1-2. Minju’u mivé bebo bisaé be Yéhôva ba tôbane mie?

 MINJU’U miziñe mi ne jimbi bia a tyendé ényiñe jangan ane nkabeke dis. Bi tame nyoñe bone bive’an, be nga bi éwôlô mojañe Luis a ngule cancer. Dokita a nga kate nye na a li’iya nye ve bone bengon. Monika ba nnôm be mbe be yeme a abui bisaé ékôane Yéhôva. Ve mvuse ya valé, Monika a nga yemelane na a ntoo abui mimbu nnôm a bo mbia minsem asoé akusa bo a mbe mvendé ékôane bekristen. Olivia ki a ne nkoé sita, môs éziñe beta ôkôs a mbe a za’a vôm a mbe a too, ane a nga tup. Éyoñ a nga bulane nda jé, a nga koone na ôkôs ô maneya bôé nye nda. Bia kôme yene na ényiñe Luis, Monika a Olivia é nga tyendé ane nkabeke dis. Ye ô ne ve’ele tebe été jap? Ye wo fe ô nga tebe été éziñ é nga tyendé ényiñe jôé atemetem?

² To’o mbôle bi ne bebo bisaé be Yéhôva, bia bese bia tôbane avale minju’u bôte bese ba tôbane de. Ane ô vaa nalé bia yiane fe jibi ékpwe’ele a étibila’a é so’o be besiñe be Zambe. Akusa bo Yéhôva a kamane ki bia na bi tôban avale minju’u éte, ve a ka’ale bia na é volô bia. (Ésa. 41:10) A mvolane Yéhôva bi ne kui na bi ba’ale ava’a dangan, bi nyoñe mbamba mintyi’an ényiñe jangan, a ba’ale élate jangan a Yéhôva akusa bo minjuk. Ayé’é di, bia ye yene mezene menyine Yéhôva a belane me asu na a volô bia éyoñ ényiñe ja liti bia ne viuk. Bia ye fe yene mame bi ne bo asu na bi bi mvolane Yéhôva a ve bia.

 YÉHÔVA A YE BA’ALE WO

3. Éyoñe bia tôbane ngule minjuk, bi ne yen ayaé ya bo jé?

³ Éyoñe beta minju’u mia jimbi bia, é nji bo tyi’ibi ya fase mvo’é a nyoñe mbamba mintyi’an. Amu jé? Amu nlem ô ne bia angôndô ya abé. Ô ne njalan a biyebe. Nde fe fe’e é ne bia njañan, teke yeme jam bia yiane bo. Bi tame yen avale besita bebaé bia te jô be yôp be nga wô’ôtan éyoñe be nga tôbane minjuk. Olivia a jô na: “Éyoñ ôkôs ô nga mane tyame nda jam, me nga wô’ôtane ve ane me maneya jañele mame mese, nlem ô mbe me ntya’an.” Monika a kobô ajô nnôm wé a nga koñe nye a jô’ô na: “Nyul é mbe ma nte’an ne botok. Me mbe me wô’ô ve ane nge môt a te ma ji ôtyeñe nlem. Me mbe me kate’e bo to’o ve zezé bisaé ya nda. Me nji be ve simesane na avale jam éte é ne kui ma môs éziñ.” Aval avé Yéhôva a volô bia éyoñe nlem ô ne bia ntya’an aval éte?

4. Aval kalate Bephilippien 4:6, 7 a liti, jé Yéhôva a ka’ale bia?

⁴ Jé Yéhôva a ka’ale na é bo asu dangan? A ka’ale na é ve bia jôme Kalate Zambe a loone na “mvo’é Zambe.” (Lañe Bephilippien 4:6, 7.) Mvo’é éte ja tinane na nlem ô bôô bia si ne mieññ, nlem ô bôô bia si aval éte fo’o ve amu bi bili mbamba élate a Yéhôva. Mvo’é éte é ne anen “a dañ abime bi ne simesane” nalé a tinane na nlem ô bôô bia si ne mieññ. Ye ô yooneya Yéhôva nlem wôé meye’elan été môs éziñe mvus ya valé nlem ô bômbô wo si ne mieññ? Jôme te nje ba loone na “mvo’é Zambe.”

5. Aval avé mvo’é Zambe ja ba’ale asimesane dangan a minleme miangan?

⁵ Éfus éte ja liti fe na mvo’é Zambe “ja ye ba’ale” nge ke kamane “minleme mienan a asimesane denan.” Be mbe be bela’an éfia be nga kôñelane na “e ba’ale” asu na be kobô ajô mone bezimbi a ba’ale tison asu na bôte be bo teke zu bo ézezam été. Bôte be mbe be nyiñi’i tison é bili beba’ale be mbe be kele’e ôyo nlem ô bôô be si, be yeme’e na mone bezimbi a kamane be. Aval te da da éyoñe mvo’e Zambe é ne njalane minleme miangan, nlem ô bôô bia si ne mieññ bi yeme na bia ye tabe mvo’e. (Bsa. 4:8) To’o mame ma ji’a ki kômeban, bi ne tabe ne mieññ ane Anne. (1 Sam. 1:16-18) Éyoñe ki nleme ô bôô bia si aval éte é ne tyi’ibi asu dangane na bi nyoñe mbamba mintyi’an.

6. Jé bi ne bo asu na bi bi mvo’é Zambe?

⁶ Jé bia yiane bo? Éyoñe nlem ô tyele wo yôp, loone “mba’ale.” Aval avé ô ne bo de?  Kele’e ôsu a ye’elan akekui wo ye bi mvo’é Zambe. (Luc 11:9; 1 Thes. 5:17) Luis bia ke jô nye jôp a kat aval avé ba ngal Ana be nga bo éyoñe be nga kate be na a li’iya a yiane nyiñe fo’o ve bone bengon, a nga jô na: “Avale biyoñ éte é ne angôndô ya ayaé ya top fatane biañ ô ne bo nge ke nyoñe mintyi’ane mife. Ve meye’elan me nga volô na nlem ô bômbô bia si nté bi mbe bi batane beta nju’u ate.” Luis ba ngale be nga de’ele Yéhôva mo abui biyoñ, be sili’i nye na a ve be mvo’é ya nlem, a volô be na nlem ô bômbô be si, a ve be fe’e ya nyoñe mbamba mintyi’an. Ane be nga kôme wô’ôtan mvolane Yéhôva. Nge wo tôbane njuk éziñ, kele’e ôsu a ye’elane Yéhôva mban a wo ye wô’ôtan ane mvo’é jé ja ba’ale nleme wôé a asimesane dôé.—Rom. 12:12.

YÉHÔVA A YE YEMETE WO

7. Bi ne wô’ôtan aya éyoñe bia tôbane beta njuk?

⁷ Éyoñe bia tôbane beta njuk, bi ne wô’ôtane mam aval afe, é ne fe ayaé ya fas a bo mam avale bi wô’ô jaé bo. Aval ane sitima a wô’ô lebelan éyoñ a lôte vôme beta mintyôa mi mañe mi ne, avale te fe éyoñe bi tele beta minjuk été bi ne taté na bia lebelan, ana’ana bi nga wô’ôtane mame avale di, ve ane mone étun éyoñ a lôte bi nga wô’ôtane mame aval afe. Ana bia te jô nye yôp a jô na éyoñe nnôme wé luis a wuya a nga taté na a wô’ôtane mam aval afe. A jô na: “Éyoñe jame éziñ é mbe é bo’o na me wô’ô nlem abé, me mbe me taté na ma wô’ô mamien éngôngol. Me mbe fe me wô’ô mbia ôlun amu a nga li’i ma étam.” Nde fe Ana a mbe a wô’ôtane na a ne étam a wô’ô fe émien éngôngol éyoñ é mbe é sili’i na a nyoñe mintyi’ane Luis a mbe a nyoñe’e, nge ke éyoñ a bo mame Luis a mbe a bo’ok. Biyoñe biziñ a mbe a wô’ôtane ve ane a tele zañe beta ôkôs mañ été. Aval avé Yéhôva a ne volô bia éyoñe mbia be asimesane ba taté na ba jaé bia nlem?

8. Kalate 1 Pierre 5:10, a liti na Yéhôva a ka’ale bia jé?

⁸ Jé Yéhôva a bo? Yéhôva a ka’ale bia na a ye yemete bia. (Lañe’e 1 Pierre 5:10.) Éyoñ ôkôs wo vuñ, sitima a wô’ô taté na a lebelan, a so’o li a ne li. Asu na sitima a bo teke lebelan, be nga futi biôme biziñe bia su’u nye mendime si. Nalé a volô na bôte be ne sitima été be bo dulu dap mvo’é, teke ko jôme éziñe woñ. Ve biôme bite bia dañe volô éyoñe sitima a wulu, sake éyoñ a tele afôla da. Avale te da da, Yéhôva a yemete bia éyoñe bia ke ôsu a bo nye ésaé a ayôñ ése éyoñe bi tele minju’u été.

9. Aval avé bikpwelé biangan asu njeñane bia volô bia na bi tebe ne bip?

 ⁹ Jé bia yiane bo? Éyoñe wo tôbane beta minju’u mi funan ôkôs, va’a ngule ya ke ôsu a bo mame ya nsisim. É ne été na ô ne bo teke beta kui na ô bo abime ô mbe ô bo’o melu mvus, ve te vuane na Yéhôva a vo’o sili wo mame ma lôte wo nkôñ. (Fombô’ô fe Luc 21:1-4.) Éyoñe wo bo nta’ane mam asu mame ya nsisime môé, jeñe’e na ô bi éyoñ asu ayé’é étame dôé a bindi’i mame wo yé’é. Amu jé? A zene ya ékôane jé Yéhôva a ve bia abeñe minlô mejô a bevidéo be ne yemete bia. Asu na ô bo minjeñan, ô ne ke application JW Library^®Index des Publications, nge ke Ékpwelé asu ayé’é Bengaa be Yéhôva. Monika bia te jô nye yôp a jô na, a mbe a belane bikpwelé asu njeñan éyoñ ése a mbe a wô’ôtane na nlem ô nga bo nye abé. Éve’an é ne na, a mbe a jeñe’e minlô mejô mi mbe mi kobô ajô “ôlun.” A mbe fe a jeñe’e minlô mejô mi mbe mi kobô’ô ajô “medu’an” nge ke “ba’ale élat.” Éyoñ a mbe a lañe’e minlô mejô mite, nlem ô mbe ô vobô nye. A jô na: “Éyoñe me mbe me taté minjeñan, nlem ô mbe ô tyele ma yôp, ve nté me mbe me lañe’e, me mbe me wô’ôtane ve ane Yéhôva a fôlô ma. Me mbe fe me kôme yemelane na Yéhôva a yeme tebe été jam a na a volô ma.” Éyoñe Yéhôva a yemete wo aval éte, nalé a volô wo na ô tebe ne bip akekui nleme wo ye bômbô wo si ne mieññ.—Bsa. 119:143, 144.

YÉHÔVA A YE SU’U WO

10. Bi ne wô’ôtan aya éyoñe njuk éziñe wo te jimbi bia?

¹⁰ Ényiñ é nji bo tyi’ibi éyoñe njuk éziñ ô ndôme jimbi bia, nalé a ne bo na nyul é te’e bia ne botok, a na nlem ô bo bia ntya’an. Bi ne wô’ôtan ane nkee mbil a mate avôl éyoñe te aveñe da balé nye, a taté na a feñeke. Bi ne taté na bia yen ayaé ya bo mame bi mbe bi bo’o tyi’ibi, é ne fe kui na bi bo teke bi éva’a ya bo mame bi mbe bi nye’e bi bo’ok. Aval ane Élie, bi ne wô’ô som aval é ne na teke fe ngule ya tebe tetele bi nga viane yi fo’o ve na bi ke ôyo. (1 Bb. 19:5-7) Nde jé Yéhôva a ka’ale bia éyoñe bi ne nte’an aval éte?

11. Zen évé fe Yéhôva a belane je asu na a volô bia? (Besam 94:18)

¹¹ Jé Yéhôva a bo? A ka’ale na a ye su’u bia. (Lañe’e Besam 94:18.) Avale nkee mbil a te balé aveñ a yi na be su’u nye asu na a wulu, avale te fe da sili  bia mvolane Yéhôva asu na bi ke ésaé jé ôsu. Éyoñe bi tele avale bité éte Yéhôva a ka’ale bia na: “Ma, Yéhôva Zambe wôé, ma ye bi mbo nnôme wôé, me jô’ô wo na, ‘Te ko woñ; ma ye volô wo.’” (Ésa. 41:13) Njô bôte David a nga kôme wô’ôtane mvolane Yéhôva. Éyoñ a mbe a tele minjuk été, zañe besiñe bé, a nga jô Yéhôva na: “Mbo nnôme wôé ô beteya me si.” (Bsa. 18:35) Ve aval avé Yéhôva a su’u bia?

12. Yéhôva a ne belane za asu na a volô bia éyoñe bi ne atek?

¹² Yéhôva a wô’ô jaé belane bôte bevok na be su’u bia. Éve’an é ne na éyoñe David a nga bili atek, mvôé jé Jonathan é nga zu jome nye a jô nye bifia bia ve ngule nyul. (1 Sam. 23:16, 17) Avale te fe Yéhôva a nga top Élisée na a su’u Élie. (1 Bb. 19:16, 21; 2 Bb. 2:2) Den Yéhôva a ne belane nda bôte jangan, bemvôé bangan, a bemvendé na be su’u bia. Ve éyoñe nleme ô ne bia nte’an, bi ne kômbô kôlô vôme bôte bevok be ne, a ke tabe vôme wongan étam. Bi ne fo’o yi na bi tabe étam. Nne môt ase a wô’ô kômbô bo nalé. Jé bi ne bo asu na bi bi mvolane Yéhôva?

13. Jé bi ne bo asu na bi bu’ubane mvolane Yéhôva?

¹³ Jame bia yiane bo. Juane nkômbane ya ke kulubu vôme wôé étam. Éyoñe bia ke tabe étam, nalé a ne bo na bi bo teke beta fase jam afe, bi nga dañe simesane ve biabebien a minju’u bia tôbane mie. A nalé a ne bo na bi bo teke nyoñe mbamba mintyi’an. (Mink. 18:1) É ne été na bia bese bi wô’ô bi nkômbane ya tabe étam, e dañedañ éyoñe mbia jam a te kui ényiñe jangan. Ve nge bia bi fulu ya tabe vôme wongan étam, bi ne taté na bia bene mvolane bôte bevo’o ba kômbô ve bia a too ke na Yéhôva nnye a belane be. Ajô te, to’o ô bili avale nju’u avé, kañese’e mvolane bibu’a ya nda bôte jôé, bemvôé bôé, a bemvendé. Yene’e be ane zene—Yéhôva a belane je asu na a su’u wo.— Mink. 17:17; Ésa. 32:1, 2.

YÉHÔVA A YE VOLÔ WO NLEM

14. Mame mevé bi ne ko woñ?

¹⁴ É nji bo tyi’ibi na nlem ô bômbô bia si éyoñe bi tele avale bité éziñ, bi ne taté na bia ko woñ. Bebo bisaé be Zambe ya melu mvuse be nga jô na, biyoñe biziñe besiñe bap a minju’u be nga tôbane mie mi nga bo na nlem ô tyebe be yôp a na be ko woñ.  (Bsa. 18:4; 55:1, 5) Avale te fe bi ne tôbane étibila’a sikôlô, e nda bisaé, nge ke nda bôte jangan, bijôé fe bi ne tibili bia. Ôkon éziñ ô ne bo na bi ko awu woñ. Avale biyoñ éte bi ne yene biabebien ane bobe bongô. Jé Yéhôva a ne bo asu na a volô bia avale biyoñ éte?

15. Ndi nleme fé bia koone je Besam 94:19?

¹⁵ Jame Yéhôva a bo. A ve bia ngule nyul a volô fe bia nlem. (Lañe’e Besam 94:19.) Éfus éte ja bo na bi simesane mone mona minga a kate ke ôyo alu amu ngule zo’oyañe ja bam. Bi ne ve’ele simesan aval ésa wé a subu nye bebé a nyoñe nye mo mé été akekui a ke ôyo. Akusa bo ôkôs wo ke ôsu a vuñe nseñ, ve mbôle ésa wé a bili nye mo mé été, nalé a bo na nlem ô bômbô nye si. Éyoñe beta minju’u mia jimbi bia, é ne sili na Ésa wongan ya yôp a bi bia mo mé été akekui nlem wo bômbô bia si. Jé bi ne bo asu na Yéhôva a volô bia nlem aval éte?

16. Jé bi ne bo asu na bi bi mvolane wo so be Yéhôva?

¹⁶ Jame bia yiane bo. Jeñe’e na ô lôt éyoñ a Yéhôva éyoñe wo —ye’elane nye a lañe Kalate wé. (Bsa. 77:1, 12-14) Nge ô bili fulu ya bo de, jam ôsu ô ne bo éyoñe nleme ô tyele wo yôp da ye bo na ô ke jeñe mvolane be Ésa wôé ya yôp été. Yoone Yéhôva nleme wôé, kate’e nye mame ma bo na ô ko woñ. Va’a nye fane ya laan a wo, a volô wo nlem a zene ya Kalate wé. (Bsa. 119:28) Éko éziñe wo ye yene na bifuse ya Kalate Zambe biziñe bia ve wo ngule nyul éyoñe nlem ô tyele wo yôp. Éve’an é ne na, ô ne bi ngule nyul éyoñe wo lañe kalate Job, kalate Besam, kalate Minkana, a mame Yésus a nga jô Matthieu kabetôlô 6. Éyoñe wo ye’elane Yéhôva a lañe Kalate Zambe, wo ye bi mvolane nlem.

17. Jam avé bi ne tabe de ndi?

¹⁷ Bi ne tabe ndi na Yéhôva a ye tabe a bia éyoñe bia ye tôbane ngule minjuk ényiñe jangan. Bia ye ke ve’ele tabe étam. (Bsa. 23:4; 94:14) Yéhôva a ka’ale na a ye ba’ale bia, a ye yemete bia, a ye su’u bia, a ye volô bia nlem. Ésaïe 26:3 a kobô ajô Yéhôva a jô’ô na: “Nyô ôsimesane [wé] ô yeme be wo, wo ba’ale nye mvo’é mvo’é amu a too wo ndi nlem.” Ajô te tabe’e Yéhôva ndi a bu’ubane mezene mese a belane me asu na a volô wo. Nge ô bo nalé, wo ye beta bi ngule to’o ô tele minjuk été.