1-3. (a) Wat da wan a di gif dehn weh Jehoava gi wi? How wi mait yooz it eena di rang way? (b) How wi fi yooz dis gif?

IMAJIN wahn pa giv ih teenayj son wahn baisikl. Ih hapi fi giv ih son wahn gif laik dis. Bot wat if ih son raid di baik laik ih noh ga no sens, nak dong sombadi, ahn hert ahn? How yu tink di pa wuda feel?

² Jehoava gi wi “evri gud ahn perfek gif.” (Jaymz 1:17) Wan a di gif dehn weh hihn gi wi da wi speech. Dis gif alow wi fi seh weh wi tink ahn feel. Wi ku seh tingz tu peepl weh ku help dehn ahn mek dehn feel gud. Er wi ku seh tingz weh ku hert adaz ahn kaaz dehn payn.

³ Wi werdz ku bee veri powaful, ahn Jehoava teech wi how fi yooz dehn eena di rait way. Ih tel wi: “Unu noh fi seh notn hatful weh noh wahn du nobadi no gud. Insteda dat, unu fi seh werdz weh wahn help ada peepl soh dat unu werdz wahn bil dehn op, akaadn tu weh dehn need fi yehr. Eena da way, unu wahn bee wahn blesin tu peepl weh di yehr unu.”  (Ifeezhanz 4:29) Mek wi laan how wi ku yooz wi werdz eena wahn way weh wahn pleez Gaad an inkorij adaz.

4, 5. Akaadn tu di Baibl buk a Proverbs, weh wi ku laan bowt di powa a wi werdz?

⁴ Wi werdz ga powa, soh wi need fi bee kyaaful bowt weh wi seh ahn how wi seh it. Proverbs 15:4 seh: “Wahn kaam tong da wahn chree a laif, bot krukid speech ku brok wahn persn spirit.” Jos laik how di shayd fahn wahn big chree ku rifresh wi, kain werdz ku rifresh adaz. Pahn di ada han, meen werdz ku hert adaz ahn mek dehn feel sad.—Proverbs 18:21.

⁵ Proverbs 12:18 seh: “Wen yu taak widowt tink, da laik wahn stab fahn wahn soad.” Werdz weh noh kain ku kaaz imoashanal payn ahn dischrai eni rilayshanship. Maybi yu ku memba wahn taim wen sombadi tel yu sohnting weh mi meen ahn mi hert yu reel bad. Bot, noatis weh da skripcha kantinyu fi seh: “Di tong a di waiz persn ku heel.” Wen yu stap ahn tink bifoa yu taak, yu werdz ku mek wahn persn feel beta er fiks wahn frenship weh mi geh damij sayka wahn misandastandin. (Reed Proverbs 16:24.) If wi memba dat wi werdz ku afek adaz, wi wahn bee kyaaful wid how wi yooz dehn.

6. Wai da wahn schrogl fi kanchroal weh wi seh?

⁶ Wahn nada reezn fi bee kyaaful wid wi speech da bikaaz wi noh perfek. Di Baibl seh dat “ih deh eena wahn man haat fi du bad aal di taim,” ahn weh wi seh ku shoa weh deh eena wi haat. (Genesis 8:21;  Look 6:45) Ih ku bee wahn schrogl fi kanchroal weh wi seh. (Reed Jaymz 3:2-4.) Bot wi haftu kip aan di chrai fi du beta eena di way wi taak tu ada peepl.

7, 8. How wi werdz ku afek wi rilayshanship wid Jehoava?

⁷ Wahn nada reezn wai wi need fi bee kyaaful da bikaaz wi haftu gi wahn akonk tu Jehoava fi weh wi seh ahn how wi seh it. Jaymz 1:26 seh: ‘If unu tink dat unu da Gaad peepl ahn stil kyaahn hoal unu tong, unu di fool unuself ahn unu wership noh gud fi notn.ʼ Di Greek werd fi “gud fi notn” ku aalso meen “yoosles.” (1 Korintyanz 15:17) Soh if wi kyaalis wid wi speech, wi ku damij an eevn dischrai wi rilayshanship wid Jehoava.—Jaymz 3:8-10.

⁸ Wi ga lata gud reezn fi bee kyaaful bowt weh wi seh ahn how wi seh it. Bot fi help wi yooz wi speech eena di way weh Jehoava waahn, wi need fi noa di kaina speech fi avoid.

9, 10. (a) Weh kaina speech veri kaman tudeh? (b) Wai wi noh fi kos ahn yooz doti langwij?

⁹ Ih kaman nowadayz fi hyaa peepl di kos ahn yooz doti langwij. Dehn tink dat dehn haftu kos ahn taak naastinis if dehn waahn peepl andastan weh dehn di seh. Wahn lata peepl weh tel joaks fi wahn livin aalwayz tel doti joaks ahn seh ada naastinis fi mek peepl laaf. Bot, di apasl Paal mi seh: ‘Unu mos stap du dehn tingz deh. Unu mos stap geh beks eezi. Unu mos stap hayt peepl ahn stap du eevl. Unu mos stap insolt ahn slanda peepl ahn stap kos bad werd.ʼ (Koloashanz 3:8) Hihn mi aalso seh dat wi noh fi “tel doti joaks.”—Ifeezhanz 5:3, 4.

¹⁰ Jehoava noh laik wen peepl kos ahn taak naastinis, ahn peepl weh lov hihn noh laik dehndeh tingz needa. Ih noh kleen tu Gaad. Peepl hoo praktis dotinis di fala “dehn sinful hyooman naycha.” (Galayshanz 5:19-21) Eena di Baibl, “dotinis” ku inklood wahn lata difrent kaina sin, ahn wan doti habit ku leed tu wahn nada wan. If wahn persn ga di habit fi yooz doti, naasti langwij an ih noh waahn stap, dis wuda shoa dat ih shudn bee paat a di kangrigayshan nohmoh.—2 Korintyanz 12:21; Ifeezhanz 4:19; pleez goh da Noat 23 da di en a dis buk.

11, 12. (a) How wi kanvasayshan ku ton tu gasip? (b) Wai wi noh fi slanda peepl?

¹¹ Wi aalso need fi avoid gasip. Ih nachral fi mek wi bee inchrestid eena ada peepl ahn fi shayr nyooz bowt wi frenz ahn famili. Eena di dayz a di apasl dehn, di Kristyan dehn mi waahn noa how dehn bradaz  ahn sistaz mi-di du ahn how dehn kuda mi help dehn. (Ifeezhanz 6:21, 22; Koloashanz 4:8, 9) Bot ih soh eezi fi mek wi kanvasayshan bowt adaz ton tu gasip. If wi paas aan gasip, wi mait seh tingz weh da noh chroo er taak bowt tingz weh da noh wi bizniz. If wi noh kyaaful, gasip ku ton tu faals akyoozayshan, er slanda. Di Farisee dehn mi slanda Jeezas wen dehn mi akyooz ahn a tingz weh ih neva du. (Machyu 9:32-34; 12:22-24) Slanda ku damij wahn persn repyutayshan, leed tu aagyument, kaaz payn, ahn dischrai wahn gud frenship.—Proverbs 26:20.

¹² Jehoava waahn wi yooz wi werdz fi help an inkorij adaz, noh fi mek peepl hoo da frenz ton gens wan anada. Jehoava hayt “enibadi weh di kaaz divizhan monks ih bradaz.” (Proverbs 6:16-19) Di fos persn fi slanda sombadi da-mi Saytan di Devl; ih mi slanda Gaad. (Revilayshan 12:9, 10) Tudeh, ih kaman fi peepl lai bowt wan anada. Bot dis noh fi hapm eena di Kristyan kangrigayshan. (Galayshanz 5:19-21) Soh wi haftu bee kyaaful bowt weh wi seh, an aalwayz tink bifoa wi taak. Bifoa yu goh seh sohnting bowt sombadi els, aks yuself: ‘Weh Ah wahn seh da chroo? Ih kain? Ih wahn help enibadi? Ai wuda waahn di persn hoo Ah di taak bowt hyaa weh Ah di seh? How Ah wuda feel if sombadi seh dehnya saym tingz bowt mee?ʼ—Reed 1 Tesaloanyanz 4:11.

13, 14. (a) How wi feel wen peepl insolt wi? (b) Wai Kristyanz noh fi insolt adaz?

¹³ Aala wi seh tingz weh wi feel sari bowt laytaraan. Bot wi noh waahn mek it wahn habit fi kritisaiz  adaz er seh tingz weh noh kain er weh meen. Wi noh fi insolt peepl. Di apasl Paal mi seh: “Unu noh fi ga no kaina bitanis eena unu haat; ahn unu noh fi geh soh beks dat ih get owta kanchroal needa. Unu noh fi hala op aata wan anada ner di insolt op wan anada.” (Ifeezhanz 4:31) Sohn ada Baibl chranslayt di werd “insolt” az “eevl werdz” er “meen werdz.” Wen wahn persn insolt op adaz, ih ku kaaz dehn fi feel wotlis. Ahn chiljren espeshali eezi fi geh hert, soh wi need fi bee reeli kyaaful dat wi noh hert dehn wid wi werdz.—Koloashanz 3:21.

¹⁴ Di Baibl waan wi bowt wahn schranga kaina insoltin speech. Dis da wen sombadi stay di insolt op adaz oava an oava jos fi hert dehn. Ih wuda bee sad if wi chreet wi marij paadna er chiljren da way! In fak, if wahn persn taak laik dis ahn noh waahn stap, ih wudn kwalifai fi bee paat a di kangrigayshan. (1 Korintyanz 5:11-13; 6:9, 10) Soh wi laan dat if wi taak naastinis, kos bad werd, er seh tingz weh da noh chroo er weh noh kain, wi wahn damij wi rilayshanship wid Jehoava ahn wid adaz.

15. Weh kaina speech ku bil op adaz?

¹⁵ How wi ku yooz wi speech di way Jehoava waahn? Eevn doa di Baibl noh tel wi egzakli weh fi seh er weh noh fi seh, ih tel wi fi yooz ‘werdz weh wahn help ada peepl soh dat wi werdz wahn bil dehn op.ʼ (Ifeezhanz 4:29) If wi waahn bil op adaz, wi wahn yooz speech weh kleen, kain, ahn chroo. Jehoava waahn wi yooz wi werdz fi inkorij ahn help  adaz. Dis ku bee wahn chalenj. Ih tek moa efoat fi seh gud tingz dan fi seh kruwil ahn negitiv tingz. (Taitos 2:8) Mek wi diskos sohn wayz wi ku bil op adaz wid di tingz weh wi seh.

16, 17. (a) Wai wi shuda komen adaz? (b) Hoo wi kuda komen?

¹⁶ Eena di Baibl, wi ku reed bowt di difrent taim dehn wen Jehoava ahn Jeezas mi komen adaz. Wi shuda chrai fi bee jos laik dehn, noh chroo? (Machyu 3:17; 25:19-23; Jan 1:47) If wi waahn komen sombadi eena wahn way weh wahn inkorij dehn, wi need fi reeli tink bowt da persn ahn shoa dat wi kay bowt ahn. Proverbs 15:23 seh: “Ih feel gud wen sombadi seh di rait ting at di rait taim!” Ih reeli inkorij wi wen sombadi komen wi fi wi haad werk er seh dat dehn apreeshiayt sohnting weh wi mi du.—Reed Machyu 7:12; pleez goh da Noat 27 da di en a dis buk.

¹⁷ If yu mek it wahn habit fi luk fi di gud eena ada peepl, ih wahn bee eeziya fi komen dehn. Fi egzampl, maybi yu noatis dat sombadi eena di kangrigayshan pripyaa gud fi ih taak dehn er ih mek wahn efoat fi gi wahn koment da di meetin. Er yu noa wahn yong persn weh mi brayv inof fi gi wahn witnis da skool, er wahn oalda persn weh aalwayz deh owt eena di minischri. Di apreeshiayshan weh yu shoa ku inkorij dehn. Ih aalso impoatant fi wahn hozban tel ih waif dat ih lov an apreeshiayt ahn. (Proverbs 31:10, 28) Jos laik how wahn plaant need son ahn waata fi liv, peepl need fi feel apreeshiayshan fahn adaz. Chiljren espeshali need fi feel dis. Luk fi difrent apachooniti fi komen dehn fi dehn  gud kwalitiz ahn fi di efoat weh dehn di mek. Wen yu komen dehn, ih ku bil op dehn korij ahn kanfidens, an ih ku mek dehn chrai eevn haada fi du weh rait.

18, 19. Wai wi shuda du wi bes fi inkorij ahn komfert adaz? How wi ku du dat?

¹⁸ Wen wi inkorij ahn komfert adaz, wi di fala Jehoava egzampl. Hihn reeli kay fi di wan dehn weh hombl ahn weh diskorij. (Isaiah 57:15) Jehoava waahn wi “kip aan di inkorij wan anada,” espeshali dehn wan weh dipres. (1 Tesaloanyanz 5:11, 14) Wen wi chrai fi du dis, hihn si an apreeshiayt wi efoat.

 ¹⁹ Yu mait noatis dat sombadi eena yu kangrigayshan weh diskorij er dipres. Weh yu ku seh fi help da persn? Wel, yu mait kyaahn fiks di prablem, bot yu ku mek di persn noa dat yu kay far ahn. Fi egzampl, yu ku spen sohn taim wid ahn. Yu ku reed wahn inkorijin skripcha er eevn aafa fi seh wahn pryaa wid da persn. (Psalm 34:18; Machyu 10:29-31) Rimain ahn eena wahn lovin way dat di bradaz ahn sistaz eena di kangrigayshan lov ahn. (1 Korintyanz 12:12-26; Jaymz 5:14, 15) Ahn taak eena wahn way weh shoa dat yu reeli meen ahn bileev weh yu di seh.—Reed Proverbs 12:25.

20, 21. Weh mek it eeziya fi mek yoo aksep advais?

 ²⁰ Wi ku bil op adaz tu wen wi gi dehn gud advais. Bikaaz wi noh perfek, aala wi need advais fahn taim tu taim. Proverbs 19:20 seh: “Lisn tu kongsl an aksep disiplin, soh dat eena di fyoocha yu ku geh waiz.” Eldaz da noh di onli wan dehn hoo ku gi advais er kongsl. Payrents need fi gaid dehn chiljren. (Ifeezhanz 6:4) Ahn sistaz ku gi gud advais tu wan anada. (Taitos 2:3-5) Bikaaz wi lov wi bradaz ahn sistaz, wi waahn mek shoar dat wi gi dehn advais eena wahn way weh noh wahn mek dehn feel hert. Weh ku help wi?

²¹ Maybi yu memba wahn taim wen sombadi mi gi yu gud advais eena wahn way weh mi mek it eezi fi yu aksep. Wai ih mi soh eezi fi yu? Wel, yu praabli mi feel dat di persn reeli kay bowt yu, er maybi ih mi taak tu yu eena wahn kain ahn lovin way. (Koloashanz 4:6) Praabli, di advais mi bays pahn di Baibl. (2 Timoti 3:16) Weda wi reed dairekli fahn di Baibl er nat, wateva kongsl er advais wi gi shuda bays pahn weh di Baibl seh. Non a wi fi foas wi opinyan pahn adaz er aplai skripchaz eena di rang way fi sopoat fi wee oan aidyaaz. If wi memba di way peepl mi gi wee advais, ih ku help wi fi du di saym fi adaz.

22. How yoo wuda waahn yooz yu speech?

²² Speech da wahn gif fahn Gaad. Bikaaz wi lov hihn, wi need fi yooz it eena di rait way. Memba dat werdz ga di powa fi damij er fi bil op adaz. Soh, mek aala wi yooz wi werdz fi schrentn an inkorij wan anada.