1. Beta amu mbé ya wô’ô meva’a bi bili?

NGO’O abim meva’a bia wôk, éyoñe bia yen nsôle ya ésaé bia bo! Mbu ya mvus, bi nga wulu meyé’é ya Bible a lôte 10 000 000. Nalé a liti fo’o na, bebo bisaé be Yéhôva ba bo na éfufube jap é faé. Tame fe simesan abui bôt é nga tabe mesimesa’ane ya awu Yésus. Bôte bete bese be nga yé’é na Zambe a nye’e be amu a nga ve ntañ asu dap.​—1 Jean 4:9.

2, 3. (a) Mam mevé me nji kamane bia na bi bo “ane menjeñe m’éfufup e si nyôna”? (b) Kalate Matthieu 5:14-16 a zu liti bia jé?

² Si ése meku’u menyin, bebo bisaé be Yéhôva ba kobô minkobô mevale meva. Ve nalé a nji kamane bia na bi ve Yéhôva duma a nleme wua. (Nli. 7:9) To’o bia kobô za nkobô, a nyiñe za vômô, bi ne bo “ane menjeñe m’éfufup e si nyôna.”​—Beph. 2:15, Mfefé Nkôñelan.

³ Tañe bôte ja nyiin ékôane Yéhôva, élat é ne zañe jangan, a aval bia ve ngule ya tabe évevé nsisim, mam mete  mese ma ve Yéhôva duma. Bia zu yen aval avé ayé’é di.​—Lañe’e Matthieu 5:14-16.

4, 5. (a) Nge ô vaa ésaé nkañete, aval avé ô ne beta bo na éfufup jôé e faé? (b) Bibotane bivé ô ne bi amu wo yeme nyoñe bôt? (Fombô’ô fôtô ya atata’a.)

⁴ “Melu ya asu’ulane ma, môt ase a bene bo na éfufube jé é faé, a vo’o bo zôsôô mise me Tate.” Nkume mmombô a bete ya mbu 1925, Ngone samane é too alu da, a nga kobô ajô te a jô’ô na: “A bo de éyoñ a kañete bôte mbamba foé, a éyoñ ntabane wé wo wô’an a mam a ye’ele.” Nde ñhe, bia bo na éfufup jangan é faé éyoñ bia kañete mbamba foé a bo bôte beyé’é. (Mt. 28:19, 20) Mbamba ntabane wongane fe a ve Yéhôva duma. Bôte bia kañete Mejô me Zambe a ba ba lôte vôme bi to, be lô bia. Fulu ôsesa jangan ja liti avale bôte bi né, a avale Zambe bia kañ.

⁵ Yésus a nga jô beyé’é bé na: “Éyoñ mi anyi nda, bata’ane bôte ya été.” (Mt. 10:12) Vôme Yésus a minlômane mié be mbe be bo’o ésaé nkañete, bôte be mbe be nyiñili beyeñe menda map. Melu ma, abui bôt e nji bi fulu éte. Ve éyoñ wo kate môt jam da soo wo nda jé a ésemé ése, ô muñu, nalé a ne bo na nlem ô bômbô nye si. Bi ne taté minlañe tyi’ibi éyoñ bia muñ a môt. Jam ete e wô’ô yené éyoñ bia kañete ata’a bekalate. Éyoñe wo bo fatane nkañete éte, nga womien ô wô’ô yene na, môt a ji’a kañese éyoñ wo batane nye a ôsesa? Ôsesa ôte wo tindi bôte na be subu bia bebé, a kañese bekalate bangan. Ôsesa wo volô fe na ô ji’a taté minlañ.

6. Aval avé mojañ éziñ ba minga wé be nga nene ésaé nkañete jap?

⁶ Mojañ éziñ ya si éngilis ba ngal be ne mintutuñ a be yômbôya, nalé a bo na nkañete ya menda menda ô bo be ayaé. Ane be nga tyi’i na ba zu bo na éfufup jap é faé nseñe nda jap. Be nga tyi’i na, ba bôé bekalate tebele wop awolo ba yeme na, bebiaé be wô’ô zu nyoñe bone bap sikôlô a ne fefele nda jap. Abui bebiaé é nga nyoñe kalate ba loene na Les jeunes s’interrogent​—Réponses pratiques, volumes 1 et 2, a minsoé mi kalate mife. Sita éziñe ya akônda dap a ne nkpwa’a mefan a nga zu su’u be. Mbiaé wua a nga kañese ayé’é ya Bible fo’o ve amu benya bôtô ba, a nkpwa’a mefane nyi, be mbe be yeme’e nyoñe bôt.

7. Aval avé ô ne volô mintabe ya vôme wo nyiñ?

⁷ Mimbu mi ndeme lôte mi, abui bôte é nga kôlô mesi map a ke bo mintabe éza mesi. Jé bi ne bo asu ya na bi volô be na be yeme Yéhôva a ôvañe wé? Nga ô ne taté yé’é ane ba batane mintabe ya vôm ô too nkobô wop? Application JW Language a ne volô wo na ô bo de. Ô ne fe yé’é bone bifia bife nkobô wop. Nalé a ne volô na ô liti be anjeñe mefoé dangan, jw.org, asu ya na mi yen bevidéo a bekalate be kuiya minkobô miap.​—Dt. 10:19.

8, 9. (a) Mbamba miñye’elane mivé bia nyoñ bisulane ya zañe sondô? (b) Aval avé bebiaé be ne volô bone bap na be yalane bisulan?

⁸ Zambe wongan ya nye’an, Yéhôva, a nga ve bia kalate Ényiñe kristen a ésaé nkañete, asu ya na bi tu’a  bo atyeñe nkañete. Miñye’elane bia nyoñ bisulane bite mia volô abui ya be bia na, bi yeme bo minjoman a meyé’é.

⁹ Abui beyeñ e wô’ô kam éyoñ da yen ane bone bangan ba yalane bisulan. A bebiaé, ye’ela’ane bone benan na, be bo te yembe ve na, ba lañe biyalane kalate ayé’é, nge ba’alan éyalane môte mfe a ve be. Éyoñ éyalane ja so mongô nlem, bôte ba tabe bisulan éyoñ ôsu ba ji’a yemelane na, be yeneya benya mejôô.​—1 Bec. 14:25.

10. Aval avé ayé’é ya nda bôt da volô na nda bôt é bo nlatan?

¹⁰ Wo bo fe na éfufup jôé é faé éyoñ wo volô bôte ya nda bôte jôé, a ba ya akônda dôé na be bo nlatan. Bebiaé ba bo de éyoñ be ne mban ayé’é ya nda bôt. Abui menda me bôt é wô’ô yene bingengeñe ya telé Bengaa be Yéhôva ayé’é ya nda bôt. Éyoñ mi maneya yen bingengeñe ya ngon, mi ne nyoñ mon éyoñ na mi laane mam me ne été. Éyoñ ba wulu ayé’é ya nda bôt, bebiaé ba yiane tu’a ba’ale na, be vo’o ye’ele étume mon, avale ba ye’ele mon a nto ésoé. Vola’ané môt ase na a yene miñye’elan mi ne volô nye ényiñe jé.​—Bs. 148:12, 13.

11-13. Aval avé bia bese bi ne bo na akônda é bo nlatan, a volô bôte bevo’o na be faé éfufube jap?

¹¹ Aval avé bongô be ne volô na akônda e bo nlatan? A bisoé, nga mi ne jeñe na mi tu’a yem benya bôtô ya akônda denan? Mi ne sili be na be laane mia mam me kuiya be nté ane ba bo Yéhôva ésaé. Minlañ mite mi ne ve mia bese ngule nyul, a volô mia na mi ke ôsu a bo na éfufube jenan é faé. Bia bese ki bi ne tyi’i na, bia nyoñe bôte ba zu tabe bisulan a mevak. Mboon ôte wo volô na bi bo nlatan, a na beyeñe fe be bo na, éfufube jap é faé. Bi ne fe jeñe na bi batane beyeñ a ôsesa, a volô be na be yene vôme ya tabe. Bi ne fe liti be bobejañe bevok, nalé a ye bo na, be bo te wô’ôtane na be ne beyeñ.

 ¹² Môt ase a wulu ésulan asu ésaé nkañete, a yiane volô benya bôtô na be’efe be nyoñe ngap nkañete. Ye be bili fo’o abôta nkañete da yiane be? Ô ne bo na be kañete a bisoé bi ne volô be. Yeme’e fe tebe été minkôkon a mintutuñ. Yaa, mbamba mfasane mam a fe’e meyen bi ne volô benya bôtô a bongô, ba be ndôme taté ésaé a ba be ju’uya bo je, na be bo ayôñ ésaé nkañete.​—Lv. 19:32.

¹³ Ntili Besam a nga jô na: “Tameka yenan, aka’a mvo’é a mvaé e né ane bobenyañ be to vôme wua a nleme wua!” (Lañe’e Besam 133:1, 2.) Bone be Israël be nga yene mfi ya tabe vôme wua a bebo bisaé be Yéhôva bevok. A mbe ve ane ba woban mbamba mbon. Nga wo fe ô ne nyoñe ntyi’ane ya volô bobejañ na be bo nlatan? Bia se’e wo nge nne wo bo nalé. Ye ô ne fo’o jeñe na ô mane yemban a bobejañe bese ya akônda?​—2 Bec. 6:11-13.

14. Jé ô ne bo asu na éfufube jôé é faé vôm ô too?

¹⁴ Jé bi ne bo asu na éfufube ya benya mejôô é tu’a faé vôm bi too? Mam bia bo a mam bia jô me ne dutu bôte benya mejôô. Sili’i womiene na: ‘Bôte bia be be bi too be lôô na me ne avale môt avé? Ye étaba’a jam é ne fo’o mfuban? Ye ma ba’ale fo’o étaba’a jam mfuban? Ye me wô’ô volô bôte bevok?’ Nge ô nga wô’ô môt a se’e mojañ éziñ amu mbamba ntabane wé, kate’e nye de. Nga e wô’ô kui na bi wô’ô avale minkañete ete?​—Beép. 5:9.

15. Amu jé é ne nya mfii na bi ke ôsu a mombô?

¹⁵ Fatan ényiñe jangan ja yiane liti na bia jeñ a ngul ése na éfufube jangan é faé. Yésus a nga ju’u ba’alane beyé’é bé na: “Momba’an.” (Mt. 24:42; 25:13; 26:41) Nge bia simesane na ‘beta étibila’a’ a ngenan ôyap, a na a ye ke koone bia bi vee, bia ye nyoñ ésaé nkañete éngbwemese. (Mt. 24:21) Nalé a ne viane bo na éfufup jangan é sis nge ke dimedim.

16, 17. Jé é ne volô bia na bi ke ôsu a mombô?

¹⁶ Amu mbia biyoñ bi ne ve ke ôsu, bia fe bia yiane ke ôsu a mombô. Yéhôva a ye yaa mbamba éyoñ. Bi vo’o sôane de. (Mt. 24:42-44) Nté bia yange, embo’ané ôjibi, enkela’ané ôsu a mombô. Enlañané Mejô me Zambe môs ôse, a bo mbane meye’elan. (1 P. 4:7) Bive’ela’a bi bobejañ be nga bi abui meva’a ényiñ, amu be nga ke ôsu a mombô bi ne fe volô bia. Nkume mmombô a bete ya mbu 2012, Ngone nyini é too melu 15, a kobô ajô wua ya été, nlô ajô ya afebe 18-21 ô ne na: “Cramponné depuis 70 ans au pan du vêtement d’un Juif.”

¹⁷ Jeñe’e na ô bi mbamba mewoso, a bo’o ve mam me ne mfi. Nalé a ye soo wo abui mevak, a wo ye yene na éyoñe ja lôt avôl. (Beép. 5:16) Ntete mimbu wo lôte wu, bobejañe be nga bo angôndô ya abui ésaé. Ve Yéhôva a volô na, ésaé ja bobane den é dañe jili nya abuii. Éfufube jangan ja faé den a lôt abime bi mbe ve buni.

18, 19. Aval avé bemvendé be ne volô bia na bi mombô a bo ayôñ ésaé Zambe? Nyoñe’ éve’an.

 ¹⁸ Bia bi ngule nyul éyoñ bia tu’a wô’ô na Yéhôva a kañese ékaña’a jangan to’o bi bili metyi m’abé. Ajô te, bia yiane ve Yéhôva akéva amu a nga ve bia “mimvean,” mmie mite mi ne bemvendé ya akônda. (Lañe’e Beéphésien 4:8, 11, 12.) Môs mvendé ja ye beta zu jome wo, tuka’a vô’ôlô melebe mé a jeñe na ô tôñe me.

¹⁹ Bemvendé bebaé ya Angleterre be nga volô mojañ éziñ ba minga wé na be kôm mejô map. Minga a mbe a simesa’ane na nnôme a nji bo étôtôlô kristen. Fame ki é nga meme na é nji bo atyeñ mfa’a ya ye’ele mejô me Zambe, a na be nji bi ayé’é ya nda bôt. Ane bemvendé be nga lebe be na be tu’a fas éve’ela Yésus. A nga nyoñe ngab a beyé’é bé a jalé miñyiane miap. Bemvendé be nga lebe nnôme na a vu Yésus. Be lebe fe minga na a bo ôjibi. Be nga liti fe be bone be mam be ne bo, asu na be bo ayé’é ya nda bôte sondô ase a bone bap bebaé. (Beép. 5:21-29) Mvuse ya valé, bemvendé be nga se’e nnôm amu mengul a ve. Be nga jô nye na a bo te bili atek, a na a ja’é Zambe mbamba nsisim, mfa’a ya yeme wulu nda bôte jé. Éfufube ya nda bôt éte é nga taté na ja faé amu bemvendé be nga su’u be a nye’an ôse.

20. Bibotane bivé wo bi éyoñ wo bo na éfufube jôé é faé?

²⁰ Ntili besam éziñ a nga jô na: “Ébotan a nyô ase a ko Yéhôva woñ, a wulu mezene mé été.” (Bs. 128:1) Éyoñ wo kañete bôte Mejô me Zambe, éyoñ wo bo mam ma late bôt, a éyoñ wo ke ôsu a mombô, wo bo na éfufube jôé é faé, a nalé a bo na ô bi abui meva’a ényiñ. Abui bôte da ye yene mbamba ntabane wôé a ve Ésaa wongane Yéhôva duma.​—Mt. 5:16.