1, 2. Wai Paal mi gaahn da Jeroosalem, ahn weh chalenjiz ih mi wahn deel wid deh?

 PAAL deh da Jeroosalem agen, an ih di waak dong di naro, krowdid schreet dehn. Dehn noh ga no ada siti laik dis wan. Fi honjridz a yaaz, Jeroosalem da di mayn spat wehpaat Jehoava peepl wership ahn, an moas a di peepl rait deh mi prowd a di hischri a fi dehn siti ahn fi dehn nayshan. Paal mi noa dat di Kristyanz mi-di foakos tu moch pahn di Laa weh Gaad gi Moaziz, ahn dehn mi-di tek dehn oan sweet taim fi aksep di nyoo way how Jehoava mi-di teech dehn. Soh wen Paal mi deh da Efisos ih disaid fi vizit Jeroosalem agen, noh onli fi gi di moni tu di bradaz dehn, bot aalso fi help dehn fi schraytn owt dehn tinkin. (Aks 19:21) Ih mi gaahn deh eevn doa ih mi-di put ih laif eena daynja.

² Paal mi wahn fays lata prablemz da Jeroosalem, ahn wan a dehndeh prablem mi wahn kohn fahn som a di bradaz weh mi bileev sohn lai weh dehn mi-di seh bowt Paal. Bot sohn biga prablem mi wahn kohn fahn Jeezas enimi dehn, hoo mi waahn kil Paal. Dehn mi tel lai bowt ahn, beet ahn, an dehn mi eevn chretn ahn. Aala dehnya tingz mi gi Paal wahn chaans fi difen ih fayt. Fi hihn hyoomiliti, korij, fayt, ahn how ih mi handl dehnya prablem da wahn gud egzampl fi Kristyanz tudeh.

3-5. (a) Hoo Paal mi meet op wid, ahn weh dehn mi taak bowt? (b) Weh wi ku laan fahn Paal meetin wid di eldaz da Jeroosalem?

³ Di day afta dehn mi reech Jeroosalem, Paal an ih frenz dehn gaahn si di bradaz weh mi-di tek di leed eena di kangrigayshan. Bot di akonk noh menshan non a di apasl weh mi stil livin, maybi ih kuda mi bee dat dehn mi don lef fi gaahn preech eena wahn nada paat a di werl. Bot Jaymz, Jeezas breda, mi stil deh da Jeroosalem. (Gal. 2:9) Moa dan laikli, Jaymz mi-di tek di leed da di meetin, ahn Paal mi dehdeh lang wid aala di eldaz.—Aks 21:18.

⁴ “An afta Paal greet di bradaz, ih staat tu tel dehn eena deetayl bowt aala di tingz weh Gaad mi du fi di ada nayshan dehn chroo fi hihn minischri.” (Aks 21:19) Wi ku onli imajin how di bradaz dehn mi geh inkorij wen dehn  mi hyaa Paal ekspeeryens dehn. Ahn da di saym fi wee tudeh! Ih mek wi feel soh hapi wen wi hyaa bowt aala di gud tingz weh di hapm wid di preechin werk eena ada paats a di werl.—Prav. 25:25.

⁵ Ahn fi shoar, joorin di meetin wid di eldaz, Paal mi bring op di tapik bowt di kanchribyooshan weh di kangrigayshan da Antiyak ahn di ada ayryaz dehn mi sen fi di bradaz da Jeroosalem. Di eldaz mosi mi hapi fi si dat di bradaz fahn dehn faar plays mi moa dan redi fi help dehn. Soh wen dehn mi hyaa Paal ripoat, di akonk seh: “Dehn [di eldaz] staat tu aana Gaad”! (Aks 21:20a) Tudeh, lata wi bradaz mait goh chroo wahn nachral dizaasta er dehn mait sik, bot wen dehn si how dehn bradaz fahn aal oava di werl sen help fi dehn er eevn jos sohn werdz a inkorijment dat reeli bil dehn op.

6. Weh rooma mi-di goh rong bowt Paal?

⁶ Den di eldaz tel Paal dat wahn rooma mi-di goh rong bowt ahn da Judeeya. Dehn tel ahn: “Mi brada, wi ga towznz a bileevaz monks di Jooz dehn, an aala dehn faytful tu di Laa. Bot dehn mi hyaa wahn rooma bowt yoo dat yu di teech di Jooz weh liv monks di ada nayshan dehn fi goh gens di Laa a Moaziz. Dehn hyaa dat yu di tel di Jooz dat dehn noh need fi serkomsaiz dehn chiljren ner fala di kostom dehn.” a—Aks 21:20b, 21.

7, 8. (a) Weh rang tinkin di Kristyanz da Judeeya mi gat? (b) Eevn doa som a di Jooish Kristyanz mi ga di rang andastandin, yu tink dat meenz dat dehn da neva faytful Kristyanz? Pleez eksplayn yu ansa.

⁷ Twenti yaaz mi don paas sins di Laa weh Gaad mi gi Moaziz mi kohn tu wahn en, soh da wai di Kristyanz mi stil soh faytful tu da Laa? (Kol. 2:14)  Wel, eena 49 C.E., di eldaz an apaslz mi meet tugeda da Jeroosalem ahn sen wahn leta tu di kangrigayshan dehn di eksplayn dat Kristyanz weh da neva Joo neva need fi geh serkomsaiz an obay di Laa weh Gaad gi Moaziz. (Aks 15:23-29) Bot di Jooz mi feel laik da leta da neva fi dehn, bikaaz di leta neva seh notn bowt Jooish Kristyanz. Ahn wahn lata dehn neva andastan dat dehn neva haftu obay di Laa a Moaziz nohmoh.

⁸ Sins dehn Jooish Kristyanz mi ga di rang andastandin, yu tink dat meenz dat dehn da neva faytful Kristyanz? No, noh chroo? Kaaz da neva laik dehn yoostu wership faals gaadz bifoa dehn ton Kristyanz, ahn now dehn di goh bak tu dehndeh rang praktis. Dis Laa weh mi soh impoatant tu di Jooish Kristyanz mi kohn fahn Jehoava, ih neva kohn fahn di Devl. Soh notn mi rang wid it. Bot dis Laa mi ga fi du wid di oal kovenant, ahn Kristyanz now mi deh anda di nyoo kovenant. Soh Jehoava neva ekspek dehn fi obay di Laa a Moaziz soh dat hihn ku aksep fi dehn wership. Di Jooish Kristyanz weh mi stay di seh dat peepl mi need fi bee faytful tu di Laa neva chros Jehoava nyoo araynjment fi wership ahn. Soh dehn mi need fi karek dehn way a tinkin an aksep dis nyoo araynjment. b—Jer. 31:31-34; Look 22:20.

9. Weh Paal mi teech bowt di Laa a Moaziz?

⁹ How bowt di rooma dehn weh mi-di goh rong dat Paal mi-di teech di Jooz weh mi liv monks di ada nayshan dehn dat dehn “noh need fi  serkomsaiz dehn chiljren ner fala di kostom dehn”? Paal mi preech di gud nyooz tu peepl weh da neva Joo, an ih mi eksplayn tu dehn dat dehn neva haftu obay di Laa. Pahn tap a dat, ih mi mek it klyaa tu dehn dat ih mi rang fi mek enibadi stay di insis dat dehn wan weh da neva Joo fi obay di Laa ahn geh serkomsaiz. (Gal. 5:1-7) Paal mi aalso preech di gud nyooz tu Jooz weh mi liv da di siti dehn weh ih mi vizit. Soh fi shoar hihn wuda mi eksplayn tu dehn wan weh mi wilin fi lisn tu ahn dat afta Jeezas ded da Laa kohn tu wahn en ahn dat Gaad neva ekspek dehn fi obay da Laa nohmoh fi mek hihn ku si dehn az raichos.—Roam. 2:28, 29; 3:21-26.

10. How Paal mi shoa dat hihn mi ga di rait atichood wen ih komz tu eni ishu weh ga fi du wid di Laa weh Gaad gi Moaziz ahn serkomsizhan?

¹⁰ Stilyet, Paal neva kritisaiz dehn wan weh mi feel moa komfatabl di fala som a di Jooish kostom dehn, laik fi res pahn di Sabat ahn fi stay weh fahn sertn kaina food. (Roam. 14:1-6) An ih neva chrai mek no kaina roolz bowt serkomsizhan needa. In fak, Paal mi mek Timoti geh serkomsaiz bikaaz ih neva waahn stombl di Jooz, bikaaz dehn mi noa dat Timoti pa da-mi wahn Greek man. (Aks 16:3) Weda wahn persn serkomsaiz er noh serkomsaiz, dat da-mi wahn persnal disizhan. Paal mi tel di Galayshanz: “Ih noh mata if enibadi weh da wan wid Krais geh serkomsaiz er nat. Di impoatant ting da fi ga fayt, ahn wi shoa dat wi ga fayt wen wi shoa lov.” (Gal. 5:6) Bot ih mi rang fi mek sohnbadi geh serkomsaiz jos soh dat ih ku obay di Laa er jos soh dat ih ku seh dat dehn need fi geh serkomsaiz soh dat Jehoava ku si dehn az raichos. Dat mi wahn shoa dat dehn noh ga fayt.

11. Weh di eldaz mi tel Paal fi du, ahn weh aal dat wuda mi involv? (Koment pahn di futnoat.)

¹¹ Bot eevn doa dehndeh rooma neva chroo ataal, ih stil mi-di bada di Jooish Kristyanz. Ahn dat da wai di eldaz mi tel  Paal fi du dis: “Wi ga foa man weh mi mek wahn vow. Now kehr dehnya man wid yu an aala unu mos tek paat eena di Jooish kleenin chradishan, ahn yoo pay fi mek dehn shayv dehn hed. Den evribadi wahn noa dat di rooma dehn da noh chroo, ahn dat yoo di obay di Laa.” c—Aks 21:23, 24.

12. How Paal mi shoa dat hihn mi wilin fi werk lang wid di eldaz da Jeroosalem?

¹² Paal kuda mi seh dat di prablem da neva di rooma weh mi-di goh rong bowt hihn, di reel prablem da-mi dat di Jooish Kristyanz mi stil di insis fi obay di Laa weh Gaad mi gi Moaziz. Bot hihn mi wilin fi du weh di eldaz mi aks ahn fi du kaaz hihn neva mi-di goh gens Gaad raichos standadz. Ahn yaaz abak hihn mi rait: “Wen Ah deh monks di Jooz dehn, Ah liv laik di Jooz dehn, soh dat Ah ku win di Jooz dehn oava tu di way a Krais. Wen Ah deh monks peepl weh fala Moaziz Laa, Ai fala da Laa, eevn doa Ah noh haftu fala da Laa. Ah du dat soh Ah ku win peepl weh fala di Laa oava tu di way a Krais.” (1 Kor. 9:20) Soh dis taim ya, Paal mi disaid fi “fala da Laa” ahn shoa dat ih di werk lang wid di eldaz. Ahn wen hihn mi du dat, hihn set wahn reeli gud egzampl fi wi tudeh. Ih teech wee how fi werk lang wid di eldaz ahn noh fi insis pahn du tingz fi wee oan way.—Heeb. 13:17.

13. (a) Wai som a di Jooz mi staat op wahn raiyat eena di templ? (b) Hoo mi sayv Paal laif? Ahn how ih mi hapm?

¹³ Tingz neva gaahn gud da di templ ataal. Wahn fyoo dayz mi lef fi mek di man dehn finish dehn vow. Bot sohn Jooz mi si Paal an akyooz ahn dat ih mi-di kehr peepl weh da neva Joo eena di templ. Dat da di reezn wai wahn big raiyat mi brok owt. If di Roaman aafisa neva gaahn si weh mi hapm, dehn mi wahn beet Paal til ih ded, soh insted, ih mi ares Paal. Ahn Paal neva geh bak ih freedom til foa yaaz afta da day. Bot eevn wen dehn mi ares Paal, fi hihn laif mi stil deh eena daynja. Wen di aami komanda aks di Jooz wai dehn mi-di atak Paal, dehn mi staat hala aala kaina difrent tingz, soh hihn kudn eevn andastan dehn. Den di soalja dehn mi en op haftu bak Paal ahn kehr ahn fahn monks di krowd. Wen Paal mi soon get wehpaat di soaljaz mi stay, Paal tel di komanda: “Ah di bayg yu, pleez mek Ah taak tu di peepl.” (Aks 21:39) Den di komanda gi Paal permishan ahn Paal gaahn hed ahn difen ih fayt wid lata korij.

14, 15. (a) Weh Paal mi eksplayn tu di Jooz? (b) How di Roaman aami aafisa fain owt wai di Jooz mi beks?

 ¹⁴ Soh hihn eksplayn wai hihn mi ton wahn Kristyan. An az hihn mi-di taak, hihn mi menshan sohn deetaylz weh dehn kuda mi kanferm fi dehnself if dehn mi waahnt. (Aks 22:1) Paal da-mi wan a Gamalyel styoodent, ahn hihn yoostu persikyoot Krais falowaz. Ahn som a di peepl weh mi dehdeh mi noa dat. Now, pahn dehn way tu Damaskos, Paal mi ga wahn vizhan. Eena da vizhan, Krais hoo mi don geh rezorek mi-di taak tu ahn. Ih frenz weh mi-di chravl wid ahn mi jos si wahn brait lait, ahn dehn mi hyaa di vais, bot dehn neva andastan notn. (Reed di stodi noat fi Aks 9:7; 22:9, nwtsty-E.) Ahn sins di vizhan mi blain Paal, ih frenz dehn mi haftu hoal ih han ahn leed ahn tu Damaskos. Ahn da mi rait deh hihn mi meet Ananaiyas, ahn hihn mi help Paal fi si agen.

¹⁵ Paal mi kantinyu fi tel dehn dat wen ih mi gaahn bak da Jeroosalem, Jeezas mi apyaa tu ahn eena di templ. Wen di peepl dehn mi hyaa dis, dehn mi geh soh beks ahn dehn staat fi hala: “Dis man noh fit fi liv pahn ert, kil ahn!” (Aks 22:22) Fi mek dehn neva kil Paal, di aami komanda mi mek dehn kehr Paal da di ayrya wehpaat di soalja dehn mi-di stay. Di komanda mi waahn fain owt wai di Jooz mi soh beks wid Paal ahn wai dehn mi eevn waahn kil ahn. Soh ih mi aada ih soaljaz fi beet Paal soh dat dehn kuda mi geh di infamayshan weh dehn need. Bifoa dehn staat beet Paal, hihn mi tel dehn dat hihn da-mi wahn Roaman sitizn. An ih mi aks dehn if dehn ga di rait fi beet ahn anda di Roaman Laa. Laik how Paal da-mi wahn Roaman, di aami aafisa mi haftu fain sohn ada way fi mek  Paal taak. (Reed di baks weh naym “ Roaman Sitiznz ahn Dehn Leegal Raits” ahn “ How Wi Difen di Gud Nyooz Eena Fi Wee Taim.”) Soh di neks day, hihn mi araynj wahn meetin wid di membaz a di Jooish Sopreem Koat fi mek Paal eksplayn wai di Jooz mi akyooz ahn. Jos laik Paal, tudeh Jehoava peepl yooz di laa fi protek dehnself ahn fi difen di chroot.

16, 17. (a) Weh mi hapm wen Paal mi-di taak tu di Jooish Sopreem Koat. (b) How Paal mi shoa dat ih mi hombl wen dehn mi slap ahn, ahn how wi ku kapi fi hihn egzampl?

¹⁶ Now Paal stan op fronta di Jooish Sopreem Koat fi difen ihself. Ih seh tu dehn: “Bradaz, op tu dis day, Ai ku stan op fronta Gaad wid wahn klyaa kanshans.” (Aks 23:1) Hihn neva geh fi seh moa dan dat, kaaz “wen di hai prees Ananaiyas hyaa dat, ih aada di wan dehn weh mi-di stan op saida Paal fi slap ahn pan ih mowt.” (Aks 23:2) Dat mosi mi shaymin, noh chroo? Wen di hai prees mi aada fi mek dehn slap Paal, ih mi-di shoa dat ih mi prejudis gens ahn, an ih mi klaym seh dat Paal laiyad bifoa ih mi gi ahn wahn chaans fi difen ihself. No wanda Paal mi tel ahn: “Gaad wahn ponish yu, kaaz yoo da wahn big hipokrit. Yoo sidong deh di joj mee akaadn tu di Laa, bot yoo da di saym wan weh brok di Laa wen yu aks sohnbadi fi slap mi!”—Aks 23:3.

¹⁷ Som a di peepl weh mi dehdeh mi shak fi hyaa weh Paal mi seh tu di hai prees! Dehn seh tu ahn: “Yoo di insolt di hai prees a Gaad?” Di way Paal ansa dehn shoa dat ih mi hombl an ih mi rispek di Laa weh Gaad mi gi Moaziz. Ih ansa dehn: “Bradaz, sari, bot Ah neva noa dat hihn da di hai prees. An Ai noa dat di Skripchaz seh, ‘Yu mosn taak eena wahn disrispekful way bowt di roola a yu peepl.ʼ” d (Aks 23:4, 5; Eks. 22:28) Paal mi noatis dat di Sopreem Koat mi mek op a Sadyusee ahn Farisee, soh hihn mi disaid fi taak tu dehn eena wahn difrent way. Hihn tel dehn: “Bradaz, Ai da wahn Farisee, mai ansestaz da Farisee, ahn bikaaz Ai bileev eena di rezorekshan a di ded, Ai di geh joj.”—Aks 23:6.

18. Wai Paal mi seh dat hihn da wahn Farisee, ahn how wi ku kapi fi hihn egzampl eena di preechin werk?

 ¹⁸ Wai Paal mi seh dat hihn da wahn Farisee? Bikaaz fi hihn ansestaz da-mi Farisee. Soh peepl wuda mi si hihn az wahn Farisee. e Bot Paal neva bileev eena di tingz weh di Farisee dehn mi bileev eena. Dehn mi bileev dat wen wahn persn ded, dehn soal kantinyu liv. Ahn dehn mi tink dat wen wahn gud persn ded, dehn soal mi wahn kohn bak eena wahn difrent hyooman badi. Pahn di ada han, Paal mi bileev weh Jeezas mi teech bowt. (Jan 5:25-29) Paal kuda mi gree wid di Farisee dat afta sohnbadi ded ih pasabl fi mek dehn kohn bak tu laif. Jos laik Paal, wi mait taak tu peepl fahn ada rilijan, laik Kyaatlik peepl. Eevn doa wee mait ga difrent bileefs fan eech ada, wi ku gree pahn di fak dat too a wi bileev eena Gaad.

19. Wai di meetin da di Sopreem Koat mi geh soh heetid?

¹⁹ Weh Paal mi seh mi divaid op di Sopreem Koat. Dis da weh di akonk tel wi: “Soh dehn staat tu mek lata naiz, ahn som a di skraibz fahn owta di groop a Farisee dehn get op ahn seh: ‘Dis man neva du notn rang. Wat if wahn spirit er wahn aynjel mi taak tu ahn?ʼ” (Aks 23:9) Di Sadyusee dehn neva bileev eena aynjelz, soh dehn mi hayt fi hyaa dat. (Reed di baks weh naym “ Hoo Da-Mi di Sadyuseez ahn di Fariseez.”) Tingz mi geh soh heetid dat di Roaman aafisa mi haftu step een ahn sayv Paal fahn di krowd a beks peepl. (Aks 23:10) Bot Paal neva owta daynja yet. Eena di neks chapta, wi wahn si weh mi hapm tu ahn.