Minsili bôte ba sili
Ye bifia “Wo ye [ba’ale] be,” bia koone bie kalate Besam 12:7, bia fombô môt a tôban “ékpwe’ele” ba jô nye (éfus 5) nge ki “Mejô me Yéhôva” bia koone me (éfuse 6)?
Bifuse bia bômane éfus éte bia liti na mejô mete ma fombô bôt.
E kalate Besam 12:1-4, Bia lañe na “bôte be ne mvo’é ba man bone be bôt été.” Mvuse ya valé, kalate Besam 12:5-7 a jô na:
“‘Amu ékpwe’ele ya nzôzoé môt,
Amu édudu ya môt a jeñe mvolan,
Ma ye kôlô si, Yéhôva a jô nalé.
‘Ma ye toé nye mvo’é nje a suu abuk.’
Mejô me Yéhôva me ne mfubane mejô;
[Me ne] ane argent é maneya fupe di été si nyu, mfuban biyoñe zañbwa.
Wo ye kale be, a Yéhôva;
Wo ye ba’ale be ataté miaé bôte wu, akekui nnôm éto.”
Éfus 5 ja liti jame Yéhôva a ye bo asu nzôzoé môt. A ye nyii nye.
Éfuse 6 ja beta jô na “Mejô me Yéhôva me ne mfubane mejô,” ‘aval ane argent a maneya fupe di été.’ Nne bekristene bese ba nye’e Yéhôva ba yene Mejô mé nalé.—Bsa. 18:30; 119:140.
Éyoñe ji, bi tame zu lañ éfuse ja tôé valé, Besam 12:7: “Wo ye kale be, a Yéhôva, wo ye ba’ale be ataté miaé bôte wu, akekui nnôm éto.” Éfia “be” ja fombô beza?
Mbôl éfus 7 ja tôé valé ja kobô ajô “Mejô me Yéhôva,” bôte béziñe be ne simesane na éfia “Mejô” ja fombô Mejô me Zambe. A bia yeme na Zambe a nga ba’ale Kalate Zambe akusa bo ngul ése besiñe bé be nga ve asu na be bo na bôte be bo te ke nye lañ, a ngul ése be nga ve asu na be jañele nye.—Ésa. 40:8; 1 P. 1:25.
Ve nya ajôô a ne na Yéhôva a ba’ale fe bôte ba jôô be éfuse 5. Yéhôva a nga nyii bôte be mbe be tôban “ékpwe’ele,” a ba be mbe be yi’i “mvolan,” a a ye ke ôsu a bo de.—Job 36:15; Bsa. 6:4; 31:1, 2; 54:7; 145:20.
Ve éfia “be” bia koone je éfuse 7 ja fombô beza?
Mame bia lañe Besam bete ma liti na éfia “be” éte ja fombô bôt.
Atata’a ya kalate Besam 12, David a kobô ajô bebo bisaé be Yéhôva mbia be bôte be nga mane duk. Mvuse ya valé, bia lañe na Yéhôva a ye tyik ôyem wo laane minsos. Kalate Besam ate a liti na bi ne tabe ndi na Zambe a ye kamane bebo bisaé bé, amu mejô mé me ne mfuban.
Éfuse 7 ja jô na Yéhôva a ye ba’ale “be” a kamane be, éfia éte ja fombô bôte be nga tôban ékpwe’ele mbia émo nyi.
Éfia “be” ba belane je va, é ne aval é ne mintilane ya nkobô Hébreu, ajô te bi ne tabe je ndi. Be nga belan éfia “bia” biyoñe bibaé éfuse 7, e mintilane ya nkobô Grec. Nalé a liti na ba yiane kobô ajô bebo bisaé be Yéhôva ba tôban ékpwe’ele a ba ba yi mvolan. Bi ne kandane jô na éfuse 7 ja jô na Yéhôva a ye ba’ale môt ase ya “miaé bôte wu” a bo nye ésaé, a ye ke kañese na mbia be bôte be wone be. (Bsa. 12:7, 8) Mintilane ya Targum Araméen, bia lañ éfuse 7 na: “Wo, a Tate, wo ye kamane bezôsô be bôt, wo ye ba’ale be mfa’a ya miaé bôt ô ne ndamane wu nnôm éto. Mbia be bôte ba wulu mimfa’a mise aval ane nsoñe wo vili bone be bôte metyi.” Mejô mete ma kôme beta bo’olô na, kalate Besam 12:7 a nji kobô ajô Mejô me Zambe.
Ajô te, éfus éte ja ve “biwôlô bebo bisaé be Zambe” ndi nleme na Zambe a ye ba’ale be.
