1. Amu jé Yésus a nga jô Yéhôva na a ba’ale beyé’é bé?

 ALU Yésus a nga kandane lôte si va, a nga ja’é Ésaa wé jam éziñ meye’elan été. A nga sili nye na a ba’ale beyé’é bé. (Jean 17:15, 20) Teke bisô na Yéhôva a zuya a nyoñ ngap a bebo bisaé bé a ba’ale be. Ve Yésus a mbe a yeme’e na beyé’é bé ba ye tôbane ngule mewosan me so’o be Satan. Yésus a mbe fe a yeme’e na da ye sili be mvolan wo so be Yéhôva asu na be dañe mewosan mete.

2. Kalate Besam 33:18-20 a liti na bi nji yiane koo woñ amu jé?

² Mbôle Satan nnye a jôé émo ji, bebo bisaé be Yéhôva ba tôban angôndô ya abui minju’u den. Bia tôbane minju’u mi ne te’e bia nyul, a telé mbunane wongan meve’ele été. Ve avale bia zu yen ayé’é di, minju’u mite mi nji yiane bo na bi koo woñ. Yéhôva a nyoñ ngap a bia, a yene minju’u mise bia tôbane mie; a ne ôjeja’a ya volô bia na bi dañe mie. Bi tame ñhe zu yene minkañete bebo bisaé be Yéhôva bebaé mia liti na Yéhôva a “fombô ba ba koo nye woñ.”​—Lañe’e Besam 33:18-20.

3. Éyoñ évé bi ne wô’ôtane na bi ne étam?

³ To’o mbôle bi ne bibu’a ya beta nda bôte ya nsisim, bi ne wô’ôtane biyoñe biziñe na bi ne étam. Ésoé Kristen é ne wô’ôtane na é ne étam éyoñe da sili na é kobô bongô be sikôlô bevok ajô ya mbunane wé, nge ke éyoñ a ke mfefé akônda. E ne fe kui na bobejañe béziñ be bo éyôé a na be bili atek; éyoñe ba simesane na ba yiane jibi mam mete mese étam. Nge bi tele été éte, bi ne koo woñe ya kate bôte bevo’o avale bia wô’ôtan amu bia simesane na ba ye ke tu’a  wô’ô bia. A biyoñe biziñ bi ne sili biabebien nge môt éziñ a nyoñ ngap a bia. Éyoñe bia wô’ôtane na bi ne étam, bi ne yene biabebien zezé a nalé a ne fe bo na bi tyelé nleme yôp. Yéhôva a nji ve’ele yi na bi wô’ôtane nalé. Amu jé bia jô nalé?

4. Amu jé nkulu mejô Élie a nga jô na “mamien étam me li’iya”?

⁴ Bi tame kobô ajô Élie, zôsôa môt. Jézabel a nga kan ngana na teke na a ne vebe nté ôse a Élie a ngenan a vee. Ane Élie a nga tup a ke sobô melu e lôte 40. (1 Bb. 19:1-9) Mvuse ya valé, a nga ke sobô ako’o été ane a nga yôn a jô Yéhôva na: “mamien étam me li’iya [nkulu mejô].” (1 Bb. 19:10) Bekulu mejô befe be mbe si éte; Obadia a nga solé bekulu mejô 100 ya été asu na Jézabel a bo te wôé be. (1 Bb. 18:7, 13) Nde amu jé Élie a nga wô’ôtane na a ne étam? Ye a nga simesane na bekulu mejô bese Obadia a nga solé be maneya wu? Éko éziñ na a nga wô’ôtan na a ne étam amu môte mfe a nji zu kañe Yéhôva a nye, éyoñe Yéhôva a maneya liti na nnye a ne nya Zambe nkôle Carmel. Nge ke na, ye a nga wô’ôtane nalé amu a mbe a yeme’e na besiñe bé ba kômbô wôé nye, a na teke môt éziñ a bôô évevé ajô dé? Nkañete ôte wo kate ke bia mam mese Élie a mbe a wô’ôtane nlem wé été. Ve jam bia yem e ne na Yéhôva nnye a mbe a kôme yem amu jé Élie a mbe a wô’ôtane na a ne étam, a mbe fe a yeme mvolane ô mbe ô sili’ nye.

5. Aval avé Yéhôva a nga liti Élie na a nji bo étam?

⁵ Yéhôva a nga bo abui mam asu na a volô Élie. A nga volô nye na a kuli mam me mbe nye nlem été. A nga sili Élie biyoñe bilale na: “Wo bo jé va?” (1 Bb. 19:9, 13) Éyoñ ése Élie a nga yoé Yéhôva nleme wé, Yéhôva a nga tu’a vô’ôlô nye. Yéhôva a nga yalan Élie éyoñ a nga ve nye mendem me mbe me liti’i na a ne a nye, a na ngule Jé é ne anen. A nga bôé fe nye nleme si éyoñ a nga kate nye na a nji bo étam, abui bone b’Israël afe e ngenan é kañe’e Nye. (1 Bb. 19:11, 12, 18) Teke bisô na Élie a nga bi ngule nyul éyoñ a nga yoé Yéhôva nlem wé a éyoñ a nga yen éyalane Yéhôva. Mvuse  ya valé Yéhôva a nga ve Élie beta mimbe’e mife. A nga jô nye na a telé Hazaël njôô bôte ya Syrie, Jéhu ki njôô bôte ya Israël a telé ke Élisée nkulu mejô. (1 Bb. 19:15, 16) Mimbe’e mite mi nga volô Élie na a bem ôsimesane wé mame ma ve ngule nyul. Yéhôva a nga ve fe Éli ébe mbo ésaé, Élisée. Aval avé Yéhôva a ne volô wo éyoñe wo wô’ôtane na ô ne étam?

6. Mam mevé ô ne sili Yéhôva éyoñe wo wô’ôtane na ô ne étam? (Besam 62:8)

⁶ Yéhôva a yi na ô ye’elane nye. A yeme minju’u mise wo tôbane mie, a yi fe na ô yeme na éyoñ ése wé ye’elane nye, é vô’ôlô wo. (1 Bet. 5:17) Amu a ne meva’a ya vô’ôlô bebo bisaé bé. (Min. 15:8) Nde, jé ô ne sili Yéhôva meye’elan été éyoñe wo wô’ôtane na ô ne étam? Yoé Yéhôva nleme wôé aval Élie a nga bo. (Lañe’e Besam 62:8.) Kate’e nye mam ma tyelé wo nleme yôp a avale wo wô’ôtan. Kate’e nye na a volô wo na ô yeme jam ô ne bo, éyoñ nlem ô ne wo abé a éyoñe wo wô’ôtane na ô ne étam. Nge wo wô’ôtane na ô ne étam éyoñe da sili na ô kobô bongô besikôlô bevok ajô ya mbunane wé, sili’i Yéhôva ayo’o nlem asu na ô bo de. Ô ne fe nye sili fek asu na ô belane mbamba bifia éyoñe wo kobô ajô ya mbunane wôé. (Luc 21:14, 15) Nge nlem ô ne wo abé, sili’i Yéhôva mvolan asu na ô ke laan a étôtôlô Kristen. Ô ne fe ye’elane Yéhôva na a volô môte wo ye kate jam ete na a yeme tebe été jôé. Yoé Yéhôva nleme wôé, fombô’ô aval a yalane meye’elane môé, a kañese’e mvolane bôte bevok, nalé é bo na ô bo teke dañe beta wô’ôtane na ô ne étam.

7. Jé nkañete Mauricio wo ye’ele bia?

⁷ Yéhôva a ve môt ase ya be bia ésaé ya bo. Ô ne tabe ndi na Yéhôva a yene bisaé bise wo bo akônda a ésaé nkañete jôé a wô’ô bie mvaé. (Bs. 110:3) Éyoñe wo nyoñ éyoñe ya bo bisaé bite, aval avé nalé a ne volô wo éyoñe wo wô’ôtane na ô ne étam? Bi tame zu kobô ajô ésoé mojañ éziñ, Mauricio. * Éyoñe Mauricio a mbe a ndôme duban, mvôé jé é nga taté na ja lume Yéhôva mvus ôte’ete’e ôte’etek. Mauricio a jô na: “Éyoñe me nga yen ane a taté na a lume Yéhôva mvus aval ete, nalé a nga bo na me koo woñ. Nde me nga sili mamiene na, ye mé fo’o tôé ngaka’a me nga bo Yéhôva a ke ôsu a tabe ékôane jé été? Ane me nga taté na ma wô’ôtane na me ne étam a simesane na teke môt éziñ a ne yeme tebe été jam.” Jé é nga volô Mauricio? Émien a yalane na: “Me nga tu’a nyoñe ngap ésaé nkañete, nalé a nga volô ma na me bo teke dañe futi nlô nju’u wom. E kañete’ a bôte bevok a mbe a so ma mevak, a mbe fe a bo’o na me bo teke dañe beta wô’ôtane na me ne étam.” E ne  été na, to’o éyoñe bia be bobejañ bi vo’o kui nkañete nsamba, bi ne bi ngule nyul éyoñe bia kañete a zene ya bekalate a téléfôn. Jam avé afe é nga volô Mauricio? A jô na: “Me mbe fe me bili abui mam afe ya bo akônda. Me mbe me va’a ngule ya kômesan a bo bisaé ya ésulan. Bisaé bite bi nga bo na me wô’ôtane nye’ane Yéhôva a wu bobejañe ya akônda.”

8. Bi ne wô’ôtan aya éyoñe bia tôbane ngule minjuk?

⁸ Bia tôbane minjuk melu ma su’ulane ma. (2 Tim. 3:1) Ve bi ne tôban avale minju’u bi nji bunan a mi ne kui bia éyoñe bi nji bunan. Azoé é ne bi bia atemetem, be ne fe bi bia mbia ôkon, e ne fe kui na bi jañele môte bia nye’e. Éyoñe nalé a kui, nlem ô ne tyebe bia yôp angôndô ya abui, e dañe dañ éyoñe minju’u mite mia kui bia fifiti. Éyoñ ô tele aval été éte, te ve’ele vuane na Yéhôva a yem minju’u ô bili, a ne fe volô wo na ô dañ aval nju’u ase ô ne tôbane de.

9. Minju’u mivé Job a nga tôbane mie.

⁹ Tame ve’ele simesan avale Yéhôva a nga volô mbo ésaé wé Job. A nga tôban abui minjuk fifiti, môse wua wua Job a nga wô’ô na betite bé, bebo bisaé bé a bidima bi bone bié bise bi maneya wu. (Job 1:13-19) Mvuse mone éyoñ, valé ate mbia mefoé mete me ngenane me bo’o nye nlem mintaé, nye ve ku mbia ôkon. (Job 2:7) Minju’u mi nga lôte Job nkôñ, ane a nga jô na: “Me viniya ényiñe jam;  me ne te kômbô tabe kom.”​—Job 7:16

10. Aval avé Yéhôva a nga ve Job mam mese me mbe me sili’i nye éyoñ a mbe a tôba’ane minjuk? (Fombô’ô fe fôtô ya ékô’ôla.)

¹⁰ Yéhôva a nga nyoñe ngap a Job. Mbôle Yéhôva a mbe a nye’e mbo ésaé wé ate, a nga ve nye mam mese me mbe me sili’i asu na a dañe meve’ele mete. Yéhôva a nga laan a Job a kate nye abim avé a ne fek, a liti fe nye abim avé a nye’e bitétéa bié. A nga kobô fe ajô ya beta betite béziñ. (Job 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 41:1, 2) Yéhôva a nga belane fe mbo ésaé wé Élihu, to’o mbôle a mbe ésoé asu na a ve Job ngule nyul. Élihu a nga bôé Job nleme si a kate nye na Yéhôva a botan ôjibi bebo bisaé bé éyoñ ése. Yéhôva a nga tindi fe Élihu na a ve Job mbamba melep. Élihu a nga volô Job na a bo teke dañe simesane ve émien, a nga liti fe nye na bi ne zezé éyoñe ba ve’e bia a Yéhôva, Nté ya biôme bise. (Job 37:14) Yéhôva a nga jô fe nye na a ye’elan asu bemvôé bé belal be nga kobô nye abé. (Job 42:8-10) Aval avé Yéhôva a su’u bia den éyoñe bia tôbane minjuk?

11. Aval avé Kalate Zambe a ve bia ngule nyul éyoñe bi tele minju’u été?

¹¹ Yéhôva a nji beta kobô bia den aval a nga kobô a Job, ve a bo de a zene ya Kalate wé, Bible. (Bero. 15:4) A zene ya Kalate wé, a ve bia ndi nlem asu melu ma zu. Bi tame zu yen asimesan éziñe ya Kalate Zambe e ne ve bia ngule nyul éyoñe bi tele minjuk été. Kalate Zambe a liti bia na teke jam éziñ e ne “ngule ya vaa bia mfa’a ya nye’ane Zambe été” to’o beta minjuk. (Bero. 8:38, 39) Kalate Zambe a liti fe bia na Yéhôva “a ne bebé be ba bese ba loone nye” a zene ya meye’elan. (Bs. 145:18) Yéhôva a kate fe bia na nge bia tabe nye mebun, bia ye bo ngule ya jibi avale nju’u ese, a bia ye fe ba’ale ava’a dangan to’o bia tôbane minjuk. (1 Bec. 10:13; Jc. 1:2, 12) Kalate Zambe a liti fe bia na minju’u bia tôbane mie den, mi ne ôyôme nté éyoñe ba ve’e mie a ma’ane Yéhôva Zambe é  ve bia melu ma zu, ényiñe ya nnôm éto. (2 Bec. 4:16-18) Yéhôva a ka’ale fe bia na a zu vaa anjeñe ya minju’u miangan, Satan Diable a bôte bese ba vu mbia mimboone mi mame mié. (Bs. 37:10) Ye ô ba’aleya fo’o bifuse bi Kalate Zambe biziñ bii volô wo na ô jibi minju’u wé tôbane mie melu ma zu?

12. Jé Yéhôva a yi na bi bo asu na Kalate wé a bo bia mfi?

¹² Yéhôva a yi na bi yé’é Kalate Zambe mban a na bi bindi mam bia yé’é été. Éyoñe bia tôñe mam bia yé’é Kalate Zambe été, mbunane wongan wo tu’a bo ngul a bia subu Ésaa wongane ya yôp été bebé. Nalé a volô fe na bi bi ngule ya jibi minju’u bia tôbane mie. Yéhôva a ve fe ba ba yé’é mejô mé mbamba nsisime wé. Kalate Zambe a jô na: “Éwôlô ya ngul éte da ye bo jôme Zambe, sa ji ja so be biabebien” asu na bi bo ngule ya jibi nju’u ôse.​—2 Bec. 4:7-10.

13. Aval avé bidi ya nsisim ôlo ô ne mewôk a fek wo ve bia, bia volô bia na bi jibi minjuk?

¹³ A mvolane Yéhôva, ôlo ô ne mewôk a fek wo kuli abui minlô mejô, bevidéo, a mezik asu na ô volô bia na bi bi ngule mbunan, a na bi tabe évevé nsisim. (Mt. 24:45) Bia yiane jeñe na bi kôme bu’uban a bikpwelé bite bise. Sita éziñe ya États-Unis, a ndôme liti abim avé a ve Yéhôva akiba asu bidi ya nsisim bite bise. A nga jô na: “Me boya Yéhôva ésaé den a nto mimbu 40, a me tôbaneya meve’ele meval meva.” Sita ate a nga tôbane bidim ényiñe jé; môt éziñ a mbe a dutu’u metua valé ate a maneya nyu meyok, ane a nga wôé bimvame bié; mvuse ya valé bebiaé bé be nga kon a su’ulane wu, émiene ki a koneya cancer biyoñe bibaé. Jé é nga volô Sita ate na a jibi minju’u mite? Émien a jô na: “Yéhôva a nga nyoñe ngap a ma minju’u mite mise. Bidi ya nsisim a ve bia a zene ya ôlo ô ne mewôk a fek, bi nga volô ma na me jibi minju’u mite mise. Me kusa tôbane minju’u mite, me ne ngule ya wô’ôtan ane Job, nnye ate a nga jô na: “Akekui ma ye wu, ma ye bo te vaa mvo’é jam be mamien!’”​—Job 27:5.

14. Aval avé Yéhôva a belane bobejañ a besita bangan na be su’u bia éyoñe bi tele minju’u été? (1 Bethessalonicien 4:9)

¹⁴ Yéhôva a yañele bebo bisaé bé na be vaane ngule nyul éyoñe ya minjuk (2 Bec. 1:3, 4; lañe’e 1 Bethessalonicien 4:9.) Aval ane Élihu, bobejañe a Besita bangan  be bili nkômbane ya volô bia na bi ba’ale mbunane wongan éyoñe bia tôbane meve’ele. (Mam. 14:22) Yene’e avale bobejañe ya akônda sita Diane be nga ve nye ngule nyul a volô nye na a tebe ne bip éyoñe nnôme wé a nga ku ngul ôkon. A nga jô na: “Minju’u mite mi mbe angôndô ya ayaé ya jibi, ve me nga yene wo Yéhôva a nye’ane wé bengone bete. Akônda dangan é nga bo angôndô ya abui mam asu na é su’u bia. Be mbe be jome’e bia, be loone bia, be wuba’ane bia, mam mete mese me nga volô bia na bi jibi. Mbôle ma dutu ki metua, bobejañ a besita be mbe be kele’e ma bisulan, a minkañete éyoñe me mbe ngule ya bo de.” E bo ébu’a ya nda bôte Yéhôva, a ne fo’o beta ébotan!

15. Amu jé bi ne tabe ndi na bi ne dañ minju’u mise bia tôbane mie?

¹⁵ Môt ase ya be bia é tôban avale nju’u éziñ. Ve avale bia te yé’é, bia ye ke li’i étam môs éziñ. Mbôle Yéhôva a ne mbamba Ésaa, a nyoñe ngap a bia éyoñ ése. A nji bia bo ôyap, a ne ôjeja’a ya vô’ôlô minju’u miangan, a volô bia na bi jibi mie. (És. 43:2) Bi too ndi na bi ne jibi minju’u mise bia tôbane mie amu a ve bia biôme bise bia sili asu na bi dañe mie. A ve bia fane ya ye’elane nye, Kalate wé, abui bidi ya nsisim, a nda bôte ya nsisim asu na bi bi mvolan éyoñe ja yian.

16. Jé bi ne bo asu na Yéhôva a ke ôsu a nyoñe ngap a bia?

¹⁶ Bi ne angôndô ya mevak amu Ésaa wongane ya yôp été a nyoñ ngap a bia! “Nleme wongan wo ye va’a be nye.” (Bs. 33:21) Bi ne ve Yéhôva akiba asu mam mese a ve bia éyoñe bia kôme bu’uban a biôm bite. Bia yiane fe bo mam ma sili asu na Yéhôva a ke ôsu a nyoñe ngap a bia. Nalé a tinane na nge bia ke ôsu a bo Yéhôva mewôk, a bo mam me ne zôsôô mise mé, a ye nyoñe ngap a bia nnôm éto!​—1 P. 3:12.