1-2. Wat da sohn prablemz weh wee di goh chroo weh simila tu weh di Jooz mi gaahn chroo wen dehn gaahn bak da Jeroosalem? (Si di baks weh naym “ Eena di Dayz a Hagai, Zekaraiya, an Ezra.”)

 YOO eva kech yuself di wori bowt di fyoocha? Maybi yu looz yu jab ahn yu di wori bowt how yu wahn provaid fi yu famili. Yu mait di wori bowt how fi kip yu famili sayf bikaaz yu liv eena wahn konchri weh di peepl chrai stap wi fahn preech, weh ga politikal prablemz, er weh di fays persikyooshan. If yu di fays eni a dehnya prablemz, den yu wahn benifit if yu luk pahn how Jehoava mi help di Izrelaits wen dehn mi-di goh chroo simila prablemz.

² Di Jooz weh mi liv da Babilan aal dehn laif mi haftu ga schrang fayt fi goh bak da Jeroosalem, wahn konchri weh dehn mi bayli noa. Maybi dehn mi ga wahn gud laif da Babilan, ahn dehn mi wahn haftu lef dat bihain fi chravl bak da Jeroosalem. Ahn noh tu lang afta di Jooz mi reech Jeroosalem, dehn staat tu fays prablemz. Laif oava deh mi haad, soh ih neva eezi fi provaid fi dehn famili. Ahn di politikal prablemz anda di Perzhan Empaiya mi-di afek dehn tu. Pahn tap a dat, dehn mi-di fays persikyooshan fahn di nayshanz rong dehn. Sayka dat, som a dehn mi fain it haad fi foakos pahn di werk fi bil bak Jehoava templ. Soh, bowt 520 B.C.E, Jehoava mi sen too prafit, Hagai ahn Zekaraiya, fi help di peepl put Jehoava werk fers eena dehn laif agen. (Hag. 1:1; Zech. 1:1) Az wi luk pahn di inkorijment weh di too prafit mi gi di Jooz, wi wahn si dat dehn mi geh gud rizolts. Bot nayli 50 yaaz layta, dehndeh saym Jooz mi wahn need inkorijment agen. Joorin da taim deh, Ezra, wahn skraib hoo yoostu mek kapiz a di Laa, mi lef fahn Babilan ahn gaahn da Jeroosalem fi inkorij Jehoava peepl fi put  chroo wership fers eena dehn laif.—Ezra 7:​1, 6.

3. Weh chree kweschanz wi wahn ansa eena dis aatikl? (Proverbs 22:19)

³ Eena di paas, di prafesi dehn fahn Hagai ahn Zekaraiya mi help Gaad peepl fi kantinyu chros eena Ahn eevn wen dehn mi-di goh chroo persikyooshan. Saym way soh, dehndeh prafesi ku help wee tudeh fi chros dat Jehoava wahn help wi noh mata weh prablemz wi fays eena laif. (Reed Proverbs 22:19.) b Wi wahn diskos di mesij weh Gaad mi gi Hagai ahn Zekaraiya fi gi di Jooz, ahn wi wahn luk pahn Ezra egzampl. Dis wahn help wi fi ansa dehnya kweschan: How di Jooz weh mi kohn bak fahn Babilan mi deel wid di prablemz weh dehn mi fays? Wai ih impoatant fi put Gaad fers eena wi laif wen wi di goh chroo prablemz? Ahn how wi ku bee moa shoar dat Jehoava wahn help wi joorin haad taimz?

4-5. Weh mi kaaz di Jooz fi sloa dong ahn stap bil bak di templ?

⁴ Wen di Jooz weh mi lef Babilan reech Jeroosalem, dehn mi ga lata werk fi du. Dehn neva ways no taim fi bil bak wahn alta fi Jehoava ahn fi lay di fongdayshan fi di templ. (Ezra 3:​1-3, 10) Bot dehn mi staat sloa dong eena di werk. Wai? Bikaaz dehn neva jos haftu bil bak di templ. Dehn mi aalso haftu bil dehn hows, staat dehn faam, ahn feed dehn famili. (Ezra 2:​68, 70) Pahn tap a dat, dehn enimiz mi-di chrai stap dehn fahn bil bak di templ.—Ezra 4:​1-5.

⁵ Joorin da taim, Jeroosalem mi deh anda di Perzhan Empaiya ahn dis mi ad tu di prablemz weh di Jooz mi-di fays. Fi egzampl, afta King Sairos a Perzha mi ded eena 530 B.C.E., di king weh mi rool afta hihn da-mi Cambyses. Hihn mi-di plan fi kanka Eejip. Soh ih pasabl dat di soaljaz weh mi gwehn goh kanka Eejip mi paas chroo Izrel teritori. Moa dan laikli, di Jooz mi haftu gi dehn waata, food, ahn wahn plays fi stay, ahn dis mi kaaz moni prablemz fi di Jooz. Ahn wen di neks king, Daraiyos I, mi staat rool, di politikal prablemz neva stap, kaaz peepl stil mi-di ribel gens di Perzhan Empaiya. Di moni prablemz ahn di politikal prablemz weh mi-di hapm anda di Perzhan Empaiya mi mek di Jooz weh mi gaahn bak da Jeroosalem wori bowt how dehn mi wahn provaid fi dehn famili. Bikaaz a aala dehnya prablemz weh dehn mi-di fays, di Jooz mi feel laik da neva di karek taim fi bil Jehoava templ.—Hag. 1:2.

6. Akaadn tu Zechariah 4:​6, 7, weh ada prablemz di Jooz mi fays, ahn weh Zekaraiya mi pramis dehn?

⁶ Reed Zechariah 4:​6, 7. Pahn tap a di moni prablemz ahn politikal prablemz weh di Jooz mi-di fays anda di Perzhan Empaiya, dehn mi aalso fays persikyooshan fahn di nayshanz rong dehn. Eena 522 B.C.E., di enimi nayshanz mi kanvins di king fi koman di Jooz fi stap bil bak di templ. Bot Zekaraiya mi inkorij di Jooz ahn tel dehn dat Jehoava mi wahn yooz ih powaful hoali spirit fi geh rid a eni prablemz weh dehn mi-di fays. Soh eena 520 B.C.E., King Daraiyos mi alow dehn fi kantinyu bil bak di templ. Di king mi eevn mek shoar di Jooz ga inof moni fi kantinyu di werk fi bil bak di templ. An ih mi aada di loakal govna dehn fi sopoat di Jooz eena dis werk.—Ezra 6:​1, 6-10.

7. How Jehoava mi bles di Jooz wen dehn staat tu put di bildin a di templ fers eena dehn laif?

  ⁷ Jehoava mi yooz Hagai ahn Zekaraiya fi tel di peepl dat if dehn put di bildin a di templ fers eena dehn laif, hihn mi wahn mek shoar dat ih sopoat dehn. (Hag. 1:​8, 13, 14; Zech. 1:​3, 16) Dat mi reeli inkorij di Jooz, ahn rait away dehn mi staat bil bak di templ, ahn dehn mi finish eena les dan faiv yaaz. Sins di Jooz mi put Gaad werk fers eevn doa dehn mi fays lata prablemz, Jehoava mi gi dehn weh dehn mi need fi liv an ih mi help dehn fi stay kloas tu ahn. Sayka dat, dehn mi onli hapi fi wership ahn.—Ezra 6:​14-16, 22.

8. How Haggai 2:4 ku help wi put Gaad fers eena wi laif? (Koment pahn di futnoat.)

⁸ Az di grayt chribyulayshan di geh kloasa ahn kloasa, ih impoatant fi obay di koman fi goh preech. (Maak 13:10) Wi mait fain it haad fi obay da koman if wi ga moni prablemz er if peepl di chrai stap wi fahn preech. Weh ku help wi fi put Jehoava fers eena wi laif eevn wen wi fays dehnya prablemz? Memba dat “Jehoava di Komanda a di hevnli aami” c deh wid wi. Soh, wi noh need fi feel frayd, bikaaz hihn wahn help wi if wi put hihn fers bifoa eniting els eena wi laif.—Reed Haggai 2:4.

9-10. How wahn marid kopl mi geh fi si dat weh Jeezas seh da Machyu 6:33 da chroo?

⁹ Mek wi luk pahn Oleg an Irina egzampl. d Dehn da wahn painyaa kopl weh mi moov tu wahn neks konchri fi help owt wahn kangrigayshan, ahn dehn mi en op di looz dehn jab bikaaz tingz mi haad eena da konchri. Fi bowt wahn hoal yaa, dehn kudn fain wahn stedi jab. Weh mi help dehn deel wid di prablemz weh dehn mi-di fays? Chroo aal da taim, dehn kuda mi si  dat Jehoava mi deh wid dehn. Ahn fahn taim tu taim, di bradaz mi help dehn owt tu. Dis da weh Oleg mi seh: “Bikaaz wi mi kip bizi eena di preechin werk, ih mi help wi fi foakos pahn wat da di moas impoatant ting eena wi laif.” Eevn wen Oleg an ih waif mi-di luk fi wahn jab, dehn mi kip bizi eena di preechin werk.

¹⁰ Wahn day wen dehn reech hoam afta servis, dehn nayba tel dehn dat wan a dehn kloas fren mi jrap aaf too bag a groashriz fi dehn. Dehn fren mi chravl bowt 100 mailz (160 km) fi du dat fi dehn. Oleg seh: “Agen, wi mi si humoch Jehoava ahn di kangrigayshan kay bowt wi. Ahn soh wi noa fi shoar dat Jehoava wahn neva ferget ih servants eevn wen ih mait luk laik tingz wahn neva geh beta fi wi.”—Mach. 6:33.

11. Weh wahn hapm if wee put di werk weh Jehoava gi wi fers eena wi laif?

¹¹ Jehoava waahn mek wi werk haad fi mek disaiplz bikaaz dat wahn sayv peepl laif. Laik weh wi menshan eena  paragraaf sevn, Hagai mi inkorij Jehoava peepl fi staat werk pahn di templ agen. If di Jooz mi du dat, Jehoava mi pramis dehn dat ih mi wahn bles dehn. (Hag. 2:​18, 19) Jos laik di Jooz bak den, wee ku bee shoar dat Jehoava wahn bles wi if wi put di werk weh Hihn gi wi fers eena wi laif.

12. Wai Ezra ahn di Jooz weh mi chravl lang wid ahn mi need schrang fayt?

¹² Eena 468 B.C.E., Ezra, lang wid wahn sekant groop a Jooz, mi lef Babilan ahn chravl bak da Jeroosalem. Dehn mi wahn need schrang fayt fi mek da lang chrip. Ih mi daynjaros fi chravl pahn dehndeh road. Pahn tap a dat, dehn mi-di kehr wahn lata goal ahn silva weh di king mi gi dehn fi di templ. Soh da neva wahn eezi chrip, bikaaz peepl kuda mi atak dehn ahn teef fahn dehn. (Ezra 7:​12-16; 8:31) Noh onli dat, Ezra ahn di Jooz weh mi chravl bak wid ahn mi geh fi noatis dat Jeroosalem neva sayf needa. Bayli enibadi mi-di liv eena di siti, di waal rong di siti mi brok op, ahn di gayt dehn mi bon dong. How Ezra mi schrentn ih chros eena Jehoava, ahn weh wi ku laan fahn fi hihn egzampl?

13. Weh mi help Ezra fi chros eena Jehoava? (Koment pahn di futnoat.)

¹³ Ezra mi si how Jehoava mi help ih peepl joorin daynjaros taimz. Fi egzampl, eena 484 B.C.E., King Ahazuweeros mi gi wahn koman fi mek di peepl kil owt aala di Jooz weh mi liv anda di Perzhan Empaiya. Moa dan laikli, Ezra mi liv da Babilan joorin da taim. (Ester 3:​7, 13-15) Ezra an aala di Jooz mi eena seeryos daynja! Wen di Jooz mi hyaa weh di king koman, dehn mi geh soh fraitn dat di Jooz “eena evri dischrik” mi staat tu krai ahn baal ahn dehn mi stap eet az dehn pray tu Jehoava fi help. (Ester 4:3) Jos imajin how Ezra ahn di res a di Jooz mi feel wen di opozit mi hapm. Insteda di Jooz mi geh dischrai, da di Jooz enimi weh mi-di plan fi kil dehn mi geh dischrai! (Ester 9:​1, 2) Weh Ezra mi gaahn chroo joorin dehndeh daynjaros taim mi help ahn fi pripyaa fi weh mi wahn hapm eena di fyoocha. Ih mi aalso help ahn fi ga moa kanfidens dat Jehoava mi wahn protek Ih peepl. e

14. Weh lesn Anastasia mi laan?

¹⁴ Wen wi si how Jehoava tek kayr a wi wen wi di goh chroo prablemz, ih help wi fi chros ahn eevn moa. Dat da weh mi hapm  tu wahn sista weh naym Anastasia, hoo liv da Eastern Europe. Shee mi stap werk bikaaz ih werkmayt dehn mi-di chrai foas ahn fi tek said eena palitiks. Shee seh: “Fi di fers taim eena mi laif, Ah mi brok bad. Bot bikaaz Ah lef tingz eena Jehoava han, Ai si how hihn tek gud kayr a mi. If eva agen Ah eena wahn sichuwayshan weh Ah noh ga wahn jab, Ai noh wahn feel frayd, bikaaz Ai si how mai Gaad tek kayr a mi tudeh, an ih wahn tek kayr a mi tumaaro tu.”

15. Weh mi help Ezra fi chros eena Jehoava moa? (Ezra 7:​27, 28)

¹⁵ Ezra mi si how Jehoava help hihn persnali. Hihn mi tek taim fi memba di lata taimz wen Jehoava mi help ahn. Dis mi help Ezra fi chros eena Jehoava moa. Dat da wai Ezra kuda mi seh, “Jehoava mi Gaad mi deh wid mi.” (Reed Ezra 7:​27, 28.) Eena di buk a Ezra, bowt siks taimz hihn mi seh sohnting simila tu dat.—Ezra 7:​6, 9; 8:​18, 22, 31.

16. Gi sohn egzampl a sohn sichuwayshan weh wi ku si how Jehoava reeli deh wid wi. (Koment pan di picha.)

¹⁶ Jehoava ku aalso help wi wen wee di goh chroo wahn chraiyal. Fi egzampl, wi mait haftu aks wi baas fi taim aaf fi goh da kanvenshan er fi chaynj wi skejul soh dat wi ku goh da aala wi meetin dehn. Dis gi wi wahn chaans fi si how Jehoava di help wi. Wen wi si how Jehoava help wi eena dehndeh sichuwayshan, ih wahn help wi fi chros eena ahn eevn moa.

17. How Ezra mi shoa dat ih hombl wen ih mi-di fays chraiyalz? (Koment pahn di picha pahn di kova.)

¹⁷ Ezra mi hombl ihself ahn pray tu Jehoava. Evri taim Ezra mi staat wori bowt ih asainment, ih mi pray tu Jehoava. (Ezra 8:​21-23; 9:​3-5) Bikaaz Ezra mi chros Jehoava, adaz mi kapi fi hihn fayt ahn mi redi fi help ahn. (Ezra 10:​1-4) Wen wi feel schres owt bowt how fi provaid fi wi famili er bowt how fi kip wi famili sayf, dis da di taim fi chros eena Jehoava ahn pray tu ahn fi help.

18. Weh ku help wi fi mek wi kanfidens eena Jehoava groa?

¹⁸ If wi hombl wiself an aksep help fahn Jehoava ahn fahn wi bradaz ahn sistaz, wi wahn schrentn wi chros eena Jehoava. Fi egzampl, wahn sista weh naym Erika, weh mi ga chree chiljren, mi chros dat Jehoava mi wahn kantinyu fi tek kayr a ahn eevn wen ih mi-di goh chroo sohn tof sichuwayshan. Fi shee hozban, weh ih mi lov wahn lat, an ih baybi weh neva baan yet mi ded  eena jos wahn shaat taim. Afta shee mi tink bak bowt weh mi hapm, ih seh: “Ih noh pasabl fi mek yu noa heda taim how Jehoava wahn help yu. Ih mait sopraiz yu wehpaat di help kohn fram. Ah laan dat Jehoava yooz mi bradaz ahn sistaz fi ansa lata mi pryaaz. An if Ai tel dehn weh Ah di goh chroo, ih eeziya fi mek dehn ku help mi.”

19-20. Weh lesn wi ku laan fahn di Jooz weh kudn goh bak da Jeroosalem?

¹⁹ Wat da wahn impoatant lesn weh wi ku laan fahn di Jooz weh kudn mek di chrip bak da Jeroosalem? Maybi som a dehn kudn goh bak bikaaz dehn mi don tu oal er sik, er som a dehn mi haftu tek kayr a dehn famili. Eevn doa dehn kudn mek di chrip bak, dehn mi stil hapi fi gi lata doanayshan fi mek dehn bil bak di templ. (Ezra 1:​5, 6) Ih luk laik 19 yaaz layta, afta di fers set a Jooz mi moov bak da Jeroosalem, di Jooz weh mi stay da Babilan stil mi-di sen doanayshan da Jeroosalem.—Zech. 6:10.

²⁰ Eevn if wi kyaahn du az moch az wi wuda waahn du fi Jehoava, wi shudn feel diskorij. Wi ku bee shoar dat Jehoava si evriting weh wi du far ahn. How wi noa dat? Memba, di Jooz weh mi deh da Babilan mi sen goal ahn silva da Jeroosalem. Jehoava mi tel Zekaraiya fi yooz som a da goal ahn silva fi mek wahn krong. (Zech. 6:11) Dis speshal krong mi wahn rimain aala dehn dat di Jooz weh mi deh da Babilan mi jenaros wid dehn doanayshan. (Zech. 6:14) Soh dis shoa wi dat if wi serv Jehoava wid aala wi haat, wi ku bee shoar dat Jehoava wahn neva ferget weh wi du far ahn.—Heeb. 6:10.

21. Weh wahn help wi fi chros eena Jehoava moa ahn moa noh mata weh hapm eena di fyoocha?

²¹ Az di en geh kloasa, tingz mait eevn geh wers, soh fi shoar wi wahn fays prablemz. (2 Tim. 3:​1, 13) Bot wi noh fi feel frayd er schres owt bowt di fyoocha. Memba weh Jehoava mi tel di Jooz eena Hagai dayz. Dis da weh Jehoava mi seh: “Ai deh wid unu . . . Noh bee frayd.” (Hag. 2:​4, 5) Wi ku bee shoar dat Jehoava wahn deh wid wi if wi du wi bes fi du weh hihn waahn wi du. If wi yooz weh wi laan fahn di prafesi weh Hagai ahn Zekaraiya mi rait an if wi kapi Ezra egzampl, wi wahn chros eena Jehoava moa ahn moa noh mata weh prablemz wi mait fays eena di fyoocha.