” Ve Mojañ Secord a nji be a dañe fombô ve mam a mbe a boya asu Yéhôva. A nga fombô sita ate a muñu’u, nde a nga yalane nye na: “Wo bele fo’o. Ve sa ke abim ésaé me nga bo melu mvus nde é ne mfi. Jam e ne mfi e ne na bi ke ôsu a ba’ale élate jangan a Yéhôva den.”

¹² Éko éziñe den a ntoo abui mimbu wo fe wo bo Yéhôva ésaé, a éko éziñ ô nji beta bi ngule ya bo abim ô mbe ô bo’o éyoñ ô mbe ô wô’ôtane nyule jôé. Nge é ne nalé, te bili nja’a atek. Tabe’e ndi na Yéhôva a vo’o vuan ésaé ése ô nga bo nye melu mvus. (Beh. 6:10) Nde fe na, élate jangan a Yéhôva é nji bi ajô éziñ a abim ésaé bia bo. Ve jam da kôme liti na bia  nye’e Yéhôva é ne été nsisime jangan, nté bia bibane na bi bo Yéhôva ésaé abim ése bi ne ngule ya bo. (Beco. 3:23) Yéhôva a yem minné miangan, a vo’o sili bia jam da kate bia.​—Marc 12:43, 44.

13. Aval avé nkañete Anatoli ba Lidiya wo ve bia ngule ya kee mbile wongan ôsu akusa bo bia tôban abui meve’ele?

¹³ Bi jibiya meve’ele bi kateya. Bebo bisaé be Yéhôva béziñe be jaéya zu ba tôban abui minju’ a étibila’a. Anatoli Melnik * a ne wua ya été; a mbe a bili ve mimbu 12 éyoñ be nga bi ésaa a fete nye mimbôk, a su’ulane kee nye minkôme nté ôyabe ya Sibérie, kilimita 7 000 a Moldavie, vôme nda bôte jé é nga li’i é yii nye. Mvuse mbu wua, be nga bi fe Anatoli émien a nyia a bimvame bié, a kee fe be minkôme Sibérie. Éyoñ mon éyoñ a lôteya, be nga taté na ba tabe bisulan nlam éziñ, be mbe be yiane wulu kilimita 30 e neige si asu na be tabe bisulane bite, aveb é mbe wôé é mbe ta’ala. Mvuse ya valé Mojañ Melnik a nga bo mimbu milale mimbôk, a li’i minga wé Lidiya étam étam a étume mone mo (ngo jab éte é mbe é bili ve mbu wua wua). Ve akusa bo minju’u mite mise, Anatoli a nda bôte jé be nga kee mbile wob ôsu, teke feñelan. Den, Anatoli a mbili mimbu 82, a ne ébu’a ya wofise wo tebele ésaé Asie Centrale. Ngo’o nge bia fe bia vu Anatoli ba Lidiya, a ke ôsu a bo Yéhôva ésaé mban to’o bia tôbane meve’ele, avale bi jaéya zu bia bo melu mvus!​—Beg. 6:9.

14. Paul a mbe a yeme’e na a yiane bo jé nge a kômbô tôé nsôñane wé?

¹⁴ Paul a mbe a too ndi na é ke mbil akekui memane, a tôé nsôñane wé. Mbôl a mbe ñwo’an, a mbe a too ndi na a ye bi “mveane ya nloone ya yôp . . . ô so’o be Zambe.” Ve a mbe a yeme’e na asu na a tôé nsôñan ôte, a yiane ke ôsu a “ve ngul.” (Beph. 3:14) Paul a nga belane mbamba éve’an asu na a liti Bekristene ya Philippes mfi ya mate a ngume nsôñan.

15. Aval avé Paul a nga belan ajô ya mvôk asu na a ve Bekristene ya Philippes ngule ya ke ôsu a mate mbil?

¹⁵ Paul a nga volô Bekristene ya Philippes na be bo te vuane na ‘mvô’ô jab é ne yôb été.’ (Beph. 3:20) Amu jé be nji  yiane vuane jam ete? Amu melu mete, abui bôt e mbe e yi na e lañeban ane bôte ya Rome, amu jam ete e mbe e yooé be abui mimbé. * Ve mvome miñwo’ane mi mbe mi bili na mia ye ke nyiñe yôp, é mbe é dañe nyi ya bo môte ya Rome beta ndañan. Be nji be be ve ve’e bibotane môt a bili ndi nleme ya ke nyiñe yôp, a bi nyi a ne bialé-bialé ya Rome. Jôm ete nje Paul a nga jô Bekristene ya Philippes na be ‘bi avale ntabane da liti na be ne bôte ya yôp, aval ane da yiane mbamba foé ya Krist.’ (Beph. 1:27, ayemé ya nwt-F) Dene fe, Bekristene be ne miñwo’an ba liti mbamba éve’ela, amu ba ke ôsu a tôñesane nsôñane woba ya ke nyiñe nnôm éto yôp.

16. To’o bi bili ndi nleme ya nyiñe nnôm éto yôp nge ke si va, Bephilippien 4:6, 7 a liti na bia yiane ke ôsu a bo jé?

¹⁶ To’o bi bili ndi nleme ya nyiñe nnôm éto yôp nge ke si va, bia bese bia yiane ke ôsu a mate mbile ya ényiñ. Été ése bi ne tebe, bi nji yiane fombô mam me li’iya mvus, nge ke jô’é na jam éziñ é bo na bi kate yaé nsisim. (Beph. 3:16) E ne bo na bi jaéya yange môse Yéhôva a ye tôé bengaka’a bé, nge ke na bi ntoo minnôm a mintutuñ. Éko éziñe bi jaéya zu bia tôbane minju’ a étibela’a. Ve akusa bo mam mete mese, te bia ‘tyelé minleme yôp a jam éziñ.’ Bi bo jôme jia ve mbane ya ye’elane Yéhôva, a kate nye mam mese ma ndeñele bia, ndemben a ye ve bia mvo’é jé ja dañe fe’e ése.​—Lañe’e Bephilippien 4:6, 7.

17. Jé bia ye yen ayé’é da zu?

¹⁷ Fo’o ve ane mmate mbil a tu’a ve ngule ya ke mbil éyoñ a lôô na a mbeme kui nné, bia fe enkelané ôsu a mate mbil a nsôñane ya bi ma’ane ma yange bia ôsu. Bia yiane ve ngule jangan ése na bi bo mbane ya bo de den, amu bia yeme na asu’ulan é ntoo bebé. Jé é ne ñhe volô bia na bi bo mbane ya mate mbil? Ayé’é da zu da ye liti bia mam bia yiane telé ôsu ényiñe jangan, a aval avé bi ne bo de.​—Beph. 1:9, 10.