1-2. Za a mbe Tsadok? (1 Minkañete 12:​22, 26-28)

 TAME ve’ele simesane jame ji. Mbame bôte 340 000 a mvuk wo tôkane asu na ô telé David njô bôte ya ayôñ Israël ése. Be nga bo melu melale minkôle yôbe fefele Hébron, be woék, be la’an, a yia bia ya ékaña’a asu Yéhôva. (1 Mka. 12:39) Ésoé ndôman éziñ é mbe mbame bôt ôte é too jôé na Tsadok. Abui bôt é nji kui na é yemelane na a mbe valé, ve Yéhôva nnye a nga bo na bi yeme na Tsadok a mbe nsamba bôt ôte. (Lañe’e 1 Minkañete 12:​22, 26-28.) Za a mbe Tsadok?

² Tsadok a mbe prêtre a nga saé ba’aba’a a Beta Prêtre Abiathar. Zambe a nga ve Tsadok abui fek, a ngule ya wô’ô nkômbane wôé. (2 Sam. 15:27) Bôte be mbe be kele’e sili Tsadok mbamba melep éyoñe be mbe be yiik mvolan. A mbe fe môt a ne ayok. Ayé’é di bia zu yen aval avé Tsadok a nga liti na a ne ayok.

3. (a) Amu jé bebo bisaé be Yéhôva ba yiane bo ayok? (b) Jé bia zu yen ayé’é di?

³ Melu ma su’ulane ma, Satan a ke ôsu a jeñe mezene mese na a tu’a ndamane mbunane wongane bi bili be Yéhôva. (1 P. 5:8) Ajô te, bia yiane bo ayok asu na bi ke ôsu a jibi nté bia yange na Yéhôva a zu jiane Satan a mbia émo nyi. (Bsa. 31:24) Bi tame zu yene mame melale me ne volô bia na bi vu fulu ayok Tsadok.

SU’U ÉJÔÉ ZAMBE

4. Amu jé bebo bisaé be Yéhôva ba yiane bo ayok asu na be ke ôsu a su’u mame ya Éjôé Zambe? (Fombô’ô fe fôtô.)

⁴ Mbôle bi ne bebo bisaé be Yéhôva, bia su’u mame ya Éjôé Zambe a nleme wongan ôse, ve é wô’ô sili na bi bo ayok asu na bi tu’a bo jam éte. (Matt. 6:33) Éve’an é ne na, bia yiane bo ayo’o mbia émo nyi asu na bi nyiñ avale memvinda me Yéhôva me ne, a asu na bi kañete mbamba foé ya Éjôé. (1 Thes. 2:2) Nde fe, mame me pôlitik ma bo  na émo ji é tu’a bo nkandane mengam. Ajô te, da sili na bi bo ayok asu na bi bo teke nyoñe ngap a mame mete. (Jean 18:36) Abui bebo bisaé be Yéhôva é nga bo azoé, é nga wobane bibôme nge ki ke mimbôk amu é nga bene nyoñe ngap a mame me pôlitik a bene ke bezimbi.

5. Amu jé Tsadok a mbe a yiane bo ayok asu na a su’u David?

⁵ Tsadok a nji ke Hébron fo’o ve asu na a ke jem abô’ô be nga bo éyoñe be nga telé David njô bôt. A nga ke wôé a bili bikpwelé mewosan a to fe nkômesan asu bita. (1 Mka. 12:38) A mbe nkômesane ya tôñe David nseñe bita a kamane bone be Israël be besiñe bap. Mbôle Tsadok a nji be mone bezimbi, éko éziñ a nji be a yeme’e abui mam a lat a bita, ve a mbe nya ayo’o môt.

6. Aval avé David a nga liti Tsadok mbamba éve’ela mfa’a ya bo ayok? (Besam 138:3)

⁶ Jé é nga volô prêtre Tsadok na a bo ayo’o môt? A mbe a nyiñi’i zañe bôte be mbe ngul a ayok. Teke vaa nge beté na a nga vu éve’ela jap. Éve’an é ne na, mbôle David a mbe éwôlô mbo bita, ayoñ Israël ése é mbe é yiik na é telé nye njô bôt. (1 Mka. 11:​1, 2) David a mbe a sili’i Yéhôva mvolan éyoñ ése asu na a dañe besiñe bé. (Bsa. 28:7; lañe’e Besam 138:3.) Tsadok a nga yé’é fe abui mame be miñyôyo’o mi bôt—ane Jehojada ba mone wé Benaja, a mbe beta mbo bita, a be bivete 22 ya meyoñe mefe bi nga zu su’u David. (1 Mka. 11:​22-25; 12:​26-28) Bôte bete bese be nga bo mame mese me nga sili asu na be su’u David a be nga kamane nye.

7. (a) Mbamba bive’ela bivé bi bili melu ma bi ne volô bia na bi bo ayok? (b) Avale bia ke yene vidéo, jam avé éve’ela Mojañe Nsilu é ne ye’ele bia?

⁷ Éyoñe bia simesan aval avé bôte bevo’o be nga liti fulu ayok asu na be wulu ba’aba’a a Yéhôva a Éjôé jé, jam éte da tindi bia na bi bo ayok ane be. Yésus Krist,  Njô wongan, a nga bene nyoñe ngap a mame me pôlitik ya émo Satan ji éyoñ a mbe si va. (Matt. 4:​8-11; Jean 6:​14, 15) A mbe a too ndi éyoñ ése na Yéhôva a ye ve nye ngul. Melu ma, bia fe bi bili abui bive’ela bisoé bi nga bene nyiine bezimbi nge ke nyoñe ngap a mame me pôlitik. Nga ô ne jeñe na ô lañe minkañete miziñe ya été anjeñe mefoé dangane jw.org? a

VOLÔ’Ô BOBENYOÑ

8. Éyoñ évé é ne sili bemvendé fulu ayok asu na be volô bobenyañe bap?

⁸ Bebo bisaé be Yéhôva ba nye’e be vola’an. (2 Cor. 8:4) Ve biyoñe biziñe ba yiane bo ayok asu na be bo de. Éve’an é ne na, éyoñe bita bia bôlé afôla éziñ, bemvendé ya afôla éte be wô’ô jeñe na be yemelane nge da sili na be ve bobejañ a besita ngule nyul, nge da sili na be su’u be, éko éziñe na be ve be bidi ya nsisime nge ke biôme bi mo. Bemvendé ba nye’e bobejañ a besita aval é ne na, ba telé binyiñe biap mbia bité asu na be jalé miñyiane miap. (Jean 15:​12, 13) Éyoñe ba bo nalé, ba kôme liti ne fômelé na ba vu ñyôyo’o Tsadok.

9. Avale kalate 2 Samuel 15:​27-29 a liti, jé David a nga jô Tsadok na a bo? (Fombô’ô fe fôtô.)

⁹ David a mbe a tele mbia été. Absalom mone wé a nga sane na a wôé nye asu na a nyoñ éto njô. (2 Sam. 15:​12, 13) David a mbe a yiane kôlô Jérusalem été été! Ane a nga loone bebo bisaé bé a jô be na: “Nkôla’ane si, bi tup amu nge te nalé, teke môte ya be bia a ye nyiñ be Absalom!” (2 Sam. 15:14) Éyoñe be nga téé dulu, David a nga su’ulane fase na bôte béziñe ba yiane li’i Jérusalem asu na be jeñe na be yeme jam Absalom a mbe a kômbô’ô bo. Ane a nga jô Tsadok a beprêtre befe na be bulane tison asu na be bo de. (Lañe’e 2 Samuel 15:​27-29.) Be mbe be yiane tabe nya ntyele.  Jame David a nga jô beprêtre na be bo—é mbe ve telé binyiñe biap mbia été nge ke soo be awu. Absalom a mbe avale môt—é ne évô a njet, a nga kôme vañe koñ ésa a nga biaé nye.—Tame ñhe ve’ele simesan aval a nga ye bo Tsadok a bôte bevo’o nge a nga ye yeme na ba kate David mame mese a mbe yiik na a bo!

10. Aval avé Tsadok a bôte be mbe nsamba a nye be nga nyii David?

¹⁰ David a nga bo nta’ane mam éziñ, ane a nga jô Tsadok ba mvôé jé éfe Huschaï é mbe é wulu’u ba’aba’a a nye na be volô nye. (2 Sam. 15:​32-37) Éyoñe Huschaï a nga bo avale David a nga jô, Absalom a nga tabe nye ndi, a nalé a nga bo na David a bi éyoñe ya kômesane mewosan. Mvuse ya valé, Huschaï a nga ke kate Tsadok ba Abiathar mame mese Absalom a mbe a kômbô’ô bo. (2 Sam. 17:​8-16) Bôte bete bebaé be nga véé mise na David a yeme jam ése Absalom a mbe a yiik na a bo. (2 Sam. 17:17) A mvolane Yéhôva, Tsadok a beprêtre bevo’o be nga nyii David.—2 Sam. 17:​21, 22.

11. Aval avé bi ne vu ayo’o Tsadok éyoñe bia volô bobenyañe bangan?

¹¹ Nge ba jô bia na bi ke su’u bobejañe bangane be tele mbia bité, aval avé bi ne liti na bi na ayok ane Tsadok? (1) Tôñe mebendé ba ve wo. É ne nya mfii na bi bo nlatan avale biyoñ éte. Su’u memvinda ma so Béthel ya si jôé. (Héb. 13:17) Bemvendé ba yiane bo be fombô’ô éyoñ ése mebendé be nga ve be a lat a avale ba yiane kômesan asu bibubua, a fase fe jame ba yiane bo éyoñ ébubua jam éziñe ja kui. (1 Cor. 14:​33, 40) (2) Bo’o ayok ve tabe ntyel. (Mink. 22:3) Bo’o fek. Te telé womiene mbia bité zezé. (3) Tabe’e Yéhôva mebun. Te vuane na Yéhôva a yi na mia be bobenyoñe mi tabe mvo’é été. A ne fe volô wo na ô su’u be.

12-13. Nkañete Viktor ba Vitalii wo ye’ele bia jé? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹² Bi tame zu nyoñ éve’ane Viktor ba  Vitalii, bemvendé bete bebaé be nga saé ngul asu na be ve bobenyañe bap ya Ukraine bidi a medim. Viktor a jô na: “Bi nga jeñe bidi vôm ase. Biyoñe biziñe bi mbe bi wô’ô ane bôte ba lume mengale fefele jangan. Mojañ éziñ a nga zu bia ve bidi a nga nyoñ éfatyele jé. Bidi bite bi nga volô abui bekañete abim éyoñ éziñ. Nté bi mbe bi yoé bidi metua wongan, bi nga teme bombe a nga ku bebé méta 20 a vôme bi mbe. Me nga ye’elane Yéhôva ngume môs, me sili’i nye na a ve ma ayok asu na me bo ngule ya ke ôsu a volô bekañete mbamba foé.”

¹³ Vitalii a jô na: “É mbe é sili na bi bo nya ayo’o. Dulu ôsu me nga ke é nga bo mewolo 12. Dulu te ésé é nga lôte ma me ye’elane Yéhôva.” Vitalii a mbe ayok, ve a mbe fe nya ntyele. A beta jô na: “Me nga ye’elane Yéhôva na a volô ma na me bo fek a na me kôme yeme minné miam. Me nga wulu ve minjoñe bijôé bi mbe bi kañese na bôte be wulu. Mbunane wom ô nga tu’a bo ngul éyoñe me nga yen ane bobejañ a besita ba saé nsamba. Be nga mane vaa biôme bise bi mbe ve ndeñele bia njoñ asu na bi wulu mvo’é. Be nga ve bia bidi, biyé a biôme bife bi mbe ve volô bia, a volô daa bia bie metua. Be nga volô fe bia Viktor na bi bi bevôme ya ke bia wo’one dulu zañ.”

KELE’E ÔSU A WULU BA’ABA’A A YÉHÔVA

14. Aval avé bi ne wô’ôtan éyoñe môt éziñe bia nye’e a lume Yéhôva mvus?

¹⁴ Jame da ya mame ma dañe ayaé ya jibi é ne éyoñ ébu’a ya nda bôte jangane nge ke mvôé jangane ja lume Yéhôva mvus. (Bsa. 78:40; Mink. 24:10) É ne dañe bo ayaé ya jibi nju’u ôte éyoñ a ne môte bia nye’e abui. Nge ô nga tôban avale nju’u te, yeme’e na éve’ela Tsadok é ne ve wo ngule nyul.

15. Amu jé Tsadok a mbe a yiane bo ayok asu na a ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva? (1 Bejô bôt 1:​5-8)

¹⁵ Tsadok a nga ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva to’o éyoñe beta mvôé wé Abiathar a nga lume Yéhôva mvus. Jam éte é nga bobane memane ya éjôé David. Éyoñe David a mbe a ntoo nnôm, bebé ya wu, mone wé Adonija a nga jeñe na a wôlé éto njô Yéhôva a nga ka’ale Salomon. (1 Mka. 22:​9, 10) Ane Abiathar a nga ntyi’i na a su’u Adonija. (Lañe’e 1 Bejô bôt 1:​5-8.) Jame Abiathar a nga bo é mbe é liti’i na a lume David ba Yéhôva mvus! Ye mi ne ve’ele simesan aval avé mboon ôte ô nga yiane te’e Tsadok nyul a bo nye nleme mintaé? Abiathar ba Tsadok be nga bo ésaé beprêtre nsamba e lôte mimbu mewôme nyin. (2 Sam. 8:17) Be nga be’e “éwolo [nya] Zambee” nsamba. (2 Sam. 15:29) Be nga su’u éto njô David—a be nga bo abui bone be mame befe ésaé Yéhôva nsamba.—2 Sam. 19:​11-14.

16. Jé é nga volô Tsadok na a ke ôsu a bo mame me ne zôsô?

¹⁶ Akusa bo Abiathar a nga lume Yéhôva mvus éyoñ a nga tyi’i na a koñe David, ve Tsadok a nga ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva. David a mbe a yeme’e na a ne ke ôsu a tabe ndi a Tsadok. Éyoñe be nga kulane jam Adonija a mbe a kômbô’ô bo, David a nga ke yene Tsadok, Nathan, a Benaja asu na be wo’o Salomon mboon a telé nye njô bôt. (1 Bb. 1:​32-34) Mbôle Tsadok a mbe nsamba a bezôsô bebo bisaé be Yéhôva—ane Nathan a bôte befe be nga su’u Njô bôte David, jam éte é nga yiane ve nye ngule nyule nya abuii. (1 Bb. 1:​38, 39) Éyoñe Salomon a nga tebe njô bôt, a nga “telé fe Tsadok prêtre éto Abiathar.”—1 Bb. 2:35.

17. Nge da kui na mvôé jangane ja lume Yéhôva mvus, aval avé bi ne vu Tsadok?

 ¹⁷ Aval avé ô ne vu Tsadok? Nge môt éziñe wo nye’e a tobe na a lume Yéhôva mvus, liti’i Yéhôva na wo ke nyoñe ntyi’ane ya ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye. (Josué 24:15) Yéhôva a ye bo na ô bo ayok, a ye fe ve wo ngule ja sili asu na ô bo jam é ne zôsô. Ye’elane Yéhôva, kabeta’ane fe a bemvôé bôé ba wulu ba’aba’a a nye. Yéhôva a nyane bôte bese ba ba’ale élat a nye, nde fe a ye ya’ane be.—2 Sam. 22:26.

18. Jé nkañete Marco ba Sidse wo ye’ele bia?

¹⁸ Bi tame nyoñ éve’ane Marco ba minga wé Sidse, bengo bap bebaé be nga tyi’i na ba bo ki fe Yéhôva ésaé. Marco a jô na: “Môse mone a bialé, bebiaé ba taté na ba nye’e nye angôndô ya abui, be ne ngule ya bo jam ése da sili asu na mbia jam éziñ a bo te nye kui. Ajô te, éyoñe mone ate a tyi’i na a lume Yéhôva mvus, bebiaé be wô’ô wôk nleme mintaé angôndô.” A ke ôsu a jô’ô na: “Ve Yéhôva a nga volô bia na bi jibi. A nga volô bia minga wome na bi veane ngule nyul. Éyoñe me ne éyôé amu jam é nga kui bia, minga wom a ve ma ngule nyul a volô ma na me bo jam é ne zôsô. Éyoñe ki minga wom a ne éyôé, ma fe ma ve nye ngule nyul.” Sidse ki a jô na: “Teke na bi mbe ve dañe nju’u ôte nge Yéhôva a nji ye ve bia ngul é mbe é sili’i. Me mbe angôndô ya éyôé a me mbe me simesa’ane na, ma me be’e ayeme ya ntyi’ane bone bame be nga nyoñe na ba lume Yéhôva mvus. Été été me nga kate Yéhôva avale me mbe me wô’ôtan. Mvuse mone éyoñ, sita éziñe me mbe me kandaneya yene den a ntoo abui mimbu a nga subu ma bebé a beté me mo bitul, a nga fombô ma mise ne tôéññ a jô ma na: ‘Kôme tu’a fas a Sidse, sa ke wo ô be’e ayeme ya ntyi’ane bone bôé be nga nyoñ!’ A mvolane Yéhôva, me nga kui na me ke ôsu a ba’ale ava’a dam.”

19. Wo nyoñe ntyi’ane ya bo jé?

¹⁹ Yéhôva a yi na bebo bisaé bé bese be bo ayok ane Tsadok. (2 Tim. 1:7) Ajô te, a nji yi na bi tabe ndi a ngule jangane biabebien. A yi na bi futi ndi jangan ése be nye. Nde ñhe, nge da kui na ô tebe avale bité da sili na ô bo ayok, sili’i Yéhôva mvolan. Teke vaa nge beté na, a ye fe volô wo na ô bo ayok ane Tsadok!—1 P. 5:10.