1, 2. (a) How wi noa dat peepl waahn freedom? (b) Weh wi si di hapm bikaaz peepl di fait fi freedom?

TUDEH, wahn lata peepl waahn eekwal chreetment ahn freedom. Peepl evriway waahn brok free fahn persikyooshan ahn prejudis. Ahn nobadi waahn bee poa er ga wahn haad laif. Adaz seh weh dehn waahn ahn nobadi fi tel dehn notn. An adaz waahn di freedom fi du weh dehn waahn du. Wahn lata peepl waahn liv dis kaina laif.

² Notn rang fi waahn freedom, bot peepl fait far it di rang way. Dehn proates gens di govament er ada praivit aaganaizayshan, er dehn eevn staat wahn ribelyan. Bot dehn noh reeli mek no hed way. Ih onli geh wos ahn kaaz moa prablemz, ahn som a dehn looz dehn laif anaal. Aala dis jos proov dat weh King Salaman mi seh da chroo. Ih mi seh: “Man rool oava man an onli kaaz payn.”—Eccl. 8:9.

3. Weh wi ku du fi fain chroo hapinis ahn satisfakshan?

³ Di Kristyan disaipl Jaymz mi rait bowt weh wi need fi bee hapi ahn satisfai. Ih seh: “Unu mos kip di stodi di perfek Laa a Gaad, di Laa weh gi yu freedom. If yu yehr it ahn memba  it, Gaad wahn bles yu eena weh yu du.” (Jay. 1:25) Da Jehoava gi wi da perfek laa, ahn hihn noa weh wi need fi bee reeli hapi ahn satisfai. Ih mi gi Adam ahn Eev evriting dehn mi need fi bee hapi—inkloodin chroo freedom.

4. Weh kaina freedom Adam ahn Eev mi injai? (Koment pahn di picha da di biginin a dis aatikl.)

⁴ Wen wi reed di fos too chapta a Genesis, wi ku si rait away dat Adam ahn Eev mi injai di kaina freedom weh wee ku onli jreem bowt tudeh. Dehn neva need notn, dehn neva frayd fi eniting, ahn nobadi mi chreet dehn bad. Dehn neva wori bowt weh dehn mi wahn eet er if dehn mi wahn geh sik ahn ded, ahn di werk weh dehn mi du neva schres dehn owt. (Gen. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Yu tink dis meen dat Adam ahn Eev mi injai kompleet freedom? Wel, mek wi si.

5. Weh peepl reeli need fi injai freedom?

⁵ Wahn lata peepl tudeh tink dat fi bee reeli free, nobadi fi stap dehn fahn du eniting weh dehn waahn du, noh kay weh hapm. The World Book Encyclopedia seh dat freedom meenz dat yu ku “mek yu oan chois ahn du weh yu chooz fi du.” Bot eech persn freedom fi chooz kud afek ada peepl freedom. Soh di buk seh dat eena wahn leegal sens, peepl onli free if nobadi els freedom put eni limit pahn dehn weh noh nesiseri, fyaa, er reeznabl. Eech persn freedom haftu ga limits soh dat ada peepl ku ga freedom tu. Soh den, dat bring op wahn kweschan: Hoo ga di rait fi disaid di limits pahn wi freedom?

6. (a) Wai Jehoava da di onli Persn weh ga kompleet freedom? (b) Weh kaina freedom hyoomanz injai, ahn wai?

⁶ Wen ih kohn tu freedom, wahn impoatant ting fi memba da dis: Onli Jehoava ga kompleet freedom. Wai? Bikaaz hihn da di Kriyayta a evriting ahn di moas powaful Persn eena di yoonivers—onli hihn ga di rait fi rool. (1 Tim. 1:17; Rev. 4:11) Memba how King Dayvid mi diskraib di speshal ahn hai pozishan weh Jehoava gat. (Reed 1 Chronicles 29:11, 12.) * Soh, no aynjel er hyooman ga kompleet freedom. Aala wi haftu aksep dat Jehoava Gaad da di onli wan wid ful atariti fi set limits pahn wi freedom fi mek shoar evribadi ku ga freedom. Az a mata a fak, da dat Jehoava Gaad mi du wid Adam ahn Eev fahn di biginin.

7. Wat da sohn tingz weh wi haftu du? Wai dehnya tingz noh tek weh wi hapinis?

⁷ Eevn doa, fi di biginin, Adam ahn Eev mi injai freedom eena wahn lata difrent wayz, Jehoava mi put limits pahn dehn. Som a dehn da-mi tingz Jehoava mek dehn fi du, bot stil, dehn tingz mi limit dehn. Fi egzampl, dehn mi noa dat fi stay alaiv dehn need fi eet, sleep, jrink waata, ahn soh aan. Bot yoo tink dat jos bikaaz dehn mi haftu du dehn tingz, dehn neva reeli ga freedom? Jehoava mi mek shoar dat eevn wail dehn mi-di du dehndeh tingz, dehn stil kuda mi bee hapi an injai laif. (Ps. 104:14, 15; Eccl. 3: 12, 13) Hoo noh injai wahn kool glaas a waata pahn wahn hat day? Hoo noh injai eet dehn fayvrit food, er wayk op da maanin di feel laik dehn sleep gud? Aala wi hapi fi du dehn tingz. Wi noh feel laik enibadi di foas wi er dat da wahn berdn fi du dehn. Fi shoar, Adam ahn Eev mi injai dehn tingz tu.

8. Weh Jehoava mi koman Adam ahn Eev fi du, ahn wai?

⁸ Jehoava mi koman Adam ahn Eev fi ful di ert wid dehn chiljren ahn tek kayr a it. (Gen. 1:28) Yu tink dis koman mi stap dehn fahn injai dehn freedom? Af koars nat! Da koman gi hyoomanz di apachooniti fi tek paat eena Jehoava perpos—fi mek dis ert bee wahn paradais weh perfek hyoomanz ku liv fareva. (Isa. 45:18) Tudeh, if som peepl chooz fi noh geh marid, er geh marid bot noh ga chiljren, dat noh meen dehn di goh gens Jehoava wil. Ahn wahn lata peepl chooz fi geh marid ahn ga chiljren noh kay weh kaina chalenj dehn mait fays. (1 Kor. 7:36-38) Wai dehn du dis? Bikaaz naamali, dehnya tingz mek peepl feel hapi ahn satisfai. (Ps. 127:3) Adam ahn Eev kuda mi injai dehn marij ahn famili fareva an eva if dehn mi onli lisn.

9. Wai di koman weh Jehoava gi da Genesis 2:17 mi nesiseri, fyaa ahn reeznabl?

⁹ Jehoava mi gi Adam ahn Eev wahn nada koman. Ih tel dehn weh wahn hapm tu dehn if dehn noh lisn. Ih seh: “Az tu di chree a di nalij a gud ahn bad, yu noh fi eet di froot, bikaaz di day yu eet it yu wahn ded fi shoar.” (Gen. 2:17) Yu tink dis koman mi nesiseri? Yu tink ih mi fyaa? Yu tink ih mi kaaz Adam ahn Eev fi looz dehn freedom? Af koars nat. In fak, sohn Baibl teechaz seh dat da koman mek sens an ih reeznabl. Fi egzampl, wahn teecha seh: “Gaad koman da [Genesis 2:16, 17] di shoa dat Gaad noa weh gud . . . fi hyoomanz ahn weh noh gud . . . fi dehn. Fi injai di ‘gud,ʼ hyoomanz haftu chros Gaad an obay ahn. If dehn disobay, den dehn deh pahn dehn oan fi disaid weh gud . . . ahn weh bad.” Dat da wahn berdn fi chroo! Hyoomanz kuda neva du dat pahn dehn oan.

10. Wai wi noh fi tink dat free wil da di saym az di rait fi disaid weh gud ahn weh bad?

¹⁰ Wen peepl reed weh Jehoava mi koman Adam ahn Eev, dehn seh dat Jehoava tek weh dehn freedom fi du weh dehn mi waahn. Bot dehn noh riyalaiz dat free wil, er di rait fi disaid weh fi du, da noh di saym az di rait fi disaid weh gud ahn weh bad. Adam ahn Eev mi ga di freedom fi chooz if dehn wahn obay Gaad er nat. Bot onli Jehoava ga di rait fi disaid weh gud ahn weh bad. “Di chree a nalij a gud ahn bad” mi proov dat. (Gen. 2:9) Wi haftu admit dat wi noh aalwayz noa weh wahn hapm afta wi disaid fi du sohnting; ner wi noh noa if tingz wahn tern owt gud evritaim. Dat da wai wi aalwayz si peepl mek disizhanz weh dehn tink gud, bot den, dehn onli en op wid lata prablemz aftawodz. (Prov. 14:12) Da bikaaz hyoomanz ga limits. Wen Jehoava gi Adam ahn Eev da koman, ih mi-di teech dehn how fi yooz chroo freedom. Wai wi ku seh dat? Ahn weh Adam ahn Eev mi du?

11, 12. Wai Adam ahn Eev neva mek wahn gud disizhan? Yooz di egzampl eena di paragraaf.

¹¹ Adam ahn Eev mi chooz fi disobay Gaad. Saytan tel Eev: “Yu aiy dehn  wahn oapm, yu wahn bee laik Gaad, ahn yu wahn noa weh gud ahn bad.” Wel, Eev giv een tu da temtayshan. (Gen. 3:5) Yu tink da chois mi giv Adam ahn Eev moa freedom? No! Dehn chois neva gi dehn freedom ataal, eevn doa Saytan mi pramis dehn freedom. In fak, ih neva tek tu lang fi mek dehn laan dat wen dehn noh lisn tu Jehoava, dehn en op eena prablemz. (Gen. 3:16-19) Wai? Bikaaz Jehoava neva gi hyoomanz di freedom fi disaid fi dehnself weh gud ahn weh bad.—Reed Proverbs 20:24; * Jeremiah 10:23. *

¹² Da jos laik wahn pailat weh di flai wahn playn. Fi get weh ih gwehn, ih haftu fala di dairekshan weh dehn giv ahn. If nat, ih wahn en op eena prablemz. Fahn eena di playn, wahn pailat ku taak wid dehn wan weh di kanchroal ayaa chrafik soh dat ih ku get weh ih gwehn. Bot, if wahn pailat chooz fi ignoar how dehn di gaid ahn an du ih oan ting, ih ku krash. Jos laik da pailat, Adam ahn Eev mi waahn du dehn oan ting. Dehn rijek di gaidans fahn Gaad. Weh hapm bikaaz a dat? Dehn en op di kaaz wahn terabl krash weh kil dehn, ahn bikaaz dehn paas aan sin tu wee, wi wahn ded tu. (Roam. 5:12) Bikaaz dehn mi waahn du tingz fi dehn oan way, dehn looz di freedom weh Jehoava mi gi dehn.

13, 14. How wi ku geh chroo freedom?

¹³ Som peepl mait tink dat di moa freedom dehn gat, di beta dehn laif wahn bee. Bot reeli, freedom wid no limit wahn kaaz prablemz. Da chroo, wi geh benifits fahn freedom. Bot imajin weh di werl wuda bee laik if no laa mi deh. Dats wai The World Book Encyclopedia seh dat wen wahn konchri er sosaiyati put tugeda wahn leegal sistem, dehn akchwali di chrai balans peepl freedom ahn raits. Bot fi du dis, hyoomanz  haftu rait buk afta buk weh ful op a laa. Ahn dehn stil need lata laaya ahn joj fi mek sens owta di laa ahn fi mek peepl obay di laa.

¹⁴ Jeezas mi menshan wahn simpl way fi injai chroo freedom. Ih seh: “Unu da mi chroo chroo falowa dehn if unu kip aan obay aal weh Ah tel unu. Unu wahn noa di chroot bowt Gaad, ahn da sayhn chroot wahn mek unu free fi chroo.” (Jan 8:31, 32) Jeezas mi menshan too wayz how fi geh chroo freedom. Fos, wahn persn haftu aksep di chroot weh hihn mi teech, ahn sekant, ih need fi bee fi hihn disaipl. Dis wahn gi wahn persn chroo freedom. Bot freedom fahn wat? Jeezas seh: “If enibadi stay di sin, den sin ga dehn laik slayv. . . . If Gaad Son mek unu geh free fahn sin, den unu wahn free fi chroo.”—Jan 8:34, 36.

15. Wai di freedom fahn Jeezas da ‘chroo freedomʼ?

¹⁵ Soh di freedom weh Jeezas mi pramis ih disaipl dehn faar beta dan di kaina freedom weh moas peepl waahn tudeh. Wen Jeezas seh: “If Gaad Son mek unu geh free fahn sin, den unu wahn free fi chroo,” ih mi-di taak bowt freedom fahn di graytis slayvri weh hyoomanz eva fays—slayvri tu sin. Sin noh onli ku mek wi du weh bad, bot ih ku stap wi fahn du weh rait, an eevn fahn bileev dat wi ku du weh rait. Eena da way deh, wee da laik slayv tu sin, ahn wi en op wid foschrayshan, payn, sofarin, ahn pahn di en, wi ded. (Roam. 6:23) Di apasl Paal mi gaan chroo som a dehn saym kaina payn. (Reed Roamanz 7:21-25.) Da onli wen sin let wi goh dat wi wahn ga chroo freedom—di kain weh Adam ahn Eev mi injai eena di biginin.

16. Wen wi wahn bee reeli free?

¹⁶ Wen Jeezas seh “if unu kip aan obay aal weh Ah tel unu,” ih mi-di seh dat hihn ga sertn tingz wi need fi du fi injai di freedom weh hihn giv. Az Kristyanz, wi dedikayt wi laif tu Gaad ahn noh liv fi wiself. Wee chooz fi liv bai di teechinz a Krais, ahn bee wan a ih disaipl dehn. (Mach. 16:24) Jos laik weh Jeezas pramis, wi wahn bee reeli free wen wi geh aala di benifits a di ransom.

17. (a) Weh wi haftu du if wi waahn wi laif ga meenin an if wi waahn feel satisfai? (b) Weh wi wahn laan eena di neks aatikl?

¹⁷ Wen wi fala Jeezas teechinz ahn bee wan a fi hihn disaipl, wi laif wahn ga reel meenin ahn wi wahn feel satisfai. Dis wahn gi wi di hoap fi geh kompleet freedom fahn sin ahn det. (Reed Roamanz 8:1, 2, 20, 21.) Di neks aatikl wahn taak bowt how wi ku yooz wi freedom eena wahn gud way, soh dat wi ku aana Jehoava, di Gaad a chroo freedom, fareva.