LAIF STOARI
“Ah Neva Reeli Deh Bai Miself”
EENA laif, yu ku goh chroo lata tingz weh mek yu feel laik yu deh pahn yu oan. Fi egzampl, yu mait feel da way wen sohnbadi weh yu lov ded, wen yu goh liv da wahn plays weh yu noh noa, er wen yu deh faar fahn ada peepl. Ai gaahn chroo aala dat. Bot stil, wen Ah luk bak pahn mi laif, Ah riyalaiz dat Ah neva reeli deh pahn mi oan. Mek Ah tel yu wai.
MI PAYRENTS EGZAMPL
Mi ma ahn pa yoostu bee staanch Kyaatlik. Bot wen dehn laan fahn di Baibl dat Gaad naym Jehoava, di too a dehn staat serv Jehoava wid aala dehn haat. Mi pa da-mi wahn kyaapenta, an ih yoostu mek stachu a Jeezas. Bot wen ih laan di chroot, ih stap du dat. Insted, ih yooz ih skilz fi chaynj di dongstayz a wi hows intu wahn Kingdom Haal. Dat da-mi di fers Haal da San Juan del Monte, eena Manila, weh da di kyapital siti a di Philippines.
Afta Ah mi baan eena 1952, mi payrents mi staat teech mi bowt Jehoava, jos laik how dehn mi-di teech mi foa oalda breda ahn chree oalda sista. Wail Ah mi-di groa op, mi pa mi inkorij mi fi reed wahn chapta a di Baibl evri day, an ih mi stodi lata difrent poblikayshan wid mi. Fahn taim tu taim, mi payrents wuda invait serkit oavaseeyaz er bradaz fahn di branch aafis fi stay wid wi. Wi mi hapi fi hyaa dehn ekspeeryens ahn dehn mi reeli inkorij wi wahn lat. Dat mi help wi fi mek di minischri bee di moas impoatant ting eena wi laif.
Mi payrents mi veri faytful tu Jehoava, an Ah mi laan wahn lat fahn fi dehn egzampl. Afta mi ma ded fahn wahn siknis, mee ahn mi pa staat painyaa tugeda eena 1971. Bot den eena 1973 wen Ah mi 20 yaaz oal, mi pa ded tu. Sayka dat, Ah mi feel laas ahn laik Ah deh bai miself. Bot di hoap weh di Baibl gi mi “schrang an ih kyaahn fayl.” (Heeb. 6:19) Da hoap help mi fi stay pazitiv ahn kip mi feelinz anda kanchroal soh dat Ah noh feel tu sad. Ih aalso help mi fi stay kloas tu Jehoava. Noh tu lang afta mi pa ded, Ah mi geh wahn asainment fi bee wahn speshal painyaa pahn Coron Island, eena Palawan Dischrik.
AH MI DEH BAI MISELF FI SOHN HAAD ASAINMENT
Ah mi 21 wen Ah reech da Coron. Ah da wahn siti bwai, soh Ah mi fain it schraynj wen
Ah fain owt dat onli lee bit a peepl mi ga korant er waata, ahn dehn mi bayli ga eni kaar er motosaikl. Lee bit a bradaz mi liv pahn di ailan, bot eevn soh, Ah neva ga wahn painyaa paadna ahn sohntaim Ah mi haftu preech bai miself. Fi di fers mont, Ah mis mi famili ahn frenz bad. Da nait, Ah yoostu luk op pahn di staarz ahn krai. Ah mi feel laik fi lef mi asainment ahn goh hoam.Wen Ah mi feel laik Ah deh bai miself, Ah wuda tel Jehoava egzakli how Ah feel ahn weh Ah mi tink. Ah wuda tink bowt inkorijin skripchaz an ada tingz weh Ah reed eena wi poblikayshan dehn. Ah mi aalwayz tink bowt weh Saam 19:14 seh. Ah mi riyalaiz dat Jehoava wuda bee ‘mai Rak ahn mai Sayvyaʼ if Ah mi foakos pahn tingz weh pleez hihn, laik fi hihn kwalitiz ahn di tingz weh ih du. Di Wachtowa aatikl weh naym “You Are Never Alone” a mi help mi wahn lat. Ah reed it oava ahn oava. Da laik if da-mi jos mee ahn Jehoava joorin dehndeh taimz, ahn dat gi mi taim fi pray, stodi, ahn meditayt.
Lee bit afta Ah reech da Coron, Ah mi geh apointid fi bee wahn elda. Ai da-mi di onli elda, soh evri week Ah mi kandok di Teeyokratik Minischri Skool, Servis Meetin, Kangrigayshan Buk Stodi, ahn Wachtowa Stodi. Ahn da mee mi gi di poblik taak evri week tu. Ah neva eevn ga taim fi feel loanli!
Ah mi laik preech da Coron, an Ah mi geh gud rizolts. Som a mi Baibl styoodent dehn mi geh baptaiz. Bot ih neva aalwayz eezi. Sohntaim, Ah mi haftu waak haaf-day jos fi reech da di teritori, an Ah neva noa wehpaat Ah mi wahn stay wen Ah reech. Wi yoostu goh preech pahn sohn kee weh da-mi paat a wi kangrigayshan teritori. Sohntaim di see mi rof kaaz a bad weda, an Ah neva noa how fi swim! Bot Jehoava mi tek kayr a mi joorin aala dehndeh chalenjiz. Laytaraan, Ah mi riyalaiz dat Jehoava mi-di pripyaa mi fi biga chalenjiz weh Ah mi wahn fays eena mi neks asainment.
PAPUA NEW GUINEA
Eena 1978, Ah mi geh asain tu Papua New Guinea, weh deh naat a Australia. Papua New Guinea nayli az big az Spain, an ih ga lata mongtin. Ah mi sopraiz wen Ah fain owt dat dehn ga bowt chree milyan peepl weh liv deh, ahn dehn taak oava 800 langwij. Gud ting nayli evribadi kuda mi taak Melanesian Pidgin, er laik how moas peepl kaal it, Tok Pisin.
Fers, Ah mi geh wahn temporari asainment fi goh da wahn English kangrigayshan eena di kyapital siti, Port Moresby. Bot den Ah mi moov tu wahn Tok Pisin kangrigayshan, an Ah tek wahn klaas fi help mi laan di langwij. Ah mi yooz weh Ah laan fahn di klaas wen Ah wuda goh owt goh preech, ahn dat mi help mi fi laan di langwij kwika. Soon, Ah mi aybl fi gi wahn poblik taak eena Tok Pisin. Les dan wahn yaa afta Ah reech da Papua New Guinea, Ah mi geh asain fi bee serkit oavaseeya fi di Tok Pisin kangrigayshan dehn eena sohn big dischrik. Dat mi reeli sopraiz mi!
Di kangrigayshan dehn mi deh faar fahn wan anada, ahn soh Ah mi haftu aaganaiz lata serkit asembli an Ah mi haftu chravl wahn lat. Fers, Ah mi feel laik Ah deh bai miself bikaaz Ah mi deh eena wahn nyoo konchri, wehpaat peepl taak wahn difrent langwij ahn ga kostomz weh Ah neva fameelya wid. Sayka di mongtin dehn, Ah mi kyaahn chravl fahn wan kangrigayshan tu di neks bai road. Soh Ah mi haftu flai nayli evri week. Sohntaim, Ai da-mi di onli pasinja eena wahn lee krenki playn. Ah mi feel frayd pahn dehndeh chrip, jos laik how Ah mi feel wen Ah mi chravl bai boat.
Bayli enibadi mi ga foan, soh Ah yoostu rait letaz tu di kangrigayshan dehn. Sohntaim, Ah wuda reech di kangrigayshan bifoa dehn geh mi leta, an Ah mi haftu aks peepl wehpaat Ah kuda fain di Witnisiz. Bot eech taim Ah fain di bradaz, dehn mi soh lovin ahn tankful. Dat mi rimain mi wai Ah mi-di du aala dis. An Ah si how Jehoava help mi eena lata wayz, ahn mi rilayshanship wid ahn mi groa wahn lat.
Di fers taim Ah gaahn da wahn meetin pahn Bougainville Island, wahn kopl kom op tu mi di smail, ahn dehn aks mi: “Yu memba wee?” Ah memba Ah mi preech tu dis kopl wen Ah mi fers reech da Port Moresby. Ah mi staat stodi wid dehn ahn den Ah mi han dehn oava tu wahn brada fahn di ayrya fi kantinyu di stodi. Now di too a dehn mi baptaiz! Dis da jos wan a di blesinz weh Ah get joorin di chree yaaz weh Ah mi spen da Papua New Guinea.
WAHN BIZI LEE FAMILI
Bifoa Ah mi lef Coron eena 1978, Ah mi geh fi noa wahn sweet ahn kain sista weh naym Adel. Shee da-mi wahn regyula painyaa an ih mi ga too pikni, Samuel ahn Shirley, weh ih mi-di rayz bai ihself. Saym taim, shee mi-di tek kayr a ih ma. Eena May 1981, Ah gaahn bak da di Philippines fi marid Adel. Afta wi geh marid, wi mi regyula painyaa ahn tek kayr a di famili tugeda.
Eena 1983, Ah mi geh apointid az wahn speshal painyaa agen, eevn doa Ah mi ga wahn famili. Ah mi geh asain tu Linapacan Island, eena Palalwan Dischrik. No Witnisiz mi liv deh, bot aala wi gaahn liv deh. Adel ma ded bowt wahn yaa layta, bot wi mi kip wiself bizi eena di minischri. Dat mi help wi fi bayr op joorin da taim. Wi mi staat soh moch gud Baibl stodiz pahn di ailan dat wi mi soon need wahn lee Kingdom Haal. Soh wi bil wan wiself. Chree yaaz afta wi mi reech, wi mi hapi fi si 110 peepl kohn da di Memoaryal, ahn lata dehn mi geh baptaiz laytaraan.
Eena 1986, Ah mi geh asain tu Culion Island. Afta dat, Adel mi geh apointid az wahn speshal painyaa tu. Sohn peepl weh mi ga leprosi mi liv eena wahn kamyooniti pahn da ailan, ahn wi mi nervos fi goh preech tu dehn. Di bradaz ahn sistaz eena di ayrya mi tel wi dat dehndeh peepl mi don geh chreetment ahn soh wi praabli wudn kech it fahn Look 5:12, 13.
dehn. Som a di peepl weh mi ga leprosi yoostu goh da meetin da wahn sista hows. Afta wahn lee wail, wi mi geh yoostu it ahn wi mi hapi fi teech dehn bowt di hoap weh di Baibl gi wi fi di fyoocha. Ahn dehn mi hapi fi hyaa di gud nyooz, bikaaz dehn mi tink dat nobadi kay bowt dehn, nat eevn Gaad. Ih mi nais fi si how hapi dehn mi feel fi noa dat wan day dehn wahn ku ga perfek helt.—How wi pikni mi ajos tu laif da Culion? Wel, mee an Adel mi invait too yong sistaz fahn Coron fi jain wi da Culion soh dat Samuel ahn Shirley wuda ga gud kompni. Samuel, Shirley, ahn di too sistaz mi lov help peepl laan di chroot, ahn dehn mi stodi wid lata pikni. Meenwail, mee an Adel mi stodi wid dehndeh pikni payrents. Wi mi en op di stodi wid 11 difrent famili. Soon, wi mi ga soh moch gud Baibl stodiz dat wi kuda mi staat op wahn nyoo kangrigayshan!
At fers, Ai da-mi di onli elda eena di ayrya. Soh di branch aafis aks mi fi kandok di meetin dehn fi di ayt poblishaz weh mi deh da Culion ahn den fi di nain poblishaz eena wahn vilij weh naym Marily. Da mi bowt chree owaz bai boat fi reech Marily, an afta di meetin wi mi waak fi owaz tugeda az wahn famili chroo di mongtin dehn fi kandok Baibl stodiz eena wahn vilij weh naym Halsey.
Afta sohn taim, soh moch peepl mi kom eena di chroot dat wi mi bil Kingdom Haal da Marily ahn da Halsey. Jos laik weh mi hapm da Linapacan, di bradaz ahn Baibl styoodents mi giv moas a di mateeryalz ahn du moas a di werk. Di Haal weh wi bil da Marily kuda mi fit 200 peepl, an ih mi eezi fi mek it biga soh dat wi kuda mi yooz it fi asembli.
SAD, LOANLI, AHN DEN HAPI AGEN
Eena 1993 wen wi pikni mi don groa op, mee an Adel mi staat du serkit werk eena di Philippines. Den eena 2000, Ah gaahn da Ministerial Training School bikaaz dehn mi-di chrayn mi fi bee wahn teecha fi da skool. Ah mi feel laik Ah neva kwalifai fi da asainment, bot Adel mi aalwayz inkorij mi. Shee rimain mi dat Jehoava mi wahn gi mi di schrent fi du Fil. 4:13) Shee mi noa weh ih di taak bowt bikaaz shee mi-di du ih asainment eevn doa ih mi ga helt prablemz.
dis nyoo asainment. (Eena 2006 wail Ah da-mi wahn teecha fi da skool, wi fain owt dat Adel mi ga Parkinsonʼs dizeez. Wee mi shak! Wen Ah tel ahn mek wi lef wi asainment soh dat Ah kuda mi tek kayr a ahn, Adel tel mi, “Pleez fain wahn dakta weh ku help mi wid weh Ah gat, an Ah noa Jehoava wahn help wi fi kantinyu.” Soh fi di neks siks yaaz, Adel mi kantinyu serv Jehoava widowt komplayn. Wen ih kudn waak nohmoh, ih preech eena wahn weelchyaa. Wen ih bayli kuda mi taak, ih mi stil koment eena wan er too werdz da di meetin. Lata bradaz ahn sistaz yoostu sen Adel mesij fi tel ahn humoch dehn apreeshiayt fi shee egzampl. Eena 2013, shee mi ded. Wi mi deh tugeda fi oava 30 yaaz ahn shee da-mi wahn faytful ahn lovin waif. Afta dat Ah staat feel reeli loanli ahn sad agen.
Adel mi waahn mek Ah kantinyu eena mi asainment, soh dat da weh Ah du. Ah kip miself bizi, ahn dat help mi fi deel wid mi loanlinis. Fahn 2014 tu 2017, Ah mi geh asain fi vizit sohn Tagalog kangrigayshan eena konchriz weh wi bradaz noh free fi wership Jehoava. Afta dat, Ah mi vizit Tagalog kangrigayshanz da Taiwan, di United States, ahn Canada. Eena 2019, Ah mi teech di Skool fi Kingdom Ivanjelaizaz eena English da India ahn Thailand. Dehnya asainment reeli mek mi hapi. An Ah soh hapi wen Ah kip miself bizi eena Jehoava servis.
WI AALWAYZ GA DI HELP WEH WI NEED
Weneva Ah geh wahn asainment, Ah laan fi lov di bradaz ahn sistaz weh Ah meet, soh ih noh eezi fi lef wen Ah geh wahn neks asainment. Wen dat hapm, Ah laan fi chros Jehoava eena evriting. Ah si how hihn sopoat mi ahn help mi wid eni chaynjiz weh kom op eena mi laif. Now, Ai da wahn speshal painyaa eena di Philippines. Ah don ajos tu mi nyoo kangrigayshan, ahn dehn tek kayr a mi ahn sopoat mi laik if wi da faamli. An Ah prowd a Samuel ahn Shirley kaaz dehn di fala dehn ma egzampl.—3 Jan 4.
Yes, Ah gaahn chroo lata chraiyalz eena mi laif, espeshali wen Ah mi si mi dyaa waif sofa ahn ded fahn wahn terabl siknis. Ah mi haftu geh yoos tu lata chaynjiz. Bot Ah geh fi si dat Jehoava “noh deh faar fahn eech wan a wi.” (Aks 17:27) Notn ku stap Jehoava fahn help ih servant dehn, eevn wen dehn feel laik dehn deh bai dehnself. (Isa. 59:1) Jehoava da mai Rak, an ih deh wid mi aal chroo mi laif. Ah soh tankful tu Jehoava. Ah neva reeli deh bai miself.
a Dis aatikl deh eena The Watchtower fahn Septemba 1, 1972, payj 521-527.