1-2. Jé bia yiane ke ôsu a bo éyoñe bi maneya duban? Timi’in.

 WO BO mfubane nda jôé biyoñe tañ aya? Éko éziñ ô nga taté nyoñ éyoñe ya mane bo mfuban été ôsusua na wo ke tabe été. Ve jé ja ye bobane nge wo bo teke beta bo mfuban été? Teke bisô na nge ô bo de, ôte’été’e ôte’etek, mvit a ôdumu bii mane jaé été. Asu na ô ba’ale nda jôé mfuban, da sili na ô bo mfuban été mban.

² Bia yiane fe bo avale da asu na bi ba’ale asimesane dangan a mbamba mefulu mangan. É ne été na, ôsusua na bia duban, bi nga ve ngule ya bo mintyendane mi mbe mi sili’i ényiñe jangan asu na “bi vaa jôm ése é ne ve minsône miangan a nsisime wongane mvit.” (2 Cor. 7:1) Ve éyoñe ji bia yiane tôñe melebe nlômane Paul ô nga ve na, bi “ke ôsu a bo na ngule ja wulu mfasane [wongan] é bo mfefé.” (Éphé. 4:23) Amu jé bia yiane ke ôsu a bo mintyendan? Amu ôdumu a mvite ya émo ji bi ne mane yandane bia nyul avôl avôl. Asu na mbia jam ate a bo te kui bia, a na bi ke ôsu a bo mfubane mise me Yéhôva, bia yiane bo mbane ya ke ôsu a fas asimesane dangan, mefulu mangan a minkômbane miangan.

3. Jé ja tinane na e “tyéndé asimesane dangan”? (Beromain 12:2)

³ Jé bia yiane bo asu na bi sôan asimesane dangan? (Lañe’e Beromain 12:2.) Nnoñe bifia be nga kôñelane na, e ‘bo asimesane denane mimfefé’ ô ne fe tinane  na, e “tyendé asimesane denan.” Nde, nalé a nji tinane fo’o ve na, bi bo bi bo’o mbamba be mame biyoñe biziñ ényiñe jangan. Ajô te, bia yiane fase biabebien édo’o été a bo mintyendane mia sili asu na ényiñe jangan é wô’an a memvinda me Yéhôva. Bi nji yiane de bo fo’o ve éyoñe jia, a ne jame bia yiane bo mban.

4. Jé bi ne bo asu na mbia émo nyi a bo teke mé asimesane dangan?

⁴ Éyoñe bia ye bo zôsô ne tiññ, bii bo mame Yéhôva a nye’e éyoñ ése. Ve éyoñe ji, da sili na bi ve ngule jangan ése asu na bi ve Yéhôva nlem avak. Tame yene njaé Paul a nga bôé zañ e bo asimesane dangane mimfefé a e yemelane nkômbane Zambe e kalate Beromain 12:2. Bi nji yiane jô’é na, mbia émo nyi nnye a mé asimesane dangan, bia yiane taté fase biabebien a jô’é na asimesane Yéhôva é tindi bia na bi nyoñe mbamba mintyi’an.

5. Jé bi ne bo asu na bi yeme nge môse Yéhôva ô ne vevee ôsimesane wongan? (Fombô’ô fôtô.)

⁵ Jame Zambe a yi é ne na, bi “ba’ale ôsimesan éyoñe môse Yéhôva wo ye bo ô too valé.” (2 P. 3:12) Sili’i womiene na: ‘Ye fatan ényiñe jame ja kôme liti na, ma yeme na amane ya nta’ane mame wu é ntoo bebé? Ye besikôlô ma bo a ésaé ma tobe ba liti na ésaé Yéhôva nje ja dañe mfi ényiñe jam? Ye me too ndi na Yéhôva é jalé miñyiane miam a mi ya nda bôte jam, nge ke na nlem ô tyele ma yôp éyoñ ése a lat a biôme bi mo?’ Tame simesan abime meva’a Yéhôva a wôk éyoñ a yen ane bia ve ngule na ényiñe jangan é wô’an a memvinda mé.​—Matt. 6:25-27, 33; Philip. 4:12, 13.

6. Jé bia yiane ke ôsu a bo?

 ⁶ Bia yiane nyoñ éyoñe ya fas asimesane dangane mban a jeñe na bi bo mintyendane mia sili. Nlômane Paul ô nga jô bekristene ya Corinthe na: “Kelané ôsu a yemelane nge mi ne mbunan été; kelané ôsu a yemelan avale bôte mi ne.” (2 Cor. 13:5) E tabe “mbunan été” a nji su’u ve na bia tabe bisulan, nge ke na bia ke minkañete biyoñe biziñ. Jam éte da nambe fe asimesane dangan, minkômbane miangan a minsôñane miangan. Ajô te, asu na bi ba’ale asimesane dangan, bia yiane lañe Kalate Zambe a jeñe na bi yene mam ane Zambe, a ve ngule jangan ése na bi bo nkômbane Yéhôva.​—1 Cor. 2:14-16.

7. Beéphésien 4:31, 32 a liti na jam avé afe bia yiane bo, a amu jé jam éte é nji bo tyi’ibi?

⁷ Lañe’e Beéphésien 4:31, 32. Ane ô vaa na, bia yiane tyendé fatane mfasane jangan, bia yiane fe “jaé mfefé môt.” (Éphé. 4:24) Bia ye liti na bi jaéya wô a zene ya mimboone miangan. Bia yiane ve ngul ése asu na bi wosane mbia mefulu ane ôlun, ayaa, ziñ a mbia ñwô’an ôlun. Amu jé jam éte é ne bo ayaé? Amu é ne angôndô ya ayaé ya tyendé mefulu me ntoo bia nyulu nyulu. Éve’an é ne na, Kalate Zambe a jô na bôte béziñe ba nye’e “ntañete” a “meyaa.” (Mink. 29:22) Môt a bili avale mbia mefulu éte a yiane ve ngule na a ke ôsu a tyendé to’o éyoñ a maneya duban. Minkañete bia zu yene valé mia zu bo’olô de.

8-9. Aval avé éve’ela Stephen ja liti na bia yiane ke ôsu a vaa nnôma môt?

⁸ Mojañe Stephen a mbe avale môte da wô’ô ôlun aval é nji yian. A jô na: “To’o éyoñe me mbe me dubaneya, é nga sili na me ke ôsu a saé ngul asu na me jô’é mbia fulu ate. Ma simesane môs éziñ, bi mbe bi kañete’e menda menda, ane môt éziñ a nga so a wube ma radio e metua été, ane me nga taté na ma leñe môt ate a kui nye bebé. Nde a nga wua radio e tyia a tube mbil. Éyoñe me nga kate bobejañe bevok avale me nga bo asu na me nyoñ radio wom, nde mvendé éziñ é nga sili ma na, ‘A Stephen, nge ô nga ye bi môt ate ô nga ye bo aya?’ Nsili ôte ô nga bo na me fas abui a na, me ve ngule ya ke ôsu a saé asu na me bo avale môte da jeñe mvo’é.” b

⁹ Éve’ela Stephen ja liti na, mbia fulu éziñ a ne ngule ya beta so éyoñe bia simesane na bi tyendéya. Éyoñe nalé a kui, te sili mo si nge ke simesane na ô nji bo mbamba kristen. To’o nlômane Paul ô nga jô na: “Éyoñe ma kômbô bo jam é ne zôsô, di é ne abé nde ñhe é ne be ma.” (Rom. 7:21-23) Benya bekristene bese ba yiane ve ngule na be wosane mbia mefulu ma beta so aval ane ôdumu a mvite bia mane jaé menda mangan. Bia yiane ke ôsu a saé ngul asu na bi tabe mfuban. Aval avé bi ne bo de?

10. Aval avé bi ne wosane mbia mefulu? (1 Jean 5:14, 15)

¹⁰ Ye’elane Yéhôva na a volô wo na ô wosane mbia mefulu môé, a tabe’e ndi na é vô’ôlô wo a na é volô wo. (Lañe’e 1 Jean 5:14, 15.) Yéhôva a ye ke bo asimba asu na ô jô’é mbia mefulu mete, ve a ne ve wo ngul asu na ô tyendé. (1 P. 5: 10) Nté ôte ôse, va’a ngule ya bo mame ma wô’an a meye’elane môé, va’a fe ngule na ô sa’ale mame me ne bo na nnôma môt a beta so. Tabe’e ntyele ya bo mame méziñe me ne ndeñele wo, aval ane e yene befilm béziñ a mame méziñe ba liti telé, nge ke lañe minkañete mia wumulu bôte be bili mbia fulu wo wosane nye. A te kañese na mbia minkômbane mi nyiin ôsimesane wôé.​—Philip. 4:8; Col. 3:2.

11. Mame mevé bia yiane bo asu na bi jaé mfefé môt?

¹¹ Akusa bo ô vaaya nnôma môt, é ne mfi na ô jeñe na ô jaé mfefé môt. Aval avé ô ne bo de? Nté wo ke ôsu a yé’é mefulu me Yéhôva, biik nsôñane ya vu nye. (Éphé. 5:1, 2) Éve’an é ne na, éyoñe wo lañe nkañete éziñe ya Bible wo liti aval avé Yéhôva a jamé, sili’i womiene na, ‘Ye ma jamé fo’o bôte bevok?’ Éyoñe wo lañ aval avé Yéhôva a mvamane bingôngole bi bôt, sili’i womiene na, ‘Ye nde ma fe ma mvamane bekristene bevo’o be ne bingôngole nalé, a aval avé ma liti de a mimboone miam?’ Kele’e ôsu a jeñe na ô jaé mfefé môt, a nté wo bo de, bo’o ôjibi.

12. Aval avé Bible a nga tyendé ényiñe Stephen?

¹² Stephen bia te jô nye yôp a nga yene na a ne kui na a jaé mfefé môt ôte’ete’e ôte’etek. A jô na: “Nté ane me nga duban, me tebeya bité bi mbe ve bo na me wô’ô ôlune mbia ñwô’an. Me nga yé’é na ma tube bôte be ne soñe ma, nge ke bité bi ne bo na me yaa aval é nji yian. Abui bôt, to’o minga wom be nga se’e ma éyoñe be nga yen avale me nga tabe ne mieññ bité bite. To’o mamiene fe me nga kame jam éte! Me vo’o jô na me nga kui na me bo mintyendane mite a ngule jame mamien. Jam é nga kui ma da bo’olô fo’o na Bible a bili ngule ya tyendé binyiñe bi bôt.”

13. Jé ja ye volô bia na bi bi mbamba minkômban? (Begalate 5:16)

¹³ Lañe’e Begalate 5:16. Yéhôva a ve bia mfufube nsisime wé asu na a volô bia na bi bo mame me ne mvaé. Éyoñe bia lañe Kalate Zambe, nalé a volô na mfufube nsisim a bo ésaé be bia. Bia nyoñe fe mfufube nsisim éyoñe bia tabe bisulan. E bisulane bite, bia tabe a bobejañ a besita be ne ane bia, ba ve ngule ya bo mame me ne mvaé, a nalé a ve bia ngule nyul. (Héb. 10:24, 25; 13:7) Nge bia ye’elane Yéhôva na a volô bia bevôme bi ne atek a ye ve bia mfufube nsisime wé asu na a ve bia ngule ya wosane mbia mefulu mete. É ne été na, mame mete ma ye ke bo na mbia minkômbane mi mane jañ, ve ma ye volô bia na bi ke ôsu a juane mbia minkômbane mite. Avale Begalate 5:16 a jô, ba ba wulu nsisime ba “ye bo te bo nkômban éziñe ya minsôn.”

14. Amu jé é ne mfi na bi ke ôsu a jeñe na bi bi mbamba minkômban?

¹⁴ Éyoñe bia bo mbamba nta’ane mam asu mame ya nsisim a éyoñ bia tôñe wô, nalé a ne volô bia na bi ke ôsu a bi mbamba minkômban. Amu jé? Amu beta nsiñe wongane éziñ a ne étyi teke ke ôyo. Nsiñ ate a ne nkômbane bi bili na bia bo mame me nji bo mvaé. To’o éyoñe bi dubaneya, bia yiane ke ôsu a juan asu ya na bi bo teke beta bo mbia be mame bi mbe bi bo’ok, aval ane e doo abia, e nyu meyok a lôte nné, nge ke yene bôte minsoé bingeñgeñ. (Éphé. 5:3, 4) Ésoé  mojañe ja jô na: “Jame me nga dañe juane de é mbe nkômbane ya ke binoñ a befame bevok. Me mbe me buni’i na, jam éte dé ji’a man, ve akui den, nkômban ôte ô ngenan ô bôme ma.” Jé é ne volô wo nge wo juane nkômban éziñ?

15. Amu jé bia bi ngule nyul éyoñe bia yeme na, “bôte bese” ba juane mbia minkômbane bia fe bia juane mie? (Fombô’ô fôtô.)

¹⁵ Nté wo ke ôsu a juane mbia nkômban a ne ngul ane beta akok, te vuane na ô nji bo étam. Kalate Zambe a jô na: “Éyoñ ô tele meve’ele été, ô nji tebe meve’ele ma selan a ma bôte bese ba tôbane me.” (1 Cor. 10:13a) Nkôñelane Kalate Zambe ôfe wo kôñelan éfuse éte na: “Teke meve’ele méziñe ma lôte wo avale môta binam éziñ a ngenane teke tôbane de.” Mejô mete me mbe me fombô’ô bekristen, befam a binga be mbe be nyiñi’i Corinthe. Bôte béziñe ya be be be nga taté be bebo mejian, befame ba jô’ôbô a befame bevok a binga ba jô’ôbô a binga bevok, a beso’o meyok. (1 Cor. 6:9-11) Ye wo simesane na mbia minkômbane mite mi nga jañ éyoñ be nga duban? Teke jôm. Bese be mbe miñwo’on, ve be mbe be ngenane be be’e metyi ya abé. Teke bisô na, be mbe be yiane juane mbia minkômbane biyoñe biziñ. Jam éte da yiane ve bia ngule nyul. Amu jé? Amu nalé a liti na, ja’a bia juan a avale mbia nkômban avé, môt éziñ a nga kui na a dañe wô. Nde, mi ne ke ôsu a “yem mbunan été, mi yeme’e na bobenyañe benane bese fe ba tôban avale minjuk éte.”​—1 P. 5:9.

16. Mbia jame mbé bia yiane sa’ale, a amu jé?

¹⁶ Te simesane na, teke môt éziñ a ne kôme yem été ô tele nge ke nju’u wo tôbane wô. Nalé a ne bo na ô yene na ngule wo ve é ne momo a na, ô vo’o ke kui na  ô dañe mbia minkômbane miôé. Kalate Zambe nye a jô jam afe. A jô na: “Zambe a ne zôsô, a ye ke jô’é na ô tôbane meve’ele ô vo’o ki jibi, ve éyoñ ô tele meve’ele, a ye bo jôm ése ja sili asu na ô bo ngule ya jibi me.” (1 Cor. 10:13b) Ajô te, ja’a mbia nkômban a ne ngul aya, bi ne kui na bi dañe nye. A mvolane Yéhôva, bi ne kui na bi bo teke bo jam é ne abé.

17. Akusa bo bi vo’o ke sa’ale mbia minkômban, jé bi ne bo?

¹⁷ Simesa’ane jame di kom ése: Nté bi ngenane bi bili metyi ya abé, bi vo’o bo teke bi mbia minkômban. Ve éyoñe nalé a kui, bi ne titane mie, fo’o ve avale Joseph a nga tube minga Potiphar. (Mett. 39:12) Bia yiane tube mbia minkômban!

18-19. Minsili mivé bi ne sili biabebiene nté bia ve ngule ya ba’ale asimesane dangan?

¹⁸ Asu na bi ba’ale asimesane dangan, bia yiane ke ôsu a fas a bo mame ma wô’an a nkômbane Yéhôva. Asu na bi kui na bi bo jam éte, bia yiane fase biabebiene mban a sili biabebiene na: ‘Ye mimboone miam mia liti na ma kôme yemelane na, bi nga nyiñe mbia biyoñ? Ye ma ve ngule na me ke ôsu a jaé mfefé môt? Ye ma jô’é nsisime Yéhôva na ô wulu ma ényiñe jame ya môs ôse, ndembene me ne juane mbia minkômbane ya minsôn?’

¹⁹ Éyoñe wo fase womien, te buni na wo ye bo zôsô ne tiññ éyoñe jia, ve va’ak amu mintyendan ô boya. Nge wo yene mame méziñe wo yiane tyendé, te bili atek. Ve tôñe’e melebe me ne Bephilippien 3:16, a jô na: “Abim ése bi yaéya mfa’a ya ésaé bia bo Zambe, nkelané ôsu a abo dulu éte.” Éyoñe wo bo de, tabe’e ndi na, Yéhôva a ye botane ngule wo ve asu na ô ba’ale asimesane dôé.