Kalate Ésaïe 60:1 a jô na: “Kôlô’ô si, faék, amu éfufube jôé é soya, a étôto’o Yéhôva é tôôya be wo.” Éfus éte ja kobô ajô Jérusalem nge ke Sion, nnye a mbe beta tison a mbe Juda melu mete. a (Ésa. 60:14; 62:​1, 2) Tison éte é mbe ndeme ya ayoñ Israël ése. Jam Ésaïe a jô da bo na minsili mibaé mi bômbô: Wu ôsu, éyoñ évé nje Jérusalem a nga “kôlô si” a faé éfufube ya nsisim, a aval avé a nga bo de? Nsili baa, ye mejô me Ésaïe ma ye fe tôéban aval afe?

Éyoñ évé nje Jérusalem a nga “kôlô si” a faé éfufube ya nsisim, a aval avé a nga bo de? Éyoñe bone be Israël be nga lôte mimbu 70 be too minkôme Babylone, Jérusalem a temple wé be nga li’i bilik. Ve éyoñe Babylone a nga ku mo bemède a beperse, bone be Israël bese be mbe be nyiñi’i éjôé ya Babylone si be nga bi ôva’a ngule ya bulane si jap a ke telé nya ékaña’a. (Esdr. 1:​1-4) Ataté mbu 537 Ô.É.J., abime bôt é nga li’i é wulu’u ba’aba’a a Yéhôva meyoñe 12 ya Israël é nga bo fe avale da. (Ésa. 60:4) Bôte bete be nga beta taté na ba ve Yéhôva metuna’a, a jeme mebôk, a lôñe temple. (Esdr. 3:​1-4, 7-11; 6:​16-22) Éyoñ éte nje étôto’o Yéhôva é nga beta taté na ja faé Jérusalem,—e zañe ayoñ Zambe é nga so minkôm. Mvuse ya valé, ayoñe Zambe é nga faé éfufup asu meyoñe me mbe dibi si mfa’a ya nsisim.

Ve minkulane mejô mi Ésaïe mise mi nji mane tôéban éyoñ éte. Bone be Israël bese be nji ke ôsu a bo Zambe mewôk. (Néh. 13:27; Mal. 1:​6-8; 2:​13, 14; Matt. 15:​7-9) Mvuse ya valé, be nga kôme bene Messie, Yésus Krist. (Matt. 27:​1, 2) Mbu 70 É.J., be nga su’ulane tyame Jérusalem a temple wé éyoñe baa.

Nkulan ajô Yéhôva ô mbe ô liti’i na mbia jam ate a ye boban. (Dn. 9:​24-27) Da kôme yené na nsôñane wé ô nji be na tisone ya Jérusalem é mbe si va, nje é mbe yiane mane jalé bone be mame bese ba fombô minkulane mejô mi ne kalate Ésaïe kabetôlô 60 a lat a nkômane mam.

Ye mejô me Ésaïe ma ye fe tôéban aval afe? Ôwé, ve me nga tôébane be,—“Jérusalem ya yôp.” Nlômane Paul ô nga jô a lat a minga ate na: “A ne nyia wongan.” (Gal. 4:26) Jérusalem ya yôp a ne ngap ékôane Zambe é ne yôp été, nje éte é bili bitétéa ya nsisime bia wulu ba’aba’a a Zambe. Bone bé be ne Yésus a bekristene be ne miñwo’one 144,000, mbe bete, aval ane Paul be bili ndi nleme ya ke nyiñe yôp été. (Gal. 4:31) Bekristene be ne miñwo’one be ne “ayoñ é ne étyi,”—“Israël Zambe.”—1 P. 2:9; Gal. 6:16.

Aval avé Jérusalem ya yôp a nga “kôlô si” a “faé?” A nga bo de a zene ya bone bé be ne miñwo’one si va. Bi tame zu yen avale mame bone bé be nga tôbane me ma funan mame nkulan ajô Ésaïe kabetôlô 60 wo jô wô.

Mvus awu minlôman, éyoñe bivuse miñye’elane bi nga miasebane ntete mimbu baa É.J., bekristene be ne miñwo’one be mbe be yiane “kôlô si” amu be nga too dibi si mfa’a ya nsisim. (Matt. 13:​37-43) Éyoñ éte nje be nga bo minkôme ya Beta Babylone, safulu bivuse miñyebe ya si ése. Miñwo’one mi nga tabe minkôme mite akekui “memane ya émo,” memane ya émo mete me nga taté mbu 1914. (Matt. 13:​39, 40) Mon éyoñe mvuse ya valé, mbu 1919, be nga kôlô minkôme mite a ji’a taté na ba mias éfufube ya nsisim  a zene ya ésaé nkañete. b Ane mimbu mi nga lôt, bôte ya meyoñe mese be nga so vôm éfufup éte é mbe, to’o mebuka’a ya Israël Zambe,—“bejôô” kalate Ésaïe 60:3 a jô be.—Nlitan 5:​9, 10.

Melu ma zu, bekristene be ne miñwo’one ba ye bo na éfufube ya benya mejôô é tu’a faé. Aval avé? Éyoñe bé wu, ba ye bo bibu’a ya “Mfefé Jérusalem,” nge ki minga Mone ntômba, nnye ate a ne bejôô bôt a beprêtre 144,000.— Nlitan 14:1; 21:​1, 2, 24; 22:​3-5.

Mfefé Jérusalem wo ye bo beta ésaé asu na nkulan ajô Ésaïe 60:1 ô tôéban. (fombô’ô Ésaïe 60:​1, 3, 5, 11, 19, 20 a Nlitan 21:​2, 9-11, 22-26.) Avale tisone ya Jérusalem é mbe si va é mbe tin éjôé ya Israël melu mvus, avale te da da Mfefé Jérusalem a Krist, wo ye bo éjôé ya mfefé nta’ane mam. Aval avé Mfefé Jérusalem wo “so yôp be Zambe?” Wo bo de éyoñe wo nyoñe ngap a mame ya si va. Bôte ya meyoñe mese ba ko Zambe woñe “ba ye wulu a zene ya éfufube ya été.” Ba ye fe kôtéban éto belo ya abé a awu. (Nlitan 21:​3, 4, 24) Asu’ulane ya été é ne na “mam mese ma ye kômban,” aval Ésaïe a bekulu mejô befe be nga jô. (Mame mi. 3:21) Beta nkômane mam ate a nga taté éyoñe Yésus a nga nyoñ éto Njô bôt, a a ye ke mane memane ya Éjôé ya toyini mimbu.