Self-kanchroal meenz dat yu ku:

• wayt raada dan diman di tingz yu waahn

• hoal bak fahn aalwayz du weh yu waahn du

• finish weh yu need fi du, eevn if yu noh laik du it

• put adaz heda yuself

Chiljren weh ga moa self-kanchroal ku seh no rait away tu wahn temtayshan, eevn if ih luk laik da sohnting dehn mait injai di du. Bot chiljren wid les self-kanchroal da jos di opozit, dehn wuda:

• bee faita

• sofa fahn dipreshan

• smoak er tek jrogz er jrink alkahol

• noh eet helti

Wahn risaach fain owt dat chiljren weh ga self-kanchroal ga les helt prablemz, moni prablemz, ahn ga les prablem wid di laa wen dehn groa op. Bikaaz a dis stodi, wahn teecha, Angela Duckworth fahn di University of Pennsylvania seh: “Nobadi ku ga ‘tu mochʼ self-kanchroal.”

Laan fi seh no ahn meen it.

BAIBL PRINSIPL: “Unu hafu seh wahn playn ‘yesʼ er ‘no.ʼ”—Machyu 5:37.

Chiljren mait chroa wahn tanchrom—maybi eevn eena poblik fi tes dehn payrents wen di payrents seh no. If di payrent gi dehn weh dehn waahn, di chail wahn kantinyu fi du dis weneva ih waahn sohnting, kaaz tu di chail, wahn tanchrom mek di payrent chaynj ih main ahn gi ahn weh ih waahn.

Pahn di ada han, if di payrent seh wahn playn no ahn meen weh ih seh, di chail wahn laan dat wi kyaahn aalwayz geh weh wi waahn. Dakta David Walsh seh: “Yu mait ekspek dat if wahn persn geh evriting weh ih waahn ih wahn bee hapi, bot da kwait di opozit. Peepl weh laan self-kanchroal moa hapiya. Ih noh lovin fi mek wahn chail groa op di tink ih ku geh evriting weh ih waahn.” *

 If yu mek yu chail noh geh evriting weh ih waahn now, dat wahn help ahn fi ga self-kanchroal wen ih groa op. Fi egzampl, if ih geh temtid fi tek jrogz, ga seks bifoa ih marid, er fi du eniting els weh mait hert ahn er adaz, ih wahn eeziya fi ih seh no tu dehndeh temtayshan.

Help yu chiljren fi andastan di rizolt a dehn akshanz, weda gud er bad.

BAIBL PRINSIPL: “Eniting weh yu soa, yu wahn reep.”—Galayshanz 6:7.

Yu chail need fi laan dat aala wi akshanz ga rizolts. Bot if ih noh ga self-kanchroal ih wahn en op di ga bad rizolts. Fi egzampl, if yu son er daata eezi fi geh beks, peepl noh wahn waahn deh rong ahn. Pahn di ada han, if ih laan fi kanchroal ihself wen ih opset—er fi ga payshens ahn wayt raada dan intarop peepl wen dehn di taak—peepl wahn waahn deh rong ahn. Help yu chail fi andastan dat ih laif wahn bee moch beta if ih praktis self-kanchroal.

Teech yu chail fi put impoatant tingz fos.

BAIBL PRINSIPL: “Mek shoar a di moa impoatant tingz.”—Filipiyanz 1:10, NW.

Self-kanchroal help wi fi noh du rang tingz, bot ih aalso help wi fi du di nesiseri tingz eevn if wi noh laik du it. Yu chail need fi laan wat da di moa impoatant tingz fi du ahn kantinyu fi du it. Mek ih du dehndeh tingz fos. Fi egzampl, ih shuda du hoamwerk fos, ahn den play.

Bee wahn gud egzampl.

BAIBL PRINSIPL: “Ah du dis fi shoa seh dat aala unu shuda du di sayhn ting fi wan anada.”—Jan 13:15.

Yu chail wahn si how yoo bihayv wen sohnting hapm weh ku get yu opset. Mek yu chail si dat tingz goh gud wen yu ga self-kanchroal. Fi egzampl, wen yu chail geh pahn yu laas nervz, yoo geh beks er yu stay kaam?