1. Amu jé da yiane na Yéhôva a loobane na miene ya biôm bise? (Fombô’ô fôtô ya atata’a.)

YÉHÔVA nnye a ne miene ya biôm bise. “Yôp a yôpe ya meyôp, a si nyô a biôm bise bi ne été, bi ne jôme Yéhôva Zambe.” (Dt. 10:14; Nli. 4:11) Ajô te, môta binam ase a ne jôme Yéhôva. (Bs. 100:3) Ve to’o nalé, aso kôa, Yéhôva a tobe mingume mi bôt na mi bo bôte bé.

2. Bebo bisaé be Yéhôva bevé be ne ngum aval?

² Kalate Besam 135 a jô na, bebo bisaé be Yéhôva ya ayoñ Israël be mbe “ngape jé émien.” (Bs. 135:4) Kalate Osée fe a nga jô na, bôte ya meyoñ mefe ba ye zu bo ba be Yéhôva. (Os. 2:23) Nkulan ajô ôte ô nga tôébane mbu 36 É.J., éyoñe Yéhôva a nga tobe bôte ya meyoñ na be’efe be bo miñwo’an. (Mam. 10:45; Bero. 9:23-26) Miñwo’an mite mi ne ‘ayoñ e ne étyi,’ bôte be Yéhôva be ne ngum aval, amu Yéhôva a nga ve be nsisime wé na be bi fane ya ke nyiñe yôp. (1 P. 2:9, 10) Bizu’u Bekristen bi bili ndi nleme ya nyiñe si va ki? Yéhôva a loone fe be na ‘bôte bé be ne mintoban.’​—És. 65:22.

3. (a) Beza be bili ngum aval élat a Yéhôva den? (b) Jé bia zu yen ayé’é di?

 ³ Den, “mone nsamba mintômba” a ye ke nyiñe yôp, a “mintômba mife” mia ye nyiñe si va, minsamba mite mibaane mi ne ve “mbame wua,” a Yéhôva a yene bese ane bôte bé. (Luc 12:32; Jean 10:16) Jam ete da nambe bia abui. Ayé’é di, bia zu yen aval avé bi ne ve Yéhôva akéva amu beta mvom ate.

4. Aval avé bi ne ve Yéhôva akéva, aval avé Yésus fe a nga bo de?

⁴ Jam ôsu bia yiane bo na bi ve Yéhôva akéva é ne na, bi ve biabebiene ngumba be nye. Éyoñ bia duban, bia liti mengana bôt été na, Yéhôva nnye a nee bia, a na, bi tyi’iya na bia zu bo ve nkômbane wé. (Beh. 12:9) Bi ne jô na Yésus fe a nga jô Yéhôva môs a nga dubane na: “M’ayen mvaé ya bo mam w’anye’e, a Zambe wom.” (Bs. 40:7, 8) Yésus a nga ve émiene ngumba be Yéhôva, to’o na a nga bialé ayoñe Yéhôva ébien.

5, 6. (a) Yéhôva a nga bo aya éyoñ Yésus a nga duban? (b) Va’a éve’an ja liti amu jé Yéhôva a wô’ô mvaé éyoñ bia ve biabebien ngumba be nye.

⁵ Jé Yéhôva a nga bo éyoñ Yésus a dubaneya? Kalate Zambe a jô na: “Éyoñ Yésus a nga mane baptizôban, a nga ji’a kôlô ôsôé: atemeteme na yôp e nga kandan, ane a nga yene nsisime Zambe ô sisik aval ane zum, ô za’a be nye; ane tyiñ é nga so yôp a jô na, Nyina a ne Mone wom me anye’e, me lô nye mvaé.” (Mt. 3:16, 17) Akusa bo na Yésus a mbe a ntoo jôme Yéhôva, Ésaa a nga wô’ô tene mvaé ya yen ane Mone wé a ve émiene ngumba na a bo ve nkômbane Wé. Nalé a liti na Yéhôva a wô’ô mvaé éyoñ bia ve biabebiene ngumba be nye, a ye fe botane bia abui.​—Bs. 149:4.

⁶ Bi tame nyoñ éve’an: tame simesane na môt a bé abui mesam nseñe wé. Éyoñ ete môs éziñ, mon étume mone wé a ke faté same jia a zu ve nye. Mesam mete mese me ne émé, nga nalé? Aval avé ngo jé é ne beta dasé nye jôm é nto énjé? Mbamba ésaa a fase ki dili. Ve a kañese das ete a wô’ô mvaé, amu é ne ndeme ya na ngo jé ja nye’e nye. A nye’e fe sam éte a lôte mesam mevok. Avale mvaé ete nde fe Yéhôva a wôk, éyoñ môt a tyi’i na a ve émiene ngumba be nye.​—Nk. 34:14.

7. Aval avé Malachie a nga ngôné jame Yéhôva a wô’ôtan asu bôte ba tobe na ba kañe nye?

⁷ Lañe’e Malachie 3:16. Nge ô ngenane teke ve womien ngumba be Yéhôva a duban, tu’a fase mfi ya mam mete mebaé. É ne été na, môse bia bialé, bi ne jôme Yéhôva ane bitétéa bivo’o bise. Ve tame ve’ele simesan abime mvaé Yéhôva a ne wôk, éyoñ môt émien a yemelane na, a yiane tabe éjôé jé si, a ve émiene ngumba na a bo ve nkômbane Wé! (Min. 23:15) Éyoñ a yene de, Yéhôva a nyoñe nye ane môte wé, a tili fe jôé dé “kalate ya ôsimesan.”

8, 9. Jé Yéhôva a sili ba biyôlé bi ne ntilane kalate wé?

 ⁸ To’o éyôlé jangan é ntoo ntilane ‘kalate Yéhôva’ été, bi ngenane bi bili mame ya bo. Malachie a jô na bia yiane ‘ko Yéhôva woñ a simesane jôé dé.’ Nge bi kañe jôm éfe, nge ke môte mfe, Yéhôva a ye tyam éyôlé jangane kalate ya ényiñ.​—Nk. 32:33; Bs. 69:28.

⁹ E ve biabebiene ngumba a nji su’u ve na bi bo Yéhôva ngaka’a na bia ye kañe nye nnôm éto, a na bi duban. Mam mete ma bobane ve éyoñe jia, a bi ne ji’a vuane me. Nge bia kômbô bo bôte be Yéhôva, bia yiane bo nye mewôk ényiñe jangan ése, sa ke ve môs bia ve biabebiene ngumba a duban.​—1 P. 4:1, 2.

10. Nsela’ane mbé a yiane kôme yené zañe ba ba bo Zambe ésaé a ba be nji bo nye ésaé?

¹⁰ Ayé’é é nga man é nga kobô ajô Caïn, Salomon, a bone b’Israël. Bese be nga jô anyu na ba kañe Yéhôva, ve be nji bo de ngumba ngumba. Bive’ela bite bia liti na, nya mbo ésaé Yéhôva a yiane kôme liti na a nye’e zôsôô, a na a vini abé. (Bero. 12:9) Bia wô’ô amu jé éyoñ Malachie a maneya kobô ajô kalate ya ôsimesan, Yéhôva a nga jô na nsela’ane a yiane yené zañe “bôt be ne zôsô a bôt be ne abé,” a zañe “nyô a bo Zambe ésaé, a nyô a ne te bo nye ésaé.”​—Mal. 3:18.

11. Amu jé da yiane yené mise me bôte bese na bi ne Bengaa be Yéhôva?

¹¹ Bi ne beta bo jam afe na bi ve Yéhôva akéva. “Bôte bese” ba yiane yene na bia yaé nsisim. (1 Tim. 4:15; Mt. 5:16) Sili’i womiene na: ‘Ye da yené mise me môt ase na me ne nya mbo ésaé Yéhôva? Ye ma jeñe fo’o fane ya kate bôte na me ne Ngaa Yéhôva?’ Yéhôva a ne wô’ô mintaé nlem nge a yene na, bia wô’ô ôsone  ya liti na bi ne bôte bé.​—Bs. 119:46; lañe’e Marc 8:38.

12, 13. Aval avé bôte béziñ ba bo na be kate yeme na be ne Bengaa be Yéhôva?

¹² Ve éngôngole jam é ne na, mbôle bobejañ béziñ be bili ‘nsisime ya émo,’ da kate yené ne fômelé na be ne bebo bisaé be Yéhôva. (2 Bec. 2:12) Nsisim ôte ki wo yale “mbia minkômban ya minsôn.” (Beép. 2:3) Akusa bo Tin Ékôan ja ve bia melep a lat a mbot a nyanga, be ba bo avale ba yi. Ba jaé biyé bia late be nyul, to’o éyoñ ba zu bisulan. Bevo’o ki ba bo bitua mesi’i nlô. (1 Tim. 2:9, 10) Nalé a bo na, éyoñ be ne bôt été, be vo’o tu’a kandé be a ‘bemvôé ya émo ji.’​—Jc. 4:4.

¹³ Jam afe é ne na, Bengaa béziñ be ngenane te kôme kandan a mbia mimboane ya émo. Nge ô yen ane ba jem éyoñ be kuiya nseñ abôk! Ô ye’e sili na, ‘Ye nyina a ngenane fo’o Ngaa?’ Ba lôme bitua befôtô beréseaux sociaux, nge ô yene ki mam ba tili été! To’o be nji bi minkomekan akônda, be nji bo mbamba bive’ela asu bobejañ ba jeñ a ngul ése na be ba’ale mbamba ntaban.​—Lañe’e 1 Pierre 2:11, 12.

14. Jé bia yiane bo nge bia kômbô ba’ale amvôé dangan a Yéhôva?

¹⁴ Émo Satan ja wumulu “mbia minkômbane ya minsôn a mbia nkômbane ya mis a duma mebune ya ényiñ.” (1 Jean 2:16) Ve mbôle bi ne bôte be Yéhôva, bia yiane “lik abé a minkômbane ya si ndôn, nde bia ye nyiñe ntye e si ya éyoñe ji, zôsôô, a e nye’ane mam me Zambe été.” (Tite 2:12, Mfefé Nkôñelan) Jôm ése bia bo: mam bia jô, avale bia di a nyu, mbote wongan a nyanga jangan, aval bia saé, mam mete mese ma yiane liti bôte ba yene bia na, bi ne Bengaa be Yéhôva.​—Lañe’e 1 Becorinthien 10:31, 32.

15. Amu jé bia yiane nye’e bobejañ a mvamane be éyoñ ése?

¹⁵ Bia liti na bia nye’e amvôé dangan a Yéhôva éyoñ bia yeme nyiñ a bobejañ. Be’efe be ne bôte be Yéhôva ane bia. Nge bi ba’ale de ôsimesan, bia ye nye’e bobejañ a mvamane be éyoñ ése. (1 Bet. 5:15) Yésus a nga jô beyé’é bé na: “Zene nyô bôte bese be aye yeme na mi ne beyé’é bam, nge mi anye’esan.”​—Jean 13:35.

16. Éve’an évé ja liti na Yéhôva a nye’e bebo bisaé bé abui?

¹⁶ Bi tame nyoñ éve’an. Bisua ya temple bi mbe étyi, be mbe be bela’ane bie fo’o ve asu nya ékaña’a. Atiñ Moïse é mbe é liti’i aval avé ba yiane nyoñe ngab a bie, a môt a mbe a tyame’ atiñ ete a mbe a yian awu. (Nb. 1:50, 51) Nge Yéhôva a nyan zezé bisua abime di, nguma’ane ke a bobejañ be nga ve bebiene be nye a bo Bengaa bé! Yéhôva émien a kobô ajô dap a jô’ô na: “Nyô a nambe mia, nnye a nambe nyia dise wom.”​—Zac. 2:8.

17. Mam mevé Yéhôva a fombô a vô’ôlô?

¹⁷ Malachie a jô fe na Yéhôva a fombô avale bebo bisaé bé ba nyiñ, a “vô’ôlô” fe mam ba laan. (Mal. 3:16) Yéhôva a kôme “yem ba be ne émbé.” (2 Tim. 2:19) A nji biasé mone jam ase bi ne jô, nge ke bo. (Beh. 4:13) Yéhôva a yen éyoñ bia bo bobejañ mbia nlem, a ‘wô’ô’ fe éyoñ bia kobô be abé. A yene fe mbamba be mam bia bo asu bobejañ; a nye’e éyoñ bi ne anyep, akap, avôle ya jamé, a mbamba nlem.​—Beh. 13:16; 1 P. 4:8, 9.

18. Aval avé bia liti na bia ve Yéhôva akéva amu a nga tobe bia na bi bo bôte bé?

¹⁸ Teke bisô na môt ase ya be bia a ne ntidane ya ve Yéhôva akéva amu a nga tobe bia na bi bo émbé. Mbôle bi tu’aya wô’ô na nnye a ne miene ya biôm bise, bia wô’ô mvaé ya ve biabebiene ngumba be nye. To’o bia nyiñe zañe “miaé bôt ô ne ékotekot a melo,” da yiane yené na bi ne “te bijô,” a na bia faé “ane bifufup si nyô.” (Beph. 2:15) Bia ve ngul ése na bi sa’ale abé. (Jc. 4:7) Bia nye’e fe bobejañ a semé be, amu bia yeme na be’efe be ne bemvôé be Yéhôva.​—Bero. 12:10.

19. Aval avé Yéhôva a ya’ane bôte bé?

¹⁹ Bia lañe ngaka’a nyi Bible: “Yéhôva a ye bo te vuane bôte bé.” (Bs 94:14) To’o bia yen aya, bi nji yiane sôane na Yéhôva a ye tôé ngaka’a éte. To’o awu ébien é vo’o kamane Yéhôva na a ke ôsu a nye’e bia. (Bero. 8:38, 39) Ajô te, ‘ja’ana bi vee, bi ne ba be Yéhôva; ja’ana bia wu, bi ne ba be Yéhôva: ajô te, ja’ana bi vee nge wu, bi ne ba ya Yéhôva.’ (Bero. 14:8) Bi tatéya taté na bia bu’ubane bibotane bi Yéhôva. Avale Bible a jô, “ébotan a ayoñe bôt, di Zambe wop a ne Yéhôva, ayoñ a nga top é bo ngap jé émien”​—Bs. 33:12.