1-2. Amu jé bia yiane yé’é nkañete Samson?

 WO SIMESANE jé éyoñe wo wô’ô éyôlé Samson? Éko éziñe wo simesan étua ngul a mbe a bili. É ne fo’o nalé. Ve Samson a nga nyoñe mbia ntyi’an a nga bo na a tôban abui minjuk. Ve akusa bo nalé, Yéhôva a nga dañe fombô ngul a mbe a va’a asu na a bo nye ésaé, a Zambe a nga bo na be tili mbamba éve’ela wé Kalate Zambe.

² Yéhôva a nga belane Samson na a bo bitua bi mam asu na a volô ayoñ a nga top, Israël. Mintete mimbu mvus awu Samson, a zene ya mfufube nsisim, Yéhôva a nga belane nlômane Paul na ô tili éyôlé Samson nsamba befame ya mbunan. (Héb. 11:32-34) Éve’ela Samson é ne ve bia ngule nyul. A nga tabe Yéhôva mebune to’o éyoñ a nga tôbane minjuk. Ayé’é di bia zu yene mam éve’ela Samson é ne ye’ele bia, a aval avé éve’ela jé é ne ve bia ngule nyul.

3. Ésaé évé Yéhôva a nga ve Samson?

³ Samson a nga bialé éyoñe bephilistin be mbe be jô’é ayoñ Israël be tibili fe de. (Betyi’i me. 13:1) Ayoñ Israël é nga tôban abui minjuk amu bephilistin be mbe angôndô ya njet. Yéhôva a nga tobe Samson na a “nyii Israël mo bephilistin.” (Betyi’i me. 13:5) Ve mbe’e ôte ô mbe angôndô ya adite! Asu na Samson a kôme bo ésaé éte, a mbe a yiane tabe Yéhôva mebun.

4. Aval avé Yéhôva a nga volô Samson na a kun émiene be bephilistin? (Betyi’i mejô 15:14-16)

 ⁴ Bi tame zu yen aval avé Samson a nga tabe Yéhôva mebun a liti na a too ndi na Yéhôva a ye su’u nye. Môs éziñe nkane bita bephilistin ô nga zu bi Samson e Léchi, éko éziñe Juda. Bôte ya Juda be nga ko woñ, ane be nga tyi’i na ba zu suu Samson mo besiñe bé. Ane be nga ka’a Samson a mimfefé minkol a kee nye be bephilistin. (Betyi’i me. 15:9-13) Ve “nsisime Yéhôva ô nga dañe kui be” Samson, ane émien a nga té minkole mite. Mvuse ya valé, “a nga yen ntyetye’ éjakas ô ngenane nyumi,” ane a nga same wo, a to’é wô, a belane wô asu na a wôé bephilistin 1000!—Lañe’e Betyi’i Mejô 15:14-16.

5. Aval avé Samson a nga liti na a too Yéhôva mebun éyoñ a nga belane ntyetyek éjakas?

⁵ Ntyetyek éjakas ô nji bo ékpwelé mewosan. Ve amu jé Samson a nga belane wô? Teke bisô na Samson a mbe a yeme’e na Yéhôva nnye a ne volô nye na a dañe bephilistin, sake ékpwelé a nga belane je. Ôwé, éwôlô mbo ésaé Yéhôva éte é nga belan ékpwelé é mbe é bili afôla éte asu na é tôé nsôñane Yéhôva. Samson a nga mane wôé bephilistin bese amu a mbe a too Yéhôva mebun.

6. Jé nkañete Samson ô ne ye’ele bia éyoñe bi bili abui mame ya bo asu Yéhôva?

⁶ Yéhôva a ne fe ve bia ngule ya bo jam ése a yi na bi bo, to’o jam éte da yené ayaé. Bi ne tabe fe’e ne vema éyoñe bia yen abim avé Zambe a volô bia. Nge wo ke ôsu a tabe Yéhôva mebun, a ye ve wo ngule ya bo nkômbane wé aval A nga volô Samson.—Mink. 16:3.

7. Éve’ela évé ja liti bia mfi ya tabe Yéhôva mebun?

⁷ Abui bobejañ a besita da nyoñe ngabe bisaé melôñe bia boban ékôane Yéhôva é nga liti na é too Yéhôva mebun. Melu mvus, bobejañe bebiene be mbe be yiane jeñe bevôme ba yiane lôñe Meba m’Éjôé a Meba asu beta bitôkan, a bebiene be mbe be lôñe’e me. Ve mbôl abui bôte da duban éyoñ ése, é nga sili na ékôane Yéhôva é bo  mintyendane miziñ. Bobejañe ba tebele ékôane be nga ye’elane Yéhôva asu jam éte, ane be nga ve’ele mimfefé mi mam, aval ane e kuse bevôme ba ye lôñe Meba m’Éjôé a kôme me. Robert a nga su’u bisaé melôñe bia boban ékôane Yéhôva si ése mimbu mi ndôme lôte mi a jô na: “Atata’a, é nji ve’ele be tyi’ibi asu bôte béziñe na be yembane mfefé mboon ôte. Mame me mbe me sela’an a avale bi jaéya zu bia bo den a ntoo abui mimbu. Ve bobejañe be mbe nkômesane ya tyendé fatane mboone mame jap, a é nga yené na Yéhôva a nga botane mintyendane mite.” Nlañe wu ô ne fo’o ve jame da da liti aval avé Yéhôva a volô bebo bisaé bé na be tôé nsôñane wé. Biyoñe biziñ, bia bese bia yiane bo bi sili’i biabebiene na: ‘Ye me ne nkômesane ya bo mintyendane mia sili, a ke ôsu a bo Yéhôva ésaé abime me ne ngule ya bo?’

8. Jé Samson a nga bo éyoñ a nga wôk angôndô ya évé?

⁸ Éko éziñe wo simesane abeñe mam afe Samson a nga bo. Samson étam a nga wôé ñbweñbwem, a su’ulane fe wôé bephilistin 30 tisone ya Askalon. (Betyi’i me. 14:5, 6, 19) Samson a mbe a yeme’e na a nji be ve bo mame mete mese nge Yéhôva a nji ye volô nye. Jame te é nga kôme fo’o yené éyoñ a nga wôk évé, valé a ndôme mane wôé bephilistin 1000. Jé a nga bo? A lôte na a jeñ aval a ne ji’a tyik évé éte, a nga ye’elane Yéhôva na a volô nye.—Betyi’i me. 15:18.

9. Aval avé Yéhôva a nga yalane meye’elane me Samson? (Betyi’i mejô 15:19)

⁹ Yéhôva a nga yalane Samson, ane a nga bo asimba asu na a bi anjeñe mendim. Éyoñe Samson a nga nyu mendime mete, “nlem ô nga beta nyoñ ngu, ane a nga wômô.” (Lañe’e Betyi’i Mejô 15:19.) É ne ve ane anjeñ éte é mbe é ngenan éyoñe nkulu mejô Samuel a nga tili kalate betyi’i mejô a ngule ya mfufube nsisim. Bone be Israël be nga yene mendime ya anjeñ été be nga yiane tabe ndi na Yéhôva a ne volô be éyoñe ya minjuk.

10. Jé bia yiane bo asu na Yéhôva a volô bia? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁰ Bia fe bia yiane tabe Yéhôva ndi to’o bi ne atyeñe mboone mame nge ki na bi boya abui mam ésaé jé. Bia yiane kañese minné miangan a yeme na bi ne kui na bi bo mame Yéhôva a sili bia fo’o ve nge bia tabe nye mebun. Samson a nga bi ngule nyul éyoñ a nga nyu mendime Yéhôva a nga ve nye, aval ane Samson bia fe bia yiane kañese mvolane Yéhôva, a wulu ba’aba’a a nye.—Matt. 11:28.

11. Jé bi ne bo asu na bi tu’a bu’ubane mvolane Yéhôva? Va’a éve’an.

¹¹ Bi tame zu kobô ajô Aleksey, mojañ a tôbane ngul étibila’a Russie. Jé é nga volô nye na a bi ngule mbunan akusa bo ngule minjuk a nga tôbane je? Ba minga wé ba lañe Kalate Zambe mban a bo ayé’é ya nda bôte mban. A jô na: “Ma ve ngule ya ke ôsu a bo ayé’é étame dame mban, a lañe Kalate Zambe môs ôse. Mame me tyé mese, bia minga wome bia bo éfuse ya môs a ye’elane Yéhôva nsamba.” Jé jam éte da ye’ele bia? Bia yiane tabe Yéhôva mebun a lôte na bi tabe ndi a biabebien. Aval avé? Éyoñe bia bo mame ya nsisime mban, aval ane nkañete a ntabane bisulan, bia yemete mbunane wongan. A Yéhôva a ye botane ngul ése bia ve asu na bi bo nye ésaé. Bi ne tabe ndi na A ne ve bia ngul aval a nga ve Samson.

12. Mbia ntyi’ane mbé Samson a nga nyoñ, a aval avé élate ba Dalila é mbe é sela’an a bilate bivok?

¹² Samson a mbe a be’e metyi ya abé ane bia, ajô te é nga kui na a nyoñe mbia mintyi’ane biyoñe biziñ. A nga nyoñe ntyi’an éziñ ô nga bo na a tôban abui minjuk. Éyoñe Samson a mbe a boya ésaé nkulu mejô abim éyoñ éziñ, “a nga diñe minga mbi’ili ya Sorek a to jôé na Dalila.” (Betyi’i me. 16:4) Atata’a, Samson a nga bo atiñ aluk a ngone bephilistin éziñ, ve élat éte é mbe é so’o “be Yéhôva,” nnye ate “a nga jeñ ajô ya bo bephilistin ntañete.” Mvuse ya valé, Samson a nga ke nda minga bijabô éziñe tisone ya Gaza. Éyoñ éte Zambe a nga ve Samson ngule ya mane jiane bephilistin a té mimbé ya tison. A nalé a nga bo na bephilistin be bili atek. (Betyi’i me. 14:1-4; 16:1-3) Ve élat a mbe a bili a Dalila é mbe é sela’an a bilate bivok, amu Dalila a mbe a yiane bo ngon Israëlite sake ngone bephilistin. Nde fe Samson émien a mbe a bo’o mam aval a mbe a kômbô.

13. Jé Dalila a nga bo Samson?

¹³ Dalila a nga kañese abui moné bephilistin be nga ve nye asu na a kuane be Samson. Ye Samson a nji kui na a yemelane jame Dalila a mbe a kômbô bo mbôl a mbe a nye’e nye abui? Dalila a nga sili Samson abui biyoñe vôme ngule jé ja so, ane Samson a nga su’ulane nye kat. Éngôngole jam é ne na Samson émiene nnye a nga bo na a jañele ngule jé, a na élate ba Yéhôva é ndaman abim éyoñ éziñ.—Betyi’i me. 16:16-20.

14. Minju’u mivé Samson a nga tôbane mie amu a nga tabe Dalila ndi?

¹⁴ Samson a nga tôban abui minjuk amu  a nga dañe nye’e Dalila a lôte Yéhôva. Ane bephilistin be nga bi nye a mane tui nye mis. Bephilistin be nga futi nye mimbôk Gaza, tison a nga taté mane koé mimbé. Ane be nga tyi’i na a zu bo ôlo wo ko’o be bidi. Mvuse ya valé, be nga kee nye beta abô’ô be nga bo, a ke samele nye. Be nga ve évuse zambe jap Dagon metuna’a, amu be mbe be buni’i na nnye a te volô be na be bi Samson. Ane be nga vaa Samson nda mimbôk a ke nye nda abôk asu na a ke bo “bivôé” mise map, a na be kpwe’ele nye.—Betyi’i me. 16:21-25.

15. Aval avé Samson a nga beta tabe Yéhôva mebun? (Betyi’i mejô 16:28-30) (Fombô’ô fôtô ya ékô’ôla.)

¹⁵ Samson a nga bo abui bikop, ve a nga ke ôsu a bo Yéhôva ésaé. A nga beta jeñe na a bo nkômbane Yéhôva, ñwô ô mbe na a mane jiane bephilistin. (Lañe’e Betyi’i Mejô 16:28-30.) Samson a nga de’ele Yéhôva mo a jô’ô na: Éngôngole jô’é ma na me “kuneban mfa’a ya Bephilistin.” Nya Zambe a nga yalane meye’elane me Samson a beta ve nye étua ngul. Mvuse ya valé, abime bephilistin Samson a nga wôé môs ôte é nga dañe abim a nga taté wôé biyoñe bivok.

16. Ékobe Samson a nga bo é ne ye’ele bia jé?

¹⁶ Akusa bo Samson a nga tôban abui minjuk amu bikobe bié, ve a nji ve’ele jeñe na a telé ésaé a mbe a bo’o Yéhôva. To’o bia bo ékop éziñ a tôbane minjuk amu ékop éte nge jañele mbe’e éziñ, bi nji yiane sili mo si. Bi nji yiane vuane na Yéhôva a ye ke suu bia étame môs éziñ. (Bsa. 103:8-10) Akusa bo bikobe biangan, Yéhôva a ne ve bia ngule ya bo nkômbane wé aval a nga ve Samson.

17-18. Amu jé éve’ela Michael ja ve wo ngule nyul? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁷ Bi tame zu kobô ajô ésoé mojañ é ne jôé na Michael. A mbe a bili abui mame ya bo mfa’a ya nsisim, a mbe mvolô ékôane bekristen a too fe nkpwa’a mefane ya éyoñ ése. Engôngole jam é ne na, a nga bo ékop éziñ, a ékop éte é nga bo na a jañele mimbe’e a mbe a be’e ékôane bekristen. A jô na: “Me mbe me bili abui mame ya bo ésaé Yéhôva ôsusua na jam éte da kui. Ve éyoñe me nga teme me tele mbia été ate, me nga wô’ôtane na me vo’o beta bo jôm asu Yéhôva. Me mbe me sili’i mamiene  nge élate bia Yéhôva ja ye beta bo ngul aval é mbe. A nge ma ye bo ngule ya beta bo nye ésaé ékôane bekristen avale me mbe me bo’ok.”

¹⁸ Mbamba jam a ne na Michael a nji sili mo si. A jô na: “Me nga saé ngul asu na me subu Yéhôva bebé, a ye’elane nye mban, a bindi mame me mbe me yé’é.” Mvuse ya valé, Michael a nga beta bi mimbe’e mié ékôane bekristen. Eyoñe ji a ne mvendé a nkpwa’a mefane ya éyoñ ése. A jô na: “Mvolan a mveane ngule nyule me nga bi, e dañedañe wu ô nga so be bemvendé ô nga volô ma na me yeme na Yéhôva a ngenan a nye’e ma. Me ne beta saé ékôane bekristene mone môte ya nleme wom a too mfuban. Jam é nga kui ma é nga ye’ele ma na, Yéhôva a ye jamé môt ase a jôbane nya njôbane.” To’o é nga kui na bi bo bikobe biziñ, bi ne tabe ndi na nge bia ke ôsu a bo mame mese bi ne ngule ya bo, a jeñe na bi sôan abo dulu dangan, a ke ôsu a tabe nye mebun, Yéhôva a ye ke ôsu a belane bia a bota’ane fe bia.—Bsa. 86:5; Mink. 28:13.

19. Aval avé nkañete Samson wo te ve wo ngule nyul?

¹⁹ Ayé’é di, bia te yene ve bone be mame béziñe be nga boban ényiñe Samson. A mbe a be’e metyi ya abé ane bia, ve a nji telé ésaé a mbe a bo’o Yéhôva akusa bo jam a nga bo ba Dalila. A Yéhôva a nga ke ôsu a belane nye. Zambe a nga beta ve nye étua ngul. Yéhôva a nga yene Samson ane môt a bili ngule mbunan, a éyôlé jé é ne ntilane nsamba bôte ya mbunane bia koone wô kalate Behébreu kabetôlô 11. Ngo’o abime ngule nyule bia bi éyoñe bia yeme na bia bo Ésa wongane ya nye’an a ne yôp été ésaé, nnye ate a ve bia ngule nyul, e dañedañ éyoñe bi bili minju’u nge ki éyoñe bia yi mvolan! Ajô te aval ane Samson, ye’elane Yéhôva ô jô’ô nye na: “Ma ye’elane wo na, ô simesane ma, a beta ve me ngu.”—Betyi’i me. 16:28.