Yoo Noa How Dehn Yoostu Tel Taim?
WEN yu waahn noa weh taim, weh yu du? Yu praabli chek wahn klak. If yu fren wuda aks yu weh taim, how yu wuda ansa? Yu ga difrent wayz fi tel taim. How soh?
Wel, mek wi seh dat di taim rait now da wan owa ahn 30 minits afta mid-day. Yu mait seh dat da 1:30. Eena sohn paat a di werl dehn wuda seh da 13:30, bikaaz dehn tel taim bays pahn wahn 24-owa klak. Eena sohn ada plays dehn wuda seh dat di taim da “haaf too,” kaa dat da how dehn wuda seh dat da 30 minits bifoa too aklak.
Bot wen yu reed di Baibl, yu mait wanda how peepl eena dehn dayz yoostu tel taim. Dehn mi ga difrent wayz fi tel taim. Di Heebroo paat a di Baibl taak bowt “maanin,” “noon,” “mid-day,” an “eevnin.” (Gen. 8:11; 19:27; 43:16; Deut. 28:29; 1 Ki. 18:26) Sohntaim doh, di Baibl gi wahn moa egzak taim.
Eena Baibl taimz, dehn yoostu yooz wachman, espeshali da nait. Honjridz a yaaz bifoa Jeezas mi baan, dehn mi divaid op di nait intu chree wach, er shif fi di wachman. (Ps. 63:6) Judges 7:19 menshan “di midl nait wach.” Bai di taim Jeezas mi baan, di Jooz mi staat tu divaid op di nait intu foa paat, er shif fi di wachman dehn, jos laik weh di Greek ahn di Roaman dehn yoostu du.
Di Gaspl dehn menshan dehnya shif lata taim. Fi egzampl, da mi bowt “chree aklak di maanin” wen Jeezas mi waak pahn di waata tap fi gaahn meet ih disaipl dehn. Dat wuda mi bee joorin di foat wachman shif. (Mach. 14:25) Eena wan a ih iloschrayshan, Jeezas mi seh: “If di oana a di hows mi noa weh paat [er, “wach,” NW] a di nait di teef mi wahn kohn, ih mi wahn deh pahn di lukowt ahn ih neva mi wahn mek dehn brok eena ih hows.”—Mach. 24:43.
Jeezas mi menshan aal foa paat a di nait wen ih mi tel ih disaipl dehn: “Soh kip wach den, kaaz unu noh noa wen di baas di kom bak—weda eena di eevnin, midl nait, wen di roosta kroa, er wen day di brok.” (Maak 13:35, Di Jamiekan Nyuu Testiment) Di fos paat weh ih mi menshan, di “eevnin,” mi ron fahn wen di son goh dong rong siks aklak, til bowt nain aklak da nait. Di sekant paat, di “midl nait”, mi ron fahn bowt nain aklak til bowt midnait. Di terd paat, “wen di roosta kroa,” er “bifoa di day brok,” wuda mi ron fahn midnait tu bowt chree aklak da maanin. Ih kuda mi bee joorin dis paat a di nait dat dehn mi ares Jeezas wen di roosta mi kroa. (Maak 14:72) Di foat paat a di nait, “wen day di brok,” wuda mi ron fahn bowt chree aklak da maanin til wen di son kom op rong siks aklak.
Soh, eevn doa dehn neva mi ga no kaina riswach er klak laik weh wee gat tudeh, di peepl eena Baibl taimz mi stil ga wahn way fi tel taim.