Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Alawaha waméi Heowá lau aranseñu wamá lun wídehan

Alawaha waméi Heowá lau aranseñu wamá lun wídehan

“Ru huméi súngubei uéiriguni lun Wabureme, ladüga añaheingua wügüriña Ísüraelina aransetiña lun hageindagun” (ALIDIHATIÑA 5:2).

UREMU: 150, 10

1, 2. a) Ka lariñagubei Elifási luma Bilüdádü luagu le lasaminarubei Bungiu luagu weseriwidun? b) Ka lariñagubei Heowá luagu le hariñagubei wügüriña ha?

LUAGU aban dan, aba meha houdin ǘrüwa wügüriña ayanuha luma aban lubúein Bungiu úaraguati gíriti Hobu. Elifási aban hádangiñe. Aba ladügüni Elifási álügüdahani burí le lun Hobu: “Haritaguatibu san luagu ladüga lan lueirin lichú lau aban gürigia, lahuuduba lan lun Bungiu? Kagia lagañeiruña Suntigabafu lau surú ban ani haruma buguya?” (Hobu 22:1-3). Saminati meha Elifási lau ichouruni luagu mahuudun wamá lun Bungiu. Bilüdádü ábanya hádangiñe wügüriña ha ayanuhabaña lun Hobu. Aba lariñagun Bilüdádü lun Hobu luagu maweiyasunbei lan Bungiu arihaña gürigia lau irichaü (aliiha huméi Hobu 25:4).

2 Álugati Elifási luma Bilüdádü hadügün lun lafiñerun Hobu meseriwin lan láfaagun lun leseriwidun lun Heowá. Busentiña meha hadügün lun lasaminarun ítara liña lan larihiniña Bungiu gürigia kei hamutiri, o keisi héweraü (Hobu 4:19; 25:6). Gayarati genege lan ladüga lan ǘnabugu hamá hariñagunbalin dimurei le (Hobu 22:29). Lau sun luwuyeri, ñǘbüritiwa lóubuagu Heowá, ladüga wéiriguti Heowá. Dan le warihin ligibuagugiñe aban wübü o lídangiñe tufunederan aban awión, aba wíchugun fe ñǘbüri wamá ani masudinin wamá. Gama lumoun, ítara liña san larihini Heowá áfaaguni le wadügübei lun weseriwidun lun luma lun wídehan lidan lawanserun Larúeihan? Uá. Ariñagati Heowá lun Elifási, Bilüdádü luma Sofarü iyeeni lan le hariñagubei. Lárigiñe aba lariñagun Bungiu luagu gunda lan luma Hobu, le unbei lagúara “nubúein” (Hobu 42:7, 8). Ligía gayara lubéi wachoururuni gayarati lan wahuudun lun Bungiu lau sun gafigoun wamá.

KA WÍCHUGUBEI LUN BUNGIU?

3. Ka lariñagubei Eliú luagu áfaaguni le wadügübei lun weseriwidun lun Heowá, ani ka meha labusenrubei lariñagun?

3 Ñeinñein meha aban nibureinti gíriti Eliú aganbahei liyanun Hobu hama ǘrüwa wügüriña hagía. Dan le lásurunbei hayanuhan, aba lariñagun Eliú lun Hobu luagu Heowá: “Anhein buidu bóuserun, míchutibu ni kata lun lau; madügüntibu ni murusun buiti lun lau lira” (Hobu 35:7). Mini lan san le lariñagubei Eliú luagu meseriwín lan áfaaguni le wadügübei lun weseriwidun lun Heowá lun ni kata? Uá. Mererehanti Heowá lun Eliú kei lererehan houn ǘrüwa wügüriña hagía. Le labusenrubei Eliú lariñagun luagu memegeirun lan Heowá láhudurawagun lun. Le linarün katei, memegeirunti ni kata wámagiñe. Úati ni kata lídangiñe le wadügübei adügüti lun buídutima lan Bungiu, ni lun rísitima lan o lun héretima lan. Lubaragiñe lira, sun igaburi luma iyaraani le wawagubei ligía íchugubalin woun, ani téniti lun ida liña lan wayusuruni.

4. Ida liña lasandiragun Heowá lungua dan le wadügün somu katei buiti hawagu amu?

4 Dan le wóuseruniña lubúeingu Heowá lau ínsiñeni, ariha lumuti. Ariha lumuti katei buiti le wadügübei hawagu kamá hamuga lun wadügei. Ariñagati Ariñawagúni 19:17: “Bafuredeihan lun gudemeti kéigubeirügü bafuredeihan lun Bungiu, ani Bungiu guánarügüba afayeirei dúeiti”. Sagü warufudun gudemehabu lun somu gürigia, ariha lumuti Heowá. Íbini ligía lan adügübalin sun katei, dan le wadügün somu buiti houn amu sanditi kamá dúei lumutiwa ani fayei lumutiwa lau saragu abinirúni. Liráü guánarügü Bungiu arufudahabalin ítara liña lan (aliiha huméi Lúkasi 14:13, 14).

5. Kaba burí álügüdahani wóunaba?

5 Lidan meha binadu dan, amisuraha lumuti meha Heowá profeta Isaíasi lun layanuhan luagu luma lun leseriwidun lun lidan aban igaburi espechaliti (Isaíasi 6:8-10). Ánhati Isaíasi lun amisurahani ligía ani aba lariñagun: “Anahán, óunahabana”. Uguñe weyu, ruti giñe Heowá chansi houn lubúeingu ha úaraguatiña lun hawadigimaridun luma. Arufudatiña saragu hádangiñe ítara liña lan hagaburi kei Isaíasi. Aransetiña lun heseriwidun lun Heowá lidan saragu igaburi, lidan furumiñeguarügü fulasu ani íbini lidan lénrengunga. Gama lumoun, háfuga saminaali lan somu wádangiñe: “Seremei numuti Heowá luagu chansi le líchugubei nun lun neseriwidun lun. Gama lumoun, inarüni san súdini lan le gayarabei nadügüni? Máfunagia súnwandan ladügün Heowá lun ladügǘn luadigimari?”. Óunaba waméi bián álügüdahani le lau wakutihani le asuseredubei houn bián lubúeingu Heowá ha lánina binadu dan, Débora luma Barakü.

ÍDERAGUA LUMUTIÑA BUNGIU LUN MANUFUDE HAMÁ

6. Ka uagu gayara lubéi meha genege lan luagu ménrengunbei lan hagañeiruniña lisudaranigu Habín ísüraelina?

6 Aban meha gumadimati ísüraelina Barakü, ani Débora aban meha würi profeta. Anihein meha aban urúei kananna gíriti Habín le meha óuserubaliña ísüraelina lau saragu iderei luagu 20 irumu. Wéiriti meha hariban lisudaranigu Habín darí lun hanufude hamá meha ísüraelina ha awinwandubaña áraabu háfuridun hábiñegiñe. Anuhein meha 900 karü lánina wuribu luma alubaagülei lauti gürabu hama lisudaranigu Habín. Ánheinti ísüraelina úatu meha áruma hama lun hageindagun ni daüguaü to lánina wuribu (Alidihatiña 4:1-3, 13; 5:6-8) * (ariha huméi abürüdǘni).

7, 8. a) Katei san furumiñeti burí adundehani le líchugubei Heowá lun Barakü? b) Ida liña san hagañeiruniña ísüraelina lisudaranigu Habín? (Ariha huméi dibuhu le lídanbei lagumeseha arütíkulu).

7 Hóubuagu lisudaranigu Habín, genegeti meha débili hamá ísüraelina ani ménrengunbei lan hagañeirúniwa. Gama lumoun, aba líchuguni Heowá adundehani le lun Barakü tiyumulugugiñe profeta Débora: “Beiba luagu wübü le Taworu, ábame bóundaragun hama diisi-milu wügüriña hádangiñe lani Nefütalí hama lani Sabulón türibu ñein. Nadügüba lun liabin Sísara le hábuti lisudaranigu Habín luagun lidunari Kisón tau burí lugune hama lumutuniña lun hageindagun buma, gama lumoun nederegerubaña búhaburugun” (Alidihatiña 4:4-7).

8 Aba laburuchagun ñunsu luagu mégeiwa hamá ídehatiña. Kei resultóu, aba hóundaragun 10,000 wügüriña luagu wübü Taworu. Ábati lidin Barakü hama 10,000 wügüriña hagía ageindagua hama háganiñu lidan aban fulasu gíriti Taanakü (aliiha huméi Alidihatiña 4:14-16). Íderagua lumutiña san Heowá ísüraelina? Anha. Sódini aba láhuyun aban lanarime huya ani aba labuinchun baribarabu lidan fulasu le ñein lubéi wuribu. Adügati katei le lun hagañeirun ísüraelina. Aba léibaahaniña Barakü lisudaranigu Sísara luagu 24 kilómeturu (15 maili) chülǘ lidoun aban fulasu gíriti Aroseti. Lidan sun éibaahouni ligía, aba táfulachagun likarün Sísara lidan baribarabu. Aba lareirun Sísara tídangiñe karü aba lidin éibaagueina chülǘ Saanaimü. Ñein laramudagua tidan tikianpun aban würi gíritu Haeli. Kei le buchá lubéi luagu, fureseti larumugun. Dan le larumuguña lan, aba tárügüdün Haeli ganigi ani aba táfaruni hilagubei (Alidihatiña 4:17-21). Íderagua laaña meha Heowá ísüraelina agañeiraña háganiñu * (ariha huméi abürüdǘni).

ÁMUÑEGUEINARÜGÜ LIGABURI HÓUNABUN GÜRIGIA

9. Ka larufudahabei abahüdaguni le lídanbei Alidihatiña 5:20, 21 woun luagu wuribu kóntüra Sísara?

9 Lidan Alidihatiña kapítulu 5 anihein amu ariñahani luagu sügǘ le uágubei layanuhóua lidan kapítulu 4. Ariñagati Alidihatiña 5:20, 21: “Awuribuhatiña waruguma lúmagiñe siélugiñe, ageindaguatiña lúmagiñe íñugiñe luma Sísara; Buida lumutiña liraüraü duna, [...] le liraüraü lidunari Kisón”. Mini lan san le íderagua hamaniña ánheligu ísüraelina lidan wuribu, o mini lan aba lan láhuyun dübü siélugiñe? Mafuranguagüdün tumuti Bíbülia. Gama lumoun, richati saminaü luagu Heowá lan esefurubaliña lumutuniña lau ladügün lun láhuyun aban lanarime huya lidan oura luma fulasu le buídutimabei. Ítarati, siñati meha tamufurun 900 karü lánina wuribu tuguya lau lumenrengun. Ǘrüwañein wéiyaasu larufuduni Alidihatiña 4:14, 15 luagu lau lan lubafu Heowá lagañeirúa wuribu ligía. Úati ni aban hádangiñe 10,000 ha ñǘdünbaña ageindagua gayarati lariñagun lau lan habafu guánarügü hagañeirei wuribu.

10, 11. Ka meha san Merosubei, ani ka uagu líñarawagua?

10 Guentó ariha wamá aban sügǘ súdiniti lidan abahüdaguni le. Lárigiñe hagañeiruni ísüraelina wuribu, aba teremuhan Débora luma Barakü aban uremu lun halawahani Heowá. Ariñagati aban fánreinti lídangiñe uremu ligía ítara: “Heigualá aban lihürü íñarawaguni luagun Merosu hau sun lílana! Ladüga miabin hamá, kei wügüriña héretiña, ídemueime lun Wabureme” (Alidihatiña 5:23).

11 Ka meha san Merosubei? Ibidiñeti woun lau ichouruni. Gama lumoun, háfuga weiri lan lani líñarawagun Merosu efekütu darí lun aba lan lagumuchagun fulasu ligía sunsuinagubei. Másiñati aban lan meha uburugu Merosu le máhabei líderaguni Barakü lidan wuribu. Haritagua waméi diisi-miluñanu lan wügüriña íchaagutiña houngua lun hageindagun hama kananna. Ligíati, gayarati aganba hamá lílana uburugu Merosu luagu mégeiwa hamá gürigia lun houdin awuribuha. Gayarati giñe aban lan uburugu le ñéingiñe lubéi lásügüra Sísara dan le lanurahanbei luéi Barakü. Gayarati gachansin hamá yebe lílana ageiraü ligía lun hárügüdüni Sísara, ani madügün hamuti. Samina humá san hawagun lílana ageiraü le aríaguei léibaagun lanarime gawuribuhati le ǘmadarugugiñe lun lesefuruni libagari! Lubaragiñe hamuga meha hadügün somu katei súdiniti lun lagunfulirun lisuuni Heowá, madügüntiña gürigia hagía ni kata. Lun hamuga meha adüga hamá somu katei, labiniruñanu hamuga meha Heowá. Gama lumoun, féridi hamuti chansi ligía. Genegeti mítaranti lan meha hóuserun kei Haeli, to arufuduboun saragu ganigi (Alidihatiña 5:24-27).

12. a) Ka bián igaburi iridúbei lidan Alidihatiña 5:9, 10? b) Ka larufudahabei abahüdaguni le woun?

12 Lidan Alidihatiña 5:9, 10 ariha wamuti luagu amu lan hóuserun 10,000 wügüriña ha ñǘdünbaña lidan wuribu hawéi ha mídinbaña. Alawaha hamutiña Débora luma Barakü “ábutigu Ísüraelina, [...] ha óunabubaña dan le haguarúniwa lun wuriburugun”. Mítarantiña meha kei ha “agalufehabaña burigü harutiña”, ha asandiragubaña houngua kei gürigia wéiriti hasudinin lun houdin awuribuha. Ayanuhóuati hawagu gürigia ha tidan Traducción del Nuevo Mundo kei gürigia “ha añuurubaña ligibuagu katei fínuti” ani ha “éibugubalin üma” awinwanda aban ibagari le buiti. Ánhañati ha gídehadibaña aransetiña meha lun houdin luma Barakü ageindagua loubuagu wübü Taworu luma lidan fulasu wayati ani gadunariti le gíribei Kisón. Ha meha busenbaña hawinwandun aban ibagari darangiluti mégeitiña meha híchugun arigei ani lun hasaminarun luagun chansi le hibihibei lun hawadigimaridun lun Heowá ani mayusurun hamuti. Wagía uguñe weyu, lunti giñe wasaminarun lau duari luagun igaburi le warufudubei lidan weseriwidun lun Heowá.

13. Ka uagu amu lubéi meha hóunabun lílana lani Rubén, Dan luma Aserü türibu hawéi lílana lani Sabulón luma Nefütalí?

13 Diisi-milu wügüriña ha ñǘdünbaña awuribuha gachansintiña meha lun harihini houngua Heowá lan Urúei le Wéirigutimabei. Gayaraati meha hayanuhan houn amu luagu “lagañeirun Wabureme” (Alidihatiña 5:11). Ánheinti lílana lani Rubén, Dan luma Aserü türibu súdinitimati meha houn hetenirun houn halügüniña mudún, tun burí waporu luma lun wafu sügǘ lau heseriwidun lun Heowá (Alidihatiña 5:15-17). Gama lumoun kei aubei warihei, mítarantiña lílana le líbiri türibu. Aransetiña meha lílana lani Sabulón luma Nefütalí türibu lun híchuguni habagari lidan peliguru lun híderagunu Débora luma Barakü (Alidihatiña 5:18). Gayarati wafurendeirun aban katei súdiniti lídangiñe ámuñegueinarügü lan ligaburi hóunabun ísüraelina dan le hemegeirúnwabei ídehatiña lidan eseriwiduni lun Heowá.

RU HUMÁ UÉIRIGUNI LUN HEOWÁ

14. Ida liña warufuduni uguñe weyu luéigiñeñadiwa lan lóubadina liricha Heowá lun larúeihan?

14 Uguñe weyu, mama mosu woudin lidan aban wuribu lun luéigiñe wamá lóubadina Heowá keisi warúeite. Íderagua wamuti lau wapurichihan lau ganigi luma lau ubebeni. Uguñe weyu, mégeiwatimati lun wíchaagun woungua lun weseriwidun lun Heowá sügǘ lau lidan amu dan. Saragu míñunu íbirigu dandu wügüriña kei würiña rúguatiña houngua lun heseriwidun lidan ámuñegueinarügü luwuyeri eseriwiduni lidan dan dayarüti. Gíbetiña eseriwidutiña kei prekursorugu, Betelirugu o keisi ídehatiña lidan tábunawagun Luban Adamuridaguni. Ani añahein saragu amu íbirigu ha ámuñegueinarügüti harumudiri ídehatiña lidan burí adamurini wéinamuti. Añahein wéiyaaña lidan afiñeni nadagimeintiña saragu lidan burí Sétanu le Arihibei lau luáguti Agaranihani tidan Háspitali luma aransehei luáguti burí adamurini. Chóuruti weiri lan lebegi lun Heowá larihini aranse wamá lun weseriwidun lun ñein lumuti mégeiwa lan. Maweiyasunti abulieidei wáfaagun (Ebüréu 6:10).

Lubaragiñe desidírü wamá, samina wamá kaba lan lani efekütu hawagu waduheñu luma lidan damuriguaü (Ariha huméi párafu 15)

15. Ida luba wasubudiruni anhein weferidiruñein lubéi ubebeni le meha wasandirubei luagu weseriwidun lun Heowá?

15 Sun wagía lunti waríaagun woungua lun warihini anhein aranseñu waña lubéi súnwandan lun weseriwidun lun Heowá. Gayarati wálügüdagun woungua: “Ígiratina san lun amu lan adügei libe-agei wadagimanu? Nidiheritimatina san luagun nibihin umegeguni sügǘ lau luagu neseriwidun lun Heowá? Ítara kei meha Barakü, Débora, Haeli hama 10,000 wügüriña, arufudatina san afiñeni luma ganigi lau nayusuruni sun númati lun neseriwidun lun Heowá? Nasaminaruña san nidin lidoun amu uburugu o ageiraü lun gíbetima lan seinsu nagañeirun luma lun nabuiduragüdüni ligaburi nawinwandun? Anhein ítara liña lubéi, amuriahatina san luma Heowá lun líderagunina arihei kaba lan lani asansiruni le efekütu hawagu niduheñu luma lidan damuriguaü?” * (ariha huméi abürüdǘni).

16. Íbini memegeirun lan Heowá ni kata, ka gayaraabei wíchuguni lun?

16 Ru lumuti Heowá óunwenbu chansi woun lun wídehan lidan lawanserun larúeihan. Lúmagiñe lidan lidaani Adán tuma Ewa, láluguña Satanási lun hagarabaagun gürigia lun Heowá. Gama lumoun, dan le luéigiñe wamá lóubadina larúeihan Heowá, arufuda wamuti lun Satanási furangu luagu lúmagiñeñadiwa lan Bungiu. Ínchaha lumutiwa afiñeni luma úaraguni lun wíchaagun woungua lun weseriwidun lun Heowá, ani gúndaagüda wamuti ítara (Ariñawagúni 23:15, 16). Dan le wídehan lau úaraguni luma gaganbadi gayaraati layusuruni Heowá katei le lun lóunabuni Satanási, le anabagubalin (Ariñawagúni 27:11). Dan le warufudun gaganbadi lun Heowá, aba wíchugun aban katei lun le wéiriti lebegi lun ani le agundaaragüdübalin saragu.

17. Ka larufudahabei Alidihatiña 5:31 woun luagu le lunbei lasuseredun ámuñegü?

17 Yarafa madise, labuinchuba Ubóu háurügü gürigia ha luéigiñetiña lóubadina lugumadin Heowá. Busenhadiwa lachülürün dan ligía. Sandiguatiwa woungua kei Débora luma Barakü, ha eremuhabaña: “Ítarala hagünrinchawaguniwa, sun báganiñu Wabureme, ani ámiriha hamá ha hínsiñehabubaña bun kei lámirihan weyu lau sun lere!” (Alidihatiña 5:31). Lagunfuliruba dimurei le danme le lagumuchun Heowá lau ubóu wuribati le lani Satanási. Danme le lagumeserun wuribu le Arümahedón, mamuariahanbei Heowá lun wíderaguni agañeiraña láganiñu. Le linarün katei, darangilu waba ani ábame warihini ida luba lan lesefuruniwa Wabungiute (2 Krónikasi 20:17). Lubaragiñe lachülürün dan ligía, anihein chansi buiti wama lun wídehan lau ganigi luma lau ubebeni lidan lawanserun lugumadin Heowá.

18. Ida luba hasagarun amu buiti ánhawa íchaagua woungua lun weseriwidun lun Heowá?

18 Lárigiñebei wuribu, aba tagumeseruni Débora luma Barakü haremun lánina agañeiruni lau halawahani Heowá, mama wügüriña halawahabaña. Ariñagatiña lidan haremun: “Ru huméi súngubei uéiriguni lun Wabureme, ladüga añaheingua wügüriña Ísüraelina aransetiña lun hageindagun” (Alidihatiña 5:1, 2). Gayarati giñe wíchaagun woungua lun weseriwidun lun Heowá kei aubei labusenra. Anhein wadüga, gayarabei giñe busén hamá amu halawahani Heowá.

^ par. 6 Aban gusiñu migifetu, hamanatu ani segetu alubaagüleiboun. Másiñati fidiwatu lan meha gusiñu burí tuguya luagu tubalabala karü lánina wuribu lun tagünrinchaguni sun le ñéingiñe lumuti tásügüra.

^ par. 8 Gayarati haliihan luagu lubuidun sügǘ le tidan Garüdia Awisahatu to lánina nefu-hati luma diisi-hati irumu 2015, lidan arütíkulu “Aba násaarun kei aban úguchuru Ísüraeli!

^ par. 15 Ariha huméi arütíkulu “Saragu idiheri luagu seinsu”, tidan Garüdia Atalaya to lánina sedü-hati-widü-hati irumu 2015.