Skip tu di aatikl

Skip tu lis a tapik

1918—Wan Honjrid Yaaz Agoa

1918—Wan Honjrid Yaaz Agoa

The Watch Tower fahn Janiweri 1, 1918, mi staat owt wid dis kweschan: “Wat wahn hapm eena 1918?” Werl Waar I stil mi-di goh aan da Europe, bot di way how tingz mi-di goh joorin di fos paat a di yaa mi mek ih luk laik tingz mi wahn geh beta fi di Baibl Styoodents an fi di res a di werl.

DI WERL CHRAI MEK PEES

Pahn Janiweri 8, 1918, Prezident Woodrow Wilson mi gi wahn speech tu di U.S. Congress. Ih mi menshan 14 aidyaaz weh hihn mi tink wahn leed tu “pees ahn jostis weh wahn laas.” Hihn mi sojes free ahn oapm diskoshan bitween di difrent konchri dehn, dat dehn chrai kot dong pahn di amonk a wepan dehn gat, ahn mek dehn put tugeda wahn “jenaral asosiayshan a nayshanz” weh wuda help di konchri dehn weh mi involv, weda big er smaal. Di “Foateen Points” weh hihn mi kom op wid mi en op di bee paat a di plan fi set op di League of Nations ahn fi werk owt di Treaty of Versailles, weh mi put wahn en tu di fos werl waar.

VIKCHRI FI DI BAIBL STYOODENTS

Eevn doa di Baibl Styoodent dehn mi ga wahn lata chroblz di yaa bifoa, * weh mi hapm joorin di anwal bizniz meetin a di Watch Tower Bible and Tract Society mi mek ih luk laik dehn mi wahn soon fain pees.

Wen dehn mi meet pahn Janiweri 5, 1918, sohn impoatant man weh mi geh put owta Betel mi chrai tek oava di aaganaizayshan. Richard H. Barber, wahn faytful serkit oavaseeya, mi seh di pryaa fi staat di meetin. Afta wahn ripoat pahn di werk weh dehn mi du di yaa bifoa, dehn mi voat fi hoo wahn bee di dairekta dehn a di Sosaiyati fi di neks yaa. Brada Barber mi nominayt Joseph Rutherford ahn siks ada bradaz. Den wahn laaya weh mi sopoat dehn wan weh mi deh gens di Baibl Styoodents mi nominayt sevn ada man, inkloodin dehn wan weh mi geh put owta Betel. Bot dehn mi looz di ilekshan. Moas a di shyaahoaldaz mi voat fi Brada Rutherford ahn siks ada faytful bradaz fi bee di dairekta dehn.

Wahn lata bradaz weh mi aten da meetin mi seh dat da mi “di moas blesid kanvenshan eva.” Bot da feelin neva laas lang.

THE FINISHED MYSTERY

Fi monts, di Baibl Styoodents mi-di plays di buk The Finished Mystery. Gud an aanis peepl mi rispan eena wahn pazitiv way tu di Baibl chroot eena da buk.

E. F. Crist, wahn serkit oavaseeya fahn Canada, mi seh dat wahn kopl mi reed The Finished Mystery an aksep di chroot eena jos faiv weeks! Hihn mi seh: “Di too a dehn, hozban ahn waif, dedikayt dehnself tu Gaad wid aala dehn haat ahn dehn di mek gud proagres.”

Wahn man weh mi geh di buk mi staat taak wid ih fren dehn bowt it rait away. Ih seh: “Ah mi-di waak dong Third Avenue ahn sohnting nak mi pahn mi shoalda. Ah mi tink da wahn brik, bot da mi ‘The Finished Mystery.ʼ Ah mi kehr it hoam an Ah mi reed di hoal ting. . . . Ah mi fain owt aftawodz dat da mi wahn preecha . . . hoo mi stoan di buk chroo ih windo bikaaz ih mi beks . . . Ai bileev dat wen ih mi du dat hihn mi help moa peepl fi fain di chroot dan wid aala ih preechin er eniting els weh ih mi du. . . . Sayka weh da preecha mi geh soh beks wee di prayz Gaad.”

Da preecha da neva di onli wan fi rispan laik dat. Da Canada, dehn mi ban di buk pahn Febiweri 12, 1918, kaa dehn seh ih mi wahn mek peepl stap sopoat di waar an eevn mek dehn ton gens di govament. Soon afta dat, dehn mi du di sayhn ting da di United States. Sohn govament ayjent mi saach di Betel Hoam ahn di aafis dehn da New York, Pennsylvania, ahn da California. Dehn mi-di luk fi evidens gens di bradaz hoo mi-di tek di leed eena di aaganaizayshan. Pahn Maach 14, 1918, di Dipaatment a Jostis a di United States mi ban The Finished Mystery. Dehn mi klaym seh dat di werk fi mek ahn giv owt di buk mi-di intafyaa wid di waar, an ih mi goh gens di Espionage Act (wahn laa weh stap peepl fahn taak er ak gens di govament).

PRIZN SENTENS!

Pahn May 7, 1918, di Dipaatment a Jostis mi geh di warant dehn fi ares Giovanni DeCecca, George Fisher, Alexander Macmillan, Robert Martin, Frederick Robison, Joseph Rutherford, William Van Amburgh, ahn Clayton Woodworth. Dehn mi akyooz di bradaz a spred infamayshan weh wahn kaaz ada peepl fi ribel gens di govament ahn rifyooz fi serv eena di aami er nayvi. Dehn mi ga di koat kays pahn Joon 5, 1918, bot evribadi mi don noa dat dehn mi wahn fain dehn gilti. Wai?

Dehn mi akyooz di bradaz dat dehn mi brok di Espionage Act. Di hed a di Dipaatment a Jostis fi di United States mi kaal da laa wahn “gud wepan” fi stap peepl fahn spred “infamayshan weh promoat ribelyan.” Pahn May 16, 1918, Congress mi rijek wahn chaynj tu da laa weh wuda alow peepl fi poblish infamayshan “weh chroo, fi di rait reezn, ahn fi du gud.” Dehn mi taak bowt The Finished Mystery wahn lat wen dehn mi-di diskos da laa. Di ofishal rekadz a di U.S. Congress seh: “Wan a di moas daynjaros egzampl a dis kaina infamayshan da di buk weh naym ‘The Finished Mysteryʼ . . . Aal weh ih wahn du da mek di soalja dehn looz dehn fayt eena wi perpos ahn mek peepl noh waahn . . . jain di aami.”

Pahn Joon 20, 1918, wahn joori mi fain aal ayt bradaz gilti pahn aal chaajiz. Di neks day, di joj mi sentens dehn. Ih mi seh: “Di rilijos infamayshan weh dehnya man mi werk soh haad fi spred . . . da wahn grayta daynja dan wahn divizhan a di German aami. . . . Di ponishment shuda bee widowt mersi.” Too weeks layta, dehn ayt bradaz mi gaan da prizn da Atlanta, Georgia, wid dehn difrent sentens di ron bitween 10 ahn 20 yaaz.

DI PREECHIN WERK KANTINYU

Joorin da taim, di Baibl Styoodents mi fays lata persikyooshan. Di Federal Bureau of Investigation (FBI) mi investigayt aala dehn aktiviti, ahn kalek wahn lata infamayshan bowt dehn. Di infamayshan weh dehn mi kalek shoa dat wi bradaz wudn stap preech fi notn.

Eena wahn leta tu di FBI, di poasmaasta da Orlando, Florida, mi rait: “[Di Baibl Styoodents] di goh fahn hows tu hows aal oava tong, ahn moas a di taim dehn di du it da nait. . . . Ih luk laik dehn noh waahn stap di ster op chrobl.”

Wahn aami aafisa weh mi werk wid di Waar Dipaatment mi rait tu di FBI bowt aal weh Frederick W. Franz, hoo mi serv layta pahn di Govanin Badi, mi-di du. Di aami aafisa mi rait: “F. W. Franz . . . sel bowt wan towzn kapi a di ‘Finished Mysteryʼ.”

Charles Fekel, hoo mi aalso serv layta pahn di Govanin Badi, mi fays sohn schrang persikyooshan. Polees mi ares ahn kaaz ih mi-di giv owt The Finished Mystery, ahn dehn yoostu chek ih mayl. Ih mi en op eena prizn da Baltimore, Maryland, fi wan mont, ahn dehn mi kaal ahn wahn “farin enimi” bikaaz hihn mi kohn fahn Austria. Wen hihn mi preech tu di ofishal dehn weh mi kweschan ahn, ih mi memba weh Paal mi seh da 1 Korintyanz 9:16: ‘Ih wahn bee bad fi mee if Ai noh preech di gud nyooz evriway.ʼ *

Pahn tap a aala dehn preechin, di Baibl Styoodents dehn mi gaan aal bowt di chrai geh peepl fi sain wahn petishan fi mek dehn rilees di bradaz weh mi deh eena prizn da Atlanta. Anna K. Gardner mi seh: “Wi aalwayz mi ga sohnting fi du. Wen di bradaz mi deh eena prizn, wi neks jab da-mi fi kalek signichaz. Wi mi gaan fahn hows tu hows. Towznz a peepl mi sain di petishan! Wi mi tel peepl dat dehnya man da-mi chroo chroo Kristyan ahn dehn mi eena prizn fi no gud reezn.”

KANVENSHANZ

Joorin dehndeh haad taimz, dehn mi ga wahn lata kanvenshan fi schrentn di bradaz. The Watch Tower mi seh: “Wi mi ga oava faati kanvenshan . . . joorin di yaa . . . Wi mi geh sohn eksaitin ripoat fahn aala dehnya kanvenshan. Wi yoostu ga kanvenshan rong di sayhn taim evri yaa, bot now wi di ga kanvenshan evri mont.”

Peepl stil mi-di rispan tu di gud nyooz. Da wahn kanvenshan da Cleveland, Ohio, bowt 1,200 peepl mi aten ahn 42 mi geh baptaiz. Wan a dehn da-mi wahn yong bwai weh mi ga soch schrang fayt eena Gaad dat ih mi set wahn gud egzampl fi peepl faar oalda dan ihself.

WAT NEKS?

Bai di en a 1918, di Baibl Styoodents neva noa weh fi ekspek eena di fyoocha. Dehn mi sel som a di prapati weh dehn mi ga da Brooklyn ahn dehn mi moov di hedkwaataz tu Pittsburgh, Pennsylvania. Wail dehn bradaz weh mi sopoas tu tek di leed mi deh eena prizn, di neks anwal meetin fi di shyaahoaldaz mi set fi Janiweri 4, 1919. Weh mi wahn hapm?

Wi bradaz neva stap dehn werk. Dehn mi soh shoar dat tingz mi wahn werk owt dat dehn mi chooz dis yaateks fi 1919: “No wepan weh dehn bring gens yu wahn ga sokses.” (Isa. 54:17) Dehn mi redi fi eniting, ahn di chaynjiz weh mi-di kohn mi wahn bil op dehn fayt ahn schrentn dehn fi di werk dehn mi ga fi du eena di fyoocha.

^ par. 6 Si One Hundred Years Ago—1917” eena di 2017 Yearbook of Jehovahʼs Witnesses, payj 172-176.

^ par. 22 Si di laif stoari a Charles Fekel, “Joys Through Perseverance in Good Work,” eena di Maach 1, 1969, ishu a Di Wachtowa.