1, 2. Été évé Jephthé ba ngo jé be nga tele?

NLEM ô tyele ngone Jephthé yôp. Ve a suu abuk éyoñ, a yen ane ésa a bulane mvo’é bita. A ke wubane nye a mevak amu ésa wé a ke dañe bita. Nté a ke tôban ésa wé a yia bia a jeme fe, ésa nye a viane nyabe mengômesane mé, a jô’ô yôp été na: “A ngo jam, ô wuaya ma e beta nju’u été.” Ôsusua na a bulan, Jephthé a nga bo Yéhôva ngaka’a é mbe na ja ye tyendé ényiñe ngo jé nnôm éto. Ndi nlem a minkômbane ngone minga éte é mbe é bili mi nga mane jañ. Ve e temeteme na, a nga viane ve ésa wé éyalane ja ve nye ngule ya tôé ngaka’a a nga bo Yéhôva. Éyalane jé ja liti na, a bili ngule mbunan. A to ndi na, jam ése Yéhôva a ye jô nye na a bo, da ye bo asu mvo’é jé. (Bm. 11:34-37) Ésa wé a bo mengo’o dol, amu a yeme na, ngo jé ja ye su’u ntyi’ane te a nleme wé ôse. Mboane te wo ve Yéhôva nlem mevak.

² Jephthé, ba ngo jé é mbe é ko Yéhôva woñ, be mbe be to ndi na, mam mese Yéhôva a bo me ne mvo’é, ja’a é mbe ayaé asu dap na, be tôé ngaka’a éte. Bese bebaane be mbe be yeme  na, asu na Yéhôva a botane be, ba yiane nyume bebiene mam.

3. Amu jé éve’ela Jephthé ba ngo jé, é ne volô bia melu ma?

³ Bia yeme na, é nji bo tyi’ibi éyoñ ése na, bi ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva. É ne été na, bia yiane “wosan, a kamane mbunane” wongan. (Jude 3, Mfefé Nkôñelan) Asu na bi bo de, bi tame zu yene minju’u Jephthé ba ngo jé be nga dañ. Aval avé be nga ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva?

4, 5. (a) Atiñ avé Yéhôva a nga ve bone b’Israël éyoñe be nga nyiine si ya ntiñetan? (b) Avale kalate Besam 106 a jô, jé é nga kui bone b’Israël amu melo be nga bo Zambe?

⁴ Jephthé ba ngo jé be mbe be simesane môs ôse, mbia be mam me nga kui bone b’Israël, éyoñe be nga bo Yéhôva melo. Bebé mimbu 300 mvus, Yéhôva a nga ve bone b’Israël atiñe na, be wôé bôte bese be mbe be nyoñe ngap a évuse nkañan éyoñe be nga nyiine si ya ntiñetan. (Dt. 7:1-4) Bone b’Israël be nga bo melo, ane abui ya été, é nga taté na da vu fatane mboane mam ya bôte ya Canaan. Mboane te ô nga bo na be taté na ba kañe bivuse bezambe a nyiñe mvite binyiñ.​—Lañe Besam 106:34-39.

⁵ Engana’a te é nga bo na, Yéhôva a lume be mvus, a bo teke beta nyoñe be ngap. (Bm. 2:1-3, 11-15; Bs. 106:40-43) Jame te é mbe njuk asu menda me bôte me mbe me ko’o Yéhôva woñ, a me mbe me kômbô’ô ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye! Ve Kalate Zambe a kobô ajô ya bôt be nga wulu ba’aba’a a Yéhôva, aval ane Jephthé ba ngo jé, Elkana, Anne a Samuel. Bôte bete be nga nyoñe ntyi’ane ya ve Yéhôva nleme mevak.​—1 Sam. 1:20-28; 2:26.

6. Melu ma, ényiñe bôt é luu mam mevé, a jé bia yiane bo?

⁶ Bôte ya melu ma, ba fas a bo mam avale bôte ya Canaan be mbe be bo’o melu mvus. Nleme wop ôse ô luu ve mam bisôk, évô, a biôm bi mo. Aval ane bone b’Israël, Yéhôva a nga ve bia mebendé ma yian asu na, bi bo teke vu mimboane mi mam mi bôte bete. Ye bia ye fo’o nyoñe sikôlô a so bikobe biap? (1 Bec. 10:6-11) Bia yiane jeñe na bi vaa mon ôsimesan ase bi ne bi ényiñe jangan, a funa’an asimesane Becananéen. (Ber. 12:2) Ye bia liti na bia wulu ba’aba’a a Zambe, a mveane bia ve ngul ése na bi bo de?

7. (a) Jé bôte ya ayoñe Jephthé be nga bo nye? (b) Jé Jephthé a nga bo?

⁷ Melu me Jephthé, bone b’Israël be nga bo melo, ane be nga bo alo Bephilistin a b’Ammonite. (Bm. 10:7, 8) Ane ô vaa étibela’a ya meyoñe mete, Jephthé a mbe fe a tôba’ane minju’u mi so’o be bobenyañe bé, a be betebe ôsu ya ayoñ Israël. Bobenyañ bé be mbe be bo’o nye eviele, be vini’i fe nye, jôme te nje be nga titane nye éli’i jé a mbe na, a yiane nyoñ amu a mbe ntôle mon. (Bm. 11:1-3) Jephthé a nji jô’é na, njete jap é bo na a tyendé mefulu mé. Akusa bo na jam be nga bo nye é nga taé nye nlem, éyoñe bemvendé ya ayoñ be nga sili nye mvolan, a nga yebe. (Bm. 11:4-11) Jé é nga yiane tindi Jephthé na, a nyoñe ntyi’an ane étôtôlô môt?

8, 9. (a) Miñye’elane mivé, mi ne metiñe me Moïse, mi nga yiane volô Jephthé? (b) Jé é mbe é dañe mfi mise me Jephthé?

⁸ Jephthé a mbe ngungule mbo bita. A mbe fe a tuka’a yem avale Yéhôva a wulu bebo bisaé bé. Ñyemane Jephthé a  mbe a yeme ényiñe ya ayoñ Israël ô nga bo na, a tu’a yeme jé é ne mvaé, a jé é ne abé mise me Zambe. (Bm 11:12-27) Miñye’elane mi mbe metiñe me Moïse, mi nga mane ke mia mé ôsimesan a nleme Jephthé. A mbe a yem ôsimesane Yéhôva a lat a ôlun a akuna’a. A mbe fe a yeme na, Yéhôva a yi na bebo bisaé bé be nye’esan. Nde fe, metiñe me Moïse me nga ye’ele Jephthé aval a mbe a yiane nyoñe bôte bevok, ja’a besiñe bé.​—Lañe Nkôlan 23:5; Lévitique 19:17, 18.

⁹ Abui bive’ela bi bôt be nga wulu ba’aba’a a Zambe é nga volô Jephthé. Bi ne lañ éve’ela Joseph, nnye ate a nga liti bobenyañe bé nye’an akusa bo na, “be nga taté na ba vini nye.” (Met. 37:4; 45:4, 5, Mfefé Nkôñelan) Éko éziñe mfasane Jephthé a nga fas bive’ela bite, ô nga volô nye na, a tobe na a ve Yéhôva nlem mevak. Jôme bobenyañe be Jephthé be nga bo nye é nga taé nye nlem abui, ve a nji telé mboane Yéhôva ésaé, nge saéane ayoñe dé. (Bm. 11:9) E kaman éyôlé Yéhôva a ayoñe dé, é mbe mfi abui mise me Jephthé, a lôte ôlun a mbe a wô’ôk. A nga nyoñe ntyi’ane ya wulu ba’aba’a a Yéhôva. Ntyi’ane te ô nga so nye, a bone b’Israël, bibotane bi Yéhôva.​—Beh. 11:32, 33.

10. Aval avé miñye’elane mi Zambe, mi ne volô bia melu ma na, bi bo mam ane Bekristen?

¹⁰ Ye bia ye jô’é na éve’ela Jephthé é nambe bia nlem? É ne kui na bobejañe ya akônda be bo bia mam ma bo na bi wô’ô ôlun, nge na be bo bia mbia be mam. Nge nalé, bi nji yiane jô’é na, mam bôte ba bo bia me bo na, bi bo teke ke bisulan, nge kañe Yéhôva fufulu a akônda. Nge bia vu Jephthé, bia fe bi ne jô’é na, miñye’elane ya Kalate Zambe mi volô bia na, bi dañe mbia be mam, a na, bi bi ngule ya bo mbamba be mam.​—Ber. 12:20, 21; Beco. 3:13.

11, 12. Ngaka’a fé Jephthé a nga bo, a é mbe é tinan aya?

¹¹ Jephthé a mbe a yeme na, a yi mvolane Zambe ndemben a kôté bone b’Israël étibila’a bone b’Ammon. A nga ka’a Yéhôva na, nge a bo na a dañe bita, môt ôsu a ye taté kui mimbé ya nda jé, éyoñ a ye bulane bita, a ye ve nye “mveane b’adi’i nduan.” (Bm. 11:30, 31) Nalé a tinan aya?

¹² Yéhôva a vini na, be di’i môt a binam nduan ane metuna’a. Nde é ne fo’o été na, Jephthé a nji be a simesa’ane na, a ye di’i môt ase a ye kui mimbé ya nda jé, ane metuna’a. (Dt. 18:9, 10) Melu me Moïse, be mbe be va’a Yéhôva betite be ne mingumba. Nde ngaka’a Jephthé a nga bo ja tinane na, môt a ye kui mimbé ya nda jé, a ye bo Yéhôva ésaé ngumba ényiñe jé ése e tabernacle. Yéhôva a nga kañese ngaka’a Jephthé a nga bo nye, a bo na a dañe bone b’Ammon bita. (Bm. 11:32, 33) Ve za nye Jephthé a nga ve Yéhôva “mveane b’adi’i nduan”?

13, 14. Aval avé mejô me Jephthé me ne kalate Betyi’i Mejô 11:35 ma liti mbunane wé?

¹³ Tame beta simesane nkañete bia te laan atata’a ya ayé’é di. Éyoñe Jephthé a nga bulane bita, môt ôsu a nga ke tôbane nye, a mbe ngo jé a mbe a nyeke’e abui, atyi’i mone dé. Jame te é nga beta telé Jephthé e meve’ele été. Ye a ye fo’o tôé ngaka’a a nga bo? Ye ngo jé ja ye kañe Yéhôva ngumba ényiñe jé ése e tabernacle?

¹⁴ Valé fe, miñye’elane ya Kalate Zambe mi nga volô Jephthé na, a nyoñe mbamba ntyi’an. Éko éziñe na, Jephthé a nga beta simesane mejô me ne kalate  Nkôlan 23:19 ma liti na, bebo bisaé be Zambe ba yiane bo nkômesane ya bo Yéhôva ésaé a nleme wop ôse. Atiñe Zambe é mbe fe é jô’ô na, môt a bo ngaka’a a ne ntindane ya tôé je. Atiñe te da jo na: “Éyoñ môt a ye tiñeti atiñ be Yéhôva . . . , a ye bo te tyam njôane wé; a ye bo aval ane jam ese e nga so anyu dé e né.” (Nb. 30:2) Anne fe a nga wulu ba’aba’a a Yéhôva. Éko éziñe na, ba Jephthé be nga bo bengaka’a bap bébé éyoñe jia. Ajô te, aval ane Anne, Jephthé fe a mbe a yiane tôé ngaka’a jé, akusa bo na, a mbe a yeme na, ngaka’a éte é mbe na ja ye tyendé ényiñe jé, a ényiñe ngo jé. A nji be a bili mone mfe; ngo jé é mbe susu’a zen a mbe ngule ya bi mvoñe bôt é ne ba’ale éyôlé jé, a éli’i jé e si ya Israël. (Bm. 11:34) Nde fe, Jephthé a ke suu nkobô a jô’ô e kalate Betyi’i Mejô 11:35 na: “Amu me kuiya anyu dam be Yéhôva, me vo’o bulan mvus.” Akusa bo na, jame te é nga bo nye mintaé nlem, a nga ve Yéhôva nlem mevak a bi bibotane bié. Ye wo fe ô mbe tobe na, wo bo nalé?

15. Ngaka’a fé abui ya be bia é nga bo, a aval avé bi ne liti na, bia wulu ba’aba’a a Yéhôva?

¹⁵ Éyoñ bi nga ve Yéhôva ényiñe jangan, bi nga ka’ale nye na, bia ye bo nkômbane wé a nlem wongan ôse. Asu na bi bo de, bia yeme na, da ye sili na, bi nyum bia bebiene mam. Nde fe, nkômbane ya tôé ngaka’a te, ô ne dañe bo nju’u éyoñe ba jô bia na, bi bo jôm bi nji taté nye’e. Bia liti ñhe na bia wulu ba’aba’a a Yéhôva, éyoñe bia nyum bia bebiene mam méziñ, a kañe nye aval a kômbô. Bibotane bia so avale mboan ôte bi ne kom ése anen abui a lôte mam bi nga nyum bia bebien, to’o ntyi’ane bi nga nyoñ ô mbe ayaé. (Mal. 3:10) Ve jé bi ne jô mfa’a ya ngone Jephthé?

16. Jé ngone Jephthé é nga bo éyoñ a nga yeme ngaka’a ésa a nga bo? (Fombô’ô fôtô ya atata’a ya ayé’é di.)

¹⁶ É nji yiane be tyi’ibi asu ngone Jephthé na, a yebe mam ma ye so ngaka’a ésa a nga bo Yéhôva. Ngaka’a éte é mbe é sela’an a nyi Anne a nga bo, amu Anne a nga tyi’i na Samuel a ye ke saé e  temple ngumba ényiñe wé ése ane Naziréen. (1 Sam. 1:11) Môt a ne Naziréen a mbe ngule ya lu’u minga, a biaé fe bon. Ve, ngone Jephthé ki é mbe “mveane b’adi’i nduan”; a mbe na, a yiane nyum émien avale mame te. (Bm. 11:37-40) Mbôl a mbe ngone beta mbo bita a ntebe ôsu ya Israël, a mbe fe ngule ya lu’u beta môt ya ayoñe dé. Ve éyoñe ji, a yiane bo ve mbo ésaé ya tabernacle. Nde, jé ngone minga te é nga bo? A nga liti na, a telé ésaé Yéhôva ôsu ényiñe jé éyoñ a nga jô na: “A tat, ô kuiya anyu dôé be Yéhôva; bo’o me aval ane jam e nga so anyu dôé.” (Bm. 11:36) A nga yebe na, a ye ke bi nnôm nge biaé bon, asu na a telé mfuban ékaña’a ôsu. Aval avé bi ne vu fulu ya nyum bia bebiene mam éte?

17. (a) Aval avé bi ne vu mbunane Jephthé ba ngo jé? (b) Aval avé mejô me ne kalate Behébreu 6:10-12 ma ve bia ngule ya nyum bia bebiene mam?

¹⁷ Betoyini bisoé Bekristen, befam a binga ba tyik a nleme wop ôse na, ba tabe nkoé, nge bo te biaé, abim éyoñ éziñ amu ésaé Yéhôva. Benya bôtô fe be bili évé ya tabe a bone bap, nge bendaé bap, ve ba viane belan éyoñ éte na, be ke su’u ésaé melôñe ya Éjôé. Ba ke fe sikôlô bekañete mbamba foé, a ba kañese na be lôme be bevôme bekañete mbamba foé be ne njemban. Bôte bevo’o ba telé mam map mvus asu na, be su’u ésaé nkañete é wô’ô boban éyoñe ya Mesimesa’ane ya awu Yésus. Avale mimboane te, da ve Yéhôva meva’a nlem. A ye ke vuan ésaé jap, a nye’ane ba liti nye. (Lañe Behébreu 6:10-12.) Ye wo ye bo ngule ya nyum womiene abui mam na, ô dañe bo Yéhôva ésaé?

18, 19. Jé nkañete Jephthé ba ngo jé, wo te ye’ele bia, a aval avé bi ne vu be?

¹⁸ Akusa bo na ényiñe Jephthé é mbe njalan a minjuk, a nga jô’é na, ôsimesane Yéhôva, ñwô ô tindi nye na, a nyoñe mintyi’an ényiñe jé. A nga bene bo mam, avale bôte bese be mbe be bôma’ane nye be mbe be bo’o. Bôte be nga bo Jephthé mbia be mam. Ve mam mete me nji te’elane ntyi’an a nga nyoñe na, a wulu ba’aba’a a Zambe. Nyuman ba ngo jé be nga nyum bebiene mam a nleme wop ôse, ô nga soo be bibotan. Yéhôva a nga belane bese bebaane asu na, a wumulu mfubane ékaña’a wé. Ja’a éyoñ é nga kui na, bôte bevo’o ba tyame miñye’elane mi Zambe, Jephthé ba ngo jé be nga kabetane mie.

¹⁹ Kalate Zambe a bendé bia na: ‘Bo’ane bevu be ya ba be anyoñ ngape ya mintiñetan, amu mbunan a mbane ya jibi.’ (Beh. 6:12) Ngo’o nge bia bo ane Jephthé ba ngo jé. Ényiñe jap é mbe é lu’an a beta ñye’elane nyi: Zambe a nye’e bôt ba kôme wulu mezene mé.