1-2. (a) Éyoñe bia simesan ényiñe Yésus a ésaé nkañete jé nalé a tindi bia na bi bo jé? (b) Jé bia zu yen ayé’é di?

 ÉYOÑE môte bia nye’e a wu, a jembane bia angôndô ya abui! Atata’a nlem ô ne jaé bia a mintaé éyoñe bia simesane melu môt ate a nga kandane nyiñ, e dañe dañe nge a nga juk a mintaé éyoñ a mbe a nga zu wu. Ve ane éyoñe ja lôt, bi ne taté na bia bi bone meva’a nleme nge ke woé éyoñe bia simesane jam éziñ a nga jô nge ye’ele bia asu na a ve bia ngule nyul.

² Aval éte da da, éyoñe bia simesane minju’u Yésus a nga tôbane mie a awu dé, jam éte da taé bia minlem. Éyoñe ya Mesimesa’ane, bia kôme nyoñ éyoñe ya tu’a fas ajô ya ntañ. (1 Cor. 11:24, 25) Ajô te bia bi mevak éyoñe bia simesane mame mese Yésus a nga jô a bo éyoñ a mbe si va. Bia bi fe ngule nyul éyoñ bia simesane mame Yésus a bo éyoñe ji a ma a ye bo melu ma zu. Ayé’é di bia zu yene na nge bia nyoñ éyoñe ya bindi mame mete a nye’ane wé, nalé a ne tindi bia na bi bo mam méziñ asu na bi ve nye akiba.

3. Amu jé bia yiane ve Yéhôva ba Yésus akiba asu ntañ?

³ Nlem ô ne bia njalan a mvean akiba éyoñe bia simesan ényiñe Yésus a awu dé. Nté ôse a mbe si va Yésus a mbe a kate’e bôt bibotane ba ye bi Éjôé Zambe si. Bia nye’e benya mejôô bete nya abuii. Bia ve akiba asu ntañ  amu wo yooé bia zene ya bo bemvôé be Yéhôva ba Yésus. Bôte ba buni Yésus be bili fe ndi nleme ya nyiñe nnôm éto a beta yene bôte bap be nga mane wu. (Jean 5:28, 29; Rom. 6:23) Bia ve’ele ki yian a bibotane bite; teke ke na bi ne ngule ya bulane Zambe ba Krist jame be nga bo asu dangan. (Rom. 5:8, 20, 21) Ve jame da bi ne liti be na bia ve be akiba. Aval avé?

4. Jé Marie Madeleine a nga bo asu na a liti Yésus na a ve nye akiba amu jam a nga bo asu dé? (Fombô’ô fôtô.)

⁴ Bi tame zu yen éve’ela Marie Madeleine, ngone bejuif éte é mbe fo’o é tele mbia été. Mimbia minsisime zangbwale mi be mi tibili nye. Éko éziñe na a mbe a simesane na teke môt a mbe ve volô nye. Ve tame simesan aval mevak a nga wô’ôtan éyoñe Yésus a nga vaa nye minsisime mite! Asu na a ve Yésus akiba, a nga tyi’i na a zu bo ñyé’é wé, a belane fe éyoñe jé a ngule jé, a biôme bi mo bié asu na a su’u nye ésaé nkañete jé. (Luc 8:1-3) Akusa bo Marie a nga nye’e mame Yésus a nga bo asu dé, ve a nji be a simesane mame Yésus a mbe ve bo asu dé melu ma zu. A ye ve ényiñe jé asu bone be bôt, “ndembene môt ase a bili mbunane be nye” a ne bi fane ya nyiñe nnôm éto. (Jean 3:16) Marie a nga ke ôsu a kabetane Yésus asu na a liti nye na a ve nye akiba. Éyoñe Yésus a mbe a tyele élé mintaé yôp, Marie a mbe a tele bebé asu na a su’u Yésus a bôte bevok be mbe valé. (Jean 19:25) Éyoñe Yésus a wuya, Marie a binga befe bebaé be nga kee mimbone mi ne mbamba menyum e soñe Yésus. (Marc 16:1, 2) Yéhôva a nga botane Marie nya abuii amu a nga kabetane Yésus. A nga bi mvome ya yene Yésus a laan a nye, vom abui beyé’é be Yésus be nji bi.​—Jean 20:11-18.

5. Aval avé bi ne ve akiba amu mame mese Yéhôva ba Yésus be nga bo asu dangan?

 ⁵ Nge bia fe bia belan éyoñe jangan, ngule jangan a moné wongan asu mame y’Éjôé, nalé é liti na bia ve Yéhôva ba Yésus akiba amu mam be nga bo asu dangan. Éko éziñe bi ne tyi’i na bia ke lôñ a kôme Meba m’Éjôé asu na bi su’u mfuban ékaña’a.

6. Amu jé bi ne jô na ntañ ô ne dase Yéhôva a nga bo môt ase ya be bia?

⁶ Éyoñe bia simesane beta nye’ane Yéhôva ba Yésus ba nye’e bia, nalé a tindi fo’o bia na bia fe bi nye’e be. (1 Jean 4:10, 19) Ve bia tu’a beta nye’e be éyoñe bia yeme na Yésus a nga ve ényiñe jé asu môt ase ya be bia. Paul a nga yemete mejô mete éyoñ a nga tili bekristene ya Galate, a jô’ô na: “Mona Zambe . . . a nga nye’e ma, a ve émien asu dam.” (Gal. 2:20) A zene ya ntañ, Yéhôva a nga dutu wo na ô bo mvôé jé. (Jean 6:44) Wo wô’ôtan aya éyoñe wo yeme na Yéhôva a nga yene mbamba jam éziñe nleme wôé été, a ya’ane ki beta tañ asu na ô bo mvôé jé? Nga nalé a tindi wo na ô tu’a nye’e Yéhôva ba Yésus? Bia yiane ñhe sili biabebiene na, ‘Nye’an ôte wo tindi ma na me bo jé?’

7. Éyoñe bia fombô fôtô, aval avé bi ne liti na bia nye’e Yéhôva ba Yésus? (2 Becorinthien 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Nye’ane bia nye’e Zambe a Krist wo tindi bia na bi nye’e bôte bevok. (Lañe’e 2 Becorinthien 5:14, 15; 6:1, 2.) Zene jia bi ne liti bôte na bia nye’e be é ne éyoñe bia kañete be a ayôñ ése. Bia kañete môt ase bia tôbane nye. Bia kañete avale môt ase teke fombô be mesu nge nyul ékôbe jap, nge ayoñe dap, nge nkôñ  ényiñe wop. Nge bi bo nalé, bii liti na bia wulu ba’aba’a a nkômbane Yéhôva ô ne na, “kane bôt ése é nyiiban a bi nya ñyemane ya benya mejôô.”​—1 Tim. 2:4.

8. Aval avé bi ne liti bobejañ a besita bangane na bia nye’e be?

⁸ Bia liti fe na bia nye’e Zambe ba Krist éyoñe bia nye’e bobejañ a besita. (1 Jean 4:21) Bia nyoñe ngap a be a bia su’u be éyoñe ba tôbane minjuk. Bia volô be minlem éyoñe ba te bi awu, bia jome be éyoñe ba kon, a bia ve be ngule nyul éyoñe ba bili atek. (2 Cor. 1:3-7; 1 Thes. 5:11, 14) Bia ke ôsu a ye’elan asu dap amu bia yeme na “meye’elane me nja’ane me zôsôa môte me ne ngul a me ne fo’o volô bôt.”​—Jacq. 5:16.

9. Jam avé afe bi ne bo asu na bi liti bobejañ a besita na bia nye’e be?

⁹ Bia liti fe na bia nye’e bobejañ a besita bangan éyoñ bia ve ngule ya ba’ale mvo’é é ne zañe jangan. Bia jeñe na bi vu Yéhôva mfa’a ya jamé bôte bevok. Nge Yéhôva a nga kañese na Mone wé a wu asu minseme miangan, ye bi nji yiane ji’a jamé bobejañ a besita bangan éyoñe ba ke bia bo jam é ne abé? Bia kômbô ke vu mbia mbo ésaé ya nkana Yésus. Akusa bo masa wé a nga jamé nye a jô nye na a bo teke beta ya’ane beta ékôla a mbe a bili nye, ve ôlo ôte ô nga bene jamé mbo ésaé mbok a mbe a bili nye mone ékôla. (Matt. 18:23-35) Nge ô bili ajô a môt éziñ, nga ô ne tyi’i na wo ke yene nye na mi kôm ajô te ôsusua na Mesimesa’ane a boban? (Matt. 5:23, 24) Nge wo bo nalé, wo liti na wo nye’e Yéhôva ba Yésus abui.

10-11. Aval avé bemvendé ba liti na ba nye’e Yéhôva ba Yésus? (1 Pierre 5:1, 2)

¹⁰ Aval avé bemvendé ba liti na ba nye’e Yéhôva ba Yésus? Beta zene wua ya liti de, a ne éyoñe ba nyoñe ngap a bone mintômba mi Yésus. (Lañe’e 1 Pierre 5:1, 2.) Mejô Yésus a nga jô nlômane Pierre ma kôme ngôné jam éte. Éyoñ a maneya jô biyoñe bilale na a yeme ki Yésus, Pierre a nga beta jeñ a ngule jé ése na a liti Yésus na a nye’e nye. Éyoñe Yésus a nga wômô a nga sili Pierre na: “A Simon, mone Jean, ye wo nye’e ma?” Bi ne simesane na Pierre a mbe a bili nkômbane ya bo jam ése asu na a liti Masa wé na a nye’e nye. Ane Yésus a nga jô Pierre na: “Ba’ale’e bone mintômba bam.” (Jean 21:15-17) Ényiñe jé ése, Pierre a nga kôme nyoñe ngap a bone mintômba mi Yésus, asu na a liti nye na a nye’e nye.

¹¹ A bemvendé, aval avé mi ne liti éyoñe ya Mesimesa’ane na mia nyoñe ki mejô Yésus a nga jô Pierre éngbwemese? Mia liti na nye’ane mia nye’e Yéhôva ba Yésus ô ne ngul éyoñe mia nyoñ éyoñe ya jome bone mintômba mi Yésus mban asu na mi ve be ngule nyul, a éyoñe mia jeñe na mi volô ba be maneya voé nsisime na be beta kañe Yéhôva. (Ézé. 34:11, 12) Mi ne fe nyoñe ngap a beyé’é Bible a bôte be nga tabe Mesimesa’ane, éyoñe mia bo nalé mia liti na mia fe mi bili nkômbane ya volô be na be fe, be bo beyé’é be Yésus.

12. Aval avé mejô Yésus a nga jô alu a mbe na a zu wu ma ve bia ayo’o nlem? (Jean 16:32, 33)

¹² Alu Yésus a mbe na a wu, a nga jô beyé’é bé na: “E si nyu mia ye bi minjuk, ve bo’ané ngule minlem, me dañeya si nyu.” (Lañe’e Jean 16:32, 33.) Jé é  nga volô Yésus na a bo teke ko besiñe bé woñ a na a kabetane Zambe akekui awu? A mbe a too ndi a Yéhôva. Mbôl a mbe a yeme’e na beyé’é bé Ba ye tôbane avale meve’ele te, Yésus a nga ye’elane Yéhôva na a ba’ale be. (Jean 17:11) Aval avé jam été da ve bia ngule nyul? Yéhôva a dañe besiñe bangane bese ngu, teke jam éziñ é ne nsolane mise mé. (1 Jean 4:4) Bia yeme na nge bi tabe ndi a Yéhôva, a ye volô bia na bi dañe woñe wongan a bo ayo’o nlem.

13. Aval avé Joseph ya Arimathée a nga liti fulu ayo’o nlem?

¹³ Bi tame zu yen éve’ela Joseph ya Arimathée. bejuif be mbe be semé’é nye angôndô ya abui, a mbe môte wua ya Sanhédrin beta aba mejô bejuif. Ve a nji be ayo’o nlem éyoñe Yésus a mbe a bo’o ésaé jé si va; Jean a nga jô na a mbe “ñyé’é Yésus asoé, amu a mbe a ko bejuif woñ.” (Jean 19:38) Akusa bo Joseph a mbe a nye’e foé ya Éjôé, a nga solé bôte bevok na a ne ñyé’é Yésus. Éko éziñ a mbe a ko woñe na bôte ba ye ke beta semé nye éyoñe bé yeme na a nto ñyé’é Yésus. Ve Bible a kate bia na éyoñe Yésus a wuya, Joseph “a nga bele ke yene Pilate a sili nye mbime Yésus.” (Marc 15:42, 43) Ataté éyoñ éte Joseph a nji beta solé na a ne ñyé’é Yésus.

14. Jé wo yiane bo asu na ô bo teke ko bôte woñ?

¹⁴ Ye aval ane Joseph é kuiya na wo fe ô ko bôte woñ? Ye wo wô’ô ôsone ya bo na bôte be yeme na ô ne Ngaa Yéhôva nda bisaé jôé nge ke sikôlô wôé? Ye wo ko woñe ya bo nkañete mbamba foé nge ke duban amu mame bôte bé jô? Te kañese na avale mame éte é kamane wo na ô bo jam é ne mvaé. Ye’elane Yéhôva a nlem ôse. Sili’i nye na a ve wo ayo’o nleme ya bo nkômbane wé. Nté wo ye yen ane Yéhôva a yalane meye’elane môé, wo ye tu’a bo ngul a bo ayo’o nlem.​—Ésaïe. 41:10, 13.

15. Éyoñe Yésus a nga yené be beyé’é bé, meva’a be nga bi me nga tindi be na be bo jé? (Luc 24:52, 53)

¹⁵ Beyé’é be Yésus be mbe minleme ntya’an éyoñ a nga wu. Tame simesane na ô tele été jap. Ane ô vaa na mvôé jap ja te wu, ve ba wô’ôtane fe ane be jañeleya ndi nleme jap. (Luc 24:17-21) Ve éyoñe Yésus a nga yené be be, a nga  nyoñ éyoñe ya volô be na be tu’a yeme na a tôé nkulan ajô. A nga ve fe be beta ésaé ya bo. (Luc 24:26, 27, 45-48) Mvuse melu 40 Yésus a nga bete yôp, beyé’é bé be nji be be beta bo éngôngole ve be mbe beta mevak. Be mbe mevak amu be mbe be yeme’e na Masa wop a vee, a na a ye volô be na be bo mfefé ésaé a nga ve be. Meva’a me mbe be nleme me nga tindi be na be ke ôsu a ve Zambe duma.​—Lañe’e Luc 24:52, 53; Mame mi. 5:42.

16. Aval avé bi ne vu beyé’é be Yésus?

¹⁶ Aval avé bi ne vu beyé’é be Yésus? Bi ne bi mevak éyoñe bia kañe Yéhôva éyoñ ése sake ve Mesimesa’ane étam. Nalé a tinane na bia taté telé Éjôé Zambe ôsu ényiñe jangan. Éve’an é ne na, abui bobejañ a besita da jeñ éyoñ asu na be nyoñe ngap ésaé nkañete, Asu na be tabe bisulan, a asu na be bo ayé’é ya nda bôte mban. Bobejañ a besita béziñe ki be nga nyoñe ntyi’ane na ba ye ke jeñ abui mam ényiñ asu na be su’u mekônda nge ke na be ke suk ésaé nkañete vôme bekañete ba jemban. To’o da sili fo’o ôjibi asu na bi ke ôsu a kañe Yéhôva, ve a ka’ale bia na é noo bia bibotane nge bia telé Éjôé jé ôsu ényiñe jangan.​—Mink. 10:22; Matt. 6:32, 33.

17. Jé ô ne ntindane ya bo éyoñe ya Mesimesa’ane? (Fombô’ô fôtô.)

¹⁷ Bi ne ôjeja’a ya tabe Mesimesa’ane môse Tusedé, Ngone nyini é too melu 4. Ve nté bia yange môs ôte, bia yiane taté éyoñe ji na bia fas ényiñ a awu Yésus, a nye’ane ba Yéhôva be nga liti bia. Fase’e mame mete éyoñ ése ô bili fane ya bo de éyoñe ya Mesimesa’ane. Ô ne nyoñ éyoñe ya lañ a bindi mame me ne ntilan Appendice B12 a ne nlô ajô na “La dernière semaine de Jésus sur la terre” Nkôñelane ya Mfefé Émo nkobô Fulasi. Nté wo lañe minkañete ya ényiñe Yésus, jeñe’e bifuse bia ye yemete fulu mvean akiba jôé, nye’ane wôé, ayo’o nleme dôé, a meva’a môé. Mvuse ya valé, jeñe’e na ô fas mam ô ne bo asu na ô ve Yéhôva ba Yésus akiba. Tabe’e ndi na Yésus a nyane mame mese ma liti na wo simesane nye éyoñe ya Mesimesa’ane.​—Nlitan 2:19.