Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Anihagua san inebehabu luagu ibagari?

Anihagua san inebehabu luagu ibagari?

KA UAGU LUNTI LUBÉI INEBE LAN IBAGARI WOUN?

Ánhawa adüga katei le gayaraati ladügün lun wasandirun, wabuleseirun, o wadariruni wounwen, wagía lan yebe o amu gürigia, warufuduña mineben lan ibagari woun.

  • Adügati agumulahani lun ladagarun kánserü hawagu gürigia luma lun gürewei lan lun hágubu lageindagun luma sandi le. Hiibe-agei gürigia ha óunwegubaña lau kánserü tidan hani pulmón, agumulahatiña meha o awaragua hamuti lugumulelin hasigaarun amu.

  • Súfuritiña saragu gürigia sagü irumu ladüga añahein lan burí aduuragutiña balu haganaguóun gürigia háledi. Anihein aban ariñahani tídangiñeti Luban furendei íñuti to Stanfordboun (Meriga), ariñaguti: “Íbini gürigia ha mahitirun lubaña balu [lidan burí aduurawaguni leskuelarugu] súfuritiña tidan hanigi luagu saragu irumu”.

  • Dan le labugahan aban gürigia lárigiñe látagun o layusurun düroga, gayaraati ladügün lun lasuseredun somu danaguaü dandu houn ha tídanbaña karü kei houn ha lárubaña üma. Gíbetiña gürigia abuleseirútiña o óunwegutiña hadüga gürigia ha únbaña mineben lan ibagari.

KA GAYARAABEI HADÜGÜNI?

Góunigigua humá hungua luéi habuleseirun, hasandirun o hadariruni hounwen. Meberesenga átirihali lan dan hau ígiraguagüda hungua lun aban bisiu le barüti sandi kéiburi agumulahani, bapeárü humá, hátagun o hayusurun düroga, gayaraati hígiruni. Gürigia ha ígiraguagüdübaña houngua lun bisiu burí le arufudatiña mineben lan ni habagari guánarügü ni habagari gürigia ha geyegubaña hau houn, haduheñu haganagua.

“Lunti […] wachibuni sun luwuyeri iwiyei wawariua, dandu luéi wágubu” (2 Korintuna 7:1).

Adüga huméi sun hiyaraati lun masuseredun lan somu danaguaü. Áfaagua humá lun chouru tan huban. Danme le habugahan, adüga huméi lau góunigi ani chekü humóun hugune lun ua lan mégeiti tuagu. Mafalara humaña ha adügüdarutiña huagu lun gadan lanün katei burí le ídanbei gayara lan habuleseirun o hadariruni hounwen.

“Danme lábunagun aban hídangiñe aban muna iseri, lunti líchugun baríeiru geyegua lau tábulugu; ítara, ha éiguadutiña ñéingiñe aba hounwen, madurunbaña liduheñu lidan” (2 Lúrudu 22:8). a

Buidulá hóuseruniña amu. Arihúati anhein inebe lubéi ibagari woun lidan ligaburi wóuseruniña sun gürigia, meberesenga harasan, halíana hamá, anhein gudeme habéi o gaseinsun hamá ni átiriñein lan haturiahan. Lugundun iyereehabúni le hasandirubei gürigia hawagu ha mítaranbaña kei hagía, lébunatimabei áfarahani luma burí wuribu le ubouagubei.

“Ígira huméi sun magundani, sun iyereehabúni, sun agúaraguni lánina igañi, sun anabahani, luma sun wuribani. Buidu humá, gudemehabu huguyame húmagua” (Éfesuna 4:​31, 32).

LE WADÜGÜBEI WAGÍA GEFENTIÑA LUAGU HEOWÁ

Arufudaha wamuti houn amu ida luba lan harufudun inebesei luagu ibagari. Ídehaali arufudahani tídangiñeti Bíbülia le wíchugubei houn gürigia lun hígiruni saragu hádangiñe bisiu luma burí échuni le gayaraabei ladügün lun hasandirun.

Lidan burí ábunaguni le wadügübei, adüga wamuti sun wayaraati lun ua lan asufuriruti danaguaü. Arufudahóuati houn sun ha ídehabaña lidan burí ábunaguni le wadügübei ida luba lan hóunigiragun houngua luéi habuleseirun luma le gayaraabei hadügüni lun masuseredun lan somu danaguaü. Gabügürüguati giñe wachekürunu muna burí to wábunaguboun lun wachoururuni gúnfuli tan lau sun le lamuriahabei lilurudun ageiraü luáguti ichouruni.

Íderagua wamutiña ha mégeihabubaña. Málügili lúmagiñe tásügürün óundaruni to ñein wabéi aban irumu íderaguaña gürigia ha asufurirubaña ladüga lasuseredun 200 ámuñegueinarügü turobuli ubouagu. Yúsutiwa yarafa lun 12 míñunu dólarü lídangiñe le weresibirubei keisi budagia lun wíchuguni le hemegeirubei gürigia hagía houn.

Dan meha le laburuchagunbei sandi Ébola lidan burí ageiraü le ñéingiñe lubéi laboucha Weyu libiti Áfürika (lidan irumu 2014) luma lidan Republika Demokrátiku Kongo (lidan irumu 2018), arufudahatiwa wagía le gefentiña luagu Heowá houn saragu gürigia ida luba lan hóunigiragun houngua luéi ladagarun sandi gáfarahati le hawagu. Óunahatiwa fiu wádangiñe íchiga aban yanu gíriti “Esefuhati gaganbadi ibagari”, rúati yanu ligía hagibugiñe saragu gürigia. Fiditiwa burí lachibahagüle úhabu lidan burí lebelaagüle fulasu le ídanbei wadamuridagua. Águyuguagüda wamuti houn gürigia lunti lan hachibuni háhabu, haritaguagüda wamaña luagu burí amu katei le lunbei hadügüni lun madagarun lan sandi le hawagu.

Rúati aban awisahani tidan radiu lidan ageiraü Siera Leona ariñaga houn gefentiña luagu Heowá buidu lan hadüga lau híderaguniña lílana hani relihión hama amu burí gürigia lun hasubudiruni le lunbei hadügüni lun madagarun lan Ébola hawagu.

Aban fulasu lun lachibúniwa úhabu lidan tebelaagüle aban Luban Adamuridaguni ageiraü Liberia lidan lidaani laburuchagun sandi Ébola lidan irumu 2014.

a Arufudati lúrudu le góunigiwa lan meha habagari iduheñu luma habagari amu gürigia lidan meha binadu Ísüraeli.