1, 2. Weh difrent kaina aidyaa peepl gat bowt paradais?

LATA bradaz ahn sistaz fahn difrent konchri mi gaan da Seoul, Korea, fi wahn kanvenshan. Wen dehn mi-di lef di kanvenshan, wahn lata di loakal Witnisiz mi gyada rong dehn. Dehn mi wayv tu wan anada ahn hala owt, “Si yu eena Paradais!” Wich paradais yu tink dehn mi-di taak bowt?

² Paradais meenz difrent tingz tu difrent peepl. Som peepl seh dat paradais da jos wahn jreem. Ada peepl seh dat paradais da eniway weh dehn fain jai ahn satisfakshan. Fi egzampl, wahn hongri man weh di sidong fronta wahn taybl ful a food mait feel laik hihn deh da paradais. Wahn lang taim agoa, wahn laydi mi si wahn lee vali ful op a priti flowaz, an ih mi seh, “Oa, wat a paradais!” Op tu tudeh, dehn stil kaal da plays Paradais, eevn doa dehn get oava 50 feet (15 m) a snoa evri yaa. Weh Paradais meenz tu yoo? Dat da weh yoo di luk faawod tu?

3. Wen da di fos taim di Baibl taak bowt paradais?

³ Di Baibl taak bowt wahn paradais weh mi egzis eena di paas ahn wan weh wahn egzis eena di fyoocha. Di aidyaa a Paradais kom op erli eena di Baibl. Eena di Kyaatlik Douay Version, weh mi geh chranslayt fahn Latin, Genesis 2:8 seh: “Di Laad Gaad mi plaant wahn paradais a plezha fahn di biginin: een deh hihn mi put [Adam] weh hihn mi mek.” Di Heebroo Skripchaz kaal da “paradais a plezha” di  gyaadn a Eedn. Eedn meenz “Plezha,” ahn da gyaadn da-mi wahn veri plezant plays fi chroo. Dehn mi ga lata food, evriting mi byootiful, ahn dehn kuda mi play wid aala di animal dehn widowt frayd.—Gen. 1:29-31.

4. Wai wi ku kaal di gyaadn a Eedn wahn paradais?

⁴ Di Greek werd weh chranslayt di Heebroo werd fi “gyaadn” da pa·raʹdei·sos. Di Cyclopaedia bai MʼClintock ahn Strong seh dat wen wahn Greek persn mi hyaa di werd pa·raʹdei·sos, ih wuda mi tink bowt wahn big, byootiful paak weh sayf fahn eni kaina daynja. Ih wuda tink bowt wahn plays wid lata big chree weh bayr aal difrent kaina froot, wid kleen waata eena di krik dehn; di kaina plays weh lata animal kuda fain plenti food ahn waata.—Kompyaa Genesis 2:15, 16.

5, 6. How Adam ahn Eev mi looz owt pahn di privilij fi liv eena Paradais, ahn weh kweschan kom op?

⁵ Gaad mi put Adam ahn Eev eena wahn paradais laik dat. Bikaaz dehn mi disobay Jehoava, dehn mi looz owt pahn di privilij fi liv eena Paradais, noh jos fi dehnself, bot fi aala dehn pikni tu. (Gen. 3:23, 24) Eevn doa no hyooman mi-di liv eena da gyaadn, ih praabli mi dehdeh op til di Flod eena Noawa dayz.

⁶ Som peepl mait wanda, ‘Eni man, uman, er pikni wahn ku eva injai Paradais pahn ert?ʼ Weh di faks shoa? If yoo hoap fi liv eena Paradais wid aala yu frenz ahn famili, yu ga gud reezn fi bileev dat ku hapm? Yu ku eksplayn wai yu soh shoar dat di ert wahn bee wahn Paradais eena di fyoocha?

7, 8. (a) Weh Gaad mi pramis Aybraham? (b) Weh Aybraham praabli mi tink bowt wen ih mi hyaa Gaad pramis?

⁷ Di bes plays fi fain di ansaz tu dehndeh kweschan da eena di Baibl, di buk weh di Kriyayta a di orijinal Paradais gi wi. Tink bowt weh Gaad mi tel ih fren Aybraham. Gaad mi tel ahn dat ih famili wuda groa til dehn da laik “di grayn a san dehn pahn di seeshoa.” Ahn Jehoava mi pramis ahn: “Ahn bikaaz a fi yoo disendant dehn aala di nayshanz a di ert wahn geh wahn blesin fi dehnself bikaaz yoo mi lisn tu mai vais.” (Gen. 22:17, 18) Laytaraan, Gaad mi ripeet da pramis tu Aybraham son ahn granson.—Reed Genesis 26:4; * 28:14. *

⁸ Notn eena di Baibl tel wi dat Aybraham mi eevn tink dat di fainal riwaad fi hyoomanz wuda bee wahn paradais eena hevn. Soh wen Gaad mi seh dat “aala di nayshanz a di ert” wuda geh bles, Aybraham wuda praabli tink bowt blesinz pahn di ert. Di pramis mi kohn fahn Gaad, soh ih wuda meen beta kandishanz fi “aala di nayshanz a di ert.” Wee ga eni ada reezn fi bileev dat?

9, 10. Wat da sohn ada pramis weh gi wi reezn fi ekspek fyoocha blesinz?

⁹ Dayvid, wan a Aybraham disendant dehn, mi prafesai dat wahn taim wahn kohn wen di “eevl man dehn” ahn di “kriminal dehn” wahn ded. Wat wahn bee di rizolt? “Di wikid noh wahn egzis nohmoh.” (Ps. 37:1, 2, 10) Insteda dat, “di hombl wan dehn wahn liv pahn di ert, ahn lata pees wahn deh, soh dehn wahn bee hapi hapi.” Dayvid mi aalso prafesai: “Di raichos wan dehn wahn inherit di ert, ahn dehn wahn liv fareva pan it.” (Ps. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2) How yu tink dehndeh pramis mi afek di peepl hoo mi waahn du Gaad wil? Dehn mi ga gud reezn fi bileev dat if onli raichos peepl wuda liv pahn di ert, den di hoal ert wuda en op di bee wahn paradais laik di gyaadn a Eedn.

¹⁰ Az taim mi paas, moas a di Izrelait dehn weh mi klaym seh dat dehn di serv Jehoava mi ton dehn bak pahn hihn ahn pahn chroo wership.  Soh Gaad mi alow di Babiloanyan dehn fi kanka ih peepl, dischrai dehn lan, ahn foas wahn lata dehn fi liv da Babilan. (2 Chron. 36:15-21; Jer. 4:22-27) Bot stilyet, Gaad prafit dehn mi prafesai dat afta 70 yaaz, fi hihn peepl mi wahn goh bak hoam. Dehndeh prafesi mi kohn chroo bak den, bot dehn stil ga meenin fi wee tudeh. Mek wi kansida som a dehn, ahn mek wi luk fi reezn fi bileev dat di ert wahn bee wahn paradais eena di fyoocha.

11. How di prafesi da Isaiah 11:6-9 mi kohn chroo, bot weh kweschan wi stil gat?

¹¹ Di Baibl seh: “Ahn di wulf wahn stay wid di lam fi wahn lee wail, ahn di yong goat wahn ku lidong wid di lepad, ahn di kyaaf ahn di yong laiyan ahn di animal dehn weh fat wahn aal lidong tugeda; ahn wahn lee lee bwai wahn di leed dehn. . . . Di laiyan wahn eet straa jos laik di bul. . . . Dehn noh wahn du no haam ner kaaz no kaina prablem pahn fi mee hoali mongtin bikaa di ert wahn bee ful op a di nalij a Jehoava jos laik how di waata ful op di see.” (Isaiah 11:6-9) Gaad mi pramis ih peepl chroo Aizaiya dat afta dehn goh bak hoam, dehn neva mi wahn haftu schrogl ner bee frayd fi wail animal er peepl weh goh aan laik wail animal. Evriting mi wahn bee soh peesful dat yong an oal peepl wuda bee sayf. Dat noh rimain yu a how tingz mi stan eena di gyaadn a Eedn? (Isa. 51:3) Da prafesi weh Gaad mi gi chroo di prafit Aizaiya mi seh tu dat di hoal ert, noh jos di nayshan a Izrel, wuda “bee ful op a di nalij a Jehoava jos laik how di waata ful op di see.” Wen dat wahn hapm?

12. (a) Weh blesinz di Izrelait dehn weh mi kohn bak hoam fahn Babilan mi get? (b) How wi ku noa dat Isaiah 35:5-10 wahn geh fulfil agen?

¹² Di Baibl seh: “Joorin datdeh taim di aiy a di blain wan dehn wahn oapm op, ahn di ayz a di def wan dehn wahn ku hyaa. Eena da sayhn taim di kripl wan dehn wahn kud moov laik wahn dyaa ahn di tong a di wan dehn weh kyaahn taak wahn ku hala owt wid loan hapinis. Bikaaz eena di dezert di waata wahn bos owt an ih wahn ron laik flod waata chroo di savaana. . . . Ahn wahn haiway wahn dehdeh, yes, ih wahn naym di Way a Hoalinis. Nobadi kyaahn chravl pan it if dehn laif noh kleen. Ih wahn bee onli fi dehn wan weh di waak pahn di way; nobadi weh foolish wahn wanda pan it. No laiyan noh wahn dehdeh, ahn no daynjaros wail animal wahn kohn pan it. . . . Di wan dehn weh Jehoava sayv wahn kohn bak da Zaiyan ahn dehn wahn di krai owt wid jai. Jai weh wahn neva en wahn bee laik wahn krong pahn dehn hed. Dehn wahn rijais ahn dehn wahn bee hapi, ahn sadnis ahn sofarin wahn ron lef dehn.” (Isaiah 35:5-10) Aizaiya mi mek it veri klyaa dat wen di Izrelait dehn gaahn bak hoam, dehn wudn haftu frayd fi wail animal ner peepl. Dehn lan wuda projoos lata food, bikaaz ih mi wahn ga plenti waata, jos laik di gyaadn a Eedn. (Gen. 2:10-14; Jer. 31:12) Yu tink dat da-mi di onli taim dis prafesi mi wahn kohn chroo? Noatis dat dis prafesi mi aalso seh dat di blain, def ahn kripl wahn geh kyoar. Bot dis neva hapm tu di Izrelait dehn weh mi kohn bak fahn Babilan. Fi egzampl, di blain wan dehn neva get bak dehn sait. Soh Gaad mi-di shoa dat dehn kaina mirakl wuda hapm eena di fyoocha.

13, 14. How di skripcha da Isaiah 65:21-23 mi kohn chroo fi di Izrelait dehn, bot weh paat a da prafesi noh geh fulfil yet? (Koment pahn di picha da di biginin a dis aatikl.)

¹³ Di Baibl seh: “Ahn dehn wahn bil hows ahn dehn saym wan wahn liv een deh; ahn dehn wahn plaant aachad ahn eet fahn di froot weh ih giv. . . . Di dayz weh mi peepl liv wahn bee laik di lent a taim weh wahn chree liv; ahn di werk weh fi mee peepl dehn du wid dehn oan han, dehn wahn get fi injai tu nohmoh nohmoh. . . . bikaa dehn da di pikni a di wan dehn weh Jehoava bles, dehn ahn aal hoo baan afta dehn.” (Isaiah 65:21-23) Di Jooz dehn neva fain no komfatabl hows fi liv eena wen dehn mi gaahn bak hoam. Dehn neva fain feel ahn aachad don di groa needa.  Bot bikaaz Gaad mi bles dehn, tingz mi chaynj az taim paas. Imajin how hapi dehn mi feel wen dehn bil dehn oan hows ahn liv een deh, ahn wen dehn mi injai di gud food weh dehn mi groa fi dehnself!

¹⁴ Noatis wahn impoatant deetayl eena da prafesi. Wahn taim wahn kohn wen di amonk a dayz weh wi liv “wahn bee laik di lent a taim weh wahn chree liv.” Dehn ga sohn chree weh liv fi towznz a yaaz. Hyoomanz wuda haftu bee helti helti fi liv soh lang. If dehn kuda liv anda di kandishanz weh Aizaiya mi prafesai, dat wuda bee laik wahn jreem kohn chroo—ih wuda bee wahn paradais! Ahn da prafesi wahn kohn chroo fi shoar!

15. Wat da som a di blesinz weh di buk a Isaiah taak bowt?

¹⁵ Tink bowt weh di pramis dehn weh wi jos diskos meen fi di fyoocha: Gaad wahn bles peepl aal oava di ert. Nobadi noh wahn haftu frayd fi wail animal er fi peepl weh goh aan laik wail animal. Peepl weh blain, def, ahn kripl wahn geh kyoar. Peepl wahn ku bil dehn oan hows ahn groa dehn oan food. Dehn wahn liv langa dan di chree dehn. Di Baibl shoa wi dat wi ku luk faawod tu da kaina fyoocha. Bot stilyet, som peepl mait seh dat dehn prafesi noh di seh dat di ert wahn bee wahn paradais eena di fyoocha. Weh yoo wuda tel dehn? Weh reezn yoo ga fi luk faawod tu wahn reel paradais rait ya pahn di ert? Jeezas, di graytis man weh eva liv, mi gi wi wahn gud reezn.

16, 17. Eena weh sichuwayshan Jeezas mi taak bowt Paradais?

¹⁶ Eevn doa Jeezas mi inosent, ih mi geh kandem ahn heng pahn wahn stayk fi ded, wid too Jooish kriminal langsaid ahn. Bifoa wan a di kriminal dehn mi ded, ih mi aksep dat Jeezas da wahn king ahn seh: “Jeezas, memba mi wen yu ton King.” (Look 23:39-42) Di pramis weh Jeezas mi mek tu da kriminal da Look 23:43 ga reel meenin fi yoo. Som a di peepl eena fi wee taim weh stodi di langwij a di Baibl chranslayt dis vers werd-fi-werd: “Ah di tel yu di chroot, tudeh wid mee yu wahn deh eena Paradais.” Sohn peepl tudeh put di kama da difrent plays eena da sentens. Bot weh Jeezas mi meen wen ih seh “tudeh”?

¹⁷ Wahn lata langwij tudeh yooz kama fi help peepl andastan di meenin a wahn sentens. Bot eena di fos fos kapi dehn a di Greek manyuskrip, dehn neva aalwayz yooz pongchuwayshan. Soh, dat bring op di kweschan: Jeezas mi-di seh, “Ah di tel yu, tudeh tudeh yu wahn deh wid mi eena Paradais”? Er hihn mi-di seh, “Ah di tel yu tudeh, yu wahn deh wid mi eena Paradais”? Chranslaytaz ku put een di kama akaadn tu weh dehn tink Jeezas mi meen. Soh yu ku fain it eeda bifoa er afta di werd “tudeh” eena som a di Baibl chranslayshan dehn weh kaman tudeh.

18, 19. Weh ku help wi fi andastan weh Jeezas mi meen?

¹⁸ Memba Jeezas mi don tel ih falowaz bowt weh mi wahn hapm tu ahn wen ih ded. Ih mi seh: “Di Son a Man wahn deh eena di ert fi chree dayz ahn chree naits.” Hihn mi aalso seh: “Dehn wahn sel owt di Son a Man, ahn han ahn oava tu sohn peepl weh wahn kil ahn. Bot den chree dayz aftawodz ih wahn rayz op bak fahn di ded.” (Mach. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Maak 10:34) Di apasl Peeta mi seh dat dis reeli hapm. (Aks 10:39, 40) Soh Jeezas neva gaahn da no Paradais pahn di day wen hihn ahn di kriminal mi ded. Jeezas mi deh “eena di grayv [er, “Haydeez,” NW, ftn.]” fi dayz, til Gaad mi rezorek ahn.—Aks 2:31, 32. *

¹⁹ Soh ih klyaa fi si dat bifoa Jeezas mi mek ih pramis tu di kriminal, ih mi seh: “Ah di tel yu di chroot tudeh.” Da kaina ekspreshan mi kaman eevn eena Moaziz taim. Hihn mi seh:  “Dehnya werdz weh Ah di koman yu tudeh need fi deh eena yu haat.”—Deut. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Weh help wi fi andastan di pramis weh Jeezas mi mek?

²⁰ Wahn Baibl chranslayta weh kohn fahn di sayhn paat a di werl weh Jeezas mi liv seh: “Wen yu reed dis sentens, di werd weh yu fi schres da ‘tudeh,ʼ ahn soh ih shuda reed laik dis: ‘Ah di tel yu di chroot tudeh, yu wahn deh wid mi eena Paradais.ʼ [Jeezas] mi mek da pramis pahn da sayhn day, an ih mi wahn kohn chroo eena di fyoocha. Dis da how di peepl fahn da paat a di werl yoostu taak, fi seh dat dehn mek di pramis pahn da day ahn dat dehn mi shoar fi kip dehn werd.” Ahn soh wahn fif-senchri Syriac verzhan put Jeezas ansa laik dis: “Aymen, Ah tel yu tudeh dat wid mee yu wahn deh eena di Gyaadn a Eedn.” Da pramis shuda inkorij aala wi.

21. Weh privilij di kriminal neva get, ahn wai?

²¹ Di kriminal weh mi ded langsaid Jeezas neva noa dat Jeezas mi don mek wahn kovenant wid ih faytful apasl dehn fi rool eena di Kingdom wid ahn da hevn. (Look 22:29) Pahn tap a dat, di kriminal neva eevn baptaiz. (Jan 3:3-6, 12) Dat help wi fi andastan dat weh Jeezas mi pramis haftu bee wahn paradais ya pahn di ert. Yaaz layta, di apasl Paal mi taak bowt wahn vizhan a wahn man weh mi “geh kehr” da “Paradais.” (2 Kor. 12:1-4) Paal da neva laik di kriminal weh mi ded wid Jeezas. Hihn ahn di ada faytful apasl dehn mi don geh pik fi goh da hevn wid Jeezas fi rool eena di Kingdom. Stil, Paal mi-di taak bowt sohnting weh mi wahn hapm eena di fyoocha—wahn fyoocha “Paradais.” * Dat wuda deh ya pahn di ert? Yoo ku dehdeh?

22, 23. Weh yoo ku hoap fa?

²² Memba dat Dayvid mi prafesai bowt wahn taim wen “di raichos wan dehn wahn inherit di ert.” (Ps. 37:29; 2 Peet. 3:13) Dayvid mi-di taak bowt wahn taim wen peepl pahn di ert wuda liv akaadn tu Gaad standad a raichosnis. Di prafesi da Isaiah 65:22 seh: “Di dayz weh mi peepl liv wahn bee laik di lent a taim weh wahn chree liv.” Dis shoa dat peepl weh serv Jehoava eena di nyoo werl wahn liv fi towznz a yaaz. Yu tink dat ku hapm tu yoo? Yes, kaaz akaadn tu Revilayshan 21:1-4, Gaad wahn bles aal raichos hyoomanz, ahn wan a di blesinz weh wi di luk faawod tu da wen wi “noh wahn ded nohmoh.”

²³ Soh di picha klyaa. Adam ahn Eev mi looz owt pahn laif eena Paradais bak eena Eedn, bot di ert wahn bee wahn paradais agen. Jos laik weh Gaad mi pramis, peepl pahn di ert wahn geh lata blesin. Da Gaad mi mek Dayvid rait dat di hombl ahn raichos peepl wahn inherit di ert ahn liv pan it fareva. Di prafesi dehn eena di buk a Isaiah shuda mek wi luk faawod tu da taim eevn moa. Wen dat wahn hapm? Wen Jeezas pramis tu di Jooish kriminal geh fulfil. Yoo ku deh eena da Paradais. Wen da taim kohn, weh dehn bradaz da Korea mi seh wahn kohn chroo: “Si yu eena Paradais!”