Yu Mi Noa?
Wen di Roamanz mi put sohnbadi tu det pahn wahn stayk, laik weh mi hapm tu Jeezas, yu tink ih mi geh beri eena wahn way weh mi shoa aana?
WAHN lata peepl noa bowt di Baibl akonk weh taak bowt how Jeezas mi geh nayl pahn wahn stayk bisaid too teef. (Mach. 27:35-38) Bot wahn lata peepl noh agree wid di paat a di Baibl weh seh dat dehn mi pripyaa Jeezas badi fi geh beri ahn dat ih mi geh put eena wahn toom.—Maak 15:42-46.
Sohn ekspert dowt dat wahn persn weh mi geh kil pahn wahn stayk wuda geh beri eena wahn way weh mi shoa aana ahn geh put eena wahn toom. Insted, dehn bileev dat moa dan laikli dehn wan weh mi geh put tu det pahn wahn stayk mi geh chreet eena wahn difrent way. Wahn raita weh naym Ariel Sabar, rait eena di Smithsonian magazeen di eksplayn wai sohn peepl tink da way. Hihn seh: “Kroosifikshan da-mi wahn ponishment fi di wers peepl eena sosaiyati, ahn som a di ekspert dehn mi seh dat ih neva mek sens fi tink dat di Roamanz wuda mek dehndeh peepl geh beri eena wahn way weh shoa aana ahn rispek.” Di Roamanz mi reeli waahn shaym di kriminal dehn eena di wers way, soh dehn wuda lef di badi pahn di stayk fi mek animalz feed aafa dehn. Afta dat, wateva mi lef wuda geh chroa eena wahn grayv wid sohn ada ded badi.
Sohn saiyentis mi fain difrent infamayshan bowt di boan dehn a di Jooz weh mi geh kil joorin di taim Jeezas mi deh pahn ert. Eena 1968, dehn mi fain paat a wahn skeletan a wahn man weh mi geh kil. Dehn mi fain it eena wahn regyula Jooish famili toom kloas tu Jeroosalem. Di boan dehn mi deh eena wahn boan baks. Dehn mi fain wahn heel boan monks di res a di boan dehn weh mi deh eena di baks. Di heel boan mi nayl tu wahn boad wid wahn 11.5 centimeter (4.5 in.) nayl weh mek owta aiyan. Ariel Sabar seh: “Di heel boan, weh mi bilangz tu wahn man weh naym Yehochanan, mi provaid evidens weh sopoat di Gaspl akonk dehn weh seh dat Jeezas mi geh beri eena wahn toom. Dis veri impoatant bikaaz dis man heel boan proov dat joorin di taim wen Jeezas mi deh pahn ert di Roamanz mi alow wahn man weh mi geh put tu det fi geh beri akaadn tu di kostomz a di Jooz.”
Bays pahn weh Yehochanan heel boan shoa, peepl ga difrent opinyan bowt di way Jeezas mi geh heng pahn wahn stayk. Bot wi andastan dat dehn mi did beri sohn kriminal eena wahn prapa way weh mi shoa digniti ahn dehn neva jos chroa dehn eena wahn grayv. Soh wi ku chros weh di Baibl seh bowt how Jeezas badi mi geh put eena wahn toom. Di evidens sopoat weh di Baibl seh bowt di way how dehn mi beri Jeezas.
Bot moa impoatant, Jehoava mi don seh dat Jeezas mi wahn geh beri eena di toom a wahn rich man, ahn nobadi ku stap Gaad werd fahn kohn chroo.—Isa. 53:9; 55:11.