Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

ATURIAHANI 7

Sagá wamá saragu buiti lídangiñe taliihóun Bíbülia

Sagá wamá saragu buiti lídangiñe taliihóun Bíbülia

“Káteigia bürüwañubei lidan lilurudun Moisesi? Ida liñagia baliihan ñein?” (LUK. 10:​26).

UREMU 97 Ágüdaha tumuti Lererun Bungiu wabagari

LE LUNBEI WATURIAHANI a

1. Ida liña wasubudiruni súdini tan meha Lererun Bungiu lun Hesusu?

 SAMINAADIWA san ida liña lan meha laganbún Hesusu dan meha le larufudahan? Héchuti meha írida bérusu tídangiñe Sandu Bürütu, le meha lichüguagubei. Arihúati katei le lidan furumiñeti burí dimurei le lariñagubei lárigiñe labadiseirun, ítara kei lagumuhóun dimurei le lariñagubei lubaragiñe lounwen (2 Lur. 8:3; Sal. 31:5; Luk. 4:4; 23:​46). b Ani lidan ǘrüwa irumu dimí le laubei lidan lani ministeriu súnwandan meha laliihanu Hesusu Lererun Bungiu, írida ligía tídangiñe ani afuranguagüdaloun (Mat. 5:​17, 18, 21, 22, 27, 28; Luk. 4:16-​20).

Lidan sun libagari Hesusu ya ubouagu arufuda lumuti hínsiñe tan Lererun Bungiu lun ani ígirati lun tadundehani libagari (ariha huméi párafu 2).

2. Ka íderagubalin Hesusu asubudiroun Lererun Bungiu buidu dan le aweirideina lan? (Ariha huméi dibuhu le luágubei tidáü garüdia).

2 Íbini lubaragiñe lagumeseruni Hesusu lani ministeriu, héchuti meha aliihoun Lererun Bungiu ani aganbaláña amu ha aliihabarun ani ayanuha hagía tuagu. Chóuruti aganbalanu María luma Hosé ayanuha luagu bérusu tídangiñe Bíbülia dan le hayanuhan hábiñe keisi iduheñu (2 Lur. 6:​6, 7). c Chouru wamuti ñüdün lan meha Hesusu sagü samudi tidan haligilisin huríu hama lagübürigu ani téniti meha lun taliihoun Lererun Bungiu (Luk. 4:​16). Ani lau lásügürün dan aba lagumeserun Hesusu aliihoun ligía lungua. Lau ladügüni Hesusu katei le ibihati lasubudiruni ka lan tariñagubei Lererun Bungiu, ani mámarügüñein ligía libiha, ibihati giñe lun tínsiñedun lun ani wínwanlei le lafurendeirubei tídangiñe. Aban hénpulu luagu katei le ariha wamuti le asuseredubei ténpulurugu dan meha le duusu lubéi irumu lau. Aba taweiridun hanigi máisturugu ha arufudubalin lilurudun Moisesi ténpulurugu, “luagu lichú lau luma luagu burí lóunabagüle” (Luk. 2:​46, 47, 52).

3. Kaba wariha lidan aturiahani le?

3 Ánhawa aliihoun Lererun Bungiu sagü weyu gayaraabei wasubudirunu buidu luma lun tínsiñedun woun saragu. Gama lumoun ka gayaraabei wadügüni lun wasagarun saragu buiti lídangiñe waliihanu Bíbülia? Lun wasubudiruni, ariha waméi le lariñagubei Hesusu houn ha asubudirubalin lilurudun Moisesi buidu buidu, kei burí ha arufudubalin lilurudun Moisesi, fariséugu hama saduséugu. Íbini hechu hamá alidihatiña relihión ha aliihoun Lererun Bungiu, masagatiña buiti tídangiñe. Ayanuhati Hesusu luagu ǘrüwa katei le hamuga gayaraabei hadügüni lun hasagarun buiti tídangiñe. Dimurei le lariñagubei Hesusu íderagua lumutiwa giñe lun 1) gunfurandatima wamanu Lererun Bungiu, 2) lun wadarirun pérüla lánina lichú aau, lúmati 3) lun wígirun lun tadundehani Lererun Bungiu wabagari.

GUNFURANDA HUMÉI LE HALIIHABEI

4. Ka larufudahabei dimurei le bürüwañubei lidan Lúkasi 10:​25-​29 woun luagu taliihóun Bíbülia?

4 Busentiwa gunfuranda wamani le waliihabei tídangiñe Bíbülia, ladüga anhein madügün wamá, siñabei wasagarun saragu buiti lídangiñe le waliihabei. Samina wamá luagu layanuhan Hesusu luma “aban arufudahati lilurudun Moisesi” (aliiha huméi Lúkasi 10:​25-​29). Busenti meha wügüri ligía lasubudiruni ka lan lunbei ladügüni lun libihini ibagari magumuchaditi, lun lóunabuni adügati Hesusu lun lasaminarun tuagu Lererun Bungiu. Aba lariñagun lun: “Ka káteibei bürüwañubei lidan lilurudun Moisesi? Ida liñagia baliihan ñein?”. Buiti lóunabun wügüri ligía. Lau líridun tídangiñe Lererun Bungiu, ariñagati mosu lan línsiñedun Bungiu hama gürigia wáledi woun (Fad. 19:​18; 2 Lur. 6:5). Gama lumoun aba lálügüdahan: Lárigiñe: “Kátañagia níbirigubaña?”. Lau dimurei le arufudati ua lan gunfurandalani le laliihabei, ani kei ua lan gunfurandalani, siñati lawinwanduni le laliihabei tídangiñe Lererun Bungiu.

Sun wagía gayaraati wafurendeirun ida luba lan gunfurandatima wamani le waliihabei

5. Ka uagu gayara lubéi líderaguniwa lun gunfurandatima wamani ariñahani le tídanbei Bíbülia wafurieidun luma waliihanu lau lámarun?

5 Lau wasagarun dan lun wéchudun aliihoun Bíbülia líderagubadiwa lúntima gunfuranda wamanu Lererun Bungiu buidu buidu. Anihein fiu ámuñegueinarügü katei le gayaraabei wibihini. Furumiñe, mosu wafurieidun lubaragiñe wagumeserun aliihoun Lererun Bungiu. Siñati gunfuranda wamanu Bíbülia anhein mibihin wabéi ídemuei lúmagiñe Heowá, ligíati wamuriahabalin lani sífiri sandu lun líderaguniwa lun wetenirun lun le waliihabei. Lárigiñe gumese wamá aliiha, lau lámarun, mama lau lóufudagun, lidan aban igaburi le adügübei lun gunfuranda wamani le waliihabei tidan. Líderagubadiwa giñe waliihanu lau wiñuruni wamalali o waganbahani burí taliihoun Bíbülia sun awanha lan aliihoun. Líderagubadiwa katei le lun wawinwanduni le waliihabei, ani ítara luba giñe lerederun ariñahani le lidan wasaminan luma tidan wanigi (Hos. 1:8). Danme le lagumuchun waliihan, furíeiya wamá lun Heowá lun wíchugun eteingiruni lun tuagu Lererun ani amuriaha wagíame luma lun líderaguniwa lun wawinwanduni le aliiha wamaalibei.

Ida luba líderagubadiwa wabürüdüni le wafurendeirubei lun gunfurandatima wamani le waliihabei luma lun mabulieidun wamani? (Ariha huméi párafu 6).

6. Ka buiti wasagarubei dan le wadügün álügüdahani wóuniwagua luma lun wabürüdüni le wafurendeirubei dan le waliihanu Bíbülia? (Ariha humóun giñe iyawaü).

6 Kaba amu katei gayaraabei líderaguniwa lun gunfurandatima wamani buidu le waliihabei tídangiñe Bíbülia? Wadügün álügüdahani wóuniwagua luagu abahüdaguni le waliihabei. Kei hénpulu, kátaña san gürigia áfuachubaña lidan abahüdaguni le?, katei san ayanuhabei?, ka un layanuha ani ka uagu?, halía ani idabuga lasusereda sun le? Líderagubadiwa álügüdahani burí le, lun wasaminarun luma lun wetenirun lun abahüdaguni le. Gayaraati giñe wabürüdüni le hínsiñetimabei woun lídangiñe sügǘ le. Dan le wabürühani le furendei wamaalibei íderagua lumutiwa lun gunfuranda wamani le súdinitimabei lídangiñe. Líderagubadiwa katei le lúntima gunfuranda wamani buidu le waliihabei luma lun lerederun lidan wasaminan. Ka katei gayaraabei wabürüdüni? Álügüdahani le wadügübei wóuniwagua, katei burí le wakutihabei, ariñahani le súdinibei, ida luba lan wawinwanduni le waliihabei, luma le wasandirubei dan le waliihani sügǘ ligía. Anhein wadüga sun katei le dan le waliihanu Bíbülia, wasandiruba luagu layanuhaña lan Heowá wama.

7. Ka igaburi wemegeirubei lun waliihanu Bíbülia, ani ka uagu? (Matéu 24:​15).

7 Íridati Hesusu aban igaburi súdiniti lun wasubudiruni le waliihabei tídangiñe Bíbülia: gunfurandaü (aliiha huméi Matéu 24:​15). Kati mini lubéi gunfurandaü? Mini lan ida liña lan lúaradun aban saminaü luma amu, luma ida liña lan amu lan saminaü ligía luáriuagua. Míniti giñe lun gunfuranda wamani le úabei furangu lan. Ani kei lariñaguni Hesusu, íderagua lumutiwa gunfurandaü lun warihini ida liña lan ladügün fiu sügǘ lun lagunfulirun profesía le tídanbei Bíbülia. Mégeiwati gunfurandaü lun wasagarun saragu buiti lídangiñe sun le waliihabei tídangiñe Bíbülia.

8. Ka gayaraabei wadügüni lun waliihanu Lererun Bungiu lau gunfurandaü?

8 Heowá íchugubalin gunfurandaü houn lubúeingu. Ligíati lunti lubéi wafurieidun lun Heowá amuriaha ídemuei luma lun gagaburi wamani igaburi le (Ari. 2:6). Lau sun lira úati buídurügü lan lun wafurieidun. Lunti giñe wakutihani lau lámarun le waliihabei ani teni wagíame lun ida liña lan lúaradun luma le subudi wamaalibei. Anuhein saragu agumeiraguagüdüni tídangiñetu Bíbülia to gayaraaboun tíderaguniwa lun wadügüni katei le, kei burí Adundehani lun haturiahan gefentiña luagu Heowá. Anhoun wakutiha, gayaraabei wasubudiruni ka lan mini lubéi abahüdaguni le waliihabei tídangiñe Bíbülia ani warihubei ida luba lan wawinwanduni le furendei wamaalibei (Ebü. 5:​14). Eibu waliihanu Bíbülia lau gunfurandaü, buídutimabei gunfuranda wamanu.

DARÍ WAMÁ PÉRÜLA LÁNINA LICHÚ AAU

9. Ka inarüni súdiniti unbei meteni hamá saduséugu?

9 Íbini subudi tan seingü tídangiñe furumiñe líburu lánina abürüdǘni Ebüréu houn saduséugu, meberesentiña meha lau inarüni méiniti le tídanbei líburu to labürügüdüboun Bungiu. Kei hénpulu, samina wamá luagu le lariñagubei Hesusu houn saduséugu dan le hálügüdünbalin luagu águyuguni. Aba lálügüdüniña: “Maliihan humagiru liliburun Moisesi luagu ladimurehan Bungiu lun lídangiñe búbugati durungu umuti? Lariñahare lun: ‘Au Lubungiutebei Abüraámü, Lubungiute Isaakü, Lubungiute Hakobu’?” (Mar. 12:​18, 26). Chóuruti aliiha hamaali lan meha saduséugu abahüdaguni le saragu wéiyaasu, gama lumoun álügüdahani le ladügübei Hesusu houn arufudati luagu meteni hamá lun aban arufudahani súdiniti tídangiñeti Bíbülia: arufudahani luáguti águyuguni (Mar. 12:​27; Luk. 20:​38). d

10. Kaba un wetenira dan le waliihanu Bíbülia?

10 Ka wafurendeirubei lídangiñe layanuhan Hesusu hama saduséugu? Furendeitiwa dan lan le waliihanu Bíbülia, lunti lan wetenirun lun sun le gayaraabei larufudahani aban bérusu woun o le lunbei larufudahani aban abahüdaguni woun. Lanwoun lira, úati buídurügü lan waliihanu Bíbülia, busentiwa giñe wadariruni inarüni luma adundehani le tídanbei le ítarabei kei pérüla lánina lichú aau.

11. Ítara kei lariñaguni 2 Timotéu 3:​16, 17, ida luba gayara lan wáluahani arufudahani gebegiti le tídanbei Bíbülia?

11 Ida luba gayara lan wadariruni arufudahani gebegiti le tídanbei Bíbülia? Akutiha waméi 2 Timotéu 3:​16, 17 (aliiha huméi). Ariñagati ñein “sun le bürüwañubei tidan Lererun Bungiu, [...] huutu” lun gádürü katei: lun tarufudahan, lun tadeinhan, adügatu lun hígiruni gürigia katei le mabuidunbei ani arufudahatu houn gürigia lidan richaguaü. Anuhein burí líburu tidan Bíbülia to míriduntu saragu ani huutu lun sun katei le. Akutiha waméi le waliihabei lun warihini ka lan le larufudahabei woun luagu Heowá, luagu lisuuni o luagu adundehani le tídanbei Bíbülia. Lun lahuudun aban abahüdaguni tídangiñe Bíbülia lun tadeinhan woun, ka lunbei wáluahani tidan? Lunti wáluahani furumiñeguarügü katei le gayaraabei líderaguniwa lun warihini luma lun wadisedun luéi luriban ayumahani luma luéi luriban igaburi, lúmati lun líderaguniwa lun úaraguameme wamá lun Heowá. Samina wamá luagu ida luba lan líderaguniwa aban abahüdaguni tídangiñeti Bíbülia lun gayara lan wasansiruni ligaburi wasaminan luagu le hadügübei o le hariñagubei somu gürigia woun íbini lidan apurichihani. Ka lunbei wadügüni lun larufudahan aban abahüdaguni tídangiñeti Bíbülia woun? Wáluahani sun katei le gayaraabei líderaguniwa lun wasaminarun ítara kei lasaminarun Heowá. Anhein gabaroun wamá gádürü saminaü huuti le, wadariruba lanwoun arufudahani gebegiti le tídanbei Bíbülia le lunbei líderaguniwa lidan waliihanu.

WINWAN WAMÉI LE WALIIHABEI TÍDANGIÑE BÍBÜLIA

12. Ka uagu lálügüdaña Hesusu fariséugu anhein maliihan hamagili lubéi le tariñagubei Bíbülia?

12 Lau meha luriban igaburi haliihoun fariséugu Lererun Bungiu. Furanguti larufuduni Hesusu ítara liña lan katei le dan le lálügüdüniña anhein maliihan hamagili lubéi tidan Bíbülia (Mat. 12:​1-7). e Lidan dan ligía, rútiña meha fariséugu duru hawagu lani Hesusu disipulugu luagu hadüüraguñein lan lilurudun luéyuri emeraaguni. Lun lóunabuniña, íridati Hesusu bián hénpulu tídangiñe Bíbülia, íridati giñe aban bérusu tídangiñe liliburun Oseasi. Ítara liña harufuduni fariséugu ua lan gunfuranda hamani le mini lubéi lúrudu ligía ani óusera hamá lau magudemehabuni. Aliiha hamutu meha wügüriña hagía Lererun Bungiu, gama lumoun mawinwandun hamuti le tariñagubei. Ka uagu? Lugundun barüguatiña meha wügüriña hagía houngua ani aba haliihanu Bíbülia lúnrügü hayanuhan wuriba hawagu amu. Adügati luriban igaburi le hawagubei lun ua lan gunfuranda hamani ka lan mini lubéi le haliihabei (Mat. 23:​23; Huan 5:​39, 40).

13. Ka igaburi lunbei warufuduni dan le waliihanu Bíbülia, ani ka uagu?

13 Dimurei le lariñagubei Hesusu arufudahati woun lunti lan waliihanu Bíbülia lau aban lubuidun igaburi. Máyeiha wamaña fariséugu. Lubaragiñe lira, ǘnabugu wamá ani ígira wamá lun larufudahan Heowá woun. Ítara kei lariñaguni Santiagu 1:​21, “resibi huméi uganu le bunawaalibei tidan hanigi”. Anhein ǘnabugu wabéi, wígiruba lun lebelurun le tariñagubei Lererun Bungiu tidoun wanigi. Dan le hechu wamá aliihoun Bíbülia, moun lumuti wanaagun woungua ni lun wasaminarun luagu hachara amu. Ítararügübei wígirun lun lebelurun tidoun wanigi le tarufudahabei Lererun Bungiu luagu gudemehabu, areiduni luma ínsiñeni.

Ida luba wasubudiruni anhein wígiraguagüdüña lubéi woungua lun tadundehaniwa Lererun Bungiu? (Ariha huméi párafu 14). f

14. Ida luba wasubudiruni anhein wígiraguagüdüña lubéi woungua lun tadundehani Bíbülia wabagari? (Ariha humóun giñe iyawaü).

14 Ligaburi wóuseruniña amu arufudati anhein wawinwanduñein lubéi le tariñagubei Bíbülia. Kei le deré tubéi hanigi fariséugu mígiruntiña lun lebelurun uganu le tídanbei Bíbülia tidoun hanigi, ligía híchugunbei hadurun ha madurunbaña (Mat. 12:7). Teni wamá lun ida liña lan warihiniña luma wóuseruniña amu gürigia. Kei hénpulu, héchutiwa san ayanuha luagu lubuidun hagaburi amu, o ténitiwa lun hachara? Aranseñu waña san lun feruduna wamaniña amu, o ayanuhatiwa wuriba hawagu ani areida wagía iyereehabúni habá? Ligaburi wóunabuni álügüdahani burí le larufuduba anhein wígiruña lubéi lun tadundehaniwa Bíbülia lidan ligaburi wasaminan, le wasandirubei luma le wadügübei (1 Tim. 4:​12, 15; Ebü. 4:​12).

ADÜGATI WALIIHANU BÍBÜLIA LUN GUNDA WAMÁ

15. Ka lasandirubei Hesusu tuagu Lererun Bungiu?

15 Hínsiñetu meha Lererun Bungiu lun Hesusu. Ligía lariñawagúnbei lidan Sálumu 40:8 weiri lan lebegi le tariñagubei Bíbülia lun, ariñagati bérusu le ítara: “Nubungiute, hínsiñeti nun lun nadügüni bugundan, barǘ numuti barufudahan tidan nanigi!”. Íderagua lumuti tínsiñedun Lererun Bungiu lun saragu lun gunda lan luma lun lasigirun eseriwida lun Heowá. Wibihubei ligiaméme ánhawa áfaagua lun waliihanu Lererun Bungiu luma lun tínsiñedun woun (Sal. 1:​1-3).

16. Ka hasaminarubei hadügün lun hasagarun buiti lídangiñe haliihanu Lererun Bungiu? (Ariha huméi rekuáduru “ Íderagua lumutiwa dimurei le lariñagubei Hesusu lun gunfuranda wamani le waliihabei”).

16 Le lariñagubei Hesusu luma hénpulu le lígirubei ínchaha lumutiwa lun wabuiduragüdüni wechun lánina taliihóun luma taturiahóun Bíbülia. Lun gunfuranda wamani buidu le waliihabei, lunti wafurieidun lun Heowá, hámaru lan waliihan, adüga wagíame álügüdahani wóuniwagua lúmati lun wabürüdüni le wafurendeirubei lídangiñe le waliihabei. Lun waliihan lau gunfurandaü, akutiha waméi abahüdaguni le waliihabei buidu ani áluaha wamá ariñahani tidan wani agumeiraguagüdüni. Lun wasubudirunu Lererun Bungiu buidu, áluaha wamá arufudahani gebegiti le tídanbei Bíbülia, íbini lidan abahüdaguni le lóuguati lasubudirúniwa. Anhoun waliiha súnwandan lau aban lubuidun igaburi ítararügübei wígirun lun tadundehani wabagari. Ánhawa adügei sun le, wasagaruba saragu buiti lídangiñe waliihanu Lererun Bungiu ani yarafatimaabadiwa lun Heowá (Sal. 119:​17, 18; Sant. 4:8).

UREMU 126 Deregüdagu, agagudúañu ani lau ganigi!

a Adamuridaguni, aba lachararun aban hádangiñe íbirigu ha arihubei lau uremu luma lau bidéu saragu wéiyaasu. Gama lumoun lárigiñe adamuridaguni aba hariñagun íbirigu lun buidu lan ladüga lau áfaaguni le ladügübei lidan lidasin, lubaragiñe hetenirun lun lichara.

b Dan meha le labadiseirun Hesusu ani anuadirúa ligía lau sífiri sandu, genegeti aba lan laritaguni libagari dan meha le sielu lubéi lubaragiñe liabin ya ubouagu (Mat. 3:​16).

c Subudi tumutu meha María Lererun Bungiu buidu ani íridatu bérusu tídangiñe saragu wéiyaasu (Luk. 1:​46-​55). Másiñati maseinsun lan Hosé tuma María lun hagañeihan aban kopia tídangiñe Lererun Bungiu. Chóuruti teni hamá buidu buidu lun taliihoun Lererun Bungiu tidan haligilisin huríu darí lun gayara haritaguni le hafurendeirubei tídangiñe.

d Ariha huméi aturiahani “Yarafa humá lun Bungiu: ‘Habungiute [...] wínwangiña’”, tidan Garüdia Atalaya 1 lidan bián-hati irumu 2013.

e Hadariruba giñe amu abahüdaguni lidan Matéu 19:​4-6 luagu lálügüdüniña Hesusu fariséugu anhein maliihan hamagili lubéi le tariñagubei Bíbülia. Íbini subudi hamani adügǘwarügü lan sun katei le yaabei ubouagu, meberesentiña lau le lasaminarubei Bungiu luagu maríei.

f LE ARIÑAWAGÚBEI TUAGU IYAWAÜ: Tidan Luban Áfaaguatiwa wagía lubúeingu Heowá lun waliihanu Bíbülia sagü weyu. Aliiha hamutu giñe saragu gürigia, gama lumoun úati gunfuranda hamanu buidu. Ligiaméme asuseredubei lidan lidaani Hesusu ariha waméi le lariñagubei houn ha aliihabarun Lererun Bungiu ani furendei wamá asagara saragu buiti tídangiñe dan le waliihanu.