1. Ka habusenrunbei agübürigu kristiánugu hibihin?

 AGÜBÜRIGU, subudi wamuti ayumaha humá híderaguniña hisaanigu asubudirei Heowá luma lun línsiñedun houn. Kei marihín lubéi Bungiu, ka lunbei hadügüni lun harihini hisaanigu Bungiu kamá aban gürigia luma lun hayarafadun lun? (Sant. 4:8).

2. Ida luba harufudahan agübürigu houn hasaanigu luagu Heowá luma luagu lubuidun ligaburi?

² Aban igaburi súdiniti le gayaraabei líderaguniña agübürigu lun hayarafadun hasaanigu lun Heowá lau haturiahanu Lererun úara (2 Tim. 3:14-17). Gama lumoun, arufudatu Bíbülia amu igaburi le gayaraabei lídehan lun hafurendeirun nibureintiña saragu luagu Heowá. Tidan líburu to gíriboun Ariñawagúni, aniha aban úguchili ayanuha luma lisaani ani genegeti línchahañein lan lun letenirun lun ligaburi Heowá, le arihubei lidan katei le ladügübei (Ari. 3:19-21). Warihiba ida luba lan hayusuruni agübürigu katei le adüga láalibei Heowá lun harufudahan houn hasaanigu luagu Heowá luma luagu lubuidun ligaburi.

3. Ka ídemuei lunbei híchuguni agübürigu houn hasaanigu?

³ Ariñagatu Bíbülia luagu igaburi lan “le marihínbei luagu Bungiu, gayaraati lasubudirúniwa lau burí katei le ladügübei” (Rom. 1:20). Agübürigu, ma gúndaatün dan le hásügürün dan hama hisaanigu aríaguei sun le ladügübei Heowá? Yusu huméi chansi le lun híderaguniña hisaanigu arihei “katei le ladügübei” Heowá luma lun harihini lubuidun ligaburi. Ariha waméi ka lan gayaraabei hafurendeiruni agübürigu lídangiñe lani Hesusu hénpulu.

4. Ida liña layusuruni Hesusu le adüga láalibei Bungiu lun larufudahan houn hani disipulugu? (Lúkasi 12:24, 27-30).

 ⁴ Teni humá lun ida liña lan layusuruni Hesusu le ladügübei Bungiu lun larufudahan. Luagu aban dan, aba lariñagun Hesusu houn lani disipulugu lun haríaguniña dunuru luma burí fuluri (aliiha huméi Lúkasi 12:24, 27-30). Gayaraati hamuga meha layanuhan Hesusu luagu furumiñeguarügü animaalu o nadü, gama lumoun, aba lanúadirun aban hawuyeri dunuru luma aban luwuyeri fuluri le hasubudirubei lani disipulugu buidu. Chóuruti ariha hamaniña lani disipulugu dunuru hagía áhamaha, luma burí fuluri ligía áraabu. Másiñati aba lan línchahan Hesusu luagun burí katei le sun anihán lan ayanuha hama lani disipulugu. Ka ladügübei Hesusu lárigiñe layanuhan luagu katei le? Arufudati aban katei súdiniti houn luagu areida lan Lúguchi le siélubei ani gíchigadi ligía: Léigagüdübaña Heowá lumutuniña ani dáüguagüda láañame lubúeingu ha úaraguabaña ítara kei léigagüdüniña dunuru ani dáügüagüdalei fuluri.

5. Ka hénpulu luagu le ladügübei Bungiu gayaraabei hayusuruni agübürigu lun harufudahan houn hasaanigu luagu Heowá?

⁵ Agübürigu, ida luba háyeihani ligaburi larufudaha Hesusu? Kei hénpulu, gayaraati harufudahan houn hisaanigu luagu somu katei le adüga láalibei Heowá le hínsiñebei hun, kei burí nadü o somu animaalu le hínsiñebei hun. Mabulieida huméi hafuranguagüdün houn ka lan larufudahabei katei le luagu Heowá woun. Lárigiñe, gayaraabei hálügüdaguniña hisaanigu ka lan animaalu o nadü hínsiñetimabei houn. Anhaün ayanuha luagu Heowá houn hisaanigu lau hayusuruni katei le hínsiñetimabei houn, gayaraabei híchugun arigei danme le hayanuhan hama.

6. Ka wafurendeirubei túmagiñe lúguchu Christopher?

⁶ Úati mini lan le mosu lan hásügürün agübürigu saragu dan akutiha luagu aban animaalu o luagu aban nadü. Meferidirunti Hesusu dan afuranguagüda luagu ligaburi heigin dunuru o luagu lácharawagun sélula le luágubei fuluri. Gayaraati hínsiñebei lan houn hisaanigu hafurendeirun buidu luagu le ladügübei Bungiu, gama lumoun, aniheinbei dan buídurügü lan láurügü aban liraüraü óunabagülei o aban álügüdahani lun harufudahan luagu Heowá houn. Kei hénpulu, ariñagati aban íbiri gíriti Christopher: “Héchutu meha núguchu ayanuha luagu le geyegubei wau lidan aban igaburi le ménrengunti lun tíderaguniwa lun hínsiñe lan sun katei le ladügübei Bungiu woun. Dan le yarafa wamá lun aban wübü, aba meha tariñagun woun: ‘Ma lueirin ani ma lubuidun wübü le, adián? Ma wéirigüda lumutu wanigi warihini lubuidun katei le ladügübei Heowá?’. Dan meha le woudin baranaha, aba tariñagun woun: ‘Ariha huméi lanarime lugudi barana! Gabafuti Bungiu, adián?’”. Ariñagati Christopher: “Láurügü murusun dimurei le tariñagubei núguchu adügati lun wasaminarun saragu”.

7. Ka lunbei hadügüni agübürigu lun harufudahan houn hasaanigu lun hararamagun asaminara luagu le adüga láalibei Bungiu?

⁷ Eibu aweirideina hamá hisaanigu gayaraabei harufudahan houn lun hararamagun asaminara luagu le adüga láalibei Heowá luma lun hafurendeirun luagu lubuidun ligaburi. Gayaraati hayanuhan luagu aban katei lídangiñe le adüga láalibei Heowá ani ábame hálügüdüniña hisaanigu: “Ka larufudahabei le hun luagu Heowá?”. Gayaraati taweiriduba lan hanigi danme haganbuni óunabagülei le híchugubei hisaanigu (Mat. 21:16).

8. Ka meha gayaraabei hadügüni ísüraelina hama hasaanigu lidan héibuguniwagu?

⁸ Rúwati adundehani houn ísüraelina lun harufudahani lugumadin Heowá houn hasaanigu lidan “héibuguniwagu” (2 Lur. 11:19). Lidan burí üma Ísüraeli, gayaraati meha harihín  ámuñegueinarügü animaalugu luma burí fuluri. Ligíati gachansin habéi meha agübürigu ísüraelina lun harufudahan houn hasaanigu luagu le adüga láalibei Heowá. Uguñe weyu, gayaraati hadügüni agübürigu ligiaméme. Ariha waméi le hadügübei fiu hádangiñe agübürigu.

9. Ka hafurendeirubei túmagiñe Punitha luma túmagiñe Katya?

⁹ Ariñagatu aban úguchuru gíritu Punitha, to aweiriduboun lidan aban uburugu India: “Gaduheñutiwa ha awinwandutiña lidan burí fulasu le ñein lubéi lábunawagua ani dan le wabisidahaniña, meferidirun wamuti meha chansi lun warufudahan houn wasaanigu luagu katei buíduburiti le adüga láalibei Heowá. Saminatina dan lan le dise wamá luéi uburugu le buinbei hau gürigia tuma burí karü, ménrenguntimabei lun gunfuranda hamani wasaanigu le larufudahabei le ladügübei Heowá”. Agübürigu, chóuruti mabulieidun habéi lan hisaanigu dan le hásügürübei huma lidan aban fulasu buiti le geyegubei lau le adüga láalibei Heowá. Ariñagatu aban íbiri gíritu Katya to awinwanduboun Moldavia: Haritagua nágili buidu buidu dan le meha násügürübei hama nagübürigu lidan aban aüdü. Seremei numutiña nagübürigu luagu harufudahan nun lúmagiñe niñüraü lun nararamagun aríaguei sun katei le adüga láalibei Heowá luma lun wararamagun asaminara luagu ligaburi”.

10. Ka gayaraabei hadügüni agübürigu anhein gürewei lubéi houn houdin asariñaha bóugudi luéi uburugu? (Ariha huméi rekuáduru “ Ídemuei houn agübürigu”).

¹⁰ Ánheinti hénrengu lubéi hun hidin lidan aban aüdü. Ariñagati Amol le awinwandubei India: “Lidan fulasu le ñein lubéi nawinwanda, nadagimeitiña agübürigu saragu oura ani gayaraati seru lan aweiyasuhani lidoun aban aüdü. Gama lumoun, gayaraati larihín le adüga láalibei Bungiu luma lun layanuhóun luagu ligaburi lidan aban párüke o tábulugugiñe aban muna to fadati tábulugu”. Agübürigu, ánhadün etenira buidu lun sun le geyegubei hau, chóuruti hadariruba lan saragu katei le adüga  láalibei Heowá lun harufuduni houn hisaanigu (Sal. 104:24). Másiñati harihin dunuru, animaalugu ñǘbüritiña, nadü luma amu burí katei le gayaraabei lahuudun hun. Ariñagatu Karina, to awinwanduboun Yámani: Hínsiñeti fuluri tun núguchu. Ligíati, dan meha le ñǘraügidina súnwandan meha tanügünina núguchu ebeluha, arufuda tumuti fuluri le buíduburiti nun le burí arihúabei ǘmadarugu”. Gayaraati giñe hayusurun saragu bidéu tuma agumeiraguagüdüni to tadügüboun lóundarun Heowá, to burí ayanuhaboun luagu sun buiti le ladügübei. Meberesenga ka lan gádabadün, gayaraati híderaguniña hisaanigu lun hetenirun lun sun le adüga láalibei Bungiu. Guentó, ariha waméi ligaburi Heowá le gayaraabei hayusuruni lun hadimurehan hama hisaanigu.

11. Ka gayaraabei hadügüni agübürigu lun híderaguniña hasaanigu lun harihini línsiñehabu Heowá?

¹¹ Lun gayara lan híderaguniña hisaanigu lun harihini línsiñehabu Heowá, gayaraati hayanuhan luagu ínsiñeni le harufudubei animaalugu dan le hóunigiruniña hasaanigu (Mat. 23:37). Gayaraati giñe hayanuhan luagu lubuidun burí ámuñegueinarügü katei le ladügübei Bungiu ani le hínsiñebei woun saragu. Ariñagatu Karina, to iridúboun lidan párafu le lubaragiñebei le: “Dan meha le wáfuridun éibuga tuma núguchu, ínchaha tumutina meha lun nararamagun lun netenirun lun ámuñegueinarügü fuluri ani arufuda lumuti lubuidunmeraü fuluri burí ligía línsiñehabu Heowá. Íbini sügühali lan saragu irumu, anahagua etenira lun ámuñegueinarügü fuluri dandu lun likolorun kei lun lesetirun. Sun burí katei le, haritaguagüda lumutina hínsiñe wamá lun Heowá saragu”.

12. Ka gayaraabei hadügüni agübürigu lun híderaguniña hasaanigu arihei lichú lau Heowá (Sálumu 139:14; ariha humóun giñe iyawaü).

¹² Íderagua humaña hisaanigu arihei lueirin lichú lau Heowá ani chútimaati lan lau wawéi (Rom. 11:33). Kéiburi, gayaraati hafuranguagüdüni houn aba lan lasaliragun duna dúerime ani aba lidin lidan garabali lun ménrengun lan lachülürün lidoun amu burí fulasu (Hob. 38:36, 37). Gayaraati giñe hayanuhan hama luagu lubuidun ladügǘn hágubu gürigia (aliiha huméi Sálumu 139:14). Ariha huméi ida liña lan ladügüni aban úguchili gíriti Vladimir. Abahüdahati: “Luagu aban weyu, aba léiguadun wasaani tídangiñe beiki ani aban láhiachun  ligachürügü. Lau lásügürün fiu weyu, aba lareidagun. Aba nafuranguagüdüni au tuma nani weiriou, adüga lani Bungiu sélula lau iyaraani lun lareidagun lungua. Ariñaga wamuti giñe lun úa lan iyaraani le luagu katei le hadügübei gürigia. Kei hamuga aban karü, maranseragutu tungua lárigiñe danaguaü. Lau burí wafuranguagüdüni katei le lun, aba gunfuranda lani wasaani lichú lau Heowá”.

13. Ka gayaraabei hadügüni agübürigu lun híderaguniña hasaanigu asaminara luagu lubafu Heowá (Isaíasi 40:26).

¹³ Agunbiraha lumutiwa Heowá lun warihin iñun luma lun wararamagun asaminara luagu ida liña lan ladügǘn lanarime lubafu lun herederun waruguma lidan habara (aliiha huméi Isaíasi 40:26). Gayaraati giñe hínchahaniña hisaanigu lun harihin sielu luma lun hasaminarun luagu le harihibei. Haritagua tágili aban íbiri gíritu Tingting le asuseredubei tun dan meha le ñǘgiru. Ariñagatu: “Aban weyu, nuguya tuma núguchu, aba woudin akiapuha áraabu, kei dise wabéi luéi uburugu gayaraati meha warihini sielu buin hau waruguma. Lidan meha dan ligía, nagagibudaguña meha luma hadügüdarun nánigu paaná nuagu leskuelarugu ani álügüdaguatina meha nungua anhein nasigiruba lubéi eseriwida lun Heowá lau úaraguni. Ínchaha tumutina meha núguchu lun nasaminarun luagu ubafu le layusurubei Heowá lun ladügüniña sun waruguma ha ani haritaguagüda tumutina gayara lan giñe layusuruni Heowá sun ubafu ligía lun líderagunina lun úaragua nan lun. Lárigiñe naríaguni sun le ladügübei Heowá lidan wéiyaasu ligía, aba nabusenrun nasubudiruni Heowá buidu luma lun neseriwidun lun meberesenga kaba lan asusereda”.

14. Ida luba gayara lan hayusuruni agübürigu le ladügübei Heowá lun harihini hasaanigu gunda lan Heowá?

¹⁴ Arufudati le ladügübei Heowá luagu gunda lan ani hínsiñe lan lun léherahan. Ariha hamaali aturiahatiña siensia hiibe-agei lan animaalugu ganigitiña háhurerun íbini dunuru hama úduraü (Hob. 40:20). Chóuruti arihaña lan hisaanigu aban liraüraü mesu áhurera tau aban tiraüraü bali o arihaña lan fiu harahüñü ounli áhurera hámagua, ani aba burí héherahan lau harihini katei le. Danme le harihiniña hisaanigu éheraha hau animaalugu, ka uagu maritaguagüdün hubaliña luagu weseriwiduña lan lun aban Bungiu le gúndaati? (1 Tim. 1:11, TNM).

15. Ka gayaraabei líderaguniña agübürigu lun hasubudiruni ka lan hasaminarubei hasaanigu (Ariñawagúni 20:5; ariha humóun giñe iyawaü).

¹⁵ Anihein dan hénrengu lan houn agübürigu lun habahüdahani hasaanigu haturobulin houn. Anhein ligía lubéi asuseredubei hun, ka gayaraabei líderagunün lun hasubudiruni ka lan hasaminarubei hisaanigu? (aliiha huméi Ariñawagúni 20:5). Buiti lidin houn fiu agübürigu lau hayanuhan hama hasaanigu lidan añaha lan aríaguei katei le geyegubei hau le burí ladügübei Heowá. Ka uagu? Aban resun gayara lan hadügüni, lugundun úati kaba lan eberesehaña dandu isaanigu kei agübürigu. Ariñagati aban úguchili Taiwána, gíriti Masahiko: “Dan le wasariahan úara hama wasaanigu —áraabu lan yebe o béyabu lan—, liibe-agei dan darangilu haña lun wayanuhan. Ligíati, ménrenguntimati lun wayanuhan hama luma lun wasubudiruni ka lan hasaminarubei luma ka lan hasandirubei”. Ariñagatu Katya to buga iridúboun lidan párafu 9: “Lárigiñe náfuridun leskuelarugugiñe, aba tanügünina núguchu lidoun aban párüke buídumeraüti. Sandiguatina nungua darangilañu lidan fulasu darangilati ligía lun nayanuhan luagu le asuseredubei nun leskuelarugu luma luagu le adiheridagüdübalina”.

16. Ida luba hagundaarun iduheñu lau le ladügübei Heowá?

¹⁶ Adügati giñe katei le ladügübei Heowá lun gachansin hamá iduheñu lun hásügürün dan úara luma lun lidan hamá aban. Ariñagatu Bíbülia gadaani lan “éherahani” ani gadaani lan “efeduhani” (Apur. 3:1, 4). Adügaali Heowá fulasu buidu buriti lun gayara lan wadügüni le hínsiñebei woun. Añahein saragu iduheñu, hínsiñeti houn hásügürün dan lidan burí katei le ladügübei Heowá, áraabu lan yebe, lidan lan yebe aban aüdü o béyabu lan. Añahein burí irahüñü, gúndaatiña éibaagua, áhurera párükerugu, aríaguaña animaalugu o áfuliha dúnarugu, lidan aban lagunu o baranaha. Chóuruti anihein lan saragu igaburi le adügübei lun waríaguni sun katei le ladügübei Heowá.

17. Ka uagu lunti lubéi híderaguniña agübürigu hasaanigu lun hagundaarun lau le adüga láalibei Heowá?

¹⁷ Lídanme iseri ubóu, gúndaabaña dandu agübürigu kei isaanigu sunsuinagubei lau le adüga láalibei Heowá. Manufudedunhadiwame hawéi animaalugu ni hagía manufudeduhañame wawéi (Isa. 11:6-9). Gadaanibadiwa saragu lun waríaguni sun le adüga láalibei Heowá (Sal. 22:26). Agübürigu, magurabaha humá lachülürün iseri ubóu lun híderaguniña hisaanigu aríaguei sun le ladügübei Heowá luma lun hafurendeirun lídangiñe. Anhein hayusura sun le adüga láalibei Heowá lúmagiñe guentó lun harufudahan houn hisaanigu luagu Heowá, chóuruti hasandiraguba lan houngua kei urúei Dawidi, le ariñagubei: “Aburemei! Úati ni aban adügüti katei burí le badügübei” (Sal. 86:8).