1-2. Minju’u mivé abui Bengaa da tôbane mie?

NLÔMANE Paul ô nga jô Timothée na a bo ésaé nkañete jé nya mboane. (2 Tim. 4:5) Bia fe bia tôñe melep mete den. Ve biyoñ biziñ, jam ete e nji bo tyi’ibi. Abui bobejañ a besita da yen ayaé ya bo ésaé nkañete. (2 Tim. 4:2) Tame simesane bobejañ be too minlame ba kamane na bi kañete fili. Ba ke ôsu a kañete to’o ba yeme na be ne futi be mimbôk.

² Abui Bengaa be Yéhôva da tôbane minju’u mi ne bo na be te’e mfa’a ya nsisim. Éve’an é ne na, abui Bengaa da saé abui mewolo asu ya na be toñe menda me bôte map. Be’efe ba yi na be bo ésaé nkañete nya mboane, ve memane me sondô, be te’eya ne botok. Bevok be bili aval ôkon e vo’o saéban, nge ke na be ne minnôm a be vo’o kui menda map. Bobejañ befe ba yene bebiene zezé mise me Yéhôva. Marie, * sita éziñ a nyiñe Moyen-Orient, a jô na: “Mbôle ma wosane mbia b’asimesane kom ése, me wô’ô su’ulane wô’ô nyule nte’an. Mvuse ya valé, me wô’ô ve mamiene mekua amu me nji beta bi éyoñ nge ngule ya bo ésaé nkañete jam.”

3. Jé bia zu yen ayé’é di?

³ Bi kusa tôban avale nju’u avé, Yéhôva é ve bia ngule ja sili asu na bi ke ôsu a bo nye ésaé. Ôsusua na bia yen aval avé Yéhôva a ne volô bia, bia zu taté yen aval a nga volô Paul ba Timothée na be bo ésaé nkañete akusa bo minju’u be nga tôbane mie.

4. Minju’u mivé Paul a nga tôbane mie?

⁴ Paul a nga tôban abui minjuk. A nga dañe yi mvolane Yéhôva éyoñe bésiñ bé be nga bôme nye, be fete nye mimbôk, be jeñe jeñe fe na be wôé nye. (2 Bec. 11:23-25) Paul émien a nga jô na a mbe a wosa’ane mbia b’asimesan biyoñe biziñ. (Bero. 7:18, 19, 24) A mbe fe a yiane’ jibi “éyo minsôn été,” nje éte a nga de’ele Zambe mo na a vaa nye je.​—2 Bec. 12:7, 8.

5. Mam mevé Paul a nga kui na a bo akusa bo minju’ a mbe a tôba’ane mie?

⁵ Yéhôva a nga ve Paul ngule ya ke ôsu a bo ésaé nkañete jé akusa bo minju’ a mbe a tôba’ane mie. Tame yene mam Paul a nga kui na a bo. Éyoñ a mbe mimbô’ô nda éziñ ya Rome, a nga kañete betebe ôsu ya Bejuif benya mejôô a ayôñ ése, éko éziñ fe bôte ya ngovina. A nga kañete fe abui bezimbi a bôte be mbe be jome’e nye. (Mam. 28:17; Beph. 4:21, 22) Ane éyoñ a mbe mimbô’ô mite nje fe Zambe a nga belane nye na a tili abui bekalate be nga volô Bekristene ya melu mvus, a ba volô fe bia den. Nde fe na, éve’ela Paul é nga ve bobejañe ya Rome ngule nyul, ane be nga “dañe bo ayo’o ya kobô mejô me Zambe, te ko woñ.” (Beph. 1:14) Akusa bo a nji kui na a bo ésaé nkañete jé aval a mbe a kômbô’ô, a nga bo abim ese a mbe ngule ya bo, a mam me nga kui nye mme “me nga dañe tindi mbamba foé ôsu.”​—Beph. 1:12.

6. Bela’ane 2 Becorinthien 12:9, 10 na ô liti jam e nga volô Paul na a bo ésaé nkañete jé.

⁶ Paul a mbe a yeme’e na Yéhôva nnye a nga ve nye ngule ya bo ésaé jé avale da yian. A nga jô na ngule Zambe é nga “dañe litiban ate’ été.” (Lañe’e 2 Becorinthien 12:9, 10.) A zene ya mbamba nsisime wé, Yéhôva a nga ve Paul ngule ya bo ésaé nkañete jé akusa bo étibila’a, minkôm, a mam mefe a nga tôbane me.

7. Minju’u mivé Timothée a nga dañ asu na a bo ésaé nkañete jé?

⁷ Timothée, mvôé Paul, nye’e fe a mbe a yiane’ tabe Yéhôva ndi asu na a bo ésaé nkañete jé. Paul a nga wulu a  Timothée ôbe nté éyoñ a mbe a bo’o ésaé missionaire jé. Paul a nga lôme fe nye na a ke jome mekônda méziñ a ve bobejañ ngule nyul. (1 Bec. 4:17) Timothée a mbe ve simesane na a ngenan aka’a mongô, éko éziñ jôme te nje Paul a nga jô nye na: “Te yebe na, môt a biasé wo amu ô ne mongô.” (1 Tim. 4:12) Éyoñ éte fe, Timothée émien a mbe a bili éyo minsôn été. A mbe a bili abui bone b’akon. (1 Tim. 5:23) Timothée a mbe a yeme’e na mbamba nsisime Yéhôva é ve nye ngule ja yiane asu na a kañete mbamba foé a saane bobejañ.​—2 Tim. 1:7.

8. Aval avé Yéhôva a ve bebo bisaé bé ya melu ma ngul?

⁸ Dene fe, Yéhôva a ve bia ngule ja dañe ngul ése asu na bi ke ôsu a bo nye ésaé a nlem ôse. (2 Bec. 4:7) Bi tame zu yene mam menyin Yéhôva a nga ve bia asu na bi jibi minjuk, a wulu ba’aba’a a nye: Meye’elane, Kalate Zambe, bobejañ a besita, a ésaé nkañete jangan.

9. Aval avé meye’elan me ne volô bia?

⁹ Meye’elan ma ve bia ngul. Beéphésien 6:18 a lebe bia na bi ye’elane Yéhôva “biyoñ bise” amu é yalane meye’elane mangan a volô bia. Jonnie, mojañ éziñ ya Bolivie, a nga bi mvolan ôte éyoñ a nga tôbane minju’u fifiti. Bebiaé bé a minga wé bese belal be nga kon éyoñe jia. A nga tyu’i asu na a nyoñe be ngap. Ve mvuse ya valé, nyia wé a nga wu, a é nga sili abui éyoñ asu na minga wé a ésaa wé be saéban. Éyoñe Jonnie a simesane mame mese me nga kui nye, a jô na: “Éyoñ me mbe me dañe tyelé nleme yôp, me mbe me ye’ela’ane Yéhôva, me kula’ane nye mam me ne ma nlem.” Yéhôva a nga ve Jonnie ngule ya jibi minju’u mié mise. Nyia Ronald, mvendé éziñe ya Bolivie, a nga bi cancer éyoñ éte a nga wu mvuse ngone jia. Jé é nga volô nye na a jibi nju’u ôte? A jô na: “Meye’elan me nga ve ma fane ya kate Yéhôva mam mese me ne ma nlem été. Ma yeme na nnye étam a ne kôme wô’ été me tele adañe bôt bese, to’o mamien.” Biyoñ biziñ, éyoñ minju’u mia lôte bia nkôñ, bi ne sili biabebien aval avé bi ne ye’elane Yéhôva. Ve Yéhova a yi na bi ye’elane nye to’o bia yen ayaé ya kôme kate nye avale bia wô’ôtan.​—Bero. 8:26, 27.

10. Bela’ane Behébreu 4:12 asu na ô liti amu jé e ne nya mfii na bi lañe Bible a bindi nye?

¹⁰ Kalate Zambe a ve bia ngul. Aval ane Paul, bia fe bi ne bi ngul a mvolane minlem a zene ya Kalate Zambe. Nté bia lañe bifuse ya Kalate Zambe, Yéhôva a ne belane mbamba nsisime wé na a liti bia aval avé bifuse bite bi ne soo bia mvolan été bi tele. (Lañe’e Behébreu 4:12.) Ronald bia te jôô nye yôp, a jô na: “Ma wô’ô meva’ amu me nga ve ngule na me bo me lañe’e Kalate Zambe môs ôse. Ma bindi mefulu me Yéhôva a aval a nga nyoñe ngab a bebo bisaé bé ya melu mvus. Nalé a ve ma ngule nyul.”

11. Aval avé Kalate Zambe a nga ve sita éziñ ngule nyul?

¹¹ Éyoñe bi bili minjuk, bi ne bi mbamba ñyenane mam éyoñ bia bindi Mejô me Zambe. Yene’ aval avé jam ete e nga volô nkuse minga éziñ. Mvendé éziñ é  nga lebe nye na a ke lañe kalate Job asu ya na a bi mbamba miñye’elan été. Nté a mbe a lañe’e nye, a nga taté ve Job mekua amu mbia b’asimesan a mbe a bili. Nlem wé été, a mbe a jô’ô na: “A Job! Te dañe bem ôsimesane ve minju’u miôé!” Ve mvuse ya valé, a nga yene na émien fe a mbe a simesa’ane ane Job. Nalé a nga bo na a sôan ôsimesane wé, a na a bi ngule ya jibi awu nnôme wé.

12. Aval avé Yéhôva a belane bobejañ a besita na a ve bia ngul?

¹² Bobejañ a besita ba ve bia ngul. Yéhôva a belane fe ékôane jé asu na a ve bia ngul. Paul a nga jô na a mbe ôjeja’a ya yene bobejañ a bekale bé ya nsisim asu na be “volôbane minlem.” (Bero. 1:11, 12) Marie bia te jôô nye yôp, a nye’e a yeñe’ a bobejañ a besita. A jô na: “Yéhôva a nga belane bobejañ a besita be nji be be yeme’e minju’u ma tôbane mie. Be nga kobô ma a mbamba nlem a tili ma bekalate. A mbe fo’o avale mam me mbe me kômbô’ô wôk. Nalé a nga ve ma ngule ya laan a besita befe be tameya tebe été jam, a me nga yene mam me nga volô be. Bemvendé fe ba liti ma kom ése na me ne mfi asu akônda.”

13. Aval avé bi ne veane ngule nyul éyoñ bi ne bisulan?

¹³ Bisulane bia ve bia fane ya veane ngule nyul. Éyoñe bia tabe bisulane, bia yiane jeñe na bi kate bobejañ bangan abim avé bia nye’e be, a ve be akiba amu mbamba be mam bese ba bo. Môs éziñ, ôsusua na ésulane ja taté, mvendé éziñ é too jôé na Peter é nga jô sita éziñ a bili nnôm a nji bo Ngaa na: “Wo yeme ki abime meva’a bia wô’ éyoñ bia yene wo ésulan. Bone bôé besamane be ne mfuban éyoñ ése a nkômesan ya ve biyalan.” Mili’i me nga jaé sita ate mis, ane a nga yalane mvendé éte na: “A mojañ, ô vo’o yem abim avé jame wo jô ma le da nambe ma. Ke avale bifia ete nde é mbe é sili’i na me wô’ô den.”

14. Aval avé ésaé nkañete é ne volô bia?

¹⁴ Ésaé nkañete ja ve bia ngul. Ésaé nkañete ja soo bia mevak, to’o bôte ba vô’ôlô bia nge momo. (Min. 11:25) Sita éziñ a ne jôé na Stacy, a nga bu’uban avale meva’ ete. A nga wô’ô nlem mintaé éyoñ ébu’a jia ya nda bôte jé é nga tebe feñ. Ane a nga taté na a sili émiene nge a nga bo fo’o mam mese asu na a volô nye. Jam ete e mbe e ndeñele’e nye aval e ne na a mbe a kate’e simesane jam afe. Ve jé é nga volô nye na a dañe nju’u ôte? Ésaé nkañete! Ésaé nkañete é nga volô nye na a bem ôsimesane wé be bôt a mbe a kañete’e, a aval a mbe ve volô be. A jô na: “Éyoñe te, Yéhôva a nga ve ma ñyé’é Bible a mbe a nye’e mejô me Zambe, jam ete e nga ve ma ngule nyul abui. Ésaé nkañete nje fo’o ja tômôlô ma nya abuii.”

15. Jé jame Marie a nga jô da ye’ele bia?

¹⁵ Mame ma kui bia ényiñ me ne bo na bi kate bo ésaé nkañete avale bia yi. Nge ô tele aval été ete, yeme’e na Yéhôva a wô’ô mvaé éyoñe môt a bo abim ese a ne ngule ya bo. Tame yen éve’ela Marie bia te jôô nye yôp. A nga ke tabe nlam éziñ ba kobô nkobô a nji tu’a yeme kobô. A jô na: “Éyoñe me mbe me kele’e ésaé nkañete, susu’a jam me mbe ngule ya bo a mbe na me ve mon éyalan, me lañe éfuse ya Kalate Zambe,  nge ke ve ve trakt.” Nalé a mbe a bo’o na a wô’ô émien éngôngol éyoñ a mbe a yene’ ane bôte bevok ba laane tyi’ibi. Ve a nga su’ulane sôan ôsimesane wé. A nga yeme na Yéhôva a ne ngule ya belane nye akusa bo a nji dañe yeme kobô nkobô ôte. A ke ôsu a jô’ô na: “Mame Bible a jô me ne tyi’ibi ya wôk, a me ne ngule ya nyii bôt.”

16. Jé é ne volô bôte be vo’o kui nkañete na be bi ngule nyu?

¹⁶ Yéhôva a yeme na abui bobejañ e bili nkômbane ya kui nkañete, ve be nji bi ngule ya bo de. Ajô te, a ne ve be fane ya kañete bedokita, a bôte ba zu jome be. Nge bi bili fulu ya ve’ ésaé bia bo éyoñ ji a ji bi nga bo melu mvus, bii ji’a bili atek. Ve nge bia yemelane mvolane Yéhôva a ve bia den, bia ye bi ngule ya jibi minju’ a meva’a mese.

17. Aval avé Écclésiaste 11:6 a ngôné mfi ya ke ôsu a bo ésaé nkañete, to’o bi nji yene ma’an été été?

¹⁷ Bi nji yem aval avé mefese ya benya mejôô bia béé minlem mi bôte ma ye wum bibuma. (Lañe’e Écclésiaste 11:6.) Bi tame zu yen éve’ela Barbara, sita éziñ a lôteya mimbu 80. A wô’ô kañete a zene ya téléfôn, a tili’i fe bôte bekalate. Môs éziñ, a nga tili môte kalate, nde a nga futi Nkume mmombô a bete ya mbu 2014, Ngone lale é to alu 1 a ne nlô ajô na: “ Ce que Dieu a fait pour vous. ” A nji be a yeme’e na bôt a nga tili kalate ate be nga taté be Bengaa be Yéhôva. Be nga lañe Nkume mmombô ate abui biyoñ. Nnôm a nga wô’ôtane ve ane nge Yéhôva émiene nnye a kobô nye. Mvuse ya valé, be nga beta taté na ba tabe bisulan a bo Yéhôva ésaé a ayôñ ése, e zu koone be boya mimbu 27 be tele feñ. Tame ve’ele simesan abime meva’a Barbara a nga wô’ éyoñ a nga yene mbamba bibuma kalate wé a nga wum!

18. Jé bia yiane bo asu na bi bi ngule Zambe?

¹⁸ Yéhôva a ve bia ngule jé a abui mezen: Meye’elane, Bible, bobejañ a besita, a ésaé nkañete. Éyoñe bia belane mezene mete, bia liti Yéhôva na nnye étam bi too nye ndi. Ajô te, ñkelan ôsu a jeñe mvolan b’Ésaa wongan ya yôp, amu a wô’ô mvaé ya “liti na a ne ngul mfa’a ngame ya ba minlem miap mi ne nya zôsôô be nye.”​—2 Mka. 16:9.