Ah mi baan eena 1937 eena wahn kamyooniti weh mi mek op a lata difrent faam. Di faam dehn mi deh kloas tu Tokmok, Kyrgyzstan. Wi famili kohn fahn di Kyrgyz peepl, ahn wi taak di Kyrgyz langwij. Mi payrents da-mi faamaz, ahn dehn yoostu werk fahn maanin til nait. Aala di faama dehn yoostu geh wahn lee rashan a food evriday, bot dehn geh pay wans a yaa. Mi ma mi schrogl fi main mee ahn mi lee sista. Ah en op gaahn da skool fi onli faiv yaaz. Den, Ah mi haftu staat tu werk evri day pahn di faam tu.

Eena di ayrya weh Ah mi liv, nayli evribadi mi poa, ahn yu mi haftu werk soh haad jos fi provaid weh yu need. Wen Ai da-mi wahn yong man, Ah neva reeli tink bowt di perpos a laif er di fyoocha. Ah neva imajin dat di wandaful chroot bowt Jehoava Gaad an ih perpos wuda chaynj mi laif. How di chroot mi reech Kyrgyzstan ahn spred eena dis ayrya da wahn eksaitin stoari. Ih mi staat weh Ai kohn fram—di naadan paat a Kyrgyzstan.

Di chroot bowt Jehoava Gaad mi reech Kyrgyzstan eena di 1950ʼs. Dat neva mi eezi ataal bikaaz Kyrgyzstan yoostu bee fi di Union of Soviet Socialist Republics (USSR). Ahn Jehoava Witnisiz aal oava di USSR neva get involv eena palitiks. (Jan 18:36) Bikaaz a dat, dehn mi si Jehoava Witnisiz az enimiz a di govament ahn persikyoot dehn. Bot notn kuda mi stap di Werd a Gaad fahn reech aanis peepl. Ah laan dat  “evriting pasabl wid Gaad.” Dat da wan a di moas impoatant lesn Ah mi laan eena mi hoal laif.—Maak 10:27.

Di werk a Jehoava Witnisiz eena Kyrgyzstan staat tu groa bikaaz a persikyooshan. Wai dat mi hapm? Bikaaz di USSR mi inklood Siberia, wehpaat dehn yoostu dipoat enimiz a di govament. Wen dehn mi free dehndeh priznaz, wahn lata dehn mi kohn tu Kyrgyzstan, ahn som a dehn mi bring di chroot wid dehn. Wan a dehn da-mi Emil Yantzen. Hihn mi baan da Kyrgyzstan eena 1919. Emil mi en op eena wahn layba kyamp weh ih mi meet di Witnisiz. Ih mi laan di chroot ahn gaahn bak hoam eena 1956. Emil mi liv kloas tu Sokuluk, eena di naadan paat a Kyrgyzstan. Di fos kangrigayshan mi faam deh eena 1958.

Bowt wahn yaa layta, wahn brada weh mi naym Victor Vinter mi moov tu Sokuluk. Dis faytful brada mi gaahn chroo sohn haad taimz. Too taimz ih mi serv wahn chree-yaa prizn sentens fi weh ih neva get involv eena palitiks; den ih spen wahn nada ten yaaz da prizn ahn faiv yaaz da Siberia. Stil, persikyooshan neva stap chroo wership fahn groa.

Bai 1963, bowt 160 Witnisiz mi deh da Kyrgyzstan. Moas a dehn mi kohn fahn Germany, Ukraine, ahn Russia. Wan a dehn da-mi Eduard Varter fahn Germany. Hihn mi geh baptaiz eena 1924. Eena di 1940ʼs, di Nazi dehn mi sen ahn tu wahn kansenchrayshan kyamp, ahn wahn fyoo yaaz layta, di govament a di USSR mi dipoat ahn. Eena 1961 dis faytful brada moov tu Kant, wahn tong weh deh kloas tu mai hoamtong.

Wahn nada faytful servant a Jehoava mi liv da Kant tu. Shee mi naym Elizabeth Fot. Shee yoostu soa kloaz fi wahn livin. Bikaaz shee kuda mi soa gud, eevn peepl laik dakta ahn teecha yoostu bai kloaz fan ahn. Wahn uman weh mi naym Aksamai Sultanalieva da-mi wan a ih kostoma. Shee mi marid tu wahn ofishal weh mi werk eena di prasikyoota aafis. Aksamai mi aks Elizabeth lata kweschan bowt wai wi deh ya ahn weh wahn hapm tu wi wen wi ded. Elizabeth ansa aala fi shee kweschan dehn schrayt fahn di Baibl. Da soh Aksamai laan di chroot, ahn wen shee staat tu preech di gud nyooz, notn mi stap ahn.

Rong da saym taim deh, Nikolai Chimpoesh, fahn Moldova, mi get apointid az wahn serkit oavaseeya, an ih mi serv fi nayli 30 yaaz. Hihn neva jos vizit di kangrigayshan dehn, bot ih yoostu mek shoar di bradaz fotokapi di lichricha soh dat aala di kangrigayshan dehn ga weh dehn need. Bot di polees mi-di wach ahn. Soh, Eduard Varter mi gi Nikolai sohn inkorijin advais. Ih seh: “Wen di polees dehn kweschan yu, noh frayd fi tel dehn dat wi lichricha da fahn wi hedkwaataz da Brooklyn. Jos luk pahn di KGB aafisa schrayt eena ih aiy. Yu noh haftu frayd fi notn.”—Mach. 10:19.

Noh lang afta da kanvasayshan, di KGB tel Brada Nikolai fi goh da fi dehn hedkwaataz da Kant. Dis da weh Brada Nikolai seh: “Di aafisa aks mi weh wi geh wi lichricha fram. Soh Ah tel ahn wi get it fahn Brooklyn. Ih neva noa weh fi seh afta dat. Ih sen mi hoam ahn neva kaal mi eena di aafis  agen.” Da Witnisiz wid dis kaina korij mi help spred di gud nyooz rong weh Ah liv eena naadan Kyrgyzstan. Wen di preshos chroot reech mai famili eena di 1980ʼs, da mi waif, Mairambubu, mi hyaa it fos.

Mairambubu da fahn di Naryn Region a Kyrgyzstan. Shee mi gaahn vizit mi sista eena Aagas 1974, ahn da rait deh Ai mi meet ahn. Az Ah mi si Mairambubu, Ah mi laik ahn rait away. Soh wi mi geh marid da saym day.

Eena Janiweri 1981 wen Mairambubu mi deh pahn di bos di goh da di maakit, shee mi hyaa di kanvasayshan weh Ah mi menshan da di biginin a dis stoari. Mi waif mi waahn hyaa moa, soh shee aks di uman fi ih naym an ajres. Di laydi tel ahn ih naym Apun, bot shee mi kyaaful bikaaz eena dehn dayz, dehn mi ban di werk a di Witnisiz. Soh insteda gi mi waif fi shee ajres, Apun rait dong fi wee wan. Mai waif mi soh eksaitid wen shee get hoam.

Shee seh: “Ah mi hyaa sohn wandaful tingz. Wahn laydi tel mi dat soon peepl noh wahn ded nohmoh. Eevn di wail animal dehn wahn bee taym.” Tu mee, ih mi song laik wahn lee anansi stoari. Soh Ah tel mi waif: “Mek wi wayt man, til di laydi kohn vizit wi.”

Wel, chree monts layta Apun kohn vizit wi fi chroo. Afta dat, tu evri taim ih kom bak, ih bring ada Witnisiz. Da soh wi mi geh fi meet som a di fos Witnisiz fahn di Kyrgyz peepl. Dehnya sistaz teech wi di chroot bowt Jehoava an ih perpos fi hyoomanz. Dehn reed di buk weh naym From Paradise Lost to Paradise Regained * fi wi. Ahn sins da-mi onli wan kapi a dis buk deh eena Tokmok, wi mi haftu mek wi oan kapi fi wiself.

Di prafesi da Genesis 3:15 da-mi wan a di fos tingz wi mi laan. Jeezas, di King a Gaad Kingdom wahn fulfil dis prafesi. Dat da wahn impoatant mesij weh evribadi need fi hyaa! Wi mi waahn goh tel ada peepl bowt dis gud nyooz. (Mach. 24:14) Soon, di chroot fahn di Baibl staat tu chaynj wi laif.

Wahn brada fahn Tokmok mi invait wi tu wahn wedn. Rait away, mee ahn mi waif mi noatis dat di Witnisiz mi difrent. No alkahol mi deh da di  wedn, ahn di paati neva rowdi. Da di wedn dehn weh wi yoostu goh tu, peepl jos geh jronk, goh aaf op, ahn yooz bad langwij. Wi mi si wahn big difrens fi chroo!

Wi mi eevn gaahn da som a di meetin dehn da Tokmok. Di bradaz yoostu ga di meetin dehn eena di bush if di weda mi aarait. Dehn mi noa dat di polees mi-di wach dehn, soh som a di bradaz da-mi wachman. Joorin di koal monts wi mi ga meetin eena wahn hows. Wahn kopl taimz, di polees mi kohn tu di hows an aks weh wi di du. Eena Joolai 1982, wi mi ga wahn asembli eena di bush. Wi mi haftu bee kyaaful, soh aala di bradaz neva reech di saym taim, dehn kohn lee bit bai lee bit. (Mach. 10:16) Mee ahn mi waif mi geh baptaiz eena di Chüy Riva da da asembli. Wi mi sing wahn Kingdom sang ahn lisn tu di baptizm taak.

Eena 1987 wahn brada mi aks mi fi goh vizit wahn inchrestid persn hoo mi liv da Balykchy. Ih mi tek wi foa owaz pahn di chrayn fi get deh. Wi fain lata inchres afta wi preech deh wahn fyoo taimz. Dis da-mi wahn apachooniti fi du moa eena wi minischri.

Mee ahn mi waif yoostu goh da Balykchy wahn lat. Wi yoostu stay deh fi moas a di weeken dehn fi goh pahn servis ahn fi ga di meetin dehn. Di peepl mi lov wi poblikayshanz. Wi put di poblikayshan eena wahn mishok, wahn krokos bag weh dehn yoostu ship potayto eena. Wi yoostu kehr too bag ful a lichricha evri mont, ahn dat mi bayli nof. Wi mi eevn preech tu di pasinja dehn pahn di chrayn.

Eena 1995 wahn kangrigayshan mi faam da Balykchy. Dis da-mi ayt yaaz afta wi fos vizit deh. Ih mi kaas wahn lata moni fi chravl bitween Tokmok ahn Balykchy. Wi mi poa, soh how wi mi du it? Wahn Kristyan brada yoostu aalwayz gi wi moni fi help wid di ekspens. Jehoava mi si dat wi mi waahn du moa eena wi minischri an ih oapm di way fi wi. (Mal. 3:10) Evriting pasabl wid Jehoava!

Eena 1992, Ah mi get apointid fi serv az wahn elda. Ai da-mi di fos Kyrgyz elda eena di konchri. Eena wi kangrigayshan da Tokmok, wi staat tu fain nyoo wayz fi preech di gud nyooz. Wi mi ga wahn lata Baibl stodiz wid yong Kyrgyz styoodents fahn di skool dehn. Wan a dehn di serv pahn di Branch Komiti now, ahn too a dehn da speshal painyaaz. Wi eevn chrai fi si how wi ku help owt di bradaz eena wi oan kangrigayshan. Yu si, eena di 1990ʼs, wi poblikayshan ahn wi meetin dehn mi deh eena di Russian langwij. Bot moa ahn moa, wi mi ga kangrigayshanz weh evribadi taak Kyrgyz, di langwij weh dehn taak hoam. Soh Ah yoostu chranslayt di taak dehn soh dat evribadi kuda mi andastan di chroot beta.

Mee ahn Mairambubu mi bizi di rayz wi famili. Wi mi aalwayz kehr wi chiljren da di meetin dehn ahn pahn servis. Wi lee daata, Gulsayra, yoostu preech tu enibadi weh ih si pahn di schreet ahn  tel dehn bowt di Baibl. Shee mi onli 12 yaaz oal den. Wi chiljren mi lov fi memoraiz difrent Baibl vers. Dis mi help dehn fi tek paat eena di meetin ahn ga sohnting fi seh eena di minischri. Ahn laytaraan, wi granchiljren du di saym ting. Owta wi 9 chiljren ahn 11 granchiljren weh stil alaiv, 16 di serv Jehoava er di kohn da di meetin wid dehn payrents.

Aala di difrent bradaz ahn sistaz hoo mi staat di preechin werk eena dis ayrya bak eena di 1950ʼs wuda bee soh eksaitid fi si aal di tingz weh chaynj sins den. Fi wan, sins di 1990ʼs, wi ga wi freedom fi goh preech di gud nyooz ahn fi ga wi asembli dehn.

Eena 1991 mee ahn mi waif gaahn da wi fos kanvenshan da Alma-Ata, weh da now Almaty, eena Kazakhstan. An eena 1993 di bradaz da Kyrgyzstan mi ga wahn kanvenshan da di Spartak Stadium eena Bishkek fi di fos taim. Di poblisha dehn spen wahn hoal week di kleen op di staydyom bifoa di kanvenshan. Di manija mi soh impres dat ih mek wi yooz di plays fi free.

Wahn nada eksaitin ting hapm eena 1994. Wi mi geh wi fos poblikayshan eena di Kyrgyz langwij. Now, wahn chranslayshan teem da di branch aafis eena Bishkek di chranslayt di poblikayshan dehn. Den, eena 1998 di govament leegalaiz di werk a Jehoava Witnisiz da Kyrgyzstan. Di aaganaizayshan di groa, ahn now wi ga moa dan 5,000 poblishaz. Tudeh, wi ga 83 kangrigayshan ahn 25 groop eena Chinese, English, Kyrgyz, Russian, Russian Sign Language, Turkish, Uighur, ahn Uzbek. Aala di bradaz ahn sistaz da fahn difrent rays ahn kolcha. Yet dehn di serv Jehoava eena yooniti. Onli Jehoava ku mek aala dehnya chaynjiz pasabl.

Jehoava mi eevn chaynj mai laif. Ai mi groa op eena wahn poa famili weh onli mi noa bowt faam werk, an Ah onli gaahn da skool fi faiv yaaz. Yet, Jehoava di yooz mi fi serv az wahn elda ahn fi teech preshos Baibl chroot tu peepl weh way moa ejukaytid dan mee. Jehoava mek di moas wandaful tingz hapm fi chroo! Mai oan ekspeeryens push mi fi kantinyu bee wahn laayal witnis fi Jehoava, di Gaad weh mek evriting pasabl.—Mach. 19:26.