STODI AATIKL 9
Lov ahn Jostis Eena Aynshent Izrel
“Hihn lov raichosnis ahn jostis. Di ert ful op wid Jehoava laayal lov.”—PS. 33:5.
SANG 3 Gi Wi Schrent, Hoap, ahn Kanfidens
WEH WI WAHN DISKOS? *
1-2. (a) Weh aala wi waahnt? (b) How Jehoava feel bowt wi?
AALA wi waahn adaz shoa wi lov, an aala wi waahn adaz chreet wi fyaa. If wi feel laik nobadi noh chreet wi wid lov er jostis, wi ku en op di feel hoaples ahn laik wi noh wot notn.
2 Jehoava noa dat wi ga wahn schrang dizaiya fi lov ahn jostis. (Ps. 33:5) Wi ku bee shoar dat Jehoava lov wi wahn lat ahn dat ih waahn adaz chreet wi fyaa. Wi ku si dis klyaa-wan wen wi tek wahn kloas luk pahn di Laa weh Jehoava mi gi Moaziz fi di nayshan a Izrel. If yoo feel laik nobadi noh shoa yu lov er chreet yu fyaa, pleez kansida how Moaziz Laa * shoa Jehoava kansaan fi ih peepl.
3. (a) Akaadn tu Roamanz 13:8-10, weh wi laan wen wi stodi Moaziz Laa? (b) Weh kweschanz dis aatikl wahn ansa?
3 Wen wi stodi Moaziz Laa, wi geh fi andastan how wi lovin Gaad, Jehoava, feel bowt wi. (Reed Roamanz 13:8-10.) Eena dis aatikl, wi wahn luk pahn jos wahn fyoo a di laa dehn weh Gaad mi gi Izrel, ahn wi wahn ansa dehnya kweschan: Wai wi ku seh dat di Laa bays pahn lov? Wai wi ku seh dat di Laa promoat jostis? How peepl weh mi ga atariti mi sopoas tu aplai di Laa? Ahn hoo egzakli di Laa mi protek? Di ansa tu dehndeh kweschan ku gi wi komfert ahn hoap, an ih ku jraa wi kloasa tu wi lovin Faada.—Aks 17:27; Roam. 15:4.
MOAZIZ LAA MI BAYS PAHN LOV
4. (a) Wai wi ku seh dat Moaziz Laa mi bays pahn lov? (b) Akaadn tu Machyu 22:36-40, wich too komanment Jeezas mi seh di Laa mi bays pan?
4 Wi ku seh dat Moaziz Laa mi bays pahn lov bikaaz evriting weh Jehoava du, ih du owta lov. (1 Jan 4:8) Jehoava mi bays aala di laa dehn eena Moaziz Laa pahn too baysik komanment—lov Gaad, ahn lov yu nayba. (Lev. 19:18; Deut. 6:5; reed Machyu 22:36-40.) Soh wi ku ekspek dat eech a di 600-an-ad komanment weh mek op di Laa wuda teech wi sohnting bowt Jehoava lov. Mek wi luk pahn sohn egzampl.
5-6. Weh Jehoava waahn marid koplz fi du, ahn weh Jehoava aalwayz noatis? Yooz di egzampl eena di paragraaf.
5 Bee laayal tu yu marij mayt, ahn tek gud kayr a yu chiljren. Jehoava waahn marid koplz lov wan anada soh moch dat dehn lov laas fi aala dehn laif. (Gen. 2:24; Mach. 19:3-6) Adolchri da wan a di wers kraim sohnbadi ku komit gens ih marij mayt. Dat da wai di sevent komanment seh: “Yu noh fi cheet pahn yu hozban er yu waif.” (Deut. 5:18) Adolchri da wahn sin “gens Gaad” ahn da wahn kruwil ting fi du tu yu hozban er waif. (Gen. 39:7-9) Ih ku tek yaaz fi di inosent persn get oava di payn weh ih feel wen ih hozban er waif komit adolchri.
6 Jehoava pay kloas atenshan tu how hozban ahn waif chreet wan anada. Hihn reeli mi waahn mek di Izrelait waif dehn geh gud chreetment fahn dehn hozban. Wahn hozban weh mi rispek di Laa wuda lov ih waif an ih wudn divoas ahn fi eni lee ting. (Deut. 24:1-4; Mach. 19:3, 8) Bot if wahn seeryos prablem mi kom op ahn hihn en op divoas ahn, hihn mi haftu gi shee wahn divoas paypa. Soh, if shee mi disaid fi geh marid agen, nobadi kuda mi seh dat shee di komit adolchri, bikaaz ih ga di paypa fi shoa dat di divoas mi leegal. Pahn tap a dat, hihn mi haftu goh taak tu di siti eldaz bifoa ih ku gi shee di divoas paypa. Soh di eldaz wuda ga wahn apachooniti fi chrai help di kopl sayv dehn marij. Wen wahn Izrelait man mi divoas ih waif fi selfish reezn, Jehoava neva aalwayz step een, fi egzampl, chroo di eldaz er di prafit dehn. Bot stilyet, hihn mi si humoch shee mi sofa ahn krai, ahn hihn mi feel fi shee payn.—Mal. 2:13-16.
7-8. (a) Weh Jehoava mi koman payrents fi du? (Koment pahn di picha pahn di kova.) (b) Weh lesn wi laan fahn dehnya laa?
7 Di Laa aalso shoa wi dat Jehoava waahn chiljren fi bee hapi ahn feel sayf. Jehoava mi koman payrents noh jos fi tek kayr a dehn chiljren fizikal needz, bot dehn spirichwal needz tu. Payrents mi fi tek evri apachooniti fi help dehn chiljren andastan an apreeshiayt Jehoava Laa ahn fi laan fi lov hihn. (Deut. 6:6-9; 7:13) Wan a di reezn wai Jehoava mi en op di ponish di Izrelait dehn da-mi bikaaz dehn mi sakrifais dehn chiljren tu faals gaadz. (Jer. 7:31, 33) Payrents neva sopoas tu luk pahn dehn chiljren laik wahn pozeshan er pees a prapati weh dehn ku ignoar er chreet eni kaina way dehn waahn. Dehn mi fi chreet dehn chiljren laik dehn da wahn inheritans, wahn gif fahn Jehoava weh dehn sopoas tu lov ahn cherish.—Ps. 127:3.
8 Di lesn dehn: Jehoava pay kloas atenshan tu how hozban ahn waif chreet eech ada. Hihn waahn payrents fi lov dehn chiljren, ahn hihn wahn joj dehn akaadn tu how dehn tek kayr a dehn chiljren.
9-11. Wai Jehoava mi gi di Izrelait dehn di laa weh seh dehn noh fi ga red aiy fi tingz weh ada peepl gat?
9 Noh red yu aiy fi tingz weh ada peepl gat. Di laas a di Ten Komanment mi tel di Izrelait dehn dat dehn noh fi ga red aiy, er fi ga wahn rang dizaiya fi eniting Deut. 5:21; Roam. 7:7) Jehoava mi gi dis laa fi teech wahn impoatant lesn. Fi hihn peepl haftu protek dehn haat—di way dehn tink ahn feel. Hihn noa dat wikid akshanz staat owt az wikid tinkin ahn feelinz. (Prov. 4:23) If wahn Izrelait mi alow rang dizaiyaz fi groa eena ih haat, ih praabli wuda mi stap chreet ada peepl wid lov. King Dayvid da wahn egzampl a sohnbadi weh mi faal intu da chrap. Naamali, hihn da-mi wahn gud man. Bot wan taim, hihn mi waahn wahn neks man waif. Da dizaiya mi groa ahn hihn mi en op di sin. (Jay. 1:14, 15) Dayvid mi komit adolchri, chrai fi chrik di uman hozban fi kova op ih sin, ahn den ih mi set op di man mek sohnbadi kil ahn.—2 Sam. 11:2-4; 12:7-11.
weh sohnbadi els gat. (10 Jehoava mi noa wen wahn Izrelait mi brok dis laa, bikaaz Hihn kuda reed dehn haat. (1 Chron. 28:9) Bikaaz di laa mi seh dat dehn neva fi ga red aiy, dehn mi noa dat dehn mi fi stap tink bowt eniting weh kuda leed tu bad bihayvya. Jehoava da wahn waiz ahn lovin Pa, noh chroo?
11 Di lesn dehn: Jehoava si moa dan how wi luk pahn di owtsaid. Hihn ku si da hoo wee pahn di eensaid, eena wi haat. (1 Sam. 16:7) Wi kyaahn haid notn weh wee tink, feel, er du fahn hihn. Hihn luk fi di gud eena wi, an ih inkorij wi fi du gud tingz. Bot hihn waahn wi aidentifai ahn kanchroal eni kaina rang tinkin bifoa wi en op di du sohnting weh rang.—2 Chron. 16:9; Mach. 5:27-30.
MOAZIZ LAA MI PROMOAT JOSTIS
12. Weh Moaziz Laa teech wi?
12 Moaziz Laa aalso teech wi dat Jehoava lov jostis. (Ps. 37:28; Isa. 61:8) Hihn set di perfek egzampl a how fi chreet adaz fyaa-wan. Wen di Izrelait dehn mi obay di laa dehn weh Jehoava mi gi dehn, hihn mi bles dehn. Wen dehn mi ignoar fi hihn raichos standadz, dehn mi sofa. Mek wi luk pahn too moa laa fahn di Ten Komanment.
13-14. Weh di Izrelait dehn mi haftu du fi obay di fos too a di Ten Komanment, ahn how dehn wuda benifit if dehn obay?
13 Wership onli Jehoava. Akaadn tu di fos too a di Ten Komanment, di Izrelait dehn mi fi wership onli Jehoava ahn dehn neva fi wership aidol. (Ex. 20:3-6) Dehn too komanment neva benifit Jehoava. Raada, dehn mi benifit fi hihn peepl. Az lang az dehn mi stay laayal tu hihn, dehn mi praspa. Wen dehn mi wership di gaadz weh di ada nayshan dehn mi wership, dehn mi sofa.
14 Tink bowt di Kaynanait dehn. Insteda wership di chroo ahn livin Gaad, dehn mi wership aidol. Bikaaz a dat dehn mi du harabl ahn shaymful tingz. (Ps. 115:4-8) Az paat a dehn wership, dehn yoostu du sekshwal tingz weh mi disgostin ahn dehn yoostu sakrifais dehn oan pikni. Sayhn way, wen di Izrelait dehn mi ignoar Jehoava ahn chooz fi wership aidol, dehn onli mi shaym dehnself ahn dehn mi hert dehn famili. (2 Chron. 28:1-4) Di peepl hoo mi-di tek di leed mi rijek Jehoava standadz a jostis. Dehn mi abyooz dehn powa ahn tek advantij a di peepl anda dehn ahn dehn wan weh kudn stan op fi dehnself. (Ezek. 34:1-4) Jehoava mi waan di Izrelait dehn dat hihn mi wahn joj enibadi weh du bad tingz tu di uman dehn ahn di pikni dehn weh kudn difen dehnself. (Deut. 10:17, 18; 27:19) Pahn di ada han, Jehoava mi bles ih peepl wen dehn mi laayal tu hihn ahn chreet wan anada fyaa.—1 Ki. 10:4-9.
15. Weh lesn wi laan bowt Jehoava?
15 Di lesn dehn: Da noh Jehoava fi blaym wen di peepl weh klaym seh dehn di serv hihn an ignoar fi hihn standadz hert ih peepl. Bot, Jehoava lov wi an ih noa wen wi di Isa. 49:15) Eevn if ih noh step een rait away, wen di rait taim kohn hihn wahn joj eni sina weh noh ripent.
sofa kaaz a injostis. Hihn feel fi wee payn moa dan how wahn ma feel fi ih baybi wen ih baybi di sofa. (HOW JEHOAVA MI EKSPEK DI ELDAZ AHN DI JOJ DEHN FI APLAI DI LAA?
16-18. Wat aal Moaziz Laa mi kova, ahn weh lesn wi laan?
16 Moaziz Laa mi kova wahn lata sichuwayshanz weh wuda kom op eena wahn Izrelait laif, soh ih mi veri impoatant dat di eldaz weh mi ga atariti oava Jehoava peepl mi joj akaadn tu fi Hihn raichos standadz. Dehn mi rispansabl fi joj mataz weh ga fi du wid wership, prablemz bitween peepl, ahn kraim. Noatis dehnya egzampl.
17 If wahn Izrelait mi kil sohnbadi, di eldaz fahn ih siti wudn jos eksikyoot ahn rait deh pahn di spat. Dehn wuda investigayt di mata fi si if ih reeli dizerv fi ded. (Deut. 19:2-7, 11-13) Di elda dehn yoostu joj ada mataz weh wuda kom op eena evriday laif tu. Fi egzampl, dehn wuda help di Izrelait dehn fi setl eni kwaaril weh dehn wuda ga wid adaz er fi setl marij prablemz. (Ex. 21:35; Deut. 22:13-19) Weneva di elda dehn mi joj fyaa ahn di Izrelait dehn mi obay di Laa, evribadi mi benifit, ahn di nayshan mi bring aana tu Jehoava.—Lev. 20:7, 8; Isa. 48:17, 18.
18 Di lesn dehn: Evri paat a fi wee laif impoatant tu Jehoava. Hihn waahn wi chreet adaz fyaa ahn chreet dehn wid lov. Ahn hihn noatis weh wi seh ahn weh wi du, eevn wen wi deh hoam bai wiself.—Heeb. 4:13.
19-21. (a) How di eldaz ahn di joj dehn mi fi chreet Gaad peepl? (b) How egzakli di Laa mi protek peepl, ahn weh lesn wi laan?
19 Jehoava mi waahn protek ih peepl mek di ada nayshanz noh korop dehn. Soh hihn mi koman di eldaz ahn di joj dehn noh fi shoa no kaina fayvritizm wen dehn aplai di Laa. Bot sayhn taim, di eldaz mi fi chreet di peepl wid mersi ahn dehn neva fi chreet dehn bad. Dehn mi fi lov jostis insted.—Deut. 1:13-17; 16:18-20.
20 Jehoava ga kompashan fi ih peepl, soh hihn gi dehn sohn laa weh wuda protek dehn fahn injostis. Fi egzampl, di Laa seh dat if wahn persn mi akyooz sohnbadi els a wahn kraim, den di wan weh geh akyooz ga di rait fi noa da hoo mi mek di akyuzayshan. Soh, sohnbadi wuda tink twais bifoa dehn mek wahn faals akyuzayshan gens sohnbadi els. (Deut. 19:16-19; 25:1) Ahn bifoa dehn ku joj sohnbadi gilti, at lees too witnis mi haftu testifai gens ahn. (Deut. 17:6; 19:15) Bot sopoaz wahn Izrelait mi komit wahn kraim an onli wan persn mi witnis it? Hihn neva fi tink dat ih ku get weh wid it. Jehoava si weh ih mi du. Soh eevn doa eena di famili di pa mi ga atariti, fi hihn atariti mi ga wahn limit. Wen wahn famili wuda ga prablemz, di eldaz eena di siti wuda ga di rispansabiliti fi help if nesiseri, ahn soh dehn kuda geh involv ahn mek di fainal disizhan fi setl di prablem.—Deut. 21:18-21.
Ps. 9:7) Hihn riwaad peepl weh laayal tu hihn an obay fi hihn standadz, bot ih ponish enibadi hoo abyooz dehn powa. (2 Sam. 22:21-23; Ezek. 9:9, 10) Som peepl du wikid tingz an ih mait luk laik dehn get weh wid it, bot wen Jehoava disaid da di rait taim fi deel wid it, hihn wahn mek shoar dehn fays jostis. (Prov. 28:13) An if dehn noh ripent, dehn wahn soon laan dat “da wahn fraitnin ting fi faal eena di han a di livin Gaad!”—Heeb. 10:30, 31.
21 Di lesn dehn: Jehoava set di perfek egzampl; hihn noh du notn weh noh fyaa. (HOO EGZAKLI DI LAA MI PROTEK?
22-24. (a) Hoo egzakli di Laa mi protek, ahn weh wi laan bowt Jehoava? (b) Weh waanin Jehoava mi giv ih peepl da Exodus 22:22-24?
22 Di Laa mi inklood sohn spesifik komanment fi protek enibadi weh kudn protek dehnself, fi egzampl, chiljren weh noh ga no ma er pa, di wido dehn, ahn farinaz. Di Izrelait joj dehn mi haftu obay dis koman: “Yu mos gi jostis tu di farina er di pikni weh noh ga no pa, ahn yu noh fi tek wahn wido kloaz az sikyoariti fi wahn loan.” (Deut. 24:17) Jehoava mi shoa lovin persnal inchres eena di peepl weh kudn luk owt fi dehnself. Ahn hihn joj enibadi weh chreet dehn bad.—Reed Exodus 22:22-24. *
23 Di Laa mi gat een sohn komanment gens sekshwal rilayshan bitween kloas famili. Lev. 18:6-30) Di ada nayshanz rong Izrel mi talarayt er eevn mek ekskyoos fi da kaina kandok. Bot Jehoava peepl mi fi luk pahn dis kaina kraim di sayhn way laik hihn—az sohnting disgostin.
Dat mi protek famili membaz fahn seks kraim. (24 Di lesn dehn: Wen Jehoava put sohnbadi eena wahn pozishan a atariti, ih waahn dehn pay atenshan tu aal hoo deh anda dehn ahn chreet dehn wid lov. Hihn hayt seks kraim an ih waahn mek shoar dat evribadi geh protekshan ahn jostis, espeshali dehn wan weh kyaahn difen dehnself.
MOAZIZ LAA— ‘WAHN PICHA A DI TING DEHN WEH FI KOHNʼ
25-26. (a) Wai wi ku seh dat lov ahn jostis da laik bret ahn laif? (b) Weh wi wahn diskos eena di neks aatikl eena dis seeriz?
25 Lov ahn jostis da laik bret ahn laif. Dong ya pahn ert, yu kyaahn ga wan widowt di ada. Wen wi noa fi shoar dat Jehoava di chreet wi fyaa, wi lov fi hihn wahn groa. Ahn wen wi lov Gaad ahn wi lov ih raichos standadz, wi wahn lov adaz ahn chreet dehn fyaa tu.
26 Moaziz Laa da-mi paat a wahn agreement weh mi help di Izrelait dehn fi ga wahn kloasa rilayshanship wid Jehoava. Bot, afta Jeezas mi fulfil di Laa, Gaad peepl neva haftu obay it nohmoh. Soh Jehoava mi gi sohnting beta fi help ih peepl geh kloasa tu ahn. (Roam. 10:4) Di apasl Paal mi diskraib di Laa az ‘wahn picha a di ting dehn weh fi kohn.ʼ (Heeb. 10:1) Di neks aatikl eena dis seeriz wahn diskos som a di gud tingz weh fi kohn ahn di roal weh lov ahn jostis play eena di Kristyan kangrigayshan.
SANG 109 Lov Wan Anada Fahn di Haat
^ párr. 5 Dis da di fos a foa aatikl weh diskos wai wi ku chros dat Jehoava kay bowt wi. Di neks chree aatikl wahn deh eena di May 2019 ishu a Di Wachtowa. Di fos wan wahn diskos how Jehoava shoa lov ahn jostis eena di Kristyan kangrigayshan. Di sekant wan wahn diskos how Jehoava shoa lov ahn jostis eena di way ih protek ih peepl fahn wikidnis. Ahn di terd wan wahn diskos how wi ku komfert adaz weh sofa abyoos.
^ párr. 2 WEH IH MEEN? Wi kaal di 600-an-ad laa weh Jehoava mi gi Moaziz fi di Izrelait dehn “di Laa,” “di Laa weh Gaad mi gi Moaziz,” “Moaziz Laa,” er “di komanment dehn.” Soh wen wi taak bowt “di Laa,” yoozhwali wi di taak bowt Moaziz Laa.
^ párr. 22 Exodus 22:22-24: “Unu noh fi kaaz no wido er pikni weh noh ga pa fi sofa. If yu mek ih sofa, soh dat ih krai owt tu mi, fi shoar Ai wahn hyaa wen ih krai; an Ah wahn geh beks bad wid unu, an Ah wahn kil unu wid di soad, ahn fi unu waif dehn wahn bee wido, ahn fi unu pikni dehn noh wahn ga no pa.”
^ párr. 61 DI PICHA DEHN: Wahn Izrelait ma di injai wahn inchrestin kanvasayshan wid ih daata dehn wail ih di pripyaa wahn meel. Eena di bakgrong, di pa di chrayn ih son fi main di sheep.
^ párr. 65 DI PICHA DEHN: Di eldaz da di siti gayt provaid lovin help fi wahn wido an ih pikni afta wahn loakal biznizman mi chreet dehn bad.