1. Avale minsôñan avé ô ne jeñe na ô tôé?

 MBÔLE bi ne benya Bekristen, bia nye’e Yéhôva angôndô ya abui. Bia yi na bi kañe nye a nleme wongan ôse, a ngule jangan ése. Ve asu na bi bo de, bia yiane bi minsôñane ya nsisim, aval ane e bi mbamba mefulu, e yé’é mam ma ye bo mfi asu ékôane Yéhôva, a e jeñe mezene ya saane bôte bevok. *

2. Amu jé bia yiane bi minsôñane ya nsisim, a saé a ngul ése na bi tôé mie?

² Amu jé bia yiane jeñe na bi yaé nsisim? Jam ôsu, bia kômbô ve Yéhôva nlem avak. Yéhôva a ne mevak éyoñ a yen ane bia belan atyeñe mboone mame dangan asu na bi su’ ésaé jé. Nde fe, bia kômbô yaé nsisim asu na bi tu’a bo mfi asu bobejañ a besita bangan. (1 Bet. 4:9, 10) To’o bi tabeya ékôane Yéhôva mimbu tañ aya, bia bese bi ne ke ôsu a yaé nsisim. Bi tame yen aval avé bi ne bo de den.

3. Bela’ane 1 Timothée 4:12-16 asu na ô liti jame nlômane Paul ô nga lebe Timothée na a bo.

³ Éyoñ ôsu nlômane Paul ô nga tili Timothée, éwôlô ndôman éte é mbe é nto étôtôlô mvendé. Ve Paul a nga lebe nye na a ke ôsu a yaé nsisim. (Lañe’e 1 Timothée 4:12-16.) Éyoñ bia tu’a fas mejô me Paul mete, a mbe a yi na Timothée a yaé nsisim mimfa’a mibaé: A mbe a yiane jeñe na a bi mbamba mefulu aval ane nye’an, mbunan, a mfuban ntaban; a mbe fe a yiane jeñe na a tu’a  yeme lañ a ye’ele Kalate Zambe. Bia zu kobô ajô Timothée, a yen aval avé éve’ela jé é ne volô bia na bi yene mfi ya bi minsôñane ya nsisim bi ne ngule ya tôé asu na bi tu’a bo mbamba bebo bisaé be Yéhôva. Bii yene fe mam méziñ bi ne bo asu na bi nene ésaé nkañete jangan.

4. Bela’ane Bephilippien 2:19-22 na ô liti jam e nga volô Timothée na a bo mbamba mbo ésaé Yéhôva.

⁴ Jé é nga volô Timothée na a bo mbamba mbo ésaé Yéhôva? A ne mbamba mefulu a mbe a bili. (Lañe’e Bephilippien 2:19-22.) Mame Paul a nga jô a lat a Timothée ma liti na, Timothée a mbe éjote nyul, a yeme’e kabetane bôt, éwôlô mbo ésaé, a avale môt be ne tabe de ndi. A mbe a nye’e bobenyañ a bekale bé angôndô ya abui, a jeñe’e fe na a nyoñe ngab a be. Nalé a nga bo na Paul a nye’e Timothée, a na a bo teke koo woñe ya ve nye beta mimbe’e. (1 Bec. 4:17) Avale te da da, nge bia jeñe na bi bi mefulu Yéhôva a nye’e, Yéhôva é nye’e bia, a bii tu’a bo mfi asu bobejañ a besita ya akônda.​—Bs. 25:9; 138:6.

5. (a) Aval avé ô ne tobe nsôñane wé tôé? (b) Mam mevé sita ya fôtô a bo asu na a tôé nsôñan wé ya tu’a mvamane bôte bevok?

⁵ Tobe’e ngume nsôñan. Jeñe’e na ô yem meye’elan été mame wo yiane sôan ényiñe Kristene jôé. Tobe’e mbamba fulu éziñ wo kômbô tu’a bi. Éko éziñ da sili na ô tu’a bi fulu mvam, nge ke na ô tu’a bi nkômbane ya su’u bobejañ a besita. Ye da sili na ô tu’a yeme kôme mejô a bôte bevok, nge ke na ô tu’a yeme jamé? Ô ne yene mfi ya ke sili mvôé jôé ô too je ndi bevôme wo yiane bo mintyendan.​—Min. 27:6.

6. Mam mevé ô ne bo nge wo kômbô bi fulu éziñ?

⁶ Jeñe’e na ô tôé nsôñane wôé. Aval avé ô ne bo de? Nge ô bili nsôñane ya bi mbamba fulu éziñ, jame da ô ne bo e ne na, ô nyoñ éyoñe ya yé’é mame Kalate Zambe a jô a lat a fulu éte. Bi tame jô na wo te tyi’i na wo yé’é aval ô ne tu’a jamé bôte bevok. Ô ne taté na wo lañ a bindi minkañete ya Kalate Zambe mia kobô ajô bôte be nga jamé bôte bevok a nlem ôse, a ba be nji bo de. Bi tame kobô ajô Yésus. A nga jamé bôt a nlem ôse. (Luc 7:47, 48) A nji bem ôsimesan  bikobe biap, ve a nga dañe fombô mam be mbe ngule ya bo. Ve Bepharisien ya melu mete be mbe be yene’e “bôte … bese ane momo.” (Luc 18:9) Éyoñ ô maneya bindi minkañete mite, sili’i womiene na: ‘Aval avé ma yene bôte bevok? Mefulu map mevé ma kômbô dañe fombô?’ Nge wo yen ayaé ya jamé môt éziñ, nyoñe’ afep, ô mane tili mbamba mefulu mese wo yene be môt ate. Mvuse ya valé, tame sili womiene na: ‘Aval avé Yésus a yene môt ate? Nge nnye a tele été jam, ye é jamé môt ate?’ Nge ô bo nalé, wé kui na ô tyendé ôsimesane wôé. Atata’a, e ne sili na ô ve ngule jôé ése na ô jamé môt a te wo bo mbia jam. Ve nge ô bo teke bili atek, wé yene na da ye bo wo tyi’ibi ya jamé bôte bevok ane éyoñe ja lôt.

7. Bela’ane Minkana 22:29 na ô liti aval avé Yéhôva a belane biwôlô bebo bisaé bié den.

⁷ Ô ne fe bi nsôñane ya yé’é jam éziñ da ye bo mfi asu ékôane Yéhôva. Tame simesan abime bôte da sili asu na bi lôñe Bebéthel, Meba m’Éjôé, a meba asu bitôkan. Abui y’été da yé’é ésaé éte éyoñe ba saé fufulu a bobejañ a besita be nto atyeñ mfa’a ya bo ésaé éte. Avale fôtô a liti, bobejañ a besita ba yé’é avale be ne yeme kôme Meba m’Éjôé a meba bia belane me asu bitôkan. Mam mete mese ma bo na Yéhôva Zambe, “Njô bôte ya nnôm éto,” a Yésus Krist, “Njôô ya bejô bôt,” be bo bitua bi mam a zene ya biwôlô bebo bisaé biap. (1 Tim. 1:17; 6:15; lañe’e Minkana 22:29.) Bia kômbô saé a ngule jangan ése, a belane atyeñe mboone mame dangan asu na bi ve Yéhôva duma, sa ke biabebien.​—Jean 8:54.

8. Jé é ne volô wo na ô yeme jame wo yiane yé’é?

⁸ Tobe’e ngume nsôñan. Jam avé ô ne yé’é? Sili’i bemvendé ya akônda dôé nge ke njome mekônda wôé jame ba simesane na ô ne tu’a yé’é. Nge be lebe wo na wo yiane jeñe na ô tu’a bo mbamba ñye’ele, sili’i be na be kate wo ngume jam éziñ wo yiane ve ngule ya bo asu na ô tôé nsôñan ôte. Mvuse ya valé, va’a ngule ya bo mintyendan mfa’a ôte. Aval avé ô ne bo jam ete?

9. Aval avé ô ne tôé nsôñane ya bo ntyetyeñ ñye’ele?

⁹ Jeñe’e na ô tôé nsôñane wôé. Bi tame jô na wo kômbô tu’a bo ntyetyeñ ñye’ele. Ô ne nyoñ éyoñe ya yé’é nsoé kalate Bo’o atyeñ mfa’a ya nlañan a ñye’elan. Nge ô bili na wo bo ésaé éziñ asu ésulane ya zañe sondô, sili’i mojañ a ne ntyetyeñ ñye’ele na a vô’ôlô ane wo bo ésaé jôé ôsusua na wo ke je bo pôspôden, mvuse ya valé kate’e nye na a ve wo melep. Kôme’e kômesan ésaé jôé ayap éyoñ ôsusua na wo ke je bo ésulan, ndemben da ye yené na ô ne avale môte da saé a nlem ôse a avale môt be ne tabe de ndi.​—Min. 21:5; 2 Bec. 8:22.

10. Va’a éve’an ja liti aval avé bi ne yé’é jam da kate bia.

¹⁰ Jé ô ne bo nge jame wo kômbô yé’é e nji bo tyi’ibi asu dôé? Te ve’ele bili atek! Bi tame kobô ajô Mojañ Garry. A nji be a yeme’e lañ. A simesan aval a mbe a wô’ô ôson éyoñ a mbe a biba’ane na a lañ ésulan. Ve a nga ke ôsu a ve ngule jé ése na a yeme lañ. Éyoñe ji a jô na mam mese a nga yé’é ma volô nye dene na a bo minkañete ya mengana bôt Meba m’Éjôé, bitôkan, a beta bitôkan!

11. Aval ane Timothée, jé é ne volô bia na bi nene ésaé bia bo Yéhôva?

 ¹¹ Ye Timothée a nga su’ulane bo beta ntyetyeñ ñye’ele? Kalate Zambe a nji bia de kat. Ve teke bisô na ôte’ete’ ôte’etek, Timothée a nga kui na a tu’a bo atyeñ mfa’a ya bo bisaé bié nté a mbe a tôñe’e melebe me Paul. (2 Tim. 3:10) Avale te da da, nge bia ve ngule ya tu’a bo atyeñ ésaé ése ba ve bia, bii bo ngule ya nene ésaé bia bo Yéhôva.

12. Aval avé bôte bevo’o be nga volô wo?

¹² Bia bese bia bu’uban ésaé bôte bevok ba bo. Éyoñ bi ne nda biañ, bi ne mevak éyoñ bemvendé ya émo’o ja volô bobejañ a besita ba ke menda mebiañ (CLH) ba zu jome bia, nge ke bemvendé ya Émo’o asu njomane minkôkon. Éyoñ bia tôbane nju’u éziñ ényiñe jangan, bi ne mevak éyoñ mbamba mvendé a nyoñ éyoñe ya vô’ôlô bia a ve bia ngule nyul. Éyoñ bia yi mvolan asu na bi bo ayé’é éziñ, bi ne mevak éyoñ éwôlô nkpwa’a mefan ja zu ve bia mbamba melep. Bobejañ a besita bete bese be ne meva’a ya volô bia. Bia fe bii bi abui mevak nge bia saane bôte bevok. Yésus a nga jô na “môt a ve a nyô a nyoñ, nyô a ve nye a dañe yen ébotan.” (Mam. 20:35) Nge wo fe wo kômbô tu’a bo Yéhôva ésaé, jé é ne volô wo na ô tôé nsôñan ôte?

13. Jé ô nji yiane vuan éyoñ ô bili nsôñan éziñe ya tôé?

¹³ Tabe’e ntyele ya bi avale minsôñane da kôme ki wo liti ngume jam éziñ wo yiane bo. Éko éziñ ô ne jô womiene na: ‘Da sili na me nene ésaé ma bo asu akônda.’ Ve wé yen ayaé ya yem aval ô ne tôé avale nsôñan ete, a ô vo’o tu’a yem éyoñe wé kui na ô tôé wô. Ajô te, jeñe’e na ô bi ngume nsôñan. Ô ne tili nsôñane wôé afep, a nta’ane mam wé tôñ asu na ô tôé wô.

14. Amu jé bia yiane bo nkômesane ya bo mintyendan éyoñe bi bili minsôñan miziñ?

¹⁴ Éyoñe bi bili minsôñan, bia yiane fe kômesane na bi bo mintyendan. Amu jé? Amu bia yeme ki mam ma ye kui bia ényiñ akiti ôjan. Bi tame nyoñ éve’an: Nlômane Paul ô nga bôndé akônda e Thessalonique. Éko éziñ, nsôñane wé ô mbe na a tabe wôé asu na a wônô  mbunane mimfefé Bekristen mite. Ve besiñe bé be nga wosane nye, a bo na a kôlô tison éte. (Mam. 17:1-5, 10) Nge Paul a nga ye ke ôsu a tabe tison éte, bobejañe ya wôé be nga ye tôban abui minjuk. Ve jam ete e nji bo na Paul a bili atek. A nga kañese bo mintyendan mi mbe mi sili’i. Mvuse ya valé, a nga lôme Timothée na a ke wônô mbunan Bekristene ya mfefé akônda ôte. (1 Bet. 3:1-3) Ngo’o abime mevak bobejañe ya Thessalonique be nga yiane wôk éyoñe Timothée a nga kañese na a zu su’u akônda dap.

15. Aval avé minsôñane miangan mi ne tyendé éyoñ mam ma kui bia atemetem? Nyoñe’ éve’an.

¹⁵ Jam e nga kui Paul e Thessalonique da ye’ele bia abui mam. Bi ne bi nsôñan, ve mam méziñ me zu bo na bi kate wô tôé. (Éc. 9:11) Nge wo tebe aval été ete, jeñe’e nsôñan ôfe ô ne tôé tyi’ibi. Mojañ Ted ba minga wé, Hiedi, be nga tebe été éte. Môte wua ya be be a nga fame ôkon, nde e nga sili na be kôlô Béthel. Ve mbôle be mbe be nye’e Yéhôva, be nga jeñe mezene mefe ya nene ésaé nkañete jap. Jam ôsu be nga bo e ne na, be nga nyoñ ésaé nkpwa’a mefan ya éyoñ ése. Mvus ôbe nté, be nga bo bekpwa’a mefan be ne ngum aval, a be nga yañele Ted asu ésaé ba’a njome mekônda. Mvuse ya valé, Tin ékôan é nga tyendé nta’ane mam a lat a ôkala bejome mekônda ba yiane telé ésaé jap. Ane Ted ba Hiedi be nga yene na be bili ki fe ôkala ya be’e mbe’e ôte. Akusa bo jam ete e nga taé be nlem, be nga yene na be ne bo mam mefe asu na be ke ôsu a bo Yéhôva ésaé. Ted a jô na: “Jam ete e nga ye’ele bia na bi ne bo mam mevale meval asu ésaé Yéhôva.”

16. Ñye’elan ôvé bia koone wô Begalate 6:4?

¹⁶ Bi vo’o yeme mam mese mé kui bia ényiñ. Ajô te, bi nji yiane simesane na mimbe’e miangan mmie mia bo na bi bo mfi mise me Yéhôva. Nde fe, bia yiane ki ve’e ésaé bia bo a ji bôte bevok. Hiedi a jô na: “Wo ye ke ve’ele bi meva’a méziñ nge wo ve’e ényiñe jôé a ji bôte bevok.” (Lañe’e Begalate 6:4.) E ne mfi na bi jeñe mam bi ne bo asu na bi volô bôte bevok, a bo Yéhôva ésaé. *

17. Jé ô ne bo asu na ô be’e mimbe’e akônda?

¹⁷ Da ye bo wo tyi’ibi na ô nene ésaé wo bo Yéhôva nge ô bo teke jeñ abui mam ényiñe jôé, a nge wo sa’ale bikôla. Jeñe’e na ô tôé bone minsôñane mii  volô wo na ô tôé beta minsôñan ô bili. Éve’an é ne na, nge beta nsôñane wôé a ne na ô bo nkpwa’a mefan ya éyoñ ése, nga ô ne taté nyoñ ésaé nkpwa’a mefan ya étun éyoñ ngon ése? Nge beta nsôñane wôé a ne na ô bo diakon, ô ne tu’a nyoñe ngab ésaé nkañete, a nyoñ éyoñe ya ke jome minkôkon a benya bôtô ya akônda dôé. Mame wo yé’é éyoñe ji me ne volô wo na ô be’e mimbe’e mife ékôane Yéhôva melu ma zu. Nyoñe’e ntyi’ane ya bo ésaé ése ba ve wo a ngule jôé ése.​—Bero. 12:11.

18. Jé nkañete Beverley wo ye’ele wo? (Fombô’ô fe fôtô)

¹⁸ To’o bi ne ôkala ôvé, bi ne ngule ya bi minsôñane ya nsisim a tôé mie. Bi tame kobô ajô Beverley, sita éziñ a bili mimbu 75. A mbe a bili ngul ôkon, ôkon ôte ô mbe ô bo’o na a kate wulu. Ve a mbe a kômbô’ô nene ésaé nkañete jé éyoñe ya Mesimesa’ane. Ajô te, a nga jeñe na a bi mingume minsôñan. Éyoñ a nga tôé minsôñane mite, a nga wô’ô angôndô ya mevak. Mbamba éve’ela wé a nga ve bobejañ a besita bevo’o nkômbane ya bo ésaé nkañete a ngule jap ése. Yéhôva a nyane bobejañ a besita be nto benya bôtô a ésaé ése ba bo asu dé, to’o mam méziñ ma bo na be kate nye bo ésaé avale ba kômbô.​—Bs. 71:17, 18.

19. Minsôñane ya nsisim mivé bi ne bi?

¹⁹ Te jeñe minsôñan mia lôte wo nkôñ. Ô ne jeñe na ô bi mefulu Yéhôva a nye’e, nge na ô yé’é mam ma ye bo na ô tu’a bo mfi asu Zambe a ékôane jé. Ô ne fe jeñe mezene ya tu’a saane bobejañ a besita ya akônda. * Aval ane Timothée, Yéhôva é botane wo, a “nkean ôsu wôé wo ye yené be bôte bese.”​—1 Tim. 4:15.