1-2. Weh wahn elda mi laan afta ih mi kongsl wahn sista?

SOHN yaaz agoa, too eldaz mi gaahn vizit wahn sista weh mi-di mis meetinz. Wan a di eldaz mi shoa di sista sohn skripchaz weh eksplayn wai ih impoatant fi goh da meetin. Hihn mi tink dat di vizit mi inkorij di sista, bot az hihn ahn di ada brada mi-di lef di hows, di sista mi seh, “Unu bradaz nat eevn andastan weh Ai di goh chroo.” Di bradaz mi kongsl di sista widowt eevn aks ahn bowt ih prablemz ahn weh aal ih mi-di goh chroo. Ahn bikaaz a dat, shee mi feel laik di kongsl neva help ahn.

² Dis da weh di elda weh mi shoa di skripchaz tu di sista mi seh bowt di taim wen dehn mi vizit ahn: “Fers, Ah mi tink dat di sista neva apreeshiayt di kongsl. Bot den Ah mi riyalaiz dat Ai mi tink bowt weh skripchaz fi yooz insteda tink bowt weh mai sista di goh chroo. Ah shuda mi chrai fain owt weh shee mi-di goh chroo ahn si how Ah kuda mi help ahn.” Di elda mi laan wahn impoatant lesn fahn da ekspeeryens. Tudeh hihn da wahn elda weh shoa dat ih waahn help ih bradaz ahn sistaz ahn dat ih kay bowt dehn.

3. Hoo aal eena di kangrigayshan ku gi kongsl?

 ³ Az shepadz, di eldaz rispansabl fi gi kongsl tu enibadi weh need it. Bot dehn mait ga ada taimz wen adaz eena di kangrigayshan mait haftu gi kongsl. Fi egzampl, wahn brada er sista mait gi advais weh kohn fahn di Baibl tu wahn fren. (Ps. 141:5; Prov. 25:12) Er wahn oalda sista mait “advaiz di yonga uman dehn” fi du  laik weh Taitos 2:3-5 menshan. An, af koars, payrents need fi teech dehn chiljren fi du weh rait. Soh eevn doa dis aatikl da fi di eldaz eena di kangrigayshan, aala wi ku benifit wen wi luk fi wayz how wi ku gi kongsl weh wahn benifit adaz ahn “mek di haat hapi.”—Prov. 27:9.

4. Weh wi wahn diskos eena dis aatikl?

⁴ Eena dis aatikl, wi wahn diskos dehnya foa kweschan: (1) Wat da di rait reezn fi gi kongsl? (2) Wi reeli need fi gi di kongsl? (3) Hoo shuda gi di kongsl? (4) How wi ku gi kongsl weh wahn help adaz?

5. Wai adaz wahn wilin fi aksep di kongsl weh wahn elda gi dehn if ih du it eena wahn lovin way? (1 Korintyanz 13:4, 7)

⁵ Di eldaz lov dehn bradaz ahn sistaz. Sohntaim, dehn shoa da lov wen dehn gi kongsl tu sohnbadi weh bowt fi mek wahn mistayk. (Gal. 6:1) Bifoa wahn elda taak tu wahn persn, ih gud fi mek di elda tink bowt weh di apasl Paal mi seh bowt lov. Hihn mi seh: “Lov payshent ahn kain. . . . Lov bayr op anda evriting, bileev evriting, hoap eena evriting, an ih noh giv op noh mata weh hapm.” (Reed 1 Korintyanz 13:4, 7.) Wen wahn elda tink bowt dehndeh vers, ih wahn help ahn fi mek shoar dat ih gi di kongsl eena wahn lovin way. If di persn weh di geh kongsl feel dat di elda kay bowt ahn, ih wahn moa dan laikli aksep di kongsl.—Roam. 12:10.

6. Weh gud egzampl di apasl Paal mi set?

⁶ Di apasl Paal mi set wahn gud egzampl az wahn elda. Fi egzampl, Paal mi gi di bradaz da Tesalonaika kongsl wen dehn mi need it, ahn hihn neva hoal bak fahn gi dehn kongsl. Bot, eena di letaz weh ih mi sen fi dehn, Paal mi komen dehn fers fi dehn haad werk ahn how dehn neva giv op. Hihn mi aalso tink bowt dehn sichuwayshan, an ih mi tel dehn dat hihn noa dat dehn laif haad an dat dehn mi-di bayr op anda persikyooshan. (1 Tes. 1:3; 2 Tes. 1:4) Hihn mi eevn tel dehn dat dehn da-mi wahn gud egzampl fi ada Kristyanz. (1 Tes. 1:8, 9) Dehn mosi mi reeli hapi fi di way how Paal mi komen dehn! Wi noa fi shoar dat Paal mi lov ih bradaz ahn sistaz wahn lat. Dat da wai eena di letaz weh ih mi rait tu di bradaz da Tesalonaika, hihn mi gi dehn kongsl weh kuda mi help dehn.—1 Tes. 4:1, 3-5, 11; 2 Tes. 3:11, 12.

7. Wai ih mait haad fi mek sohnbadi aksep kongsl?

⁷ Weh ku hapm if wi noh gi kongsl eena di rait way? Dis da weh wahn elda weh ga lata ekspeeryens seh: “Ih mait haad fi mek sohn peepl aksep kongsl, noh bikaaz sohnting rang wid di advais, bot bikaaz di persn weh gi di kongsl neva du it eena wahn lovin way.” Weh wi ku laan fahn dat? Ih wahn eeziya fi aksep kongsl if di persn weh gi di kongsl du it eena wahn lovin way ahn noh bikaaz ih beks.

8. Weh wahn elda shuda aks ihself bifoa ih gi kongsl?

⁸ Eldaz shudn rosh fi gi kongsl. Bifoa wahn elda gi kongsl, ih shuda aks ihself: ‘Ai reeli need fi seh sohnting? Ai shoar dat dis persn di du sohnting rang? Di Baibl seh dat weh dis persn di du da sohnting rang? Er hihn jos di du sohnting difrent fahn weh Ai wuda du?ʼ Eldaz shoa dat dehn waiz wen dehn chrai dehn bes fi noh seh tingz “widowt tink.”  (Prov. 29:20) If wahn elda noh shoar weda er nat ih need fi kongsl sombadi, hihn ku diskos wid wahn nada elda if ih agree dat di persn di du sohnting weh goh gens weh di Baibl seh an if ih need kongsl.—2 Tim. 3:16, 17.

9. Weh wi laan fahn Paal bowt how fi kongsl wahn brada er sista eena di way dehn chooz fi jres? (1 Timoti 2:9, 10)

⁹ Kansida wahn egzampl. Sopoaz wahn elda di wori bowt di way how wahn brada er sista chooz fi jres. Di elda ku aks ihself, ‘Di Baibl gi eni reezn fi mek Ah tel ahn bowt how ih jres?ʼ Bikaaz di elda noh waahn gi fi hihn oan opinyan, hihn mait aks wahn nada elda er wahn spirichwali machoar brada er sista fi si weh dehn tink. Tugeda dehn mait kansida Paal kongsl bowt how fi yooz gud jojment wen wi jres. (Reed 1 Timoti 2:9, 10.) Paal neva mek roolz bowt weh wahn Kristyan shuda wayr ahn weh ih shudn wayr. Insted, hihn mi gi prinsiplz weh shoa dat dehn shuda jres eena wahn sensabl way, weh shoa rispek, ahn weh deesent. Paal mi noa dat di bradaz ahn sistaz ku wayr weh dehn waahn az lang az ih noh goh gens weh di Baibl seh. Soh wen wahn elda di tink if weda er nat ih shuda kongsl sohnbadi bikaaz a di way how ih jres, ih shuda chrai si if weda er nat di persn chooz fi jres eena wahn deesent ahn sensabl way.

10. How wi ku mek shoar dat wi rispek di disizhanz weh adaz mek?

¹⁰ Ih impoatant fi memba dat too spirichwali machoar Kristyanz mait mek difrent disizhanz, bot dat noh meenz dat wan rait ahn di ada wan rang. Wi neva waahn foas wi bradaz fi du weh wee tink rait.—Roam. 14:10.

11-12. If sohnbadi need kongsl, weh kweschan wahn elda shuda aks ihself, ahn wai?

¹¹ If ih klyaa dat sohnbadi need kongsl, di neks kweschan da, Hoo shuda giv it? Bifoa wahn elda gi kongsl tu wahn marid sista er wahn chail, ih shuda taak tu di hed a di famili hoo mait prifaa fi deel wid di mata ihself. * Er di hed a di famili mait waahn deh prezent wen di elda gi di kongsl. Ahn jos laik weh wi menshan eena  paragraaf 3, sohntaim ih wuda beta if wahn oalda sista kongsl wahn yonga sista.

¹² Dehn ga sohnting els wahn elda shuda tink bowt. Ih mait aks ihself, ‘Ai da di wan weh sopoas tu gi di kongsl, er ih wuda beta if sohnbadi els taak tu di persn?ʼ  Fi egzampl, ih mait bee eeziya fi mek sohnbadi weh ga loa self-esteem lisn tu kongsl fahn wahn elda weh mi praabli feel di sayhn way eena di paas. Wai? Bikaaz wahn elda weh noa how dat feel wahn praabli andastan di persn beta, an ih waahn seh tingz eena wahn way weh wuda help di persn moa. Bot, aal eldaz ga di rispansabiliti fi inkorij ahn help dehn bradaz ahn sistaz fi mek chaynjiz weh bays pahn di Baibl. Soh ih moa impoatant dat dehn gi kongsl, eevn if di elda weh gi di kongsl noh gaahn chroo di sayhn ting az di persn.

13-14. Wai ih impoatant fi mek wahn elda lisn bifoa ih taak?

¹³Bee redi fi lisn. Wen wahn elda di pripyaa fi gi kongsl, ih shuda aks ihself: ‘Ai noa weh mai brada di goh chroo, er weh di hapm eena ih laif? Hihn di goh chroo prablemz weh Ai noh noa bowt? Weh hihn need di moas rait now?ʼ

¹⁴ Fi shoar, di prinsipl weh deh da Jaymz 1:19 wahn help dehn wan weh gi kongsl. Jaymz mi rait: “Wahn persn shuda aalwayz bee redi fi lisn, bot ih fi tek ih taim bifoa ih taak, ahn noh bee eezi fi geh beks.” Wahn elda mait feel laik hihn andastan evriting bowt di persn sichuwayshan, bot yu tink hihn reeli andastan evriting? Proverbs 18:13 rimain wi: “Da wahn foolish ting wen sohnbadi ansa bak tu wahn mata bifoa ih hyaa di faks.” Ih wuda beta if di elda aks di persn fi eksplayn ih sichuwayshan. Dat meenz dat di elda wuda haftu lisn bifoa ih taak. Memba di lesn weh di brada weh geh menshan da di biginin a dis aatikl mi laan? Hihn mi riyalaiz dat insteda staat aaf wid di infamayshan weh ih mi don pripyaa, ih shuda mi aks di sista kweschanz laik: “How tingz di goh sis?” “How Ah ku help yu?” If eldaz tek di taim fi fain owt bowt di persn sichuwayshan, dehn wahn ku help an inkorij dehn bradaz ahn sistaz.

15. How eldaz ku aplai di prinsipl weh deh da Proverbs 27:23?

¹⁵Geh fi noa di sheep. Laik weh wi menshan da di biginin a dis aatikl, wen wahn elda gi kongsl, ih fi du moa dan jos reed skripchaz er gi sojeshanz. Wi bradaz ahn sistaz need fi feel dat di eldaz kay bowt dehn, dat dehn andastan dehn, ahn dat dehn waahn help dehn. (Reed Proverbs 27:23.) * Eldaz shuda du dehn bes fi ga wahn kloas frenship wid dehn bradaz ahn sistaz.

16. Weh wahn help eldaz fi gi kongsl weh wahn benifit adaz?

¹⁶ Eldaz noh fi mek dehn bradaz tink dat di onli taim dehn taak tu dehn da  wen dehn waahn gi dehn kongsl. Insted, dehn shuda taak tu dehn aafn ahn shoa dehn dat dehn kay bowt dehn wen dehn di goh chroo prablemz. Dis da weh wahn elda weh ga lata ekspeeryens seh: “If yu du dat, yu wahn bee frenz wid dehn. Den, if yu need fi gi kongsl, ih wahn bee moch eeziya.” An ih wahn aalso bee eeziya fi mek di persn weh di geh di kongsl aksep it.

17. Wen wahn elda reeli need fi bee payshent ahn kain?

¹⁷Bee payshent ahn kain. If at fers wahn persn noh waahn aksep kongsl weh kohn fahn di Baibl, wahn elda reeli need fi bee payshent ahn kain wid dehn. Wahn elda need fi bee kyaaful fi noh geh beks if di persn noh aksep di kongsl. Dis da weh di Baibl seh bowt Jeezas: “Hihn noh wahn finish brok aaf wahn pees a graas weh ben, an ih noh wahn finish owt wahn lamp if di flaym soon owt. Hihn wahn bee laik dis til ih karek evriting weh rang.” (Mach. 12:20) Soh wen wahn elda pray, hihn ku aks Jehoava fi help di persn weh geh kongsl, fi help di persn andastan di reezn wai ih geh kongsl, ahn fi help ahn aplai di kongsl eena ih laif. Di brada weh geh kongsl mait need taim fi tink bowt weh dehn mi tel ahn. If di elda taak eena wahn payshent ahn kain way, ih wahn bee eeziya fi mek di persn lisn tu di kongsl. Af koars, di kongsl shuda aalwayz bays pahn Gaad Werd.

18. (a) Weh wi shuda memba wen wi di gi kongsl? (b) Laik weh wi si eena di picha weh goh lang wid di baks, weh di payrents di taak bowt?

¹⁸Laan fahn yu mistayk dehn. Bikaaz wi noh perfek, wi wahn kyaahn aplai aala di sojeshan dehn weh geh menshan eena dis aatikl eena wahn perfek way. (Jay. 3:2) Wi wahn mek mistayk. Bot wen wi mek mistayk eena di way wi gi kongsl, wi shuda chrai laan fahn dehn. Ahn wen wi bradaz ahn sistaz feel dat wi kongsl dehn bikaaz wi lov dehn, dehn wahn fergiv wi  if wi noh gi dehn kongsl eena wahn perfek way.—Si di baks “ Sohn Gud Rimaindaz fi Payrents.”

19. How wi ku mek wi bradaz ahn sistaz hapi?

¹⁹ Laik weh wi don diskos, ih noh eezi fi gi kongsl weh wahn benifit adaz. Wee noh perfek ahn di bradaz ahn sistaz weh wi di kongsl noh perfek needa. Memba di prinsiplz weh wi don diskos eena dis aatikl. Mek shoar yu ga di rait reezn fi kongsl adaz. Aalso mek shoar yu noa if di persn reeli need fi geh kongsl an if yoo da di rait persn fi gi di kongsl. Bifoa yu kongsl sohnbadi, aks kweschanz ahn lisn gud soh dat yu ku andastan weh prablemz di persn di goh chroo. Picha yuself eena fi dehn sichuwayshan. Bee jentl, ahn ga wahn kloas frenship wid yu bradaz ahn sistaz. Memba dis: Wen wi kongsl sohnbadi, wi waahn ih benifit dehn ahn wi aalso waahn ih “mek dehn haat hapi.”—Prov. 27:9.