Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Álügüdahani burí le hadügübei aliihatiña

Álügüdahani burí le hadügübei aliihatiña

Hóutiña meha san ísüraelina amu katei tuéi maná luma hawéi dunuru lidan fulasu mageirawati?

Lidan 40 irumu le haubei meha ísüraelina lidan fulasu mageirawati, maná meha héigiboun (Afu. 16:35). Lanwoun lira, biánñein wéiyaasu líchugun Heowá dunuru houn lun heigin (Afu. 16:​12, 13; 1 Lur. 11:31). Lau sun lira hóutiña meha giñe ísüraelina amu luwuyeri éigini, míberügü liña.

Kei hénpulu, anihein meha dan barǘ lumutiña Heowá lidoun “aban fulasu lun hemeraagun”, ani ñein daritiña meha duna lun hatun luma fiu katei lun heigin (1 Lur. 10:33). Aban lídangiñe fulasu ligía aban lísensen duna le gíribei Elim, le “ñein lubéi 12 lísensen duna tuma 70 tídibu datilera (Afu. 15:27). Afuranguagüdatu líburu Plants of the Bible hüchá tan datilera “lidan saragu fulasu, […] seriwitu nadü to lidan fulasu mageirawati lun tíchugun éigini houn saragu míñunu gürigia, rutu giñe agülei luma ámuñadinaü houn”.

Másiñati giñe ráramagua hama ísüraelina lidan aban óunwenbu lísensen duna le subudiwabei uguñe weyu lau iri Farán, le lóubawagubei fulasu wayati wadi lani Farán. a Según líburu Discovering the World of the Bible, lidan wadi o (fulasu wayati) “gádürü-wein-ábanñein maili [130 km] limigifen ani ligía aban lídangiñe burí wadi le migifetimabei, le buídutimabei ani le subudiwatimabei Sinaí”. Ariñagatu giñe líburu to: “Lidan fulasu le gíribei wadi, kéiburi 28 maili [45 km] lidise luéi liyuma duna le, dariwati aban lubuidun lísensen duna le gíribei Farán, le ñein tubéi saragu tídibu datilera. Ani kéiburi 3 maili [4,8 km] limigifen lísensen duna le ani kéiburi 2,000 ugudi [610 m] liñun fulasu le luéi barana. Ligía Edénbei Sinaí. Lúmagiñe binadu dan, achawaharu tídibu datilera saragu milu gürigia lidoun fulasu ligía”.

Tídibu datilera lidan aban lísensen duna Farán

Dan le háfuridunbei ísüraelina Ehiptugiñe, barütiña fulúaru, hámagua ágeidinaü lun hañoundagunu fulúaru ani másiñati giñe, barǘ hama agülei luma ilaü. Chóuruti, lau lan lásügürün dan, aba lan lagumuchun sun katei le hawéi. Barütiña giñe “saragu mudún hama bágasu” (Afu. 12:​34-39). Gama lumoun, ladüga lénrengunga lidan fulasu mageirawati, saragu hádangiñe animaalu hagía aba hóunwegun. Lanwoun lira, másiñati hou hama ísüraelina fiu hádangiñe animaalu hagía ani hau ha híbiri aba hadügün adagaragüdüni, íbini houn búngiugu mama inarünitiña (Adü. 7:​39-43). b Lau sun lira, agüriahatiña ísüraelina mudún hama bágasu. Wasubudirunbalin katei le, ladüga le lariñagubei Heowá houn dan le maganbadi hamá lun: “Ñeinba [ . . . ] haganawa hisaanigu keisi hóuniri mudún luagu bián-wein irumu” (1 Lur. 14:33). Ligíati, háfuga hou hama úi gurá hagía míligi, lau sun lira, úati buídurügü lan sun le houn ǘrüwa míñunu gürigia luagu 40 irumu. c

Halíagiñe san hasagara duna luma éigini houn animaalugu? d Dan meha lígira másiñati áhuya lan meha huya ani adügati lira lun ñein lan sagadi lidan burí fulasu mageirawati. Ariñagati ariñahani le gíribei “Arabia” le tídanbei líburu Perspicacia para comprender las Escrituras ǘrüwa lan milu-seingü san irumu guentó, “gíbetimati lan meha duna ñein sügǘ lau uguñe weyu”. Ani ariñagayatu: “Lau meha ñein lan saragu wadi o fulasu wayati ani mábeiti ani luagu meha aban dan, ñeinhin léibaagua duna dan láhuyun huya darí lun ñein lan duna le éibaaguati”. Lau sun lira, aban meha fulasu mábeiti ani hanufunati fulasu mageirawati (2 Lur. 8:​14-16). Lun hamuga míchugun lan Heowá duna houn ísüraelina lau aban milaguru, hilaguatiña hamuga hau sun habiñanigu (Afu. 15:​22-25; 17:​1-6; 1 Lur. 20:​2, 11).

Ariñagati Moisesi houn ísüraelina ru lanu Heowá maná houn ísüraelina lun heigin lun hasubudiruni “mámarügüñein lan tau fein habagarida gürigia, habagariduba lan giñe lau sun le lariñagun Bungiu” (2 Lur. 8:3).

a Ariha humoun La Atalaya del 1 de mayo de 1992, página 24 y 25.

b Ariñagatu Bíbülia biánñein lan wéiyaasu hadagaragüdün ísüraelina animaalugu lun Heowá lidan fulasu mageirawati. Le furumiñeti wéiyaasu dan le ladügübei aransehani lun ñein hama fádirigu, le libiaman lidan luéyuri Esefuruni. Biángubei adagaragüdüni le adügǘwati lidan irumu 1512 lubaragiñe wadaani, kéiburi aban irumu lárigiñe háfuridun ísüraelina Ehiptugiñe (Fad. 8:14–9:24; 1 Lur. 9:​1-5).

c Lidan lagumuchagüle bián wein irumu le haubei ísüraelina lidan fulasu mageirawati ragütiña saragu san milu animaalugu dan le houdin awuribuha (1 Lur. 31:​32-34). Íbini ítara, sigitiña eiga maná darí hebelurun lidoun Fulasu Füramasewati (Hos. 5:​10-12).

d Úati ni kata arufuduti luagu hou hama animaalugu maná, lugundun ariñagati Heowá houn ísüraelina lun lan habudunu tórügü lubóun léiginu kada gürigia (Afu. 16:​15, 16).