1, 2. Weh disya chrip mi wahn bee laik fi Paal, ahn weh Paal praabli mi-di wanda bowt?

 PAAL mi-di tink oava an oava bowt weh Festos mi tel ahn: “Den da Seeza wahn joj yu.” Hihn mi noa dat wateva mi hapm afta ih gaahn da Seeza mi wahn afek ih laif. Paal mi don spen too yaaz lak op eena jayl, soh dis lang chrip tu Roam mi wahn bee wahn lee chaynj. (Aks 25:12) Paal mi don chravl wahn lata taimz pahn di see, bot da neva aala dehndeh chrip mi bring bak gud memriz far ahn. Soh disya chrip fi goh si Seeza praabli mi bring op wahn lata kweschanz fi Paal.

² Paal mi don gaahn chroo wahn lata daynja da see, ih mi don liv chroo chree shiprek, an ih mi eevn spen wahn nait ahn wahn day eena di oapm see. (2 Kor. 11:25, 26) Disya chrip neva mi wahn bee notn laik dehn mishineri chrip weh ih mi gaahn pan bifoa. Kaaz dis taim ih mi wahn di chravl az wahn prizna, an ih mi wahn haftu chravl 2,000 mailz fahn Seezareeya tu Roam. Yu tink ih mi wahn mek it tu Roam eena wan pees? An eevn if ih mek it, weh mi wahn hapm tu ahn wen ih reech deh? Kaa memba, da Seeza ih mi gwehn si. Ahn bak den, Seeza da-mi di moas powaful roola eena di werl.

3. Weh Paal mi mek op ih main fi du, ahn weh wi wahn diskos eena dis chapta?

³ Afta aal weh wi don laan bowt Paal, wi noa dat hihn da neva di kaina persn weh wahn alow chraiyalz fi tek weh ih hoap. Hihn noa tingz mi wahn geh haad far ahn, bot hihn jos neva noa how. Bot ih neva mi wahn mek no sens fi mek hihn sloa dong eena ih minischri jos bikaaz ih di schres owt bowt tingz weh hihn kudn eevn kanchroal. (Mach. 6:27, 34) Paal mi noa dat Jehoava mi waahn ih yooz evri apachooniti fi preech di gud nyooz bowt Gaad Kingdom, eevn tu peepl weh ga atariti. (Aks 9:15) Ahn hihn mi mek op ih main fi du dat noh mata wat! Da soh wee feel bowt wi minischri? Lesgoh lang wid Paal pahn disya chrip fi si weh wi ku laan fan ahn.

4. Weh kaina ship Paal mi haftu chravl pan, ahn hoo mi deh lang wid ahn?

⁴ Wahn Roaman aafisa weh mi naym Joolyos mi rispansabl fi Paal ahn sohn ada priznaz. Soh fi geh aala dehn tu Roam, Joolyos mi disaid fi kehr dehn pahn wahn kargo ship. Dis ship mi kohn da Seezareeya fahn  Ajramitiyom, weh deh pahn di wes koas a Aysha Maina. Di ship wuda naamali goh naat, den wes, ahn jrap aaf ahn pik op kargo lang di way. Ih neva dizain fi mek peepl chravl pan, noh eevn priznaz. (Reed di baks weh naym “ How Ih Mi Stan fi Chravl ahn Du Bizniz Bai See?”) Gud ting Paal da neva di onli Kristyan monks aal dehn kriminalz. Hihn mi ga Aristarkos ahn Look lang wid ahn. Look da-mi di wan weh mi rait bowt weh mi hapm. Wi noh noa if dehn too laayal bradaz mi haftu pay dehn way er if dehn mi geh fi chravl fi free kaaz dehn jos mi dehdeh fi help owt Paal.—Aks 27:1, 2.

5. Weh mi hapm wen Paal reech Saidan, ahn weh wi ku laan fahn dat?

⁵ Di fers day, dehn chravl naat bowt 70 mailz, den di ship stap aaf da Saidan, weh deh pahn di koas a Siriya. Sins Joolyos mi noa dat Paal da-mi wahn Roaman sitizn ahn dat dehn neva joj ahn az gilti yet, hihn neva chreet ahn laik eni oal prizna. (Aks 22:27, 28; 26:31, 32) Soh Joolyos alow Paal fi get aafa di boat ahn goh si ih bradaz ahn sistaz da Saidan. Yu ku imajin how hapi di bradaz dehn mi feel fi si Paal ahn tek kayr a ahn afta da lang taim weh ih mi spen eena jayl? Yu ku shoa haspitaliti jos laik dehndeh bradaz ahn sistaz da Saidan. Wen yu du dat, yu wahn geh lata inkorijment tu.—Aks 27:3.

6-8. Weh mi hapm pahn di chrip fahn Saidan tu Kinaidos, ahn weh apachooniti Paal mi geh fi preech di gud nyooz?

⁶ Dehn lef Saidan ahn kantinyu op di koas, den paas Silaisya weh deh kloas tu Tarsos, weh da Paal hoamtong. Look neva seh weda er nat dehn mi mek eni ada stap. Ih mi jos menshan dat “di schrang breez . . . mi deh gens [dehn].” (Aks 27:4, 5) Bot notn mi wahn stap Paal fahn yooz evri apachooniti weh ih geh fi preech di gud nyooz. Hihn mi preech tu di ada priznaz, tu di peepl weh mi-di chravl pahn di boat, ahn tu di man dehn weh mi werk pahn di boat. Hihn mi eevn preech tu di soaljaz ahn tu peepl weh ih mi meet eniway wehpaat di ship mi dak. How bowt yoo? Yoo yooz evri apachooniti fi preech di gud nyooz?

⁷ Afta sohn taim, dehn reech Maira, weh deh da di sowt a Aysha Maina pahn di koas.  Rait deh Joolyos mek Paal, di soaljaz, ahn di ada man dehn chaynj ship fi goh da Roam. (Aks 27:6) Da ship weh dehn mi get aan pan mi kohn fahn Eejip, bikaaz bak den, Roam mi geh moas a dehn grayn fahn Eejip. Di ship dehn fahn Eejip yoostu stap aaf da Maira. Dis da-mi wahn biga ship weh mi-di kehr 276 peepl ahn wahn big amonk a weet. Sins Paal mi chaynj ship, dat meen dat fi hihn teritori mi wahn geh biga tu. Soh hihn neva mi wahn ways da apachooniti deh.

⁸ Fi dehn neks stap mi wahn bee Kinaidos, weh deh pahn di sowtwes kaana a Aysha Maina. Ahn dehn kuda mi reech deh eena wan day if di weda mi gud. Bot Look seh: “Wi mi-di sayl fi wahn lata dayz, an ih mi onli haad, bot wi fainali reech Kinaidos.” (Aks 27:7a) Yu ku imajin how haad ih mi haad fi sayl wen di weda mi soh bad? (Reed di baks weh naym “ Di Daynjaros Meditaraynyan Breez.”) Di peepl mosi mi fraitn no miks wen dehn feel di boat di raak fahn said tu said sayka di schrang breez ahn rof see.

9, 10. Weh kaina prablemz dehn mi fays wen dehn get kloas tu Kreet?

⁹ Di kyaptin a di ship mi-di plan fi kantinyu wes afta dehn lef Kinaidos, bot Look seh: “Wi neva mi-di mek no hedway wid di schrang breez.” (Aks 27:7b) Az di ship lef di shoar, wahn schrang breez fahn di naat staat tu push dehn sowt, ahn faas tu. Bot az dehn paas Salmoneh da di ees en a Kreet, tingz geh lee bit beta. Wai? Bikaaz wen di ship reech di sowt said a Kreet, di breez neva soh schrang. Di peepl dehn pahn di ship mosi staat tu feel kaam—at lees fi wahn lee bit. Bot di man dehn weh mi-di werk pahn di ship mi noa dat winta soon kohn, an ih mi daynjaros fi sayl joorin da taim.

¹⁰ Ahn Look gi wi sohn moa deetaylz; ih mi seh: “Eevn doa wi mi stay kloas tu di koas [a Kreet], di breez mi stil mek it haad fi di ship. Bot eevn soh, wi mek it tu wahn plays weh naym Sayf Haaba.” Eevn doa di ailan mi protek dehn wahn lee bit fahn di schrang breez, ih mi stil haad fi kanchroal di ship. Soh dehn anka di boat da wahn sayf spat eena wahn ayrya weh deh rait kloas tu di naat said a di ailan. Wi noh noa how lang dehn mi stay deh, bot Look mi seh dehn mi dehdeh fi “wahn lata dayz.” Bot dehn kudn stay deh fi tu lang, bikaaz eena Septemba an Aktoaba, ih mi wahn bee eevn moa daynjaros fi sayl.—Aks 27:8, 9.

11. Weh advais Paal mi gi tu di peepl dehn pahn di ship, ahn weh dehn mi disaid fi du?

¹¹ Som a di peepl pahn di boat mi aks Paal fi advais sins hihn mi ga lata ekspeeryens di chravl chroo di Meditaraynyan See. Hihn mi tel dehn dat ih mi wahn beta fi mek dehn stay wehpaat dehn deh, bikaaz if dehn mi kantinyu dehn mi “wahn looz evriting,” maybi eevn dehn laif. Bot di kyaptin ahn di oana a di ship neva waahn stay, bikaaz dehn mi feel laik dehn mi need fi get da wahn sayfa spat. Soh dehn kanvins Joolyos dat dis da-mi di bes ting fi du, ahn moas a dehn mi agree dat dehn shuda chrai reech  Feeniks. Feeniks mi deh lee bit moa dong di koas, ahn di haaba deh mi praabli biga ahn sayfa fi spen di winta. Soh wen wahn nais lee breez fahn di sowt staat bloa, dehn disaid fi kantinyu. Bot dat da-mi wahn big mistayk!—Aks 27:10-13.

12. Afta dehn mi lef Kreet, weh kaina daynjaz dehn mi fays, ahn weh di werkaz pahn di ship mi du fi kip dehn sayf?

¹² Tingz gaahn fahn bad tu wers wen “wahn schrang schrang naat-ees breez” staat tu bloa. Soh dehn hori geh shelta baka wahn smaal ailan weh naym Kaada, weh mi deh bowt 40 mailz fahn Sayf Haaba. Bot dat stil neva inof, bikaaz di breez mi soh schrang dat ih kuda mi stil push dehn sowt ahn mek dehn en op di krash lang di koas a Africa. Soh fi mek dat noh hapm, di man dehn weh werk pahn di ship hori haal een di boat weh dehn mi-di toa bihain dehn. Bot dat neva eezi, kaaz di boat mosi mi don ful op a waata. Soh dehn staat tu tai sohn big roap rong ahn rong di ship, soh dat di wayvz noh brok it op. Afta dat dehn bring dong di sayl dehn ahn werk haad fi get chroo di staam. Bot aala dat stil neva inof, kaaz “di wayv dehn mi-di lash gens di ship.” Pahn di terd day, dehn mi haftu chroa owt som a di ikwipment fahn di ship, soh dat ih noh sink. Dehn peepl mosi mi onli fraitn, noh chroo?—Aks 27:14-19.

13. Weh ih mosi mi feel laik fi deh pahn da ship joorin da staam?

¹³ Evribadi pahn di ship mosi mi frayd bad. Bot Paal ahn di ada Kristyanz weh mi deh wid ahn mi shoar dat dehn mi wahn mek it chroo dis staam. Jeezas mi don pramis Paal dat ih mi wahn witnis bowt ahn da Roam. Ahn laytaraan, wahn aynjel mi tel ahn di saym ting. (Aks 19:21; 23:11) Bot di staam neva hoal op ataal! Ih mi kantinyu fi too hoal weeks, nait ahn day. Ahn di kyaptin kudn si di son ahn staarz sayka aal di rayn ahn tik klowdz, soh ih neva noa wehpaat dehn mi deh ner wehpaat dehn mi-di goh. Wid evriting weh mi-di goh aan, nobadi mosi mi eevn feel fi eet. How enibadi kuda mi eevn tink bowt food wen dehn feel koal, sik, ahn frayd?

14, 15. (a) Wai Paal mi rimain dehn bowt weh ih mi seh erliya? (b) Weh di mesij weh Paal mi gi di peepl pahn di ship moov wee fi du?

¹⁴ Den Paal stan op ahn rimain dehn a weh hihn mi seh erliya. Bot da neva fi mek dehn feel bad bowt dehnself. Insted, hihn mi-di chrai shoa dehn dat if dehn mi tek fi hihn advais ahn neva lef Kreet, dehn neva mi wahn haftu di sofa now. Bot den hihn tel dehn: “Ah stil waahn tel unu fi tek korij, kaaz non a unu wahn looz unu laif, wi onli wahn looz di ship.” (Aks 27:21, 22) Dat mosi mi onli inkorijin fi hyaa! Ahn Paal mosi mi hapi dat Jehoava mi gi hihn da gud nyooz fi shayr wid di peepl. Ih impoatant fi neva ferget dat Jehoava kay bowt evri singl persn. Di apasl Peeta mi rait: “Jehoava . . . noh waahn nobadi geh dischrai, bot ih waahn evribadi geh di chaans fi ripent.” (2 Peet. 3:9) Soh wi need fi werk haad fi shayr di gud nyooz wid az moch peepl az pasabl, bikaaz fi dehn laif dipen pan it!

¹⁵ Paal mosi mi don di preech tu lata peepl pahn di ship bowt di hoap weh hihn mi gat eena di “pramis weh Gaad mek tu [dehn] ansestaz.” (Aks 26:6;  Kol. 1:5) Bot now dat dehn tink dat dehn mi wahn geh shiprek, Paal kuda mi gi dehn wahn beta reezn fi chros dat dehn mi wahn servaiv. Ih seh: “Laas nait wahn aynjel a di Gaad weh Ah serv . . . stan op saida mi, an ih tel mi: ‘Noh frayd Paal, kaaz yu wahn geh fi goh da Roam ahn stan op fronta Seeza. Ahn Gaad wahn sayv evribadi weh di sayl lang wid yu.ʼ” Soh Paal tel dehn: “Mi frenz, tek korij, kaaz Ai bileev dat Gaad wahn du weh ih mi tel mi. Di onli ting doh, wi ship wahn geh dischrai pahn wahn ailan.”—Aks 27:23-26.

16, 17. (a) Da wen Paal mi pray, ahn how dat mi mek di peepl feel? (b) Weh Paal mi waan di peepl, ahn weh mi hapm bikaaz dehn lisn tu di waanin?

¹⁶ Soh dehn spen wahn rof too weeks midl a wahn staam owt da see. Bai now, dehn mi chravl bowt 540 mailz. Ahn di werkaz pahn di ship mi ga di feelin dat dehn mi soon reech lan, maybi bikaaz dehn kuda mi hyaa di wayvz di nak gens di seeshoar. Soh dehn let dong di anka dehn weh mi deh baka di ship, soh dat wayvz noh mek di ship jrif weh. Den dehn mek di front a di ship point tuwaadz lan, soh dat di breez ku bloa di ship pahn di seeshoar. Dis da wen di werkaz pahn di ship mi-di chrai kom aafa di ship an eskayp. Bot di soaljaz mi stap dehn, bikaaz Paal mi tel di aami aafisa ahn di soaljaz: “If dehnya man noh stay pahn di ship, non a unu noh wahn geh  sayv.” Now dat di ship neva mi-di raak soh moch, Paal tel dehn fi mek dehn goh hed ahn eet sohnting. An ih rimain dehn agen dat non a dehn mi wahn ded. Den Paal “tel Gaad tanks fronta aala dehn.” (Aks 27:31, 35) Paal set wahn gud egzampl fi Look, Aristarkos, ahn fi aala wi tudeh wen ih mi tank Gaad eena pryaa. Wen adaz hyaa yu pryaaz, ih inkorij ahn komfert dehn?

¹⁷ Afta Paal mi finish pray, “dehn staat tu ga lee korij ahn den dehn staat tu eet sohn food.” (Aks 27:36) Afta dat dehn staat tu chroa di weet owta di ship fi laitn di ship sohn moa, soh dat ih mi wahn eeziya fi mek di ship float tu shoar. Wen maanin kom, di werkaz pahn di ship kot di roap fahn di anka dehn, loos di roap fahn di roda dehn weh deh baka di ship, ahn den dehn rayz op di sayl da di front a di ship. Dis mi wahn mek it eeziya fi sayl tuwaadz di seeshoar. Den di front a di ship mi geh stok eena wahn shalo ayrya weh mi ga eeda lata san er mod. Ahn di bak a di ship staat tu brok op bikaaz sohn schrang wayv mi-di beet gens it. Wen di soaljaz si di ship di brok op, dehn mi waahn kil di priznaz bikaaz dehn neva waahn non a dehn eskayp. Bot Joolyos mi stap dehn fahn du dat. Ih mi tel evribadi fi jomp eena di waata ahn swim tu lan. Soh aal 276 a dehn mi “manij fi mek it sayf-wan tu lan,” jos laik weh Paal seh mi wahn hapm. Bot da wehpaat dehn mi en op?—Aks 27:44.

18-20. How di peepl fahn Malta mi shoa dat dehn “veri kain,” ahn how wahn mirakl mi tek plays?

¹⁸ Dehn mi en op pahn wahn ailan weh naym Malta, weh deh sowt a Sisili. (Reed di baks weh naym “ Wehpaat di Ailan a Malta Deh?”) Di peepl pahn da ailan mi taak wahn difrent langwij fahn di peepl weh mi geh shiprek. Stilyet, di peepl fahn di ailan mi “veri kain” tu dehn. (Aks 28:2) Di peepl fahn Malta mi bil wahn lee faiya fi dehnya peepl weh da-mi schraynjaz tu dehn. Dehn mi si dat dehn mi wet op ahn dat dehn mi-di chrimbl anaal weh dehn soh koal. Ahn da faiya mi kip dehn waam pahn da koal ahn rayni day. Mek wi si how wahn mirakl mi tek plays.

 ¹⁹ Paal mi-di help get sohn stik fi di faiya wen wahn paiznos snayk bait ahn an huk aan tu ih han. Soh di peepl fahn Malta mi tink dat dis kech Paal kaaz ih mosi mi du sohnting bad, ahn soh di gaadz di ponish ahn far it. a

²⁰ Bot afta di snayk bait Paal, hihn jos shayk aaf di snayk. Som a di peepl fahn di ailan mi si how di snayk bait ahn, an dehn mi tink dat ih mi wahn geh “swel op,” bot notn neva hapm tu ahn. Akaadn tu wahn risaach mateeryal, eena di Greek langwij, di werd fi “swel op” da wahn werd weh wahn dakta wuda naamali yooz. Dis da noh sohnting weh sopraiz wi, bikaaz di persn weh mi rait dis buk da-mi Look, hoo da-mi wahn dakta. Di Skripchaz rifaa tu ahn az di “dakta weh wi onli lov.”—Aks 28:6; Kol. 4:14.

21. (a) Gi sohn egzampl a tingz weh Look mi seh eena dis akonk weh shoa dat weh hihn mi seh mi aalwayz karek? (b) Weh miraklz Paal mi du, ahn how dat mi mek di peepl da Malta feel?

²¹ Poblyos da-mi wahn rich man weh mi oan lata lan da Malta. Hihn da-mi praabli di hed Roaman aafisa pahn di ailan. Look mi diskraib ahn az “di roola a di ailan.” Ahn sohn peepl weh stodi hischri mi fain too raitinz eena Malta weh mi ga di saym taitl weh Look mi yooz fi diskraib Poblyos. Hihn mi welkom Paal an ih frenz fi stay wid ahn da ih hows fi chree dayz. Joorin da taim, Poblyos pa mi sik. Look mi seh dat ih “mi sik eena bed wid feeva ahn daiyareeya.” Agen, sayka weh Look da-mi wahn dakta, hihn kuda mi seh egzakli weh mi hapm tu Poblyos pa ahn yooz werdz weh onli daktaz wuda naamali yooz. Soh Paal pray fi Poblyos pa, ih put ih han pan ahn, an ih heel ahn. Wen di peepl si dis mirakl, dehn geh eksaitid ahn dehn staat tu bring ada peepl fahn di ailan weh mi sik, soh dat Paal kuda mi heel dehn. Dehn mi aalso bring sohn gif fi Paal an ih frenz fi shoa dat dehn apreeshiayt weh Paal mi du fi dehn. Di tingz weh dehn mi gi Paal da-mi tingz weh hihn an ih frenz mi need fi di res a dehn chrip.—Aks 28:7-10.

22. (a) How wan profesa mi big op Look akonk bowt dehn chrip tu Roam? (b) Weh wi wahn taak bowt eena di neks chapta?

²² Di tingz weh wi laan soh faar bowt Paal chrip help wi fi si dat weh Look mi rait bowt mi aalwayz karek. Dis da weh wan profesa mi seh: “Owta di hoal Baibl, Look akonk da wan a di bes wan, bikaaz hihn put een wahn lata deetaylz eena ih raitinz. Fi egzampl, ih mi spat aan wen ih mi-di taak bowt how ih mi stan fi chravl da see joorin da taim ahn di way how di see mi stan pahn di eestan paat a di Meditaraynyan.” Ih luk laik hihn mi rait dong dehndeh deetaylz eena wahn buk wail ih mi-di chravl wid Paal. If da soh, ih mi ga wahn lata tingz fi rait bowt fi di neks paat a dehn chrip. Soh mek wi si weh wahn hapm tu Paal wen dehn reech Roam.