1-2. (a) Foé fé meyoñe ya si me mbeme yôtan ana’ana? (b) Bia yiane jeñe na bi bi biyalane ya minsili mivé?

TAME ve’ele simesane na betebe ôsu ya meyoñ ya si nyô be yôtaneya na “mvo’é a teke jame ya ko woñ.” Be taté ñhe na ba bo éngelezek na émo é bôô nya mvo’é. Ba ye yi na bôte be simesane na, be ne mane vaa minju’u mise ya émo. Ve nya ajôô a ne na, be nji tu’a yeme jame da yange be ôsu. Amu jé? Amu nkulan ajô ya Kalate Zambe wo jô na “njañan wo [ye] zu be be atemetem, . . . a ba ye bo te yene zene ya mate.”​—1 Bet. 5:3.

² Môt ase ya be bia a yiane bi biyalane ya beta minsili mi: Mam mevé ma ye boban éyoñe ya ‘beta étibela’a’? Jé Yéhôva a yi na bi bo éyoñ éte? Jé bi ne bo den asu na bi tabe nkômesan asu beta étibela’a ate?​—Mt. 24:21.

3. Kalate Nlitan 17:5, 15-18 a liti na Zambe a ye tyame “Beta Babylone” aval avé?

³ Lañe’e Nlitan 17:5, 15-18. “Beta Babylone” a ye tyamban! Aval bia te jô, meyoñe ya si nyô ma ye ke bi ngule ya bo aval afe. Amu jé ? Amu “Zambe a nga bo minlem miap na bi bo ôsimesane wé.” Ôsimesane Zambe ba jôô wô wu ô ne ôvé? Ôsimesane ya tyame safulu bivuse miñyebe, to’o miñyebe mia jô na mia tôñe Krist. Zambe a ye futi ôsimesane wé nleme “minla’a  awôme” ya “tit é [ne] évele ne zôññ.” Minla’a awôm mi ne bijôé bi pôliti’i bise bia su’u ‘tit é ne évéle ne zôññ, nje éte é ne ONU. (Nli. 17:3, 11-13; 18:8) ‘Beta étibela’a’ a ye taté éyoñ bijôé bi pôliti’i bite bia ye wosan évuse ñyebe. Mbia ajô nye ñhe bia kate mia le! Bôte bese ya si nyô ba ye teme jam ete a semé de!

4. (a) Jé ja ye yiane tindi betebe ôsu ya meyoñe na be tyam évuse ñyebe? (b) Jé bebuni béziñe ya miñyebe mite ba ye yiane bo éyoñ éte?

⁴ Bi nji yeme jam da ye tindi bijôé ya émo na bi wosane Beta Babylone. Éko éziñ ba ye yene na miñyebe mmie mia soo jo’ojo’o émo, a na mia nye’e mi futi’i anyu dabe mam me pôlitik angôndô! Bijôé bi ne fe wô’ô abé na évuse ñyebe é dañeya kôan abui akum. (Nli. 18:3, 7) Ve bi nji kômbô jô na bijôé bi pôlitik bia ye mane wôé bebuni bese ya bivuse miñyebe. Jam bia simesan e ne na bijôé bia ye tyame nta’ane mame ya évuse ñyebe. Éyoñ be maneya tyame miñyebe, bebuni béziñe ya été ba ye yiane kôlô mie, amu ba ye yemelane na betebe ôsu ya évuse ñyebe be nga du’u be.

5. Ngaka’a fé Yéhôva a nga bo bia a lat a beta étibela’a, a amu jé?

⁵ Kalate Zambe a nji kate bia abim éyoñ da ye sili asu na Beta Babylone a tyamban, ve bia yeme na jam ete da ye ke sili abui éyoñ. (Nli. 18:10, 21) Yéhôva a ka’ale bia na “melu mete ma ye ji’a man” amu a kômbô nyii “bôte bé a nga tob” a bibu’a ya nya ñyebe. (Marc 13:19, 20) Ve mam mevé a yi na bi bo ataté éyoñe ya beta étibela’a akekui Harmaguédon?

6. Amu jé é nji sili ve na bi mane tyi’i minkañe mise a évuse ñyebe?

⁶ Avale bi nga yen ayé’é ya mvus, Yéhôva a yi na bebo bisaé bé be kandan a  Beta Babylone. Nalé a nji tinane ve na bi mane tyi’i minkañe mise a évuse ñyebe. Bia yiane fe su’u nya ékaña’a. Bi tame zu yene mezene mebaé bi ne su’u me nya ékaña’a.

7. (a) Aval avé bi ne su’u miñye’elane mi Yéhôva a lat a mam bisôk? (b) Kalate Behébreu 10:24, 25 a liti na bia yiane dañe sulan a bobejañe den amu jé?

⁷ Jam ôsu, bia yiane su’u miñye’elane mi Yéhôva a lat a mam bisôk. Bi nji yiane suk ôsimesane ya émo a lat a mam mete. Bia yiane vini avale mvite mame ya bisô’ ése, ane nkeane binoñe zañe binga binga nge befam befam, a mam mefe me ne aval ete. (Mt. 19:4, 5; Bero. 1:26, 27) Jame baa, bia yiane ke ôsu a kañe Yéhôva fufulu a bobejañ. Bia bo de vôm ase: Meba m’Éjôé, menda me bobejañ, to’o asoé. Bi kusa yen aya, bi nji yiane jô’é fulu ya sulan a bobejañe na bi kañe Yéhôva. Bia yiane “dañedañ bo nalé ane [bia] yene môs ôte ô za’a bebé.”​—Lañe’e Behébreu 10:24, 25.

8. Foé fé bia ye yiane kañete melu ma zu?

⁸ A ne ane foé bia kañete ja ye tyendé éyoñe ya beta étibela’a. Den, bia kañete bôte mbamba foé a jeñe na bi bo beyé’é. Ve éyoñ éte bia ye yiane kate bôte mame bôsa; Kalate Zambe a ve’e foé éte a meta’a. (Nli. 16:21) Éko éziñ bia ye kate bôte na émo Satan é mbeme tyamban. Te bia tyelé nleme yôp, mbamba éyoñ Yéhôva a ye liti bia foé bia ye kañete, a aval bia ye kañete je. Ye bia ye kañete avale bia zu bia bo den a nto mimbu ntet a mvuk? Ye bia ye tyendé fatane nkañete? Môt a nji, môt a yem. Susu’a jam bia yem é ne na, bia ye yiane bi mvome ya kate foé ya ntyi’ane mejô Yéhôva a ayo’o ese.​—Éz. 2:3-5.

9. Betebe ôsu ya émo ba ye yiane bo aya éyoñe bia ye kañete foé ya ntyi’an ajô Yéhôva?

⁹ Bi nji yiane vembe nge foé bia ye kañete éyoñ éte ja bo na betebe ôsu ya émo be yaa. Da ye sili éyoñ éte na bi futi ndi nleme jañ be Yéhôva avale bia bo den. Bi ne tabe ndi na Zambe wongan a ye ve bia ngule ya bo nkômbane wé.​—Mi. 3:8.

10. Kalate Luc 21:25-28 a liti na abui bôte da ye bo aya éyoñe ya beta étibela’a?

¹⁰ Lañe’e Luc 21:25-28. Éyoñe ya beta étibela’a bôte ba ye kam éyoñe ba ye yen ane mam mese be mbe be sia ko na me tele ne bip ma ye mane sulan éyoñe jia jia. Ba ye “ku som,” ba ye ko woñ asu binyiñe biap, amu ba ye yen bitua bi mam be mbe be ngenane teke tame yen ane si é nga téban. (Soph. 1:14, 15) Ényiñe ja ye bo ayaé éyoñ éte to’o asu bebo bisaé be Yéhôva. Amu bi nji nyoñe ngab a mame ya émo, bia ye yiane tôbane minjuk. Éko éziñe bia ye yi yi bone be biôm be ne mfi asu ényiñe ya môs ôse.

11. (a) Amu jé bôte ba ye tôñesane Bengaa be Yéhôva? (b) Amu jé bi nji yiane ko beta étibela’a woñ?

¹¹ Bôte be nga taté be évuse ñyebe ba ye yiane vembe na Bengaa be Yéhôva ba ke ôsu a kañe Zambe wob a too ke na bijôé bi maneya tyame miñyebe miap. Bi ne sia ko na ba ye taté na ba yôtane jam ete vôm ase, to’o beréseaux sociaux. Satan a bijôé ya émo ba ye feme bia éyoñe ba ye yene na bia  étam bi li’iya susu’a ñyebe si se. Ba ye wô’ô ôlune na be nji kui na ba mane tyame miñyebe mise ya si ndôn. Ane ba ye ñhe jeñe na be tôñesane fe bia. Éyoñ éte nje fe meyoñe ya si ma ye loobane na Gog môte ya si ya Magog. * Mese ma ye fulane ngule na me wosane bebo bisaé be Yéhôva. (Éz. 38:2, 14-16) Éyoñ bia wô’ô be kobô’ ajô beta étibela’a, bi ne taté na bia ko woñ, e dañe dañ amu bi nji yem bone be mam bese ba ye boban éyoñ éte. Ve bi nji yiane tyelé nleme yôp. Yéhôva a ye kate bia mam mese bia yiane yem asu na bi sa’ale minjuk. (Bs. 34:19) Bia ye bo ngule ya ‘lôbô yôp a bete minlô’ amu bia ye yemelane na “nyiane [wongan] ô nto bebé.” *

12. Aval avé ‘ôlo ô ne mewôk a fek’ ô jaéya zu wo kômesane bia asu mam ma zu bia ôsu?

¹² ‘Ôlo ô ne mewôk a fek’ ô tatéya na wo liti bia aval avé bi ne yemete mbunane wongan éyoñe ya beta étibela’a. (Mt. 24:45) Ô belaneya abui mezen asu na ô volô bia mfa’a ôte. Bi tame kobô ve ajô beta bitôkane bi nga boban ataté mbu 2016 akekui mbu 2018. Miñye’elane bi nga nyoñe bitôkane bite mi nga volô bia na bi bi mefulu ma sili nté môse Yéhôva wo zu wo subu. Bi tame beta zu kobô ajô mefulu mete.

13. Aval avé bi ne yemete élate jangan a Yéhôva, a amu jé dene nnye bia yiane bo de?

¹³ E ba’ale élat a Yéhôva: Beta étôkane ya mbu 2016 a mbe nlô ajô na “Kele’ ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva!” Étôkan éte é nga ye’ele bia na, nge bia yemete élate jangan a Yéhôva môs ôse, bia ye fe ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye. Bi nga yene na bi ne yemete élate jangan a Yéhôva nge bia ye’elane nye a nlem ôse a nge bia bo mbane ya yé’é Mejô mé. Mam mete ma ve bia ngule ya jibi avale minju’ ese. Bia yeme na, ane asu’ulane ya émo Satan da subu, nne fe bebo bisaé be Yéhôva ba ye tôbane beta meve’ele nalé. Bôte ya émo ba ye ke ôsu a kpwe’ele bia asu na bi lume Zambe wongan a Éjôé jé mvus. (2 P. 3:3, 4) Ba ye dañe bo de amu bia bene nyoñe ngab a mam me pôliti’i ya émo. Nge bia kômbô tebe ne bip éyoñe ya beta étibela’a, dene nnye bia yiane kôme jeñe na bi yemete élate jangan a Yéhôva.

14. (a) Mintyéndane mivé mia ye boban a lat a ésaé si va éyoñe ya beta étibela’a? (b) Amu jé da ye sili na bi bo mewôk éyoñ éte?

¹⁴ Éyoñe ya beta étibela’a, mintyéndane mia ye boban a lat a ntebelan ésaé. Miñwo’an mia ye bo mi ngenane mi vee mia ye mane ke yôp na mia ke nyoñe ngab a bita ya Harmaguédon. (Mt. 24:31; Nli. 2:26, 27) Nalé a tinane na bia ye ke fe beta bi Tin ékôane si va. Ve to’o nalé, bizu’u bi bôte bia ye li’i si bia ye bo nta’an. Biwôlô bi bobejañe ya mintômba mife bia ye wulu ésaé. Bia ye liti éyoñ éte na bia wulu ba’aba’a  a Yéhôva nge bia su’u bobejañe bete a wulu zene ba liti bia. Nge bi bo ke be melo, biabebiene wôé!

15. Jé é ne volô bia na bi bo mbane ya jibi, a amu jé fulu éte é ne mfi den?

¹⁵ E bo mbane ya jibi: Beta étôkane ya mbu 2017 a mbe nlô ajô na “Te ve’ele bili atek!” Bi nga yé’é avale bi ne bi ngule ya dañe meve’ele. Étôkan éte é nga ye’ele bia na bia yiane bo mbane ya jibi avale bité ése. Bi ne yemete fulu éte nge bia tabe Yéhôva mebun a nlem ôse. (Bero. 12:12) Te bia vuane ngaka’a Yésus nyi môs éziñ: “Môt a ye jibi akekui asu’ulan nnye a ye yen ényiñ.” (Mt. 24:13) Ngaka’a éte ja liti na bia yiane ba’ale mbunane wongane to’o bia tôban avale minju’ avé. Asu na bi bi ngule mbunan éyoñe ya beta étibela’a, dene nnye bia yiane taté na bia jibi bone meve’ele mese bi ne tôbane me.

16. Jé é ne volô bia na bi bo ayo’o nlem, a aval avé bi ne jeñe na bi bi fulu éte den?

¹⁶ E bo ayo’o nlem: Beta étôkane ya mbu 2018 a mbe nlô ajô na, “Bo’o ayo’o nlem”! Étôkan éte é nga liti bia na bi vo’o bo ayo’o nlem a ngule jangan biabebien. Fo’o ve ane da sili na bi tabe ndi a Yéhôva asu na bi bo mbane ya jibi, aval ete da da asu na bi bo ayo’o nlem. Jé é ne volô bia na bi yeme futi ndi jañ be Yéhôva? Bia yiane lañe Mejô me Zambe môs ôse a bindi minkañete mia liti avale Yéhôva a nga nyii bebo bisaé bé melu mvus. (Bs. 68:20; 2 P. 2:9) Éyoñ Gog a ye wosane bia melu ma zu, da ye kôme sili na bi bo ayo’o nlem, a na bi tabe Yéhôva mebun. (Bs. 112:7, 8; Beh. 13:6) Nge bia kômbô bo ayo’o nlem éyoñ éte, dene nnye bia yiane kôme yé’é na bia futi ndi nleme jañ be Yéhôva. *

17. Amu jé bi nji yiane ko Harmaguédon woñ? (Fombô’ô fôtô ya ékô’ôla’a.)

¹⁷ Avale bi nga yene sondô a nga man, abui ya be bia é nga bialé valé melu ya asu’ulan me tatéya. Ve bi too fe ndi na  bi ne tulane beta étibela’a. Bita ya Harmaguédon bia ye mane tyame nta’ane mame wu ôse ne meññ! Ve bi nji yiane ko woñ. Amu jé? Amu a ne bita bi Yéhôva, sa ke émbiangan. (Min. 1:33; Éz. 38:18-20; Zac. 14:3) Nné ane Yéhôva a ye ve tyiñ, Yésus a ye taté mewosan été été. Ba be miñwo’an mi nga wômô a bizu’u beéngele ba ye bo nsamba. Ba ye wosane Satan, mimbia minsisim, a minkane bita miabe mi ne si va.​—Dn. 12:1; Nli. 6:2; 17:14.

18. (a) Ngaka’a fé Yéhôva a nga bo bia? (b) Amu jé wo bi ngule nyul éyoñe wo lañe jôme kalate Nlitan 7:9, 13-17 a jô a lat a melu ma zu?

¹⁸ Yéhôva a ka’ale wo na: “Teke étyé mewosan ba kôme na be wosane wo ja ye bo jôm.” (És. 54:17) “Bizu’u bi bôt” bia ye tulane ‘beta étibela’a,’ teke wua ya be be a ye wu. Ba ye ke ôsu a ve Yéhôva mfuban ékaña’a. (Lañe’e Nlitan 7:9, 13-17.) Nga bia bi ngule nyul éyoñ bia wô’ ane Yéhôva a kobô ajô ya ényiñe jangane ya melu ma zu? Bia yeme na “Yéhôva a ba’ale môt a ne mvo’é.” (Bs. 31:23) Bôte bese ba nye’e Zambe ba ye wô’ô mvaé ya yen ane a fubu jôé dé é ne étyi.​—Éz. 38:23.

19. Mbamba be mam bevé ba yange bia ana’ana?

¹⁹ Tame simesan avale be mbe ve kôñelane 2 Timothée 3:2-5 nge a nga ye kobô ajô bôte ba ye nyiñe mfefé émo. (Fombô’ô nka’ale ô ne nlô ajô na “ Avale bôte ba ye bo éyoñ éte.”) Mojañ George Gangas * a nga kobô ajô te a jô’ô na: “Ngo’o môse bôte bese ya si nyô ba ye bo bobejañ! Ô mbeme bi mvome ya nyiñe mfefé nta’ane mam ôte ana’ana. Nté ôse Yéhôva a ye tabe, wo fe wo ye bo ve nyiñ. Ôwé, bia ye nyiñe nnôm éto.” Ngo’o abime mbamba ndi nlem ete!