“If yoo da noh jos laik evribadi els, den yu noh wahn ga no frenz, no laif, ahn no fyoocha. Nobadi noh wahn tink bowt yu ahn yu wahn en op aal bai yuself.”—Carl.

 Yu tink Carl di egzajarayt? Maybi. Bot sohn peepl wuda du eniting soh dat dehn noh haftu goh chroo weh Carl gaahn chroo. How bowt yoo? Wel, dis aatikl wahn help yu fain wahn beta way fi mek frenz.

•  Wai peepl chrai fit een wid evribadi els?

•  Weh yu fi noa

•  Weh ada yong peepl di seh

•   Bikaaz dehn noh waahn feel lef owt. “Pahn soashal meedya Ah mi si sohn pichaz a wahn groop a frenz weh gaan owt ahn du tingz widowt mee. Soh Ah staat tu wanda if sohnting rang wid mee. An Ah staat tu tink aal kaina krayzi tingz, laik maybi dehn neva laik mi ahn dehn neva waahn mi rong dehn.”—Natalie.

   SOHNTING FI TINK BOWT: Yoo eva feel laik wahn groop a peepl noh waahn yu rong dehn? Yoo mi du eniting fi chrai bee paat a da groop? Weh yu mi du?

•   Bikaaz dehn noh waahn bee difrent. “Mai payrents noh waahnt Ai ga wahn foan. Soh wen eni a di ada pikni dehn aks mi fi mi nomba an Ai tel dehn dat Ai noh ga wahn foan, dehn wuda seh: ‘Wat? How oal yoo?’ Wen Ah tel dehn dat Ai 13, dehn luk pahn mi laik if dehn sari fi mi.”—Mary.

   SOHNTING FI TINK BOWT: Wat da som a di roolz weh yu payrents mek? Wai dehn mek yu feel laik yu difrent fahn ada peepl? Da how yu deel wid it?

•   Bikaaz dehn noh waahn nobadi buli dehn. “Peepl da mai skool noh laik nobadi weh difrent fahn dehn. Soh if yoo noh bihayv er taak laik dehn, er if yu eevn ga wahn difrent rilijan fahn dehn, den da laik yu di bayg fi mek dehn buli yu.”—Olivia.

   SOHNTING FI TINK BOWT: Peepl eva chreet yu bad jos bikaaz yu difrent fahn dehn? How yu mi handl da sichuwayshan?

•   Bikaaz dehn noh waahn looz dehn frenz. “Ah mi chrai chaynj fi fit een wid wateva groop Ah mi deh eena. Soh Ah wuda taak laik how ada peepl taak. Ah wuda laaf aata sohnting weh neva eevn foni. Ah wuda eevn jain een wen dehn mek fon a sombadi els, eevn doa Ah noa dat ih mi hert di persn.”—Rachel.

   SOHNTING FI TINK BOWT: Yoo tink ih impoatant dat peepl fi yoo ayj laik yu? Yoo eva chaynj yu persnaliti fi fit een wid dehn?

•   Eevn if yu di chrai fi bee laik ada peepl, dehn mait stil noh laik yu. Wai? Bikaaz peepl ku noa wen yu di priten. Brian, wahn yong man weh 20 yaaz oal, seh: “Ai neva fit een wid mi klaasmayt dehn eevn wen Ah mi-di priten fi bee laik dehn. Ah fain owt dat ih beta fi jos bee yuself, bikaaz peepl ku noa wen yu di priten.”

   WEH YU KU DU INSTED: Tink bowt wat da di moas impoatant ting tu yoo. Di Baibl seh: “Mek shoar a di moa impoatant tingz.” (Filipiyanz 1:10, NW) Soh aks yuself, ‘Weh moa impoatant tu mee—fi fit een wid peepl weh ga difrent standadz fahn mee, er fi bee miself?’

   “Yu di ways yu taim if yu di chrai bee laik ada peepl. Dat noh wahn mek dehn laik yu moa, er mek yu bee wahn beta persn eeda.”—James.

•   If yu di chrai fit een, ih ku bee haad fi bee yuself. Yu wahn staat tu du tingz jos fi mek adaz laik yu an aksep yu, ahn yu wahn di du tingz weh dehn waahn yu du. Wahn yong man weh naym Jeremy seh: “Ah yoostu du wateva Ah mi haftu du fi fit een wid wahn sertn groop a peepl. Ah neva eevn kay if Ah mi-di damij mi repyutayshan. Soh da laik dehn mi-di kanchroal evriting weh Ah mi du ahn seh.”

   WEH YU KU DU INSTED: Noh bee laik di kaina lizad weh chaynj kala fi blen een wid eniting weh deh rong it. Insteda dat, noa yu standadz ahn stik tu dehn. Di Baibl seh: “Noh du sohnting jos bikaaz evribadi els di du it.”—Exodus 23:2, Holy Bible—Easy-to-Read Version.

   “Ah mi chrai laik evriting weh dehn mi laik—myoozik, gaymz, kloaz, TV shoa, an eevn maykop . . . Ah mi chrai fi bee dehn. Bot evribadi kech mi; dehn mi noa Ah di priten, eevn Ai mi noa. Ah jos en op di feel loanli, an Ah neva noa hoo da Melinda enimoa. Ah neva ga no persnaliti. Ah fain owt dat noh evribadi weh yu meet wahn fit een wid yu er eevn laik yu. Bot dat noh meenz yu fi stap mek frenz. Bee payshent ahn yooz da taim fi laan how fi bee wahn machoar adolt.”—Melinda.

•   Wen yu di chrai fit een, ih ku afek di way yu bihayv. Wahn yong man weh naym Chris mi si how dat mi hapm tu ih kozn. Chris seh: “Hihn mi staat du tingz weh ih noh naamali du—laik tek jrogz—jos fi fit een. Hihn mi geh adiktid tu jrogz, an ih nayli rooin ih laif.”

   WEH YU KU DU INSTED: Stay weh fahn peepl weh shoa dat dehn noh ga gud standadz bai di tingz weh dehn seh ahn du. Di Baibl seh: “Di persn weh di waak wid waiz peepl wahn geh waiz. Tingz noh gwehn gud fi wahn persn weh ga deelinz wid peepl weh noh ga no sens.”—Proverbs 13:20.

   “Sohntaim ih gud fi mek di efoat fi chrai fit een. Bot if yoo noa weh rait, noh giv dat op jos fi fit een wid adaz. If yu reeli ga gud frenz, yu noh wahn haftu chaynj hoo yoo jos soh dat dehn wahn aksep yu.”—Melanie.

   Tip: Wen yu di chrai meet nyoo peepl ahn mek frenz, noh jos luk fi peepl weh laik di saym tingz weh yoo laik. Luk fi peepl weh ga di sayhn spirichwal ahn moaral standadz laik yoo.