1-3. (a) Weh chalenj aal yong peepl fays ahn weh wi ku kompyaa it tu? (Koment pahn di picha da di biginin a dis aatikl.) (b) Wat da di bes way fi mek wi yong bradaz ahn sistaz meet dis chalenj?

SOPOAZ yu plan fi chravl faar fi goh da wahn impoatant ivent. Fi get deh, yu haftu chravl lang pahn di bos. Wen yu get da di bos terminal doh, yu geh kanfyooz wid aala di peepl ahn bos weh dehdeh. Bot, yu foakos pahn yu goal ahn yu noa weh yu gwehn. Soh, yu get pahn di rait bos weh wahn kehr yu weh yu waahn goh. Aftaraal, if yu get aan pahn di rang bos, yu wahn en op da di rang plays.

² Yong peepl tudeh da laik dehndeh pasinja. Yong peepl fays wahn lang jerni eena laif, ahn da noh pahn wahn bos. Sohntaim, dehn mait feel kanfyooz wid aala di disizhan an apachooniti weh deh fronta dehn. Wi yong bradaz ahn sistaz, yu ku mek it eeziya fi yuself if yu noa weh yu waahn goh eena laif. Soh, wichpaat yu gwehn?

³ Dis aatikl wahn ansa da kweschan. Ih di inkorij yoots fi  foakos dehn laif pahn pleez Jehoava. If yoo da wahn yong persn, dat meenz dat yu wahn inklood Jehoava eena evriting weh yu du—ejukayshan, werk, famili rispansabiliti, ahn soh aan. An ih meen dat yu wahn werk tuwaadz spirichwal goalz. Yu ku bee shoar Jehoava wahn bles yu if yu foakos pahn yu servis tu hihn.—Reed Proverbs 16:3. *

4. Weh wi wahn stodi eena dis aatikl?

⁴ Wai ih mek sens dat yong peepl set spirichwal goalz erli eena laif? Bikaaz yong peepl benifit wen dehn set goalz fi dehnself. Wi wahn diskos chree reezn wai. Di fos too reezn fi set goalz shoa dat wen wahn persn ga spirichwal goalz, ih schrentn ih rilayshanship wid Jehoava. Di terd reezn taak bowt di benifits a spirichwal goalz erli eena laif.

5. Wat da di mayn reezn fi ga spirichwal goalz?

⁵ Di mayn reezn fi ga spirichwal goalz da fi shoa Jehoava humoch wi apreeshiayt ih lov an aal weh ih du fi wi. Di saamis seh: “Ih gud fi gi tanks tu Jehoava. . . . Yu mek Ah rijais, Oa Jehoava, bikaaz a aal weh yu du; bikaaz a di werk a yu han Ah showt owt wid hapinis.” (Ps. 92:1, 4) Az wahn yong persn, tink bowt aal weh yu hoa Jehoava. Yu laif, yu fayt, di Baibl, di kangrigayshan, ahn yu wandaful hoap fi di fyoocha. Wen yu put spirichwal tingz fos, yu di shoa Jehoava dat yu apreeshiayt dehndeh blesinz. An ih wahn jraa yu kloasa tu hihn.

6. (a) How spirichwal goalz ku help wi rilayshanship wid Jehoava? (b) Wat da sohn goalz yu ku ga fahn wahn erli ayj?

⁶ Wat da di sekant reezn fi ga spirichwal goalz? Az yu staat tu werk tuwaadz yu goalz, yu di mek wahn gud naym wid Jehoava. Dis wahn jraa yu eevn kloasa tu hihn. Di apasl Paal pramis seh: “Kaa Gaad da wahn fyaa Gaad, ahn hihn noh wahn faget how haad unu mi werk fi hihn. Ih noh wahn faget how unu shoa unu lov tu hihn wen unu mi help owt ih peepl dehn, ahn how unu di kip aan di help dehn.” (Heeb. 6:10) Yu neva tu yong fi ga goalz. Christine mi onli ten yaaz oal wen shee disaid fi reed di laif stoari a faytful Witnisiz eena di magazeen dehn. Shee neva mi waahn mis eni a di stoari dehn. Tobi mi 12 yaaz oal wen hihn mi ga di goal fi reed di hoal Baibl bifoa ih mi geh baptaiz. Maxim mi 11 yaaz oal an ih sista Noemi mi 10 yaaz oal wen dehn geh baptaiz. Di too a dehn staat werk pahn dehn goal fi goh da Betel. Dehn put wahn Betel aplikayshan pahn di waal eena dehn hows soh dat dehn noh faget dehn goal. Wai yu noh staat tink bowt wich goalz impoatant tu yoo ahn den staat werk tuwaadz dehn?—Reed Filipiyanz 1:10, 11.

7, 8. (a) How wahn persn goalz ku help ahn mek gud disizhanz? (b) Wai wahn sista mi chooz fi noh goh da yooniversiti?

⁷ Di terd reezn fi ga goalz erli eena laif ga fi du wid di disizhanz yu wahn need fi mek. Yong peepl haftu mek disizhanz bowt ejukayshan, werk, an ada tingz. Wahn disizhan da laik wahn jongshan eena di road. Az lang az yu noa how fi get weh yu waahn goh, den yu noh wahn ga prablem fi chooz di rait road. Jos laik dat, if yu noa wat da yu goalz, ih wahn eeziya fi mek disizhanz. Proverbs 21:5 seh: “Wahn persn weh werk haad mek planz, an ih wahn ga sokses.” Soh di erliya yu mek planz ahn chooz yu goalz, di soona yu wahn ga sokses. Dis da weh mi hapm tu Damaris wen shee mi fays wahn impoatant disizhan az wahn teenayja.

 ⁸ Damaris mi finish hai skool wid hai graydz. Shee kuda mi aksep wahn skalaship fi stodi laa da wahn yooniversiti. Bot insteda dat, shee mi chooz fi werk paat-taim eena wahn bank. Wai shee mi du dat? Shee seh: “Ah mi mek op mi main fan Ah yong fi painyaa. If Ah mi geh wahn digree eena laa, Ah kuda mi mek lata moni, bot ih wuda mi bee haad fi fain paat-taim werk.” Damaris di painyaa fi di paas 20 yaaz now. Yu tink shee feel dat ih mi ga di rait goal ahn mek di rait disizhan az wahn yong persn? Shee seh: “Da di bank weh Ah werk, Ah deel wid wahn lata laaya. Dehn di du di kaina werk weh Ai wuda mi-di du if Ah mi stodi laa. Bot wahn lata dehn noh hapi wid dehn jab. Mi disizhan fi painyaa sayv mi fahn aala da foschrayshan. An Ah hapi bowt dehn yaaz eena mi servis tu Jehoava.”

9. Wai wi yong bradaz ahn sistaz dizerv wi prayz?

⁹ Towznz a wi yong bradaz ahn sistaz aal oava di werl dizerv wi prayz. Dehn han oava dehn hoal laif tu Jehoava ahn foakos pahn dehn spirichwal goalz. Dehnya yong peepl reeli di injai dehn laif, ahn dehn di laan how fi fala Jehoava gaidans eena aal ayryaz a laif, laik ejukayshan, werk, ahn famili. King Salaman mi seh: “Chros eena Jehoava wid aala yu haat, ahn noh pen pahn yu oan andastandin. Eena evriting weh yu du, tink bowt weh hihn waahn, an ih wahn gaid yu eena di rait way.” (Prov. 3:5, 6) Yong peepl eena aala di Kristyan kangrigayshan veri preshos tu Jehoava, hihn lov dehn wahn lat. Ih protek dehn, gaid dehn, ahn bles dehn.

10. (a) Wai di minischri mos deh pahn di tap a wi lis a tingz fi du? (b) How wi ku du beta eena wi minischri?

¹⁰ Wahn yong persn hoo foakos ih laif pahn pleez Jehoava noh niglek ih minischri. Jeezas seh dat ‘di Gud Nyooz bowt Gaad kingdom hafu preech fos.ʼ (Maak 13:10) Bikaaz di preechin werk soh impoatant, ih fi bee pahn di tap a wi lis a tingz fi du. Yu tink yu kud ga di goal fi du moa eena di minischri? Yu tink yu kuda painyaa? Bot wat if yu noh laik preech? Ahn how yu ku gi wahn beta witnis tu peepl? Too tingz wahn help yu: Pripyaa gud, ahn noh stap shayr weh yu noa wid adaz. Ih mait sopraiz yu fi si humoch yu injai di minischri.

11, 12. (a) How yong peepl ku pripyaa fi gi wahn witnis? (b) How wahn yong Witnis yooz wahn apachooniti fi preech da skool?

¹¹ Yu ku staat pripyaa wahn ansa tu wahn kaman kweschan weh yu klaasmayt dehn wuda aks laik, “Wai yoo bileev eena Gaad?” Wi jw.org websait ga difrent aatikl weh ku help yong peepl pripyaa di ansa tu da kweschan. Luk anda BIBLE TEACHINGS > TEENAGERS. Rait deh, yu wahn fain wahn werksheet wid di taitl “Why Do I Believe in God?” Dis werksheet wahn gaid yu soh dat yu ku pripyaa yu oan ansa. Ih ga chree skripcha weh yu ku yooz wen yu di eksplayn yu bileef dehn—Heebrooz 3:4, Roamanz 1:20, ahn Psalm 139:14. Wen yu yooz dehnya werksheet, yu wahn ku pripyaa fi nayli eni kweschan.—Reed 1 Peeta 3:15.

¹² Wen yu ga di apachooniti, inkorij yu klaasmayt dehn fi luk op jw.org fi dehnself. Dat da weh Luca mi du. Ih klaas mi-di diskos di difrent rilijan dehn. Luca noatis dat di buk weh dehn mi-di yooz mi ga sohn rang tingz bowt Jehoava Witnisiz. Aldoa ih mi kaina nervos, ih aks di teecha if ih kuda mi tel dehn di chroot bowt Jehoava Witnisiz. Soh, di teecha agree fi mek ih du  it. Luca neva jos eksplayn ih bileef bot ih shoa di hoal klaas wi websait. Di teecha aks di hoal klaas fi wach di veedyo weh naym Beat a Bully Without Using Your Fists az dehn hoamwerk. Luca mi hapi dat ih kuda mi gi wahn gud witnis.

13. Wai wi noh fi giv op wen wi fays prablemz?

¹³ Noh geh diskorij. Eevn if yu fays prablemz, stik tu yu goalz. (2 Tim. 4:2) Dat da weh Katharina mi du. Shee mi 17 yaaz oal wen shee mi ga di goal fi witnis tu eech persn weh ih werk wid. Wan a di werka dehn mi insolt ahn wahn fyoo taimz, bot shee neva mek dat stap ahn. Di way how shee mi bihayv chroo aala dis mi gi wahn gud witnis. Wan a di werka, weh mi naym Hans, mi si weh mi-di goh aan. Hihn staat reed wi poblikayshanz, stodi di Baibl, ahn geh baptaiz. Katharina neva noa eni a dis. Shee mi moov owt fahn da ayrya. Den, wahn day shee an ih famili mi deh da di Kingdom Haal, ahn ges hoo kohn gi di taak. Da mi Hans. Imajin how hapi shee mi feel dat shee neva giv op pan ih goal fi witnis tu di peepl weh ih mi werk wid, kaaz ih mi pay aaf!

14, 15. (a) Weh yong peepl fi memba wen dehn frenz put presha pahn dehn? (b) How yong peepl ku stan op tu pyaa presha?

¹⁴ Soh faar dis aatikl di inkorij yu fi mek op yu main fi foakos yu laif pahn serv Jehoava. Dis meenz dat yu haftu set spirichwal goalz. Ada yong peepl weh ga yu ayj onli foakos pahn ga fon, ahn dehn wahn invait yu fi jain dehn. Soona er layta, yu wahn need fi shoa if yoo don mek op yu main fi stik tu di chois dehn weh yu don mek. Yu frenz wahn yooz pyaa presha pahn yu; noh mek dehn dischrak yu. Tink bowt di bos terminal weh wi mi menshan erliya. Yoo wuda get pahn wahn bos eevn if yu noh noa weh ih gwehn jos bikaaz di pasinja dehn di ga fon? No, yu wudn du dat!

¹⁵ Wahn nomba a wayz deh fi stan op tu pyaa presha. Fi egzampl, kip weh fahn eni sichuwayshan weh ku temp yu. (Prov. 22:3)  Ahn rimain yuself a di paynful rizolt wen wahn persn jos goh lang wid adaz ahn du weh rang. (Gal. 6:7) Wahn neks ting weh ku help yu da fi admit dat yu need advais. Bee hombl. Ih wahn help yu fi aksep sojeshan fahn yu payrents ahn spirichwali machoar bradaz ahn sistaz eena di kangrigayshan.—Reed 1 Peeta 5:5, 6.

16. Yooz di ekspeeryens fahn di paragraaf fi shoa how wi benifit wen wi hombl.

¹⁶ Tek fi egzampl Christoph. Hihn mi hombl an aksep gud advais fahn adaz. Jos afta ih mi geh baptaiz, ih staat chrayn da wahn jim. Ada yong peepl da di jim mi inkorij ahn fi jain fi dehn spoats teem. Soh, ih taak bowt it tu wahn elda. Di elda aks Christoph fi tink bowt di daynja bifoa ih mek wahn disizhan. Di elda tel ahn dat eena dehn kaina spoats, peepl shoa bad atichood ahn kompeet wid wan anada. Wel, Christoph stil gaan hed ahn jain di teem. Den ih geh fi fain owt how vailent ahn daynjaros di spoat. Agen, ih gaahn tu di eldaz. Dehn giv ahn advais fahn di Baibl. Christoph seh: “Jehoava gi mi gud advais chroo di eldaz, an Ah lisn tu Hihn, eevn if ih mi tek mi wahn lee wail.” How bowt yoo? Yu hombl inof fi aksep gud advais?

17, 18. (a) Weh Jehoava waahn fi yong peepl tudeh? (b) How som yong adolts feel, ahn how yu ku avoid dis? Yooz di iloschrayshan eena di paragraaf.

¹⁷ Di Baibl tel yong peepl: “Rijais, yong man [er uman], wail yu yong, ahn mek yu haat feel gud eena di dayz a yu yoot.” (Eccl. 11:9) Soh, Jehoava waahn yoo az wahn yong persn fi ga wahn hapi haat. Dis aatikl menshan wan way fi mek dat pasabl. Kip foakos pahn spirichwal goalz an inklood Jehoava eena aala yu planz. Di erliya yu staat tu du dis, di soona yu wahn feel how Jehoava di gaid yu, protek yu, ahn bles yu. Tink bowt aala di gud kongsl yu fain eena di Werd a Gaad, ahn lisn tu di advais: “Memba yu Gran Kriyayta eena di dayz a yu yoot.”—Eccl. 12:1.

¹⁸ Nobadi stay yong fi lang. Yoots groa op faas. Ih sad doh, dat wahn lata adolts sari dat dehn neva ga moch goalz wen dehn mi yong, er wos, neva ga non ataal. Bot fi wee yong bradaz ahn sistaz weh kip dehn foakos pahn spirichwal goalz wahn feel satisfai bowt di chois dehn mek eevn wen dehn geh oalda. Dis mi hapm tu Mirjana. Shee da-mi wahn teenayja hoo mi gud pahn spoats. Dehn mi aks ahn fi play eena di Winta Olimpik Gaymz. Bot shee rifyooz dat ahn staat painyaa insted. Mirjana stil di painyaa oava 30 yaaz layta, lang wid ih hozban. Shee seh: “Aana, powa, ahn richiz noh laas lang. Dehnya da simpl goalz eena laif. Di kaina goalz weh reeli bring aana da di kain weh mek wi foakos pahn wi servis tu Jehoava ahn help peepl spirichwali.”

19. Rivyoo di benifits wi geh wen wi foakos pahn spirichwal goalz erli eena laif.

¹⁹ Yong peepl eena di kangrigayshan dizerv wi waam prayz fi di way dehn di deel wid dehnya chalenj, ahn fi how dehn mek op dehn main fi foakos pahn dehn servis tu Jehoava. Yong peepl weh werk tuwaadz dehn spirichwal goalz ahn hoo shoa dat di preechin werk impoatant, di mek spirichwal tingz kohn fos eena dehn laif. Moroava, dehn mek op dehn main fi noh mek notn eena dis werl dischrak dehn. Yong bradaz ahn sistaz, memba dat yu haad werk noh gwehn dong di jrayn. Unu ga wahn lovin famili a bradaz ahn sistaz weh di sopoat unu. Han oava unu laif tu Jehoava ahn yu planz eena laif wahn ga sokses.