1, 2. Weh preshos gif Jehoava gi wi? Weh Jehoava gi wi soh dat wi ku liv di bes laif pasabl?

LAIF kohn fahn Jehoava. Ahn dis da wahn wandaful gif weh ih gi aala wi. (Genesis 1:27) Hihn waahn wi ga di bes laif wi kuda eva gat. Soh ih gi wi prinsiplz weh ku teech wi how fi mek gud disizhanz. Wi ku yooz dehnya prinsipl fi help wi “tel weh da di difrens bitween gud ahn eevl.” (Heebrooz 5:14) Wen wi du dis, wi di alow Jehoava fi chrayn wi fi tink laik hihn. Wen wi yooz Baibl prinsiplz eena wi laif ahn si how dehn mek wi laif beta, wi geh fi apreeshiayt dehn eevn moa ahn wi geh fi si dat dehn reeli preshos.

² Nowadayz, wi mait fays difrent chalenjiz eena wi laif. Wi mait fays sichuwayshanz weh di Baibl noh seh egzakli weh fi du. Fi egzampl, wi mait need fi mek disizhanz bowt difrent medikal chreetments weh involv blod. How wi ku mek disizhanz weh wahn pleez Jehoava? Di Baibl ga prinsiplz weh ku teech wi how Jehoava feel bowt laif ahn blod. If wi andastan dehnya prinsipl, wi wahn mek waiz  disizhanz ahn kip wahn gud kanshans. (Proverbs 2:6-11) Now, mek wi egzamin som a dehnya prinsipl.

3, 4. (a) Wen da-mi som a di difrent taimz wen Gaad mi seh how hihn feel bowt blod? (b) Weh blod stan fa?

³ Di Baibl teech wi dat blod da sohnting veri preshos tu Jehoava kaaz ih stan fi laif. Ahn wi noa dat laif preshos tu hihn. Afta Kayn mi kil ih breda, Jehoava tel ahn: “Yu breda blod di krai owt tu mi fahn di grong.” (Genesis 4:10) Aybl blod mi stan fi ih laif; soh wen Jehoava tel Kayn dehndeh werdz, Ih mi-di taak bowt Aybl laif.

⁴ Afta di Flod eena Noawa dayz, Gaad mi seh dat hyoomanz kuda mi eet meet. Bot ih mi seh playn-wan: “Onli flesh wid di laif—di blod—yu noh fi eet.” (Genesis 9:4) Jehoava mi gi dis koman tu aala Noawa chiljren, inkloodin wee tudeh. Soh den, tu Jehoava, blod stan fi laif. Ahn wi need fi vyoo blod di saym way.—Psalm 36:9.

5, 6. How di Laa a Moaziz shoa how Jehoava feel bowt laif ahn blod?

⁵ Eena di Laa weh Jehoava mi gi Moaziz, Ih mi seh: “If enibadi . . . eet eni kaina blod, fi shoar Ah wahn ton mi fays gens di persn weh di eet blod, an Ah wahn kot ahn aaf fahn monks ih peepl. Bikaaz di laif a di flesh deh eena di blod.”—Leviticus 17:10, 11.

⁶ Di Laa a Moaziz mi seh dat wen sombadi kil eni animal fi food, ih mi haftu poar di blod pahn di grong. Dis mi shoa dat di laif a di animal bilangz tu Jehoava, di Kriyayta a evriting. (Deuteronomy 12: 16; Ezekiel 18:4) Bot Jehoava neva ekspek di Izrelait dehn fi jrayn owt evri laas jrap a blod fahn di animal. Az lang az dehn mi du dehn bes fi jrayn owt di blod, dehn kuda mi eet di meet wid wahn kleen kanshans. Wen dehn mi shoa rispek fi di animal blod, dehn mi-di shoa rispek tu Jehoava, di Wan weh laif kohn fram. Aalso, di Laa mi koman di Izrelait dehn fi aafa animalz az sakrifais fi kova dehn sinz.—Pleez goh da Noat 19 ahn 20 da di en a dis buk.

7. How Dayvid mi shoa rispek fi blod?

⁷ Wen Dayvid mi-di fait di Filisteen dehn, ih mi du sohnting weh shoa wi how preshos blod. Som a Dayvid soalja mi si dat ih mi tersti bad, soh dehn put dehn laif eena daynja ahn gaan eena di enimi kyamp fi geh sohn waata fi mek ih jrink. Bot wen dehn giv ahn di waata, ih neva waahn jrink it soh ih “poar it owt tu Jehoava.” Dayvid mi seh: “Oa Jehoava, ih wuda neva kraas mi main fi du sohnting laik dis! How Ai kuda eva jrink di blod a dehnya man hoo mi put dehn laif eena daynja?” Tu Dayvid, di waata mi stan fi di laif a ih soalja dehn. Soh hihn mi andastan dat laif ahn blod preshos tu Gaad.—2 Samuel 23:15-17.

8, 9. How Kristyanz fi vyoo blod tudeh?

⁸ Afta Jeezas det, Gaad neva waahn Ih peepl kantinyu fi aafa op animal sakrifais. Bot dehn mi stil need fi ga di karek vyoo a blod. Wan a di fyoo paats a di Laa weh Jehoava mi ekspek Kristyanz fi stil kip da di paat weh seh fi ‘stay weh fahn blod.ʼ Dis laa mi impoatant, kaaz wi laan dat di saym way Jehoava  feel bowt imoraliti er aidol wership, da di saym way ih feel bowt blod.—Aks 15:28, 29, NW.

⁹ Wel, di koman bowt blod stil aplai tudeh. Az Kristyanz, wi noa dat aal livin tingz kohn fahn Jehoava an aal laif bilangz tu hihn. Ahn wi noa dat blod preshos an ih stan fi laif. Soh wi haftu kansida Baibl prinsiplz wen wi di mek eni disizhan bowt medikal chreetment weh involv blod.

10, 11. (a) Weh Jehoava Witnisiz bileev bowt blod chransfyoozhan wid eeda hoal blod er di foa mayn paat a blod? (b) Wat da sohn persnal disizhan weh eech Kristyan wahn haftu mek fi dehnself?

¹⁰ Jehoava Witnisiz andastan dat fi ‘stay weh fahn blodʼ meen moa dan jos noh fi eet er jrink blod. Ih meen dat wi noh tek blod chransfyoozhan, wi noh giv blod, ahn wi noh put op wi oan blod in kays wi need it layta. Bot blod ku separayt intu foa mayn paat tu—red blod sel, wait blod sel, playtlet, ahn plazma. Soh wen wi seh wi noh tek blod, ih meen dat wi noh aksep eni a dehndeh foa mayn paat a blod needa.

¹¹ Now, dehndeh foa mayn paat a blod ku brok dong ahn separayt intu eevn moa baysik paats—“blod frakshanz.” Wen ih kohn tu di yoos a dehnya blod frakshan, eech Kristyan haftu disaid if ih wahn aksep dehn er nat. Ahn wi haftu disaid weh wi wahn du wid wi oan blod if wi tek wahn serjri, wahn blod tes, er som ada medikal chreetment. Eech Kristyan haftu mek op ih oan main weh ih wahn du eena dehndeh kays soh dat ih noh goh gens Gaad koman.—Pleez goh da Noat 21 da di en a dis buk.

12. (a) Wai Jehoava inchrestid eena di disizhan dehn weh wi mek pahn wi oan? (b) How wi ku mek waiz disizhanz bowt eni medikal chreetment?

 ¹² Yu tink ih mata tu Jehoava weh wi disaid fi du eena dehnya sichuwayshan wehpaat eech Kristyan haftu mek ih oan disizhan? Yes, ih mata tu hihn. Jehoava inchrestid eena weh wi di tink ahn wai wi du di tingz weh wi du. (Reed Proverbs 17:3; 24:12.) Soh bikaaz a dat, wen wi di mek disizhanz bowt eni medikal chreetment, fos wi need fi pray tu Jehoava fi gaidans ahn den du risaach bowt it soh wi ku geh di faks. Den wi ku yooz wi kanshans, weh wi chrayn wid di Baibl, fi mek wahn gud disizhan. Wi shudn aks ada peepl weh dehn wuda du if dehn mi deh eena fi wee sichuwayshan, ner alow adaz fi chrai tel wi weh fi du. Eech Kristyan ‘rispansabl fi how ih livʼ—aala wi haftu ansa tu Jehoava.—Galayshanz 6:5; Roamanz 14:12.

13. Weh wi laan bowt Jehoava fan ih laa ahn prinsipl dehn bowt blod?

¹³ Eniting weh Jehoava aks wi fi du da fi wi oan gud an ih shoa dat hihn lov wi. (Psalm 19:7-11) Bot wi noh obay hihn jos bikaaz ih laa dehn benifit wi. Wi obay Jehoava laa bowt blod bikaaz wi lov ahn. (Aks 15:20, NW) Ahn wi di chrai protek wi helt tu. Lata peepl tudeh noa dat blod chransfyoozhan daynjaros, ahn wahn lata dakta noa dat wahn serjri widowt blod beta fi di payshent. Soh ih klayr fi si dat di way Jehoava du tingz waiz ahn lovin.—Reed Isaiah 55:9; Jan 14:21, 23.

14, 15. (a) Wat da sohn laa weh Jehoava mi gi ih peepl fi protek dehn? (b) How yu ku aplai di prinsipl dehn weh dehndeh laa bays pan?

 ¹⁴ Fahn eva sins, Jehoava di luk owt fi ih peepl, soh ih provaid ih laa dehn. Som a di laa dehn weh ih mi gi di Izrelaits da-mi fi protek dehn fahn seeryos aksident. Fi egzampl, wan laa mi seh dat if wahn persn oan wahn hows wid wahn flat roof, ih mi fi bil wahn loa waal rong di roof soh dat nobadi wuda jrap aaf. (Deuteronomy 22:8) Wahn nada laa mi ga fi du wid di animal dehn. If sombadi mi oan wahn daynjaros bul, di oana mi rispansabl fi kip di bul anda kanchroal soh dat ih wudn atak er kil enibadi. (Exodus 21:28, 29) If wahn Izrelait neva obay dehndeh laa, ih wuda mi bee rispansabl if sombadi ded er geh hert bikaaz a dat.

¹⁵ Fahn dehnya laa wi ku si dat laif preshos tu Jehoava. How dis shuda afek wi? Wi need fi shoa dat wi rispek laif bai di way wi tek kayr a wi hoam ahn veekl, di way wi jraiv, ahn how wi chooz fi spen wi free taim. Som peepl, espeshali yong peepl, feel dat notn bad ku hapm tu dehn, soh dehn put dehn laif eena daynja. Bot dat da noh how Jehoava waahn wi bihayv. Ih waahn wi chreet evribadi laif az impoatant—fi wee wan an ada peepl wan.—Ecclesiastes 11:9, 10.

16. How Jehoava feel bowt aboarshan?

¹⁶ Tu Jehoava, evri hyooman laif impoatant, eevn wahn baybi weh noh baan yet. Anda di Laa a Moaziz, if wahn persn hert wahn pregnant uman bai aksident an eeda shee er ih baybi ded, Jehoava wuda mi hoal da persn gilti a merda. Dis wuda mi meen  dat eevn doa da mi wahn aksident, di laif a di merdara wuda haftu pay fi di laif weh mi laas. (Reed Exodus 21:22, 23.) Wahn baybi weh noh baan yet da wahn livin persn tu Gaad. Now dat yu noa dis, how yu tink hihn feel bowt aboarshan? How yu tink ih feel wen hihn si milyanz a baybi weh stil deh eena dehn mami woom geh kil evri yaa?

17. Weh ku komfert wahn uman hoo mi geh wahn aboarshan bifoa ih mi geh fi noa Jehoava?

¹⁷ Wat if wahn uman mi geh wahn aboarshan bifoa shee mi laan how Jehoava feel bowt it? Wel, shee ku bee shoar dat Jehoava ku fagiv ahn, bikaaz Jeezas mi ded fi aala wi. (Look 5:32; Ifeezhanz 1:7) Wahn uman hoo mi mek wahn mistayk laik dis eena di paas ahn feel reeli sari bowt it, noh need fi kip di feel gilti. Di Baibl seh: “Jehoava shoa mersi ahn kompashan . . . Az faar az di sonraiz deh fahn di sonset, dat da how faar fahn wi hihn put fi wee sin dehn.”—Psalm 103:8-14.

18. Wai wi fi chrai wi bes fi geh rid a haytful tinkin?

¹⁸ Rispek fi laif staat fahn deep dong eena fi wee haat. Ih ga fi du wid how wi feel bowt adaz. Di apasl Jan mi seh: “Aal hoo hayt dehn brada er sista weh da wahn bileeva da merdara.” (1 Jan 3:15) Bifoa wi riyalaiz it, wi ku en op di hayt sombadi weh wi noh laik. Ahn wen wi hayt sombadi, wi ku disrispek da persn, mek faals akyoozayshan bowt ahn, er eevn wish dat da persn wuda jos ded. Jehoava noa how wi feel bowt ada peepl. (Leviticus 19:16; Deuteronomy  19:18-21; Machyu 5:22) Soh, if wi ga haytful tinkin bowt sombadi, wi need fi werk haad fi geh rid a dehndeh kaina tinkin.—Jaymz 1:14, 15; 4:1-3.

19. Wat da wahn nada way wi ku shoa dat wi chreet laif az sohnting preshos?

¹⁹ Wat da wahn nada way wi ku shoa dat laif preshos tu wee? Wel, wi noh fi lov vailent entataynment. Da Psalm 11:5, wi laan dat Jehoava “hayt enibadi weh lov vailens.” If wi chooz vailent entataynment, dat mait meen dat wi lov vailens. Wai in di werl wi wuda waahn put vailent werdz, aidyaaz, ahn pichaz eena wi main? Insted, wi fi ful op wi main wid kleen ahn peesful tinkin.—Reed Filipiyanz 4:8, 9.

20-22. (a) How Jehoava vyoo Saytan werl? (b) How Gaad peepl ku shoa dat dehn ‘noh bilangz tu dis werlʼ?

²⁰ Saytan werl noh ga no rispek fi laif. Tu Jehoava, dehn blodgilti, ahn dat da di saym az merda. Oava di yaaz, werl roolaz kaaz milyanz a peepl fi ded, ahn dat inklood wahn lata Jehoava peepl. Di Baibl diskraib dehndeh roola, er govament, az sohn vailent wail bees. (Daniel 8:3, 4, 20-22; Revilayshan 13:1, 2, 7, 8) Ahn tudeh day, peepl mek big moni di sel sohn dedli wepan. Ih klyaa fi si dat “di hoal werl deh anda di powa a di eevl wan.”—1 Jan 5:19.

²¹ Bot chroo Kristyanz ‘noh bilangz tu dis werl.ʼ Jehoava peepl noh get involv eena palitiks ner waar. Jos laik how dehn noh kil, dehn noh sopoat eni  aaganaizayshan weh kil peepl. (Jan 15:19; 17:16) Wen peepl persikyoot wi az Kristyanz, wee noh rispan wid vailens. Jeezas mi teech wi dat wi shuda lov wi enimi dehn.—Machyu 5:44; Roamanz 12:17-21.

²² Faals rilijan kaaz milyanz a peepl fi looz dehn laif tu. Wen di Baibl taak bowt Babilan di Grayt [weh da aal faals rilijan], ih seh: “Di uman mi jronk wid di blod a Gaad peepl, di blod a dehn peepl weh mi geh kil.” Yu ku andastan wai Jehoava koman ih peepl fi “kom owta da siti Babilan”? Jehoava servants noh ga no paat eena faals rilijan.—Revilayshan 17:6; 18:2, 4, 24.

23. Weh aal wahn persn haftu du fi “kom owta” Babilan di Grayt?

²³ Fi “kom owta” Babilan di Grayt, wi haftu mek it klayr dat wi da noh paat a eni faals rilijan. Fi egzampl, if wi da-mi paat a wahn rilijan bifoa, wi need fi du wateva nesiseri fi mek dehn noa dat wi da noh paat a da rilijan nohmoh. Bot wi need fi du moa dan dat. Wi need fi hayt ahn rijek di bad tingz weh faals rilijan du ahn teech. Faals rilijan alow an inkorij dehn membaz fi liv wahn imoaral laif, fi get involv eena palitiks, ahn fi bee greedi. (Reed Psalm 97:10; Revilayshan 18:7, 9, 11-17) Bikaaz a dat, milyanz a peepl looz dehn laif.

24, 25. Wai wi ku ga pees ahn wahn gud kanshans now dat wi noa Jehoava?

²⁴ Bifoa wi mi noa Jehoava, wi mi sopoat di bad tingz weh Saytan werl du eena wan way er di ada. Bot now wi chaynj kaaz wi aksep Jeezas ransom sakrifais ahn dedikayt wi laif tu Gaad. Ahn wi geh fi si  how hihn ‘bles wi ahn rifresh wi.ʼ Soh sins wi noa dat wi di pleez Gaad now, wi ga pees ahn wahn gud kanshans.—Aks 3:19; Isaiah 1:18.

²⁵ Eevn if wi yoostu bee paat a wahn aaganaizayshan weh noh rispek laif, Jehoava ku fagiv wi bikaaz a di ransom. Wi reeli apreeshiayt di gif a laif. Wi shoa dis apreeshiayshan wen wi du evriting wi kud fi help adaz laan bowt Jehoava, help dehn lef Saytan werl, ahn help dehn injai wahn kloas frenship wid Gaad.—2 Korintyanz 6:1, 2.

26-28. (a) Weh speshal werk Jehoava mi giv Izeekyel? (b) Da weh Jehoava aks wi fi du tudeh?

²⁶ Eena di prafit Izeekyel dayz, Jehoava mi tel ahn fi waan peepl dat soon Jeroosalem mi wahn geh dischrai ahn fi teech dehn weh dehn mi need fi du fi servaiv. If Izeekyel neva waan di peepl, Jehoava mi wahn blaym hihn fi dehn det. (Ezekiel 33:7-9) Hihn mi werk haad fi shayr da impoatant mesij kaaz laif mi preshos tu hihn.

²⁷ Jehoava gi wi di asainment fi waan peepl dat soon Saytan werl wahn geh dischrai ahn fi help dehn geh fi noa Jehoava ahn liv fareva eena di nyoo werl. (Isaiah 61:2; Machyu 24:14) Wi need fi du evriting wi kud fi shayr da mesij wid adaz. Ahn wi hoap dat jos laik di apasl Paal, wi ku seh: “Ai noh rispansabl fi di det a enibadi, bikaaz Ah neva hoal bak fahn tel unu Gaad perpos.”—Aks 20:26, 27, NW.

²⁸ Wi need fi bee kleen eena ada ayryaz a wi laif tu. Mek wi diskos som a dehn eena di neks chapta.