Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Gayarati ǘnabugu wamá dan le wóuchawagun

Gayarati ǘnabugu wamá dan le wóuchawagun

“Arufuda laali Bungiu [...] ka lan lamuriahabei búmagiñe:[...] lun manaagun ban bungua ligibugiñe” (MIKEASI 6:8).

UREMU 48, 1

1-3. Ka katei madügün lubéi profeta hudaana ani ka resultóu lanügübei? (Ariha huméi dibuhu lidan lagumeseha arütíkulu).

ANIHEIN meha aban urúei gíriti Heroboamü adügati aban latarü lun láhudurawagun houn búngiugu mama inarünitiña lidan uburugu Beteli. Ligía lóunahanbei Heowá aban profeta Hudaagiñe lun líchugun aban uganu lánina asiadirúni lun Urúei. Ǘnabuguti meha profeta ligía lugundun derege lumuti luganute Heowá. Aba lagañidun urúei dan le laganbubalin uganu ligía, gama lumoun góunigi lumuti Heowá profeta ligía (1 Urúeigu 13:1-10).

2 Ariñagati meha Heowá lun profeta le lun meigin lan ani matun ligíame ni kata Ísüraeli ani lun lan lagiribudun lúbiñoun lídangiñe amu üma. Dan le lagiribudun profeta lúbiñoun aba ladunrangun luma aban weiriei mutu le eyeedubalin lau lariñagun lun anihein lan aban uganu lúmagiñeti Heowá lun. Aba lamisurahani weiriei mutu ligía profeta lúbiñoun lun leigin ani gurá ligía. Ábati maganbadi lan profeta hudaana lun Heowá ani aba lánharun lun amisurahani le ladügübei weiriei mutu ligía lun. Mínsiñeti katei ligía lun Heowá. Dan le lagiribudunbei profeta ligía lúbiñoun, aba láfaruni aban liñún (1 Urúeigu 13:11-24).

3 Ibidiñeti woun ka lan uéigiñe ladügei profeta ligía le lariñagubei weiriei mutu ligía lubaragiñe hamuga ladügüni le lariñagubei Heowá. Le wasubudirubei, aba lan masigi lan óusera lau ǘnabuguni (aliiha huméi Mikeasi 6:8). Dan le tayanuhan Bíbülia luagu ladügǘn le lubeibei Heowá, mini lan mosu lan wafiñerun luagu, wasigiruni ladundehan ani gaganbadi wagía lun. Aban gürigia ǘnabuguti subudi lumuti lunti lan lamuriahan ídemuei luma Heowá súnwandan. Lun hamuga meha ǘnabugu lan profeta ligía álügüda lumuti hamuga meha Heowá anhein sansi laali lubéi ladundehan. Anihein dan mosu lan giñe desidírü wamá luagu somu katei hénrenguti ani háfuga ibidiñe lan woun kátima lan labuserunbei Heowá lun wadügüni. Ánheinti ǘnabugu wabéi, wamuriahaba adundehani lúmagiñe Heowá lun mábürühan wamá lidoun turobuli wéinamuti.

4. Kaba wafurendeira lidan arütíkulu le?

4 Lidan arütíkulu le lubaragiñebei le furendeitiwa ka lan mini lubéi ǘnabuguni ani ka lan uagu súdini lubéi lun ǘnabugu wamá wagía kristiánugu. Gama lumoun, ka lunbei wadügüni lúntima ǘnabugu wamá? Ani ka gayarabei lóuchaguni ǘnabuguni le wawagubei? Ariha wamá ǘrüwa sügǘ le gayarabei larufuduni anhein ǘnabugu wabéi le tímatimaati (Ariñawagúni 11:2).

DAN LE LASANSIRUN GÁDANTIWA

5, 6. Ida liña larufuduni Bárüsilai ǘnabugu lan?

5 Ligaburi wóuserun dan le lasansirun gádantiwa o wani buligasion arufudati anhein ǘnabugu wabéi le tímatimaati. Gayarati wafurendeirun lídangiñe lani Bárüsilai hénpulu, aban meha lumada urúei Dawidi úaraguati lun. Dan le 80 lubéi irumu lau Bárüsilai, aba lamisurahani Dawidi tidoun lani palasiu. Subudi lumuti meha Bárüsilai luagu aban lan lubuidun chansi lira. Gama lumoun, himei lumuti meha Bárüsilai lóunahan aban wügüri gíriti Kimamü, háfuga lisaani (2 Samueli 19:31-37).

6 Ka uagu mánharun lubéi Bárüsilai lun amisurahani le ladügübei Dawidi lun? Ladüga funa san mabusenrun lan buligasion o ladüga funa busén lan labagaridun aban ibagari darangilati? Uá. Lamahadunbei Bárüsilai lun amisurahani ligía, ladüga ǘnabugu lan. Subudi lumuti luagu sánsihali lan gádanti ani siñá lan ladügün saragu kei meha furumiñe (aliiha huméi Galasiana 6:4, 5). Lunti giñe ǘnabugu wamá kei Bárüsilai. Lubaragiñe wetenirun lúnrügü le wabusenrubei wadügün o lun wabuserun lun ítara wamá kei ha híbiri gürigia, busentiwa lun wíchuguni le buídutimabei wámagiñe lun Heowá. Anihán le súdinitimabei sügǘ lau wibihin aban dasi espechaliti o subudiwa wamá (Galasiana 5:26). Ánhawa ǘnabugu wawadigimariduba úara hama wíbirigu lun wíchugun uériguni lun Heowá luma lun wíderaguniña amu (1 Korintuna 10:31).

7, 8. Ida liña líderaguniwa ǘnabugu wamá lun mafiñerun wamá wawougua?

7 Háfuga hénrengu lan woun warufudun ǘnabuguni dan le weresibirun lanwoun wani buligasion o dan le weresibirun lanwoun ubafu le wámabei. Lidan kesi le, líderagubadiwa lani Neemíasi hénpulu. Dan le laganbunbei gaturobulin hamá gürigia ha Herusalénbaña, aba lamuriahan ídemuei luma Heowá (Neemíasi 1:4, 11). Óunaba lumuti Heowá lafurieidun. Ida? Lau líriduni urúei Árütaherühesi Neemíasi kei gumadimati Herusalén. Íbini risi lan meha Neemíasi ani gabafu ligía, mafiñerunti luougua. Súnwandan meha láluahani ladundehan Heowá ani aliihalei Lilurudun (Neemíasi 8:1, 8, 9). Íbini meha gabafu lan hawagu saragu gürigia, mayusu lumuti ubafu ligía lun lubuidun guánarügü o lun lóuseruniña amu wuriba (Neemíasi 5:14-19).

8 Ánhawa eresibira lanwoun wani buligasion o anhein asansirúa dasi le ichugúbei woun lunti ǘnabugu wamá kei Neemíasi. Líderagubadiwa ǘnabuguni lun mafiñerun wamá luagu wabafu guánarügü o luagu wasubudin. Kaba arufudei lagumeseruña lan aban kristiánu afiñera luagu lubafu guánarügü? Kei hénpulu gayarati lagumeserun aban wéiyaali lidan afiñeni adügei lidasin lidan damuriguaü sin lafurieidun lun Heowá furumiñe. O desidírü wamá wadügün aban katei furumiñe lárigiñeti aba wamuriahan luma Heowá lun labiniruni le desidírü wamaalibei. Dan le ǘnabugu lan aban kristiánu mafiñerunti luagu lubafu guánarügü, íbini dan le adügañahaali aban wadagimanu saragu wéiyaasu. Súnwandan laritaguni, gabafutima lan Heowá luéi (aliiha huméi Ariñawagúni 3:5, 6). Lidan ubóu le gíbetiña gürigia hawouguarügüñein hasaminara, ani álugatiña lun íñugu hamá hawéi amu. Gama lumoun mítarantiwa wagía lubúeingu Heowá. Masaminaruntiwa íñugu wamá hawéi wíbirigu lidan damuriguaü o hawéi waduheñu ladügarügü dasi le wadügübei. Gúndaatiwa lau wabara hadan lumutuniña Heowá ani nadagimeintiwa lidan úarani hama wíbirigu (1 Timotéu 3:15).

DAN LE HACHURAGUNIWA AMU O DAN LE HAYANUHAN BUIDU WAWAGU

9, 10. Ida luba líderaguniwa ǘnabuguni dan le hachuraguniwa amu madurunga?

9 Dan le hachuraguniwa amu madurunga, gáriti woun saragu. Ligía meha asuseredubei tun aban würi gíritu Ana. Íbini hínsiñe tan meha lun tani weiriei saragu, wuribati meha tasandiragun tungua ladüga busén tan gasaanigu tan ani siñati tagaraüdün. Ani súnwandan meha giñe tañawarihan Peniná to tubuyamun tun. Aba weyu dan le hiru tubéi Ana, aba tidin tidan tabernákulu afurieida. Aba larihinu Elí, fádiri le íñutimabei, ayahuaha ani aba lariñagun bacharuañoun lan. Gayarati hamuga meha tagañidun luagu le lariñagubei Elí tun, gama lumoun, aba tóunabuni lau inebesei. Lárigiñe, aba tadügün aban furíei le ñein lubéi tarufudei tafiñen luma ínsiñeni le tasandirubei luagu Heowá (1 Samueli 1:5-7, 12-16; 2:1-10).

10 Gayarati giñe líderaguniwa ǘnabuguni lun wagañeiruni wuribani lau buiti (Rómana 12:21). Buin liña ubóu le lábugiñebei lubafu Mafia lau wuribani. Ligíati moun lumuti lubéi taweiridun wanigi ánhawa ouserúa lau marichaü. Inarüni gayara lan wagañidun saragu dan le lasuseredun katei le woun, íbini ítara moun lumuti wígiraguagüdün woungua lun igañi (Sálumu 37:1). Gayarati gáritima lan woun dántima le luma lan aban íbiri lídangiñeti damuriguaü gaturobulin wamá. Anhein asusereda le woun, sigí waméi lani Hesusu hénpulu. Ariñagatu Bíbülia dan le lan hanabuni láganiñu, móunabunti lan lau anabahani. Lubaragiñe lira, “deregeguarügüti lungua lun Bungiu le aguseragüdübei lau ísuruni” (1 Féduru 2:23). Ǘnabuguti meha Hesusu ani afiñeti meha luagu laransehabei lan Heowá sun luwuyeri marichaü (Rómana 12:19). Lunti giñe ǘnabugu wamá lun máguyugüdün wamá “wuribani luagu wuribani” (1 Féduru 3:8, 9).

11, 12. a) Ida luba wasigirun lau ǘnabuguni dan le buidu lan hayanuhan amu wawagu? b) Anhein ǘnabugu wabéi ida luba wasansiragun luma wóuserun?

11 Arihúati giñe anhein ǘnabugu wabéi dan le hayanuhan amu buidu wawagu. Ligía meha asuseredubei tun Esütérü. Tuguya meha aban hádangiñe würiña ha magadiñetimabaña Persia. Ábanñein meha irumu dayarüti tau aransehóua lun magadiñe tan úara hama saragu nibureintiña ha meha busenbaña lun lanúadiruniña urúei. Gama lumoun Esütérü lanúadiruboun urúei lun tuguya lan urúei würi. Íñuguti meha tanügǘn Esütérü, íbini ítara masansiragunti tigaburi. Sigitu óusera lau ǘnabuguni, ínsiñehabuni luma inebesei (Esütérü 2:9, 12, 15, 17).

Arufuda lumuti san ligaburi wasansiragun inebe lan Heowá hama amu gürigia woun, o arufudati ua lan ǘnabugu wamá? (Ariha huméi párafu 12).

12 Ánhawa ǘnabugu, wasansiraguba ani wóuseruba lau aban igaburi le arufuduti inebesei houn amu luma wóuniwagua. Lubaragiñe wapantahan o wálugun waweiridagüdünu hanigi amu, busentiwa warufudun ‘aban sífiri gálumati, ani darangilati’ (aliiha huméi 1 Féduru 3:3, 4; Heremíasi 9:23, 24). Lau le wariñagubei luma le wadügübei larihuba anhein ǘnabugu wabéi o panta wamá. Kei hénpulu, busentiwa san lun hasaminarun amu súdini wamá luagu wasubudin, luagu le wadügübei o hawagu gürigia ha wasubudirubaña? Odi hóuchatiwa lun hasaminarun amu adüga wamá somu wadagimanu súdiniti wabuguarügü dan le íderagua hamaniwa amu gürigia adügei? Samina wamá luagun Hesusu. Gayarati hamuga meha laweiridagüdünu hanigi gürigia lau sun katei le lasubudirubei. Ani madügün lumuti. Lubaragiñe lira, súnwandan meha líridunu Hesusu Lererun Bungiu ladüga mabusenrunti meha híchugun gürigia uériguni lun. Busenti meha lun lan Heowá lichugúa uériguni (Huan 8:28).

DAN LE DESIDÍRÜ WAMÁ

13, 14. Ida liña líderaguniwa ǘnabuguni lun desidírü wamá buidu?

13 Mosu giñe ǘnabugu wamá dan le desidírü wamá o dan le desidírü hamá amu somu katei le gániti efekütu wawagu. Dan le laweiyasuhanbei Pábulu lun Herusaléun lun meha lagumuchun aban dasi le líchugubei Heowá lun, aba lerederun fiú weyu uburugu Sesaréa. Ñein, aba lariñagun profeta Agabu lun anhein lan ñüdün Herusalén hárügüdübei lan ani gayarabei lan háfaruni. Íbini meha ayumuragua hamá íbirigu lun Pábulu lun midin lan Herusaléun desidírüti lidin. Mama ladüga lafiñen luagu lubafu guánarügü desidírü lubéi lidin. Aban meha wügüri ǘnabuguti Pábulu ani afiñeti meha sunsuinagubei luagu Heowá. Ǘnabugutiña meha giñe íbirigu. Ligía inebe lubéi le desidírü lubéi Pábulu houn ani aba hígiruni lun lidin (Adügaü 21:10-14).

14 Íbini mabafu wamá lun wasubudiruni sun le lunbei lasuseredun ámuñegü, líderagubadiwa ǘnabugu wamá lun desidírü wamá buidu. Kei hénpulu, háfuga wasaminaruña lan weseriwidun lidan dan dayarüti. Háfuga wálügüdaguña woungua kaba lan asusereda danme le wasandirun o danme le hasandirun wagübürigu ani megei habéi wídehan. Gayarati giñe wasaminarun ida luba lan wanuriagun woungua danme le waweiyadun. Íbini wafurieidun lun Bungiu luagu sun idiheri le ani samina wagía saragu wéiyaasu luagu, siñabei wasubudiruni ida luba lan waransehani sun katei (Apurichihati 8:16, 17). Ánhawa ǘnabugu ani afiñe wagía luagu Heowá, wánharuba gébeha lan wabafu, wakutihabei gádantiwa buidu ani wamuriahaba giñe adundehani. Ani lóugiñe sun katei, wamuriahaba luma Heowá lun ladundehaniwa. Lárigiñe mósume wasigiruni ladundehan sífiri sandu (aliiha huméi Apurichihati 11:4-6). Gayarati labiniruni Heowá le desidírü wabéi o líderaguniwa asansirei le wabusenrubei wadügün (Ariñawagúni 16:3, 9).

IDA LUBA ǗNABUGUTIMA WAMÁ?

15. Ida luba líderaguniwa wasaminarun hulili luagu Heowá lun ǘnabugu wamá?

15 Ida luba ǘnabugutima wamá wagía lubúeingu Bungiu? Wafurendeira gádürü katei le gayarabei wadügüni. Furumiñe, lunti wasaminarun hulili luagu Heowá. Samina wamá luagu luéirigun luma lichú lau. Dan le konparárügua wamá woungua luma, aba wíchugun fe ni kata lan wagía lóubawagu (Isaíasi 8:13). Haritagua waméi weseriwiduña lan lun Bungiu Suntigabafu mama lun aban ánheli o lun aban gürigia. Líderagubadiwa wasaminarun luagun katei le lun ǘnabugu wamá luma lun inebe lan lilurudun Bungiu woun (1 Féduru 5:6).

16. Ida liña líderaguniwa wasaminarun hulili luagu línsiñehabu Bungiu lun ǘnabugu wamá?

16 Libiaman katei le gayarabei wadügüni lun ǘnabugu wamá wasaminarun hulili luagu lueirin wínsiñe lun Heowá. Ariñagati Pábulu ítara haña lan lílana damuriguaü kei lumegegun úgubu. Ruti Heowá luadigimari kada lumegegun úgubu (1 Korintuna 12:23, 24). Wéiriti lebegi kada aban wádangiñe lun Heowá, meberesenga halía lan weseriwida lun tidan lóundarun. Úati konparárü lániwa hama amu ani mágurun lumutiwa dan le wachararun. Wasubudiruni hínsiñe wamá lun adügati lun chouru lan wasandiragun woungua.

17. Ida luba líderaguniwa warihini buiti le hadügübei amu?

17 Lǘrüwan katei le gayarabei wadügüni lun ǘnabugu wamá warihini buiti le hawagubei amu, kei larihini Heowá. Ka uagu lunti lubéi wadügüni? Lubaragiñe wadügün lun sun lan agu wawagun o wóuchun wariñaguni houn amu ka lan lunbei hadügüni, wamuriahaba adundehani hama ani wánharuba lun le hariñagubei (Ariñawagúni 13:10). Ani dan le warihini katei buiti le hawagubei wíbirigu ladügüba lun wagundaarun danme le heresibirun aban dasi espechaliti. Wetengirubei giñe Heowá luagu lígirun lun weseriwidun lun úara hamá wíbirigu (1 Féduru 5:9).

18. Ka ídemuei wámabei lun wasaminarun buidu ani lun ǘnabugu wamá?

18 Ligadürün katei le gayarabei wadügüni lun ǘnabugu wamá wayusuruni ariñahani le tídangiñeti Bíbülia lun wasaminarun buidu. Líderagubadiwa ariñahani le asubudirei ka lan lasaminarubei luma ka lan lasandirubei Heowá. Dan le wafurendeirun arihei katei kei larihini Heowá, gayarati desidírü wamá wadügüni katei le aubei lagundaara. Ánhawa aturiaha, furíei wagía, ani winwan wameime le wafurendeirubei, derebugubei wasaminan ani wasaminaruba furumiñe hawagun amu (1 Timotéu 1:5). Anhein wadüga katei le, füramaseti Heowá líderagubadiwa lan lun kristiánugu wamá ha derebugutiña luma lun wasigirun lau ǘnabuguni (1 Féduru 5:10).

19. Kaba íderaguawa lun ǘnabugu wamá guentó luma lun súnwandan?

19 Haritagua wamagili san profeta Hudaana le uágubei wayanuha lidan lagumeseha arütíkulu le? Féridi lumuti libagari luma lumadagua luma Heowá ladüga masigirun lan óusera lau ǘnabuguni. Gama lumoun, lau wakutihani hénpulu le hígirubei lubúeingu Heowá ha úaraguabaña líderagubadiwa lun ǘnabugu wamá íbini hénrengu lan. Eibu wálüdün eseriwida lun Heowá, lunti derebugutima lan wafiñen luagu (Ariñawagúni 8:13). Meberesenga ka lan gádanbaliwa, sigí wamá adügei le lubeibei Bungiu súnwandan. Anihán chansi wéiritimati le gayarabei wibihini. Ligíati, áfaagua wamá lun wadügüni sun le wafurendeirubei lidan arütíkulu le. Ítara luba ǘnabugu wamá ani ábame werederun lidan lémeri Heowá lun súnwandan.