1. Bela’ane Matthieu 7:13, 14 na ô timin amu jé bi ne jô na bi ne dulu.

BIA bese bi ne dulu. Bia ke ke vé? Mfefé émo. Môs ôse ya yôp, bia ve ngule na bi kee dulu ete ôsu. Ve avale Yésus a nga jô, zen é ne ôfanefan, a biyoñe biziñ e nji bo tyi’ibi ya ke ôsu a wulu été. (Lañe’e Matthieu 7:13, 14.) Mbôle bi mbe be’e metyi ya abé, bia yiane bibane na bi wulu zen éte, bi za teme bi kôlôya je.​—Beg. 6:1.

2. Jé bia zu yen ayé’é di? (Fombô’ô fe nka’ale ô ne nlô ajô na: “ Fulu éjote nyul ja volô na bi sôan abo dulu dangan.”)

² Nge bia kômbô kee dulu dangan ôsu zene ya ényiñ, bia yiane tabe nkômesane ya sôan ôsimesane wongan, mefulu mangan, a abo dulu dangan. Paul a nga lebe Bekristene ya Corinthe na be ke ôsu a bo mintyendan. (2 Bec. 13:11) Melebe mete ma fombô fe bia. Ayé’é di, bia zu yen aval avé Bible a mbamba bemvôé be ne volô bia mfa’a ôte. Bii yene fe mam me ne bo na môt a yen ayaé ya kañese mintyendan ékôane Yéhôva ja bo. Ayé’é da zu fe liti bia aval avé fulu éjote nyul é ne volô bia na bi ba’ale ava’a dangan to’o éyoñe ja sili na bi sôan abo dulu dangan.

3. Mejô me Zambe me ne bo ésaé évé be bia?

³ E nji bo tyi’ibi na môt a kôme fas émiene zôsôô été a meme na ôsimesane wé ô ne abé. Amu jé? Amu nlem môta binam ô ne ébol a medu’an, a jam ete e ne bo na bi fubu bibé. (Jr. 17:9) E ne tyi’ibi na môt a ve jam a bo mvaé, a too ke na Yéhôva nye a yene de abé. (Jc. 1:22) Jôm ete nje bia yiane fase biabebien a zene ya Bible. Bible nnye a kôme kate bia avale môte bi ne été wôé, amu  a kulan “asimesan a minkômbane” mi solô bia nlem. (Beh. 4:12, 13) Jam ete e ne ve ane éyoñ ba bo bia radio asu na be yen avale nyule jangan é ne été wôé. Ve asu na Mejô me Zambe me bo ésaé be bia, da kôme sili na bi bo éjote nyul.

4. Jé ja liti na Saül a nga su’ulane bo mebun?

⁴ Éve’ela Njôô bôte Saül ja ye’ele bia na bi kôme tabe ntyel a mebun. Mebun me nga kamane nye na a meme na a yiane sôan ôsimesane wé a abo dulu dé. (Bs. 36:1, 2; Hab. 2:4) Jam ete e nga kôme yené éyoñ a nga mane wosane b’Amaléquite. Yéhôva a nga kate nye jam a yiane bo, ve Saül a nga bo melo. To’o éyoñe nkulu mejô Samuel a nga kobô nye ajô te, Saül a nga kat a nye, a viane fe taté na a ve bôte befe bijô. (1 Sa. 15:13-24) Sa ke ke éyoñ ôsu le a nga bo avale jam ete. (1 Sa. 13:10-14) Jé é nga bi bi Saül? Mebun me nga jaé nye nleme ne lut. A nga bene sôan ôsimesane wé, ane Yéhôva a nga lume nye mvus.

5. Jé éve’ela Saül ja ye’ele bia?

⁵ Nge bi nji yi na jam e nga kui Saül e kui fe bia, bia yiane kôme yalane minsili mi zôsôô été: ‘Éyoñ ma lañ éfuse ya Bible ja nambe mbia jam éziñe ma bo, ye ma jeñ a zen éziñe na me kat a Yéhôva nga? Ye ma kômbô ve jam ma bo mvaé? Nge ke na ye ma viane ve bôte befe bijô?’ Nge wo kôme yeme na wo bo ve jame da ya mam melale ma, éyoñe ya tyendé nje ñhe ji! Nge sa nalé, mebun me ne viane bo na Yéhôva a sase wo.​—Jc. 4:6.

6. David a mbe a sela’ane Saül mfa’ ôvé?

⁶ David a nga bo aval afe. Bible a liti na nye a mbe a nye’e “metiñe me Yéhôva.” (Bs. 1:1-3) David a mbe a kôme’e yeme na Yéhôva a feme bôte be ne mebun, a nyii ki ba be ne éjote nyul. (2 Sa. 22:28) Jôm ete nje a mbe a jô’é na Mejô me Zambe me sôane nye. A nga jô na: “Ma ye kañe Yéhôva, nyô a bôndéya me fek; yaa, nleme wom wo ye’ele me alu ese.”​—Bs. 16:7.

7. Môt a ne éjote nyul a bo aya?

⁷ Môt a ne éjote nyul a titane mbia b’asimesan ôsusua na asimesan ete e bo na a sem. Asu dé, Mejô me Zambe me ne ane mone tyiñ a jô nye na: “Zene nyô, wulu’ été.” Tyiñ éte é wô’ô kôme bo é kobô’ô bia éyoñ ése bi ntele na bi nga zu bo mbia jam. (És. 30:21) E ne nya mfii asu dangane na bi bo Yéhôva mewôk. (És. 48:17) Éyoñ bi ne mewôk, bia sa’ale ôsame a ne kui nge môte mfe nnye a zu lebe bia amu bia te bo mbia jam. Mewô’ô ma bo fe na bi tu’a subu Yéhôva bebé, amu bibuma ya été bia liti bia na a nyoñe ngab a bia ane ésaa a nye’e bone bé.​—Beh. 12:7.

8. Bela’ane Jacques 1:22-25 asu na ô liti avale bi ne belane Mejô me Zambe ane ngobô.

⁸ Mejô me Zambe me ne fe ane ngobô. (Lañe’e Jacques 1:22-25.) Abui ya be bia da fombô bebiene ngobô ôsusua na ba kui. Amu jé? Asu na be yeme nge ba yiane sôane bone be mam béziñ ôsusua na ba ke tebe bôte mis. Aval ete da da, nge bia lañe Bible môs ôse, bii yeme bone be mam bia yiane ke bia sôan ényiñe jangan. Abui bobejañe da yene mfi ya bo éfuse ya môs mame tyé, ôsusua na ba lum asu nseñ. Ba bo de amu ba kômbô ba’ale éfus éte  ôsimesane ngume môs. Éyoñ éte ba jeñ avale be ne tôñe je été ése be ne tebe môs ôte. Ve bi nji yiane su’u ve na bia bo éfuse ya môs, bia yiane fe lañ a yé’é a bindi Kalate Zambe môs ôse. Te bia biasé jam ete, amu e ne angôndô ya mfi nge bia kômbô ke ôsu a wulu zene y’ényiñ.

9. E ne kui na nyo mvôé a lebe wo éyoñ évé?

⁹ Ye e kuiya wo môs éziñe na ô bo jam e mbe ve ndaman élate jôé a Yéhôva? (Bs. 73:2, 3) Nge mvôé jôé éziñ é nga dañe woñe wé a zu lebe wo, ye ô nga vô’ôlô fo’o nye? Nge e ne nalé, yeme na ô nga yeme bo, a teke bisô na ô vo’o vuane mvôé jôé éte môs éziñ.​—Min. 1:5.

10. Wo yiane bo aya éyoñe mvôé jôé ja lebe wo?

¹⁰ Kalate Zambe a jô na: “Meveñe me mvôé me ne jôme ya buni [nge ke ndeme ya nye’ane wé, nwt-F].” (Min. 27:6) Bi tame nyoñe mon éve’ean asu na bi tu’a wô’ éfus éte. Bi tame jô na téléfône wôé a loñ ô kômbô’ô dañe njoñ. Éyoñ éte wo da abo njoñe teke fombô nge metua a zu. Été été, nyo mvôé a ji’a ka wo wo a limiti wo avale ngul é ne na, wo wôé ô viane téé. Ve a te nyii wo! Nge a nji ye bo de, metua a yaa wo kôme kok. Ja’a wo yiane saébane wo te nya ayabee, ye wé wô’ô nyo mvôé ôlune nga? Ngaa ve ô ne akut. Mfefe’e môt wo ve avale mvôé ete akiba. Aval ete da da, nge nyo mvôé a zu kate wo na jam éziñe wo te jô nge bo da tyam atiñe Yéhôva, jam ete e ne taté ndeñele wo mone jôm. Ve te wô’ô nja’a nye abé amu a te lebe wo. Mekute mme ma vini melep. (Ec. 7:9) Jiba ve nye akiba, amu a te dañe woñe wé a zu lebe wo.

11. Jé é ne kôme bo na môt a sase melebe me mvôé jé?

¹¹ Jé é ne kôme bo na môt a sase melebe me mvôé jé? Mebun. Bôte be ne mebun ba yi na be kate be ve mam ba kômbô wôk. Ba ‘dibe melo mfa’a ya benya mejôô.’ (2 Tim. 4:3, 4) Ba simesane na mbe ba dañe fek. Ve nlômane Paul ô nga kôme ñhe kpwamane na: “Nge môt a simesane na, a ne jôm éziñ éyoñ a ne momo jôm, a du’u émien.” (Beg. 6:3) Salomon fe a nga ta’é ôsimesan ôte éyoñ a nga tili na: “Mongô a ne azoé a fek a ne mvaé, a dañ njôô bôt a nto nnôm a akut, te fe yeme beta wô’ô melep.”​—Ec. 4:13.

12. Jé éve’ela Pierre bia koone je Begalate 2:11-14 ja ye’ele bia?

¹² Pierre a nga bo aya éyoñ Paul a nga lebe nye bôt été? (Lañe’e Begalate 2:11-14.) A mbe ve wô’ô ôlune na Paul a kobô nye ane mone mongô mise me bôt. Ve Pierre a mbe fek. A nji jeñe na a kat a Paul nge kobô menyiñ, ve a nga tôñe melebe mete. Éyoñ a nga beta kobô ajô Paul, a nga loone nye na “mbamba mojañ.”​—2 P. 3:15.

13. Jé bi nji yiane vuan éyoñe bia kômbô ve môte melep?

¹³ Bi tame ke jô na wo kômbô ke lebe nyo mvôé. Mam mevé wo yiane taté fas? Taté’é kôme sili womiene na: ‘Ye sa ke ma ma beté ôdo’é nga? Ye a nji bo na me ne zôsôô a lôte nné?’ (Ec. 7:16) Môt a ne zôsôô a lôte nné nye a bili bili nkobe metiñe wé éyoñ a tyi’i bôte mejô; avale môt ete e ne fe teke yeme ko bôte  bevo’ éngôngol. Nge ô kômeya fas, a yene na mvôé jôé ja yiane fo’o melep, liti’i nye jam a te dimine bo, a sili’i nye mbamba minsili asu na ô volô nye na a mem abé dé. Bible nnye ñhe bela’ane nye, amu nyo mvôé a nji bo mbo ésaé wôé, ve éza mbo ésaé Yéhôva. (Bero. 14:10) Éyoñ ése wo kômbô lebe môt, wo yiane belane Kalate Zambe, a jeñe na ô vu fulu mvame Yésus. (Min. 3:5; Mt. 12:20) Amu jé? Amu avale wo bo bôte bevok nde fe Yéhôva é bo wo.​—Jc. 2:13.

14. Mam mevé Tin ékôane ja ve bia?

¹⁴ Yéhôva a wulu fe bia a zene ya ngab ékôane jé é ne si va. Ékôan éte ki ja yañele bia a zene ya bevidéo, bekalate, a bisulan. Bi ne tabe ndi a miñye’elane mise ékôane Yéhôva ja ve bia amu mia so Bible. Mbamba nsisime nnye a volô bobejañe ya Tin ékôan na be nyoñe mbamba mintyi’an a lat a ésaé nkañete. Ve to’o nalé, bobejañ bete ba bo be beta fase mintyi’ane mise ba nyoñ asu na be yeme nge ba yiane sôane mie nge momo. Amu jé ? Amu mam ma tyendé aka’a avôl émo, jam ete nde da bo na bi bo bi tyendé’é fe fatane nkañete jangan.​—1 Bec. 7:31.

15. Bobejañe béziñ be nga tebe été évé?

¹⁵ Éyoñe Tin ékôane ja sôane jam éziñ é tii a ñye’elan nge ki a ntabane wongan, abui ya be bia da kañese ntyendan ôte tyi’ibi tyi’ibi. Ve bi wô’ô bo aya éyoñe ntyendan éziñe wo nambe mam mefe ya ényiñe jangan? Mimbu mi ndeme lôte mi, e nga sili aka’a abui moné asu na be lôñ a kôme Meba m’Éjôé. Nde Tin ékôan é nga tyi’i na abui mekônda e belan Aba Éjôé da asu bisulan. Jam ete e nga bo na bi kuane Meba m’Éjôé méziñ. Bi nga belane moné ya été asu bobejañe ba nyiñe vôme teke abui Meba m’Éjôé. Nge ntyendan ôte wo nambe wo, éko éziñe wo yen ayaé ya tôñe wô. Abui bobejañ e too mbia ôyap a mfefé Aba Éjôé wop. Bobejañe ki ba lôñe Meba m’Éjôé be ne wô’ôtan aya? Be ne wô’ôtane na be nga wu nju’u zezé. Ve bia se’e be  amu ba ke ôsu a su’u mintyendane mise ékôane Yéhôva ja bo.

16. Aval avé melebe ya kalate Becolossien 3:23, 24 ma volô bia na bi ba’ale ava’a dangan?

¹⁶ Nge bi kôme ba’ale na bia saé asu Yéhôva a na émiene nnye a wulu ékôane jé, bia ye ke jañele ava’a dangan. (Lañe’e Becolossien 3:23, 24.) Njôô bôte David a liti bia mbamba éve’ela mfa’ ôte. Éyoñ a nga bo mimvean asu melôñe ya temple, a nga jô na: “Ma me ne za, bôte bame ke jé, ane bi ne ngule ya ve a nye’an ôse avale di? Amu biôm bise bia so be wo, a bi maneya ve wo biôm biôé womien.” (1 Mka. 29:14) Aval ete fe, éyoñe bia bo mimveane den, bia bulane Yéhôva biôm a ve bia. Ve to’o nalé, Yéhôva a wô’ô mvaé éyoñe bia ve éyoñe jangan, ngule jangan, a moné wongan na bia su’u ésaé jé.​—2 Bec. 9:7.

17. Amu jé ô nji yiane bili atek nge wo yene na wo yiane bo mintyendane miziñ?

¹⁷ Nge bia kômbô kee dulu dangan ôsu zene ya ényiñ, bia yiane tôñe bibô’a mebo bi Yésus. (1 P. 2:21) Te tyelé nleme yôp nge ayé’é di da te liti wo na wo yiane sôan abo dulu dôé. Nalé a liti na ô ne mbamba môt, amu wo jô’é na melebe me Yéhôva me bo ésaé be wo. Yéhôva émien a kôme yeme na ô be’e metyi ya abé, a na to’o wo bo aya, ô vo’o vu Yésus ntet a ntet.

18. Jé jé volô bia na bi ke kui mvo’é mfefé émo?

¹⁸ Ngo’o nge bia bese bia fombô ve ôsu, a jeñe na bi sôan ôsimesane wongan, mefulu mangan, a abo dulu dangan. (Min. 4:25; Luc 9:62) A bobejañ, fulu éjote nyul nje ja ye volô bia na bi ke ôsu a vak, a bo mintyendane mia sili ényiñe jangan. (2 Bec. 13:11) Nge bi ba’ale fulu éte, “Zambe ya nye’an a mvo’é a ye tabe be [bia].” A teke vaa nge beté, bii ke kui mvo’é mvo’é mfefé émo.