Di Noat Dehn
1 BAIBL PRINSIPLZ
Jehoava bays ih laa dehn pahn prinsiplz. Dehnya prinsiplz da baysik chroots weh wi fain eena di Baibl. Dehn help wi fi andastan how Gaad tink ahn feel bowt sertn tingz. Prinsiplz ku help wi fi mek gud disizhanz eena wi laif ahn help wi fi du weh rait. Ahn wen no spesifik laa deh eena di Baibl bowt wahn sichuwayshan weh wi di fays, Baibl prinsiplz ku help wi fi noa weh fi du.
2 WEH IH MEEN FI BEE OBEEDYANT?
Wen wi obeedyant tu Jehoava, wi wahn bee wilin fi du wateva hihn aks wi fi du. Jehoava waahn wi obay hihn bikaaz wi lov ahn. (1 Jan 5:3) If wi lov Gaad ahn chros ahn, wi wahn fala ih advais eena aal ayrya a wi laif. Wi wahn obay hihn eevn wen ih noh eezi fi wi. Ih gud fi mek wi obay Jehoava, bikaaz hihn teech wi how fi ga wahn gud laif now. Ahn hihn pramis wi dat wi wahn injai lata blesinz eena di fyoocha.—Isaiah 48:17.
3 FREE WIL
Jehoava gi aala wi free wil. Dis da weh alow aala wi fi mek wi oan persnal chois dehn eena laif. Hihn neva mek wi laik wahn roabot weh kyaahn mek disizhanz fi ihself. (Deuteronomy 30:19; Joshua 24:15) Wi ku yooz wi freedom fi mek gud disizhanz. Bot if wi noh kyaaful, wi ku mek bad disizhanz tu. Dis meenz dat eech wan a wi haftu disaid fi wiself if wi wahn bee laayal tu Jehoava ahn proov dat wi lov ahn.
4 MOARAL STANDADZ
Moaral standadz da gaidlainz fi wi kandok an akshanz. Da Jehoava Proverbs 6:16-19; 1 Korintyanz 6:9-11) Dehnya gaidlain help wi fi noa weh Gaad si az rait ahn rang. Dehn help wi noa how fi bee lovin, how fi mek gud disizhanz, ahn how fi bee kain tu adaz. Aldoa di standadz eena di werl di goh dong, Jehoava standadz noh chaynj. (Deuteronomy 32:4-6; Malachi 3:6) If wi fala dehn, wi wahn protek wiself fahn wahn lata fizikal an imoashanal payn.
set dehnya standadz fi wi. Eena di Baibl, wi ku laan wat da fi hihn standadz ahn how dehn ku help wi fi liv wahn gud laif. (5 WI KANSHANS
Wi kanshans da weh help wi fi noa weh rait fahn weh rang. Jehoava gi eech wan a wi wahn kanshans. (Roamanz 2:14, 15) Wi haftu chrayn wi kanshans akaadn tu Jehoava moaral standadz if wi waahn ih werk eena di rait way. Den wi kanshans ku help wi fi mek disizhanz weh pleez Gaad. (1 Peeta 3:16) Ih ku waan wi bifoa wi mek wahn bad disizhan, er ih ku mek wi feel gilti afta wi du sohnting rang. Wi haftu bee kyaaful doh, kaaz wi kanshans ku geh week. Bot Jehoava ku help wi schrentn it agen. Wahn gud kanshans gi wi pees ahn rispek fi wiself.
6 FYAA A GAAD
Wahn persn weh fyaa Gaad da wahn persn weh ga soh moch lov ahn rispek fi Gaad dat ih wudn waahn du eniting fi hert ahn; ih wahn aalwayz chrai fi du tingz weh pleez Gaad. Fyaa a Gaad help wi fi du weh gud ahn fi stay weh fahn di tingz weh bad. (Psalm 111:10) Ih mek wi lisn tu evriting weh Jehoava seh, an ih help wi fi kip wi pramis dehn tu ahn. Fyaa a Gaad afek di way wi tink, di way wi chreet adaz, ahn di chois dehn weh wi mek evri day.
7 WEH IH MEEN FI RIPENT?
Wahn persn weh ripent da sombadi weh feel sari fahn di batam a ih haat fi sohnting rang weh ih mi du. Peepl hoo lov Gaad feel reeli sari wen dehn riyalaiz dat dehn mi du sohnting fi goh gens fi hihn standadz. If wi du sohnting rang, wi mos bayg Jehoava fi fagiv wi chroo Jeezas ransom sakrifais. (Machyu 26:28; 1 Jan 2:1, 2) Wen wi ripent fahn di batam a wi haat ahn stap du weh bad, wi ku bee shoar dat Jehoava wahn fagiv wi. Wi noh need fi feel gilti nohmoh bowt weh wi mi du eena di paas. (Psalm 103:10-14; 1 Jan 1:9; 3:19-22) Wi haftu werk haad fi laan fahn wi mistayk dehn, chaynj eni rang tinkin weh wi gat, ahn liv akaadn tu Jehoava standadz.
8 WEN SOMBADI GEH DISFELOSHIP
Wen sombadi weh komit wahn seeryos sin noh ripent ahn rifyooz fi fala Jehoava standadz, ih kyaahn kantinyu bee wahn memba a di kangrigayshan. Ih need fi geh disfeloship. Wen sombadi disfeloship, wi noh ga deelinz wid da persn ahn wi stap taak tu ahn. (1 Korintyanz 5:11; 2 Jan 9-11) Dis araynjment protek Jehoava naym ahn di kangrigayshan. (1 Korintyanz 5:6) Dis disiplin ku help da persn fi ripent ahn kom bak tu Jehoava.—Look 15:17.
9 GAIDANS, DAIREKSHAN, AHN KONGSL
Jehoava lov wi ahn waahn help wi. Dats wai ih gaid wi, dairek wi, ahn kongsl wi chroo di Baibl ahn peepl hoo lov hihn. Bikaaz wi noh perfek, wi reeli need dis kaina help. (Jeremiah 17:9) Wen wi rispek ahn lisn tu di wan dehn weh Jehoava yooz fi gaid wi, wi shoa dat wi rispek hihn ahn waahn obay ahn.—Heebrooz 13:7.
10 NOH BEE PROWD; BEE HOMBL
Bikaaz wi noh perfek, ih eezi fi mek wi bee prowd ahn tink onli bowt wiself. Bot Jehoava ekspek wi fi bee hombl. Moas a di taim, wi laan fi bee hombl wen wi kompyaa wiself tu Jehoava, kaaz wi geh fi si how smaal wee. (Job 38:1-4) Wahn nada way wi laan fi bee hombl da fi tink moa bowt ada peepl ahn weh wahn benifit dehn insteda tink bowt wiself. Wahn prowd persn bileev dat hihn beta dan adaz, bot wahn hombl persn aanis wid ihself. Wen ih egzamin ihself, ih noa weh ih gud pan an ih noa weh ih need fi werk pan. Ih noh frayd fi admit ih mistayk dehn, fi seh sari, ahn fi aksep sojeshanz ahn kongsl. Wahn hombl persn dipen pahn Jehoava an aksep fi hihn gaidans.—1 Peeta 5:5.
11 ATARITI
Atariti da di rait fi gi aadaz ahn mek disizhanz. Jehoava da di wan wid di haiyis atariti da hevn ahn pahn ert. Bikaaz ih mek evriting, hihn da di moas powaful Persn eena di yoonivers. Ih aalwayz yooz ih atariti fi benifit adaz. Jehoava gi som hyoomanz di rispansabiliti fi luk afta wi, ahn hihn ekspek wi fi obay dehn. Fi egzampl, wi payrents, di kangrigayshan eldaz, ahn di govament dehn ga limitid atariti oava wi. (Roamanz 13:1-5; 1 Timoti 5:17) Bot wen di laa a wahn konchri goh gens Gaad laa, wi obay Gaad insteda hyoomanz. (Aks 5:29) Wen wi aksep di atariti a di wan dehn weh Jehoava di yooz, wi shoa Jehoava dat wi rispek fi hihn atariti.
12 ELDAZ
Jehoava yooz di eldaz fi tek kayr a di kangrigayshan. (Deuteronomy 1:13; Aks 20:28) Dehnya bradaz ga ekspeeryens, soh dehn ku help wi kip wahn schrang rilayshanship wid Jehoava ahn help wi wership ahn eena wahn peesful an aaganaiz way. (1 Korintyanz 14:33, ) Eldaz haftu meet di kwalifikayshanz eena di Baibl bifoa hoali spirit apoint dehn fi serv eena di kangrigayshan. ( 401 Timoti 3:1-7; Taitos 1:5-9; 1 Peeta 5:2, 3) Wi chros ahn sopoat Gaad aaganaizayshan, soh wi hapi fi werk lang wid di eldaz.—Psalm 138:6; Heebrooz 13:17.
13 FAMILI HED
Jehoava gi payrents di rispansabiliti fi tek kayr a dehn famili. Bot, di Baibl seh dat di hozban da di hed a di famili. If no pa deh eena di famili, den di ma wuda bee di famili hed. Di hed a di famili ga di rispansabiliti fi provaid food, kloaz, ahn shelta fi ih famili. Ih veri impoatant dat di hed tek di leed fi help di famili wership Jehoava. Fi egzampl, ih mek shoar dat dehn deh da aala di kangrigayshan meetin, deh pahn feel servis, ahn stodi di Baibl tugeda. Di famili hed tek di leed wen di famili need fi mek disizhanz. Ih aalwayz chrai fi fala Krais egzampl ahn bee kain ahn fyaa insteda bee kruwil. Wen di hed a di famili da laik dis, di hoal famili wahn bee lovin, an evribadi wahn feel sayf ahn ga wahn schranga rilayshanship wid Jehoava.
14 GOVANIN BADI
Di Govanin Badi da wahn groop a bradaz weh ga di hoap fi liv da hevn. Gaad di yooz dehn fi dairek di werk a fi hihn peepl. Eena di dayz a di apasl dehn, Jehoava mi yooz wahn govanin badi fi gaid di Kristyan kangrigayshan eena dehn wership ahn preechin werk. (Aks 15:2) Tudeh, di groop a bradaz hoo serv az di Govanin Badi tek di leed fi dairek, gaid, ahn protek Gaad peepl. Wen dehnya bradaz mek disizhanz, dehn pen pahn di Werd a Gaad ahn fi hihn hoali spirit fi gaid dehn. Jeezas kaal dis groop a anointid bradaz “di faytful ahn diskreet slayv.”—Machyu 24:45-47, NW.
15 HED KOVARIN
Sohntaimz wahn sista haftu du sohnting weh wahn brada naamali wuda du eena di kangrigayshan. Wen shee du dis werk, shee fi kova ih hed fi shoa rispek fi Jehoava araynjment. Bot shee noh haftu kova ih hed aal di taim, da onli eena sertn sichuwayshan. Wan egzampl da if wahn sista di kandok wahn stodi an ih hozban er wahn baptaiz brada deh wid ahn, den shee wuda haftu kova ih hed.—1 Korintyanz 11:11-15.
16 WEH IH MEEN FI BEE NYOOCHRAL?
Wen wi nyoochral, wi noh tek said eena eni ishu weh ga fi du wid palitiks. (Jan 17:16) Jehoava peepl sopoat fi hihn Kingdom. Jos laik Jeezas, wi noh tek paat eena di tingz a dis werl.
Jehoava koman wi fi ‘put wiself anda dehn wan weh eena atariti.ʼ (Taitos 3:1, 2; Roamanz 13:1-7) Bot ih aalso koman wi fi noh merda. Soh wahn Kristyan kanshans wudn alow ahn fi goh da waar. If wahn Kristyan fays di disizhan fi aksep ada kaina werk eena di militari, hihn wahn haftu kansida if ih kanshans wuda alow ahn fi du dat er nat.
Wi wership onli Jehoava, bikaaz hihn da wi Kriyayta. Aldoa wi shoa rispek fi nashanal simbolz, wi noh saloot di flag ner sing di nashanal antem. (Isaiah 43:11; Daniel 3:1-30; 1 Korintyanz 10:14) Jehoava peepl mek wahn persnal disizhan noh fi voat eena politikal ilekshanz. Dis da bikaaz wi don tek said wid Gaad govament.—Machyu 22:21; Jan 15:19; 18:36.
17 DI SPIRIT A DI WERL
Di werl inkorij peepl fi tink laik Saytan. Dis kaina tinkin kaman monks peepl hoo noh lov Jehoava. Dehn rifyooz fi kapi fi hihn egzampl ahn dehn rijek fi hihn standadz. (1 Jan 5:19) Soh di spirit a di werl inklood eni kaina tinkin, atichood, an akshan weh kohn fahn Saytan. (Ifeezhanz 2:2) Jehoava peepl werk haad soh dat dis spirit noh afek dehn. (Ifeezhanz 6:10-18) Wi lov di way Jehoava du tingz ahn wi chrai wi bes fi tink laik hihn.
18 APASTAYTS
Wahn apastayt da wahn persn weh stan op gens di chroot fahn di Baibl. Apastayts goh gens Jehoava ahn Jeezas, di King a Gaad Kingdom, ahn dehn chrai fi get adaz fi jain dehn. (Roamanz 1:25) Dehn waahn Jehoava servants staat tu dowt di chroot eena dehn main. Som peepl eena di dayz a di apasl dehn mi ton apastayt, ahn dis da sohnting weh di hapm eena fi wee dayz tu. (2 Tesaloanyanz 2:3) Peepl hoo laayal tu Jehoava noh ga notn fi du wid apastayts. Wi noh fi mek ada peepl presha wi fi reed er lisn tu apastayt teechinz er aidyaaz. Wi noh fi eevn waahn noa eniting bowt dehn. Wi laayal tu Jehoava ahn wership onli hihn.
19 ATOANMENT
Anda di Laa a Moaziz, di nayshan a Izrel kuda mi aks fi fagivnis a fi dehn sinz. Dehn yoostu sakrifais grayn aafrin, ail, an animalz da di templ fi atoan, er pay, fi dehn sinz. Dis mi rimain di Izrelait dehn dat Jehoava mi wilin fi fagiv eech persn sinz, ahn fagiv dehn az wahn nayshan tu. Layta, afta Jeezas mi giv op ih laif fi kova, er pay, fi wi sin dehn, Jehoava neva ekspek dehndeh kaina sakrifais nohmoh. Jeezas mi aafa op wahn perfek sakrifais “wans an far aal” taimz.—Heebrooz 10:1, 4, 10.
20 RISPEK FI ANIMALZ
Anda di Laa a Moaziz, Jehoava mi alow di peepl fi yooz animalz az food. An ih mi koman dehn fi aafa op animal sakrifais. (Leviticus 1:) Bot Jehoava neva alow ih peepl fi bee kruwil tu di animal dehn. ( 5, 6Proverbs 12:10) In fak, di Laa mi ga roolz weh protek di animal dehn fahn eni kaina kruwil chreetment. Di Izrelait dehn mi sopoas tu luk afta dehn animalz eena di rait way.—Deuteronomy 22:6, 7.
21 BLOD FRAKSHANZ AHN MEDIKAL PROSEEJA
Blod frakshanz. Blod mek op a foa mayn paats—red sel, wait sel, playtlet, ahn plazma. Dehnya foa mayn paats ku brok dong intu smaala paats—“blod frakshanz.” *
Wi noh tek hoal blod er eni a di foa mayn paats a blod. Bot yu tink eniting rang wid medikal chreetment weh involv blod frakshanz? Di Baibl noh gi wi deetaylz bowt dis. Soh eech Kristyan haftu mek Baibl prinsiplz chrayn ih kanshans soh dat ih ku mek wahn gud persnal disizhan.
Som Kristyanz chooz fi eevn rijek di smaalis frakshanz a blod. Dehn mait tel dehnself dat di Laa weh Gaad mi gi di Izrelait dehn mi seh dat wans blod kom owta wahn animal, dehn mi need fi “poar it owt pahn di grong.” Soh som Kristyanz mek fi dehn disizhanz bays pahn dat.—Deuteronomy 12:22-24.
Ada Kristyanz mek wahn difrent disizhan. Fi dehn kanshans alow dehn fi tek chreetments weh involv dehndeh smaal blod frakshanz. Tu dehn, di smaal blod frakshanz da noh reeli blod ahn soh dehn noh stan fi laif agen.
Bot bifoa yu mek wahn disizhan, tink bowt dehnya points:
-
Som medisn weh fait dizeez er weh dehn yooz fi stap bleedn gat een dehnya blod frakshanz. Soh if wi disaid bays pahn wi kanshans fi rijek aal blod frakshanz, wi mait di rijek dehnya medisn tu.
-
If wi rijek aal medikal chreetment weh involv blod frakshanz, wi need fi eksplayn wai tu wi dakta. Soh wi need fi aks wiself if wi don du inof risaach bifoa wi mi mek wi disizhan soh dat wi ku gi wahn prapa eksplanayshan tu wi dakta.
Medikal proseeja. Az Kristyanz, wi noh giv blod, ahn wi noh put op wi oan blod in kays wi need it layta. Bot ada proseeja er chreetments deh weh yooz di payshent blod. Eena dis kays, eech Kristyan haftu disaid fi ihself how ih wahn alow di dakta er haaspital fi yooz ih blod joorin wahn serjri, medikal tes, er chreetment. Joorin som a dehnya chreetment er proseeja, wi blod akchwali lef wi badi ahn kom een bak afta di chreetment.—Fi moa infamayshan, si The Watchtower, Aktoaba 15, 2000, payj 30-31.
Fi egzampl, wahn chreetment deh weh dehn tek owt wi blod ahn den put wi pahn jrips fi bring op bak di amonk a blod wi gat eena wi badi. Den, joorin di serjri er rait afta ih don, dehn put een bak
di blod. Da way, if wi looz blod joorin di serjri, da moasli waata. Dehn kaal dis proseeja er chreetment “hemodilution.”Eena wahn nada proseeja er chreetment, wateva blod wahn persn looz joorin wahn serjri, dehn kalek it an ih goh chroo wahn masheen weh filta it ahn kleen it. Den ih goh bak eena di persn eeda joorin di serjri er rait afta ih don. Dehn kaal dis proseeja “cell salvage.”
Eech dakta mait du tingz lee difrent wen ih kohn tu dehnya chreetment. Soh bifoa wahn Kristyan aksep eniting laik dis, ih need fi fain owt egzakli weh dehn wahn du wid ih blod.
Bifoa yu mek eni disizhanz bowt eni medikal proseeja er chreetment weh yooz yu oan blod, kansida dehnya kweschanz:
-
If som a mai blod wahn lef mi badi, ahn maybi eevn stap floa fi wahn lee wail, mai kanshans wahn stil seeʼt az paat a mee? Er mai kanshans wahn seeʼt az blod weh need fi “poar owt pahn di grong”?—Deuteronomy 12:23, 24.
-
Mai kanshans wahn bada mi if mi blod lef mi badi ahn den wahn masheen er persn du sohnting tu it bifoa ih kom bak eena mi badi?
-
Ai riyalaiz dat if Ah rijek aal chreetment weh involv mai blod, dat meenz Ah wahn di rijek eevn blod tes, dialysis, er di yoos a di masheen weh kip peepl haat ahn longz di werk afta wahn serjri er imerjensi?
Jaymz 1:5, 6) Afta dat, wi yooz Baibl prinsiplz ahn wi kanshans fi mek wi disizhan. Wi noh fi aks ada peepl weh dehn wuda du if dehn mi deh eena fi wee sichuwayshan, ner wi noh fi mek dehn tel wi weh fi du.—Roamanz 14:12; Galayshanz 6:5.
Bifoa wi mek eni disizhanz bowt blod frakshanz ahn medikal chreetments weh yooz wi oan blod, wi need fi pray tu Jehoava fi gaidans ahn du wi risaach. (22 MOARAL KLEENIS
Moaral kleenis di rifaa tu kleen tinkin, kandok, an akshanz eena Gaad sait. Ih ga fi du wid weh wi tink, seh, ahn du. Jehoava koman wi fi avoid eni kaina sin weh ga fi du wid seks. (Proverbs 1:10; 3:1) Wi haftu disaid dat wi wahn fala Jehoava kleen standadz eevn bifoa wi deh eena wahn sichuwayshan weh ku temp wi fi du sohnting rang. Wi need fi pray aal di taim an aks Gaad fi help wi fi kip wi main kleen, ahn wi haftu mek op wi main fi fait gens imoaral temtayshanz.—1 Korintyanz 6:9, 10, 18; Ifeezhanz 5:5.
23 BRAYZN KANDOK AHN DOTINIS
Brayzn kandok involv too tingz: (1) Speech er akshanz weh da wahn seeryos sin gens Gaad standadz, ahn (2) wahn brayzn atichood weh noh shoa no shaym. Wahn persn hoo du dis shoa dat ih noh rispek Gaad laa dehn. Wen wahn persn gilti a brayzn kandok eena di kangrigayshan, wahn judishal komiti wahn handl di kays. Pahn di ada han, dotinis er doti kandok inklood lata difrent kaina rangdooin. Soh, dipendin pahn how seeryos di sichuwayshan, wahn judishal komiti mait need fi handl wahn kays weh involv doti kandok.—Galayshanz 5:19-21; Ifeezhanz 4:19; fi moa infamayshan, pleez si “Questions From Readers” eena The Watchtower a Joolai 15, 2006.
24 MAASTABAYSHAN
Maastabayshan da wen wahn persn play wid ihself eena wahn sekshwal way. Seks bitween wahn hozban ahn waif da wahn gif fahn Jehoava; da wahn way how di kopl ku shoa lov tu wan anada. Bot wen sombadi maastabayt, er play wid ih praivit paat fi sekshwal plezha, ih di yooz seks eena wahn doti way. Dis habit ku damij wahn persn rilayshanship wid Jehoava. Ih ku kaaz wahn persn fi tink bowt loan naastinis ahn ga di rang vyoo a seks. (Koloashanz 3:5) Wahn persn weh ga dis doti habit ahn fain it wahn chalenj fi stap need fi kantinyu fi fait gens dis habit. (Psalm 86:5; 1 Jan 3:20) If dis da yu sichuwayshan, pray tu Jehoava fahn yu haat an aks ahn fi help yu. Avoid tingz laik poarnografi, kaaz ih wahn mek yu tink bowt loan doti tingz. Taak wid wan a yu Kristyan payrents er wid wahn machoar fren hoo rispek Jehoava laa dehn. (Proverbs 1:8, 9; 1 Tesaloanyanz 5:14; Taitos 2:3-5) Fi shoar, Jehoava si an apreeshiayt yu haad werk fi stay moarali kleen.—Psalm 51:17; Isaiah 1:18.
25 WAN HOZBAN; WAN WAIF
Eena som konchri, peepl ga moa dan wan hozban er waif. Bot Jehoava mi waahn wahn marij fi bee bitween wan man ahn wan uman. Eena di dayz a Izrel, Gaad mi alow man fi ga moa dan wan waif, bot dis da neva fi Hihn perpos fahn di biginin. Tudeh, Jehoava noh alow dis kaina praktis monks fi hihn peepl. Wahn hozban ku ga onli wan waif, ahn wahn waif ku ga onli wan hozban.—Machyu 19:9; 1 Timoti 3:2.
26 DIVOAS AHN SEPARAYSHAN
Jehoava mi waahn wahn hozban ahn wahn waif fi stay tugeda fi az lang az dehn liv. (Genesis 2:24; Malachi 2:15, 16; Machyu 19:3-6; 1 Korintyanz 7:39) Hihn alow wahn divoas onli wen wan a dehn komit adolchri. If dis hapm, Jehoava gi di inosent mayt di rait fi disaid if ih wahn geh wahn divoas er nat.—Machyu 19:9.
1 Korintyanz 7:11) Wahn Kristyan kud kansida separayshan if:
Sohntaim, som Kristyanz disaid fi separayt fahn dehn mayt eevn doa da persn neva komit imoraliti. (-
Ih hozban rifyooz fi provaid fi ih famili mateeryal needz tu di point dat di famili noh ga moni er food.—1 Timoti 5:8.
-
Ih mayt beet ahn tu di point dat ih feel laik ih laif er helt deh eena daynja.—Galayshanz 5:19-21.
-
Ih mayt noh alow ahn fi serv Jehoava er ih mek it impasabl fi mek ih serv Jehoava.—Aks 5:29.
27 KOMEN AN INKORIJ ADAZ
Aala wi need komendayshan an inkorijment. (Proverbs 12:25; 16:24) Wi ku schrentn ahn komfert wan anada wid kain ahn lovin werdz. Dis ku help wi bradaz ahn sistaz fi kantinyu serv Jehoava ahn noh giv op eevn doa dehn di goh chroo haad taimz. (Proverbs 12:18; Filipiyanz 2:1-4) If sombadi feel diskorij, wi shud lisn tu ahn wid rispek ahn chrai fi andastan how ih feel. Dat ku help wi fi noa weh fi seh er du fi help. (Jaymz 1:19) Geh fi noa yu bradaz ahn sistaz gud soh dat yu ku andastan weh dehn need. Den yu ku help dehn fi luk tu Jehoava, di Persn weh reeli komfert, inkorij, ahn rifresh wi.—2 Korintyanz 1:3, 4; 1 Tesaloanyanz 5:11.
28 WEDN
Di Baibl noh ga no spesifik roolz bowt wedn selibrayshan. Peepl kolcha ahn di laa wehpaat dehn liv difrent fahn plays tu plays. (Genesis 24:67; Machyu 1:24; 25:10; Look 14:8) Di moas impoatant paat a wahn wedn da di vow weh wahn kopl mek fronta Jehoava. Wahn lata kopl chooz fi ga dehn famili ahn kloas frenz wid dehn wen dehn di seh dehn vow ahn fi ga wahn elda gi wahn taak weh bays pahn di Baibl. Ih op tu di kopl weh kaina risepshan dehn wahn gat, er if dehn wahn gat wan eni ataal. (Look 14:28; Jan 2:1-11) Wateva disizhan di kopl mek bowt how dehn wahn du dehn wedn, dehn need fi mek shoar dat ih bring aana tu Jehoava. (Genesis 2:18-24; Machyu 19:5, 6) Baibl prinsiplz ku help dehn fi mek gud disizhanz. (1 Jan 2:16, 17) Dehn need fi mek shoar dat wahn rispansabl persn wahn soopavaiz di gyadarin, espeshali if dehn chooz fi serv alkohol, fi mek shoar dat tingz noh get owta kanchroal. (Proverbs 20:1; Ifeezhanz 5:18) If dehn chooz fi ga eni myoozik er entataynment, dehn need fi mek shoar dat dehnya tingz bring aana tu Jehoava. Wahn Kristyan kopl need fi foakos pahn dehn rilayshanship wid Gaad ahn wid wan anada insteda jos foakos pahn di wedn.—Proverbs 18:22; fi sohn moa sojeshan, si The Watchtower a Aktoaba 15, 2006, payj 18-23, 23-27 ahn 28-31.
29 MEK WAIZ DISIZHANZ
Aala wi waahn mek gud disizhanz weh bays pahn Baibl prinsiplz. Fi egzampl, wahn Kristyan mait get wahn invitayshan fi goh da wahn meel joorin wahn haliday wid ih hozban er waif famili hoo da noh Jehoava Witnisiz. If yu eva deh eena wahn sichuwayshan laik dis, weh yu wuda du? If yu kanshans alow yu fi goh, yu ku eksplayn tu yu mayt dat if dehn du eni paygan kostom joorin di meel, yu noh wahn tek paat eena it. Ahn noh faget fi kansida if adaz wahn geh stombl if yu goh tu di meel.—1 Korintyanz 8:9; 10:23, 24.
Er yu baas mait gi yu wahn boanos joorin di haliday seezn. Yu tink yu shuda rifyooz it? Wel, yu noh haftu. Yu disizhan fi aksep it er nat mait dipen pahn how yu baas si di boanos. Tink bowt dehnya kweschanz: Hihn si di boanos az paat a di selibrayshan? Er da jos wahn way fi mek hihn shoa apreeshiayshan? Afta yu don tink bowt dehnya kweschanz an ada tingz weh mait afek yu disizhan, yoo ku disaid if yu wahn aksep di boanos er nat.
Eena wahn nada sichuwayshan, sombadi mait gi yu wahn gif joorin di haliday seezn ahn seh: “Ah noa dat yu noh selibrayt di haliday, Aks 23:1.
bot Ah waahn gi yu dis.” Maybi di persn jos di bee kain. Bot wat if yoo feel dat di persn jos di chrai tes yu fayt? Er wat if ih di chrai get yu fi giv een ahn selibrayt di haliday? Afta yu tink bowt dehnya tingz, ih op tu yoo if yu wahn aksep di gif er nat. Wateva disizhan wi mek, wi waahn mek shoar dat ih lef wi wid wahn kleen kanshans ahn dat wi stay faytful tu Jehoava.—30 BIZNIZ AHN LEEGAL MATAZ
Yoozhwali, if wi handl wahn disagreement er prablem rait away ahn werk fi ga pees, di sichuwayshan noh need fi bee wahn big deel. (Machyu 5:23-26) Di moas impoatant ting tu aal Kristyanz shuda bee fi bring aana tu Jehoava ahn fi kip di kangrigayshan yoonaitid.—Jan 13:34, 35; 1 Korintyanz 13:4, 5.
If Kristyanz ga wahn disagreement bowt wahn bizniz mata, dehn fi chrai setl it widowt kehr eech ada di koat. Da 1 Korintyanz 6:1-8 di apasl Paal kongsl Kristyanz bowt kehr wan anada da koat. Sohnting laik dat wuda luk bad pahn Jehoava ahn di kangrigayshan. Machyu 18:15-17 menshan chree tingz weh Kristyanz need fi du wen dehn di setl seeryos akyoozayshanz laik slanda er chriki bizniz deelinz. (1) Dehn fi chrai setl di mata bitween dehnself fos. (2) If dat noh werk, dehn ku aks wan er too machoar bradaz er sistaz fahn di kangrigayshan fi help dehn. (3) If dehn stil noh di mek no hed way, dehn fi taak tu di eldaz a di kangrigayshan. Bot if di sichuwayshan reech tu da point deh, di eldaz wahn yooz Baibl prinsiplz fi help evribadi weh involv fi reech wahn peesful agreement. If eni a di bradaz er sistaz weh involv noh wilin fi fala Baibl standadz, den ih mait bee nesiseri fi mek di kangrigayshan eldaz tek judishal akshan.
Eena som sichuwayshan, ih nesiseri fi mek wahn persn setl wahn kays da koat. Sohn egzampl a dis da wen wahn persn di goh chroo wahn divoas, fail fi chail sopoat er vizitin raits, setl wahn inshoarans klaym, deel wid wahn wil, er setl bizniz mataz. If wahn
Kristyan du dehnya tingz eena wahn peesful way, ih noh di goh gens di kongsl weh deh eena di Baibl.If wahn Kristyan ripoat wahn seeryos kraim tu di polees er koat, laik teef, rayp, chail abyoos, asaalt, er merda, ih noh di goh gens di Baibl kongsl needa.
31 SAYTAN CHRAP DEHN
Fahn eena di gyaadn a Eedn, Saytan di chrai fool op hyoomanz. (Genesis 3:1-6; Revilayshan 12:9) Ih noa dat if ih ku kanfyooz di way wi tink, ih ku get wi fi du weh bad. (2 Korintyanz 4:4; Jaymz 1:14, 15) Ih yooz palitiks, rilijan, moni, entataynment, ejukayshan, ahn wahn lata ada tingz fi get peepl fi tink laik hihn.—Jan 14:30; 1 Jan 5:19.
Saytan noa dat ih noh ga wahn lata taim lef fi fool peepl. Soh ih di du evriting ih kud fi chrik az moch peepl az pasabl. Ih di chrai eevn haada wid Jehoava servant dehn. (Revilayshan 12:12) If wi noh kyaaful, lee bit bai lee bit, di Devl ku korop wi tinkin. (1 Korintyanz 10:12) Fi egzampl, Jehoava waahn wahn marij fi laas fi az lang az da kopl alaiv. (Machyu 19:5, 6, 9) Bot wahn lata peepl tudeh feel dat marij da jos wahn naamal agreement weh dehn ku brok eni taim dehn feel laik. Wahn lata moovi ahn TV shoa inkorij dis aidyaa tu. Wi haftu mek shoar dat wi noh alow di way how di werl feel bowt marij fi afek di way how wee feel bowt it.
Wahn nada way Saytan chrai fi fool wi da fi get wi fi ga wahn ribelyos atichood—wi noh waahn nobadi tel wi weh fi du, noh eevn Gaad. (2 Timoti 3:4) If wi noh kyaaful, wi ku looz wi rispek fi di atariti a di bradaz weh Jehoava chooz fi gaid di kangrigayshan. Fi egzampl, wahn brada mait staat tu ignoar di kongsl fahn di eldaz eena di kangrigayshan. (Heebrooz 12:5) Er wahn sista mait noh agree wid hoo Jehoava seh da di hed a di famili.—1 Korintyanz 11:3.
Wi haftu mek op wi oan main fi noh alow di Devl fi get wi fi tink laik hihn. Insted, wi fi chrai tink di way Jehoava tink. Wi fi ‘kip wi main Koloashanz 3:2; 2 Korintyanz 2:11.
set pahn di ting dehn weh deh op eena hevn.ʼ—32 MEDIKAL CHREETMENT
Aala wi waahn bee helti ahn geh di bes kyaa wen wi sik. (Isaiah 38:21; Maak 5:25, 26; Look 10:34) Tudeh, wahn lata dakta an ada peepl aafa difrent medikal proseeja ahn chreetment. Wen wi di disaid wich chreetment wi wahn aksep, ih impoatant dat wi fala Baibl prinsiplz. Wi need fi memba dat onli Gaad Kingdom wahn heel wi fi gud. Wi noh waahn foakos soh moch pahn wi helt dat wi niglek wi wership tu Jehoava.—Isaiah 33:24; 1 Timoti 4:16.
Wi haftu avoid eni chreetment weh yooz di powa a di eevl spirit dehn. (Deuteronomy 18:10-12; Isaiah 1:13) Soh bifoa wi aksep eni chreetment er medisn, wi need fi fain owt evriting wi kud bowt it, laik weh ih kohn fram, how ih sopoas tu werk, ahn wai peepl bileev eena it. (Proverbs 14:15) Wi kyaahn faget dat Saytan wuda waahn chrik wi fi get wi involv wid spiritizm. Soh if wahn chreetment eevn song sospishos tu wee ahn wi tink dat ih gat eniting fi du wid spiritizm, ih bes dat wi avoid it.—1 Peeta 5:8.
^ par. 98 Tu som dakta, di foa mayn paats a blod da frakshanz tu. Soh den, yu mait need fi eksplayn yu persnal disizhanz noh fi aksep hoal blod er di foa mayn paats, weh da di red sel, wait sel, playtlet, ahn plazma.