1. Kate’e jam é nga bo na Yésus a bo asimba ôsu.

 TAME ve’ele simesane jam é nga bobane memane ya mbu 29 É.J., éyoñe Yésus a nga taté ésaé nkañete jé. Be nga bañete Yésus ba nyia wé Marie, a beyé’é bé béziñ abô’ô aluk é nga bobane Cana, e nord ya nlame Yésus a nga yaé, e Nazareth. Marie a bibu’a ya nda bôt éte be ne bemvôé, éko éziñ a volô be na be belane beyeñ. Nté abô’ô da bobane nju’u éziñe wo kui, meyo’o ma man, a jam éte é ne ndeñele nda bôt éte a mimfefé beluk. b Éko éziñe jam éte da kui amu bôte ba te so angôndô ya abui. Ane Marie a nga ji’a ke yene Mon a jô nye na: “Be nji beta bi woon.” (Jean 2:1-3) Nde jé Yésus a nga bo? A nga bo étua jam, a nga bo na mendime me veñesane “mbamba woon.”​​—Jean 2:9, 10.

2-3. (a) Mesimba mevé Yésus a nga bo (b) Mfi ôvé bia bi éyoñe bia nyoñ éyoñe ya bindi mesimba mete?

² Yésus a nga bo abui mesimba afe nté a mbe a bo’o ésaé nkañete jé si va. c A nga belane ngule jé asu na a bo mesimba me nga volô betoyini be bôt. Bi tame lañe fo’o ve mesimba mebaé méziñe Yésus a nga bo, a nga ve befame 5000 bidi, mvuse ya valé a nga beta ve befame 4000 bidi, éyoñe bia lañe binga a bongô, bôte bete be mbe ve lôte 27000. (Matt. 14:15-21; 15:32-38) Biyoñe bite bibaé Yésus  a nga saé fe abui minkôkon. (Matt. 14:14; 15:30, 31) Tame ve’ele simesan avale nkunda bôt ôte ô mbe fe’e ne vema éyoñe ô nga yen ane Yésus a bo mesimba asu na a saé be a ve be bidi!

³ Mesimba Yésus a nga bo me ne ye’ele bia abui mam den. Ayé’é di, bia zu yene beta miñye’elane miziñe mesimba mete me ne ve bia, a aval avé me ne volô bia na bi bi ngule mbunan. Mvuse ya valé, bia zu yen aval avé bi ne vu fulu éjote nyul a fulu mvame Yésus a nga liti éyoñ a mbe a bo’o mesimba.

4. Mesimba Yésus a nga bo me ne bia mfi ôvé?

⁴ Mesimba Yésus a nga bo ma volô bia na bi tu’a buni nye a Ésa wé. Amu Yéhôva nnye étam a ne ve môte ngule ya bo mesimba. Mame minlôman 10:38 a jô na: “Zambe a nga ve nye mfufube nsisim a ngul, ane a nga ke si ése, a bo’o bôte mvaé, a saé bôte bese mbia minsisime mi mbe mi ndeñele’e, amu Zambe a mbe a nye.” Te vuane na mame mese Yésus a nga jô a ma a nga bo, to’o mesimba a nga bo me mbe me lu’an a asimesan Ésa wé a aval a wô’ôtane mam. (Jean 14:9) Bi tame zu yene mame melale mesimba Yésus a nga bo me ne ye’ele bia.

5. Jé é nga tindi Yésus na a bo mesimba? (Matthieu 20:30-34)

⁵ Jam ôsu, Yésus ba Ésa wé ba nye’e bia nya abuii. Éyoñe Yésus a mbe si va, a nga liti na a nye’e bone be bôte nya abuii éyoñ a nga bo mesimba asu na a volô bôte be mbe be tôbane minjuk. Môs éziñe mindidime mibaé mi nga zu sili nye mvolan. (Lañe’e Matthieu 20:30-34.) Kalate Zambe a jô na Yésus a nga “wô’ô be éngôngol” ane a nga saé be. Bifia ya nkobô Grec be nga kôñelane na e “wô’ô be éngôngol” bia liti mintaé môt a wô’ô nyi mbok mi so’o nye nlem été. Yésus a nga wô’ô bôte mintaé aval éte amu a mbe a nye’e be, jôme te nje a nga ve bôte be mbe be wô’ô zaé bidi a saé minzezam. (Matt. 15:32; Marc 1:41) Ajô te, bi ne tabe ndi na Yéhôva, Zambe ya “nkoon éngôngol,” ba Mone wé ba nye’e bia nya abuii, a na ba wô’ô nleme mintaé éyoñe bia tôbane minjuk. (Luc 1:78; 1 P. 5:7) Be ne ôjeja’a ya vaa minju’u mise mia ndeñele bone be bôte den.

6. Ngule fé Zambe a nga ve Yésus?

⁶ Jame baa, Zambe a nga ve Yésus ngule ya vaa minju’u mise bôte ba tôbane mie. Mesimba Yésus a nga bo me nga kôme liti na a bili ngule ya vaa minju’u bone be bôte be vo’o kui na be vaa. Éve’an é ne na, Yésus a ne ngule ya kôté bia éto belo ya abé nje éte é ne jam ôsu da bo na bi tôbane minju’u ane akon a awu. (Matt. 9:1-6; Rom. 5:12, 18, 19) Mesimba a nga bo ma liti na a ne ngule ya saé “aval akon ése,” a ne fe ngule ya wômôlô mimbim. (Matt. 4:23; Jean 11:43, 44) A bili fe ngule ya jôé akôs a ngule ya vaa mimbia minsisim. (Marc 4:37-39; Luc 8:2) Nlem ô bôô bia si éyoñe bia yeme na Yéhôva a nga ve Yésus ngule ya bo mame mete.

7-8. (a) Mesimba Yésus a nga bo ma ve bia ndi nleme fé? (b) Asimba avé wo ye bo ôjeja’a ya yene mfefé émo?

⁷ Jame lale, bi ne tabe ndi na bengaka’a bese Éjôé Zambe ja bo ba ye tôéban. Mesimba Yésus a nga bo éyoñ a mbe si va ma ye’ele bia na a ye bo beta be mame melu ma zu éyoñ a ye jôé. Bi tame yene mbamba be mame bia ye bu’ubane be éyoñe  Yésus a ye jôé si. Bia ye wô’ô nyule jangan nya mvo’é amu Yésus a ye mane vaa aval akon ése, a aval éyem ése môt a bili. (Ésa. 33:24; 35:5, 6; Nlitan. 21:3, 4) Bia ye ke beta wu zaé môs éziñ, nge tôbane minjuk amu bibubua bia kui atemetem. (Ésa. 25:6; Marc 4:41) Nleme wo ye jaé bia a mevak éyoñe bia ye wubane bôte bangane ba ye kui “mesoñe Zambe a simesan.” (Jean 5:28, 29) Asimba avé ô ne ôjeja’a ya yene mfefé émo wo zu?

⁸ Éyoñe Yésus a nga bo mesimba, a nga liti na a ne éjote nyul a mvam, bia fe bia yiane vu mefulu mete. Bia zu kobô ajô ya mesimba mebaé Yésus a nga bo, bia zu taté yene jam é nga boban abô’ô alu’u ya Cana.

9. Amu jé Yésus a nga bo asimba abô’ô alu’u ya Cana? (Jean 2:6-10)

⁹ Lañe’e Jean 2:6-10. Éyoñe woon a nga man abô’ô aluk, ye Yésus a mbe ntindane ya bo jam éziñ? Momo. Nkulan ajô éziñ ô nji be ô jô’ô na Messie a yiane bo asimba asu na a ve bôte meyok. Ve tame ve’ele simesan aval ô ne wô’ôtan éyoñe da kui na meyo’o ma man abô’ô alu’u dôé. Yésus a nga bo asimba éte amu a nga mvamane nda bôt éte e dañe dañe belu’u amu a nji be a yi na be same. Ane a nga bo asimba aval bia te yene yôp. A nga bo na lita mendime bebé 390 é veñesane mbamba woon.  Éko éziñ a nga ve be abim abui meyo’o été amu a mbe a yi’i na mimfefé belu’u mi belane me mvus aluk nge ke na be kuane me asu na be bi mone moné. Nlem ô nga yiane jaé mimfefé belu’u mite a mevak!

10. Bone be mame bevé be ne mfi bia koone be nkañete ya Jean kabetôlô 2? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁰ Bi tame zu yene bone be mame béziñe be ne mfi bia koone be nkañete ô ne kalate Jean kabetôlô 2. Ye wo te yene na sa ke Yésus émiene nnye a nga jalé minka’a mendim? A nji yi na a yené mise me bôte jôme te nje a nga jô bebo bisaé na mbe be jalé minka’a mendime mite. (Éfuse 6, 7) Nde fe, éyoñe Yésus a maneya bo na mendime me veñesane won, sa ke émiene nnye a nga ke ve môt a mbe a tebele abôk woon ate. Ve a nga jô bebo bisaé na mbe be bo de. (Éfuse 8) Teke bisô na Yésus a nji nyoñ élaé woon éyoñe te a ke tebe beyeñ ôsu, a jô be na: ‘Tamané tye’ané woone nyi, ma me ndôme nye mane kôm!’

11. Jé asimba Yésus a nga bo da ye’ele bia?

¹¹ Asimba Yésus a nga bo na mendime me veñesane woon é ne ye’ele bia jé? Bi ne yé’é avale bi ne bo éjote nyul. Yésus a nji ve’ele bo éngelezek amu a nga bo asimba éte; nde fe a nji ve’ele wumulu émien amu jam éziñ a nga bo si va. Ve éyoñ ése a mbe a va’a Ésa wé duma ya mam a mbe a bo’o. (Jean 5:19, 30; 8:28) Nge bia vu fulu éjote nyule Yésus, bia ye ke wumulu biabebien amu mam bia bo. To’o bia bo jé ékôane Yéhôva, môt étame bia wumulu a ne Zambe bi bili mvome ya kañ. (Jér. 9:23, 24) Bia yiane ve nye duma da yiane Nye. Mfubane nkobô, nya jame mbé bi ne ngule ya bo teke mvolane Yéhôva?​​—1 Cor. 1:26-31.

12. Aval avé bi ne beta vu fulu éjote nyule Yésus? Va’a éve’an.

¹² Bi tame zu yene zene fe bi ne vu fulu éjote nyule Yésus. Tame ve’ele simesane jame di: Mvendé ja lôt abui éyoñe na ja volô ésoé mojañ é ne mvolô ya ékôane bekristene na é kômesane nkañete ya mengana bôt a yiane bo éyoñ ôsu. Mvuse ya valé, ésoé mojañ éte ja bo mbamba nkañete, a bôte bese ya akônda ba nye’e wô. Mvus ésulane môt éziñ a zu yene mvendé ja te volô mojañe nyi a jô nye na: ‘Ésoé mojañe ja te bo mbamba nkañete, ye wo fe wo te nye’e nkañete ôte?’ Ye é ne mvo’é na mvendé éte é yalane na: ‘Ôwé, ke me nga lôt abui éyoñe na ma volô nye?’ Nge ke, ye a yiane yalan a éjote nyul ése na: ‘Ôwé, wo too fo’o abeñ, mojañ ate a ve ma nlem avak?’ Éyoñe bi ne éjote nyul, bia jeñe ki na bi wumulu biabebien amu mbamba be mame bia bo bôte bevok. Bi ne mevak amu bia yeme na Yéhôva a yen ésaé bia bo, a wô’ô fe je mvaé. (Fombô’ô fe Matthieu 6:2-4; Héb. 13:16) Teke bisô na bia ve Yéhôva nlem avak éyoñe bia vu Yésus a liti fulu éjote nyule.​​—1 P. 5:6.

13. Jé Yésus a nga yene fefele tisone ya Naïn, a jé a nga bo? (Luc 7:11-15)

¹³ Lañe’e Luc 7:11-15. Tame ve’ele bo ane wo yene jam é nga boban mbu 31 É.J. Yésus a nga ke Naïn, tisone ya Galilée fefele Sunem, vôme nkulu mejô Élisée a nga wômôlô mone minga éziñ. (2 Bb. 4:32-37) Éyoñe Yésus a nto bebé a mbé ya tison, a yene mbame bôt ô kôlô tison ô kele’e éjame mbim. Jam a yene da bo nlem angôndô ya mintaé amu nkuse minga wo ke jañele ôkoo mon ô mbe a  bili. Ve nkuse minga ôte ô nji bo étam, nkunda bôte ya tison ô ne nsamba a nye. Yésus a telé nkunda bôt ôte a bo étua jam asu éngôngole minga éte, a wômôlô mona fame wé! Bekalate benyine ba kañete ényiñe Yésus ba kobô ajô bôte belale Yésus a nga wômôlô, môt ôsu nnye ñhe le.

14. Bone be mame bevé be ne mfi bia koone be nkañete ya kalate Luc kabetôlô 7? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁴ Bi tame yene bone be mame béziñe be ne mfi kalate Luc kabetôtô 7. Ye wo te yene na Kalate Zambe a jô na Yésus a nga “yene” nkuse minga ô nga jañele mon ô ye’e wu a ñyôn ane “a nga wô’ô nye éngôngol?” (Éfuse 13) Éko éziñe Yésus a nga yene minga ate a yônô’ô a wulu’u fefele mbime mone wé, ane jam éte é nga bo na a wô’ô nye éngôngol. Yésus a nji su’u ve na a wô’ô minga ate éngôngol; a nga liti fe nye fulu mvam. Teke bisô na a nga kobô nye a évôvoé ése a jô nye na: “Te beta yôn.” Mvuse ya valé, a nga nyoñe ntyi’ane ya bo jam éziñ asu dé. A nga wômôlô mona fam a “ve nye nyia wé.”​—Éfuse 14, 15.

15. Jé asimba Yésus a nga bo é ne ye’ele bia?

¹⁵ Jé asimba Yésus a nga bo éyoñ a nga wômôlô mone nkuse minga é ne ye’ele bia? Da ye’ele bia na bia yiane mvamane bôte be ne minleme ntya’an. É ne été na bi vo’o wômôlô mimbim avale Yésus a nga bo. Ve bi ne vu Yésus éyoñe bia mvamane bôte ba tôbane minjuk. Bi ne liti na bia mvamane be éyoñe bia jô nge ki bo jam é ne volô be minlem. d (Mink. 17:17; 2 Cor. 1:3, 4; 1 P. 3:8) To’o bone bifia bi ne jô, nge mone jame bi ne bo a ne ve be ngule nyule nya abuii.

16. Avale bia yene fôtô, jé nkañete sita a nga jañele ngo jé wo ye’ele bia?

¹⁶ Bi tame zu yene jam é nga bobane môs éziñ, den a nto bone mimbu. Nté be mbe be yia jia Aba Éjôé, sita éziñ a nga yene nyi mbok a yônô’ô. Jia éte é  mbe é kobô’ô ajô ndi nleme ya ñwômane miñwuan, ngo jé ki é mbe é ndôme wu. Mbôl a mbe a yeme’e de, a nga subu nye bebé été été a kotane nye, a nga yia jia éte a nye akekui memane. Minga mon a nga wu a jô na: “Bobejañ a besita be nga liti ma nye’ane nya abuii.” A mbe angôndô ya mevak amu a nga tôme nyule na a ke ésulan. A jô na: “Nde bia nyoñe mvolan Aba Éjôé.” Bi ne tabe ndi na Yéhôva a yene mone jam ase bia bo asu na bi mvamane bôte be ne “ntya’ane minlem,” a wô’ô fe de mvaé.​​—Bsa. 147:3.

17. Jé mesimba Yésus a nga bo ma ye’ele bia?

¹⁷ Éyoñe bia lañe minkañete mia kobô ajô mesimba Yésus a nga bo, nalé a ve bia ngule nyul. Mesimba mete ma ye’ele bia na Yéhôva ba Yésus ba nye’e bia nya abuii, a na Yésus a bili ngule ya kôme minju’u mise mona môt a tôbane mie, a ma ve bia ndi nleme na bengaka’a bese Yéhôva a nga bo bia ba ye tôéban éyoñ Éjôé Zambe ja ye taté na ja jôé si va. Nté bia lañe minkañete mite, bi ne fas aval avé bi ne vu mbamba mefulu me Yésus. Ke ô ne fe jeñe na ô yeme mesimba mefe Yésus a nga bo éyoñe wo bo ayé’é étame dôé, nge ki ayé’é ya nda bôt. Yene’e miñye’elan ô ne nyoñ, mvuse ya valé ô ne kate bôte bevok mame wo te yé’é. Nge ô bo de, wo ye bo ngule ya jô mame ma ve bôte bevok ngule nyul.​—Rom. 1:11, 12.

18. Jé bia ye yen ayé’é da zu?

¹⁸ Bebé memane ya ésaé nkañete jé, Yésus a nga wômôlô môte lale, a ñwômane miñwuan ôte ñwô Kalate Zambe a jô na Yésus a nga kandane bo. Ve ñwômane miñwuan ôte ô mbe ô sela’ane mi mivok, amu a nga wômôlô édima mvôé jé a too ke na é mbe é boya melu menyine soñ. Miñye’elane mivé ô ne nyoñe nkañete wo kobô ajô asimba éte? Aval avé bi ne yemete mbunane wongane ndi nleme ya ñwômane miñwuan? Bii yene biyalane ya minsili mite ayé’é da zu.