Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Aranseha waméi turóbuli lau ínsiñeni

Aranseha waméi turóbuli lau ínsiñeni

‘Abagarida humá lidan darangilaü húmagua’ (MÁRÜKOSU 9:50).

UREMU 39, 35

1, 2. a) Írida humá fiú lídangiñe turóbuli burí le abürüdǘbei tidan líburu Agumesehani. b) Ka san uagu tayanuha Bíbülia luagu turóbuli burí le?

AYANUHATU Bíbülia woun luagu fiú turóbuli le meha úmabei hagagibudagua fiú gürigia. Saminañahaadün san luagun turóbuli burí ligía? Fuati fiú lídangiñe lidan furumiñeti burí kapítulu tidan líburu Agumesehani. Kéiburi luagu láfaruni Kaín Aweli le lamulen (Agumesehani 4:3-8). Áfarati Lamekü aban nibureinti le abuleseirubalin (Agumesehani 4:23). Asigenehatiña lubúeingu Abüraámü hama lubúeingu Lotu (Agumesehani 13:5-7). Aba tasaminarun Agarü súdinitima tan tuéi Sara, ábati tagañidun Sara luma Abüraámü (Agumesehani 16:3-6). Aba lagarabaagun Ísümaeli houn sun gürigia ha geyegubaña lau ani aba giñe hagarabaagun gürigia luagun (Agumesehani 16:12).

2 Ka san uagu tayanuha Bíbülia luagu turóbuli burí le? Ladüga gayarati wafurendeirun lídangiñe turóbuli burí inarüniti le úmabei hagagibudagua gürigia gafigountiña. Wagía gafigountiwa giñe ani gayarati wagagibudagun luma turóbuli libe burí le. Danme le lasuseredun woun ítara, falá waméi lubuidun burí hénpulu le tídanbei Bíbülia ani ábame wadisedun luéi le wuribabei (Rómana 15:4). Ítara luba wafurendeirun lun lidan wamá darangilaü hama amu.

3. Kaba wariha lidan arütíkulu le?

3 Lidan arütíkulu le warihibei ka lan uagu mosu lubéi waransehani waturóbulin hama amu luma ida luba lan wadügüni. Warihibei giñe fiú adundehani tídangiñeti Bíbülia le lunbei líderaguniwa aransehei turóbuli burí ligía luma lun wakipurun aban lubuidun umadaguaü luma Heowá luma hama amu.

KA UAGU MOSU LUBÉI WARANSEHANI TURÓBULI?

4. a) Ka luwuyeri saminaü abuinchubei ubouagu? b) Ka resultóubei?

4 Ladüga Satanási fánreinguñu habéi gürigia ubouagu ani gibe ligía haturóbulin. Ariha waméi ka lan uagu wariñagei le. Lidan fuluri-agei Edén, ariñagati Satanási gayarati lan desidírü hamani gürigia houngua le buídubei luma le wuribabei, ani mama lan mosu gaganbadi hamá lun Bungiu (Agumesehani 3:1-5). Ábati labuinchun ubóu lau saminaü le. Ka resultóubei? Ariha wamuti turobulirügüñein lan lanüga igaburi le. Gíbetiña gürigia saminatiña garicha hamá lun desidírü hamani le buídubei lumoun le wuribabei. Hawouguounrügüñein hasaminara luma lun buídutima hamá hawéi ha híbiri gürigia. Ani dan le desidírü hamá, mebereseguntiña hadügün dañu houn amu. Adügati le lun ñein lan turóbuli. Gama lumoun, arufudahatu Bíbülia woun ánhawa lan agañida lau lumenrengun, gaturobulinbadiwa lan hama amu ani gayarabei íbini wafigouhan (Ariñawagúni 29:22).

5. Ka adundehani líchugubei Hesusu lun gayara lan laransehóun turóbuli?

5 Lidan Serumu luagu Wübü, arufudahati Hesusu houn lani disipulugu lun lidan hamá darangilaü hama amu íbini anhein genege lubéi houn manügünbei lan buiti houn. Lun líderaguniña lun haransehani turóbuli, aba líchugun saragu adundehani houn. Kei hénpulu, aba lariñagun houn lun hóuserun lau ínsiñeni, lun háfaagun lun lidan hamá darangilaü hama ha híbiri, lun lan háfaagun lun magañidun hamá, lun haransehani turóbuli lau lóufudagun ani lun hínsiñedun háganiñu houn (Matéu 5:5, 9, 22, 25, 44).

6, 7. a) Ka uagu súdini lubéi laransehóun turóbuli lau lóufudagun? b) Ka burí álügüdahani lunbei wadügüni wóuniwagua keisi lubúeingu Heowá?

6 Uguñe weyu, huduguatiwa lun Heowá dan le wafurieidun, dan le wapurichihan luma dan le wadamuridagun. Gama lumoun, anhein gaturobulin wabéi hama wíbirigu, meresibirun lubéi Bungiu wáhuduragun (Márükosu 11:25). Anhein busén wabéi lumadagu wamá Heowá, mosu feruduna wamaniña ha achararutiña woun (aliiha huméi Lúkasi 11:4 luma Éfesuna 4:32).

Ménrengunti san woun feruduna wamaniña wíbirigu?

7 Agurabati Heowá lun aranseñu hamá lubúeingu lun feruduna hamaniña ha híbiri gürigia luma lun lidan hamá darangilaü. Ligía lunti lubéi wálügüdagun woungua: “Ménrengunti san nun feruduna nániña níbirigu? Hínsiñeti san nun nerederun hama?”. Ánhawa íchiga fe hénrengu lan woun feruduna wamá, amuriaha wamá ídemuei luma Heowá lau ǘnabuguni, ani ábame lóunabuni wafurieidun (1 Huan 5:14, 15).

GAYARATI SAN FERUDUNA WAMANIÑA GÜRIGIA ANI BULÍEI WAMÉI HACHARA?

8, 9. Ka lunbei wadügüni anhein adüga somu gürigia somu katei le gáriti woun?

8 Kei le gafigoun wabéi sun wagía, aniheinbei dan hariñagun o hadügün amu somu katei le mínsiñeti woun (Apurichihati 7:20; Matéu 18:7). Ida luba san wóunabun? Ariha wamá aban hénpulu le arufudahabei aban leksióun súdiniti woun. Lídanñanu aban liraüraü fedu bián íbirigu dan le tachülürünbei aban íbiri abusuraguaña. Ani mínsiñeti ligaburi tabusuragun lun aban hádangiñe. Dan le tídinbei, aba lagumeserun íbiri ligía ayanuha wuriba tuagu. Ábati lariñagun le aban íbiri lun seriwiharu lan íbiri tugía lau úaraguni lun Heowá luagu 40 irumu lau sun gibe lan titurobulin. Ani chouru lani luagu mama lan tabusenrun íbiri tugía tadügün lun lasandiragun lungua wuriba. Ida liña lóunabun íbiri ligía? Aba lariñagun lun le aban íbiri inarüni lan le lariñagubei ani aba desidírü lan labulieiduni le asuseredubei.

9 Ka larufudahabei hénpulu le woun? Arufudahati woun anhein lan acharara somu gürigia woun, gayarati desidírü wamá ida luba lan wóunabun. Anhein hínsiñehabu wabéi, feruduna wabaña (aliiha huméi Ariñawagúni 10:12 luma 1 Féduru 4:8). Gúndaati Heowá dan le feruduna wamani hachara amu (Ariñawagúni 19:11; Apurichihati 7:9). Ligíati, danme le ladügün o lariñagun somu gürigia somu katei le mínsiñeti woun, álügüdagua wamá woungua: “Gayarati san feruduna nani ani bulíeineime le asuseredubei? Mosu san nasigirun asaminara luagun katei le?”.

10. a) Ida liña meha tasandiragun aban íbiri tungua dan le tasubudiruni layanuhóuña lan wuriba tuagu? b) Ka adundehani tídangiñeti Bíbülia íderagubarun lun darangilu tan tidan tanigi?

10 Anhein ayanuha aban gürigia wuriba wawagu, háfuga hénrengu lan woun feruduna wamani ani bulíei wameime le ladügübei. Ligía meha asuseredubei tun aban prekursora. Gáriti meha tun dan le hayanuhanbei fiú íbirigu tuagu luagu ligaburi tapurichihan luma tayusuruni tidaani. Aba tayanuhan hama fiú íbirigu ha héreti hafiñen ani aba tamuriahan adundehani hama. Aba hayusurunu Bíbülia lun híderagunu lun madiheridun tan saragu luagu hachuragunu amu ani lun tetenirun lun teseriwidun lun Heowá. Aban katei le íderagubarun saragu, taliihani Matéu 6:1-4 (aliiha huméi). Haritaguagüda lumutu bérusu burí ligía ladügǘn lan lugundan Heowá súdinitimabei. Aba desidírü tan meberesedun tan lau hachuragunu amu. Uguñe weyu, ánhaña ayanuha amu wuriba luagu ligaburi tapurichihan, darangilu tiña ani gúndaañu tiña giñe. Ka uagu? Ladüga subudi tani tadügüñein lan sun tiyaraati lun tagundaaragüdüni Heowá.

DAN LE SIÑAGUA WAMÁ WOUNGUA LUN FERUDUNA WAMÁ ANI BULÍEI WAGÍA

11, 12. a) Ka lunbei wadügüni dan le wíchugun fe gaturobulin lan somu íbiri wama? b) Ka wafurendeirubei lídangiñe ligaburi laransehan Abüraámü aban turóbuli? (Ariha huméi dibuhu le lídanbei lagumeseha arütíkulu).

11 Ariñagati Santiagu 3:2: “Sun wagía charatiwa”. Samina wamá aba lan wíchugun fe safagu liña lan somu íbiri wama luagu somu katei le wadügübei o le wariñagubei. Ka lunbei wadügüni? Ariñagati Hesusu: “Anhein banüga bidewese luagun lani Bungiu latarü, bau ñein aba baritaguni luagu anihein lan katei lidan furumiñeguarügü gürigia bubá, ígirabei le lunbei bedewehani ñein ligibugiñe latarü, ábame bidin arandara luma gürigia ligía. Lárigiñemeti, gayaraahalime bagiribudun luagun latarü íchigei bidewese” (Matéu 5:23, 24). Kei aubei warihei, anhein gaturobulin wabéi luma somu íbiri, mosu wayanuhan luma. Ani mama lun wíchuguni duru luagun, mosu wánharun luagu chará wamá. Busentiwa lun ñein lan darangilaü waganagua. Ladüga súdinitimati lidan wamá darangilaü hama wíbirigu.

Busentiwa lun lidan wamá darangilaü hama wíbirigu

12 Arufudahatu Bíbülia woun ida liña lan gayara lan wakipuruni darangilaü dan le gaturóbulin wamá luma aban íbiri. Samina wamá luagun Abüraámü luma Lotu. Gíbetiña meha bágasu hama biángubei hagía, ábati hagumeserun habúeingu asigeneha ladüga lóuguati lan meha fulasu ligía houn sun animaalugu hagía. Kei le busén lan meha Abüraámü lun lidan lan darangilaü luma Lotu, aba líchugun chansi lun lun lanúadahani múa le buídutimabei (Agumesehani 13:1, 2, 5-9). Chóuruti ru lan Abüraámü aban hénpulu buiti woun. Gama lumoun, fériditi san ladüga areida lan? Uá, ladüga lídanmeme dan ligía aba füramase lan Heowá lun líchuguba lan lóugiñe le leferidirubei lun (Agumesehani 13:14-17). Ka wafurendeirubei lídangiñe lani Abüraámü hénpulu? Anhein lan waranseha turóbuli lau ínsiñeni, íbini genege lan féridi wamá, labinirubadiwa Heowá [1] (ariha huméi abürüdǘni lidan lagumuha arütíkulu).

13. a) Ka ladügübei aban íbiri le arihibei lau aban departamentu lidan adamurini dan le wuriba lubéi lóuseruni aban íbiri? b) Ka gayarabei wafurendeiruni lídangiñe hénpulu le?

13 Ariha wamá aban hénpulu le lánina wadaani. Letenira meha aban íbiri lun aban departamentu lidan aban adamurini luagu furumiñeti wéiyaasu. Aba lagúarun lun aban íbiri lun lálügüdüni anhein gayara lubéi lawadigimaridun luma lidan departamentu ligía. Aba lóunabun íbiri ligía lau igañi ani aba ladagaragüdüni gágamuru. Ladüga gáñigili lan luma íbiri le meha arihibei lau departamentu ligía furumiñe. Magañidunti íbiri ligía, gama lumoun, aba lasaminarun moun lumuti lan lígiruni katei ítara. Ligíati, aban oura lárigiñe ábaya lagúarun lun íbiri ligía ani aba lálügüdüni anhein gayara lubéi hadunragun lun hayanuhan. Lidan dimaasu le asigirubei aba hayanuhan tidan Luban Adamuridaguni. Furíeitiña úara ani ayanuhatiña kéiburi aban oura. Afuranguagüda lumuti íbiri le buga gáñibei ka lan liturobulinbei luma íbiri le meha arihibei lau departamentu ligía. Aba laganbuni íbiri ligía lau ínsiñeni ani aba larufudun fiú bérusu lun le gayarabei líderaguni. Kei resultóu, biángubei hagía kíputiña darangilaü ani nadagimeintiña úara lidan adamurini. Ruti íbiri le buga gáñihalibei seremei luagu layanuhan le aban íbiri lun lau ínsiñeni luma darangilaü.

LUNTI SAN WAYANUHAN HAMA WÉIYAAÑA LIDAN AFIÑENI?

14, 15. a) Ka burí sügǘ ídanbei gayara lan wasigiruni adundehani le líchugubei Hesusu lidan Matéu 18:15-17? b) Ka ǘrüwa pasu líridubei Hesusu? c) Ka wabusenrubei wibihin dan le wadügüni ǘrüwa katei le?

14 Libe-agei turóbuli le asusereduti hadan bián kristiánugu lunti haransehani hámagua. Gama lumoun, mama súnwandan lun gayara lan. Ariñagati Hesusu anihein lan turóbuli le ídanbei mégeiwa lan hídehan amu gürigia (aliiha huméi Matéu 18:15-17). Ka burí turóbuli ídanbei gayara lan layusurún adundehani le líchugubei Hesusu? Mama meha layanuhaña luagu dan le anihein lan aban liraüraü magundani hadan kristiánugu. Ida liña wasubudiruni? Ladüga ariñagati anhein lan masakürihan aban gafigounti lárigiñe layanuhan luma líbiri, hama amu gürigia luma hama íbirigu ha arihibaña lau damuriguaü, mosu lan louserún kei aban gürigia le “mafiñenti luagu Bungiu o kei lan aban aguburahati liseinsuna gumadi”. Lidan wadaani, mini lan le mosu lan labugún lídangiñe damuriguaü. Ligíati, dan le layanuhan Hesusu luagu aban “gafigounti”, layanuhaña luagu katei le wéiriti luriban, kéiburi íweruhani luma marasualugu (ariha huméi rekuáduru “Ka mini lubéi?”). Gama lumoun, mama meha layanuhaña luagu figóu le wéinamutimati kéiburi agabarahani, larounrun wügüri luma wügüri o würi tuma würi, agarabaaguni lun Bungiu luma áhuduraguni houn guáriua. Ka uagu? Ladüga figóu wéinamuti kei le mosu wéiyaaña lan lidan afiñeni etenira lun.

Lun waransehani turóbuli luma aban íbiri, háfuga mosu wayanuhan luma saragu wéiyaasu. (Ariha huméi párafu 15).

15 Ida luba wafalaruni ladundehan Hesusu? Furumiñe, mosu wouchun waransehani turóbuli luma íbiri ligía sin wayanuhan hama amu luagu le asuseredubei. Háfuga mosu lan wayanuhan luma saragu wéiyaasu. Ánheinti ásiñara waransehani katei? Mosu wayanuhan luma íbiri ligía úara luma somu íbiri le subudihabuti lun le asuseredubei o le gayarati larihini anhein adügǘwa lubéi somu katei le mabuidunti. Anhein aransera turóbuli, gañei wamaalime wíbiri, kei lariñagun Hesusu. Ánheinti ayanuhaadiwa lubéi luma íbiri ligía saragu wéiyaasu ani siñamémeti waranseruni turóbuli? Ligíarügübei wadügüni lǘrüwan katei, wayanuhan hama wéiyaaña lidan afiñeni. Ka wabusenrubei wibihin dan le wadügüni ǘrüwa katei le? Ariñagati Hesusu lunti lan wadügüni ladüga busén wamá wíderaguni wíbiri ladüga hínsiñe lan woun (Matéu 18:12-14).

16. Ka uagu buidu lubéi wadügüni ǘrüwa katei le líridubei Hesusu, ani ka uagu arufuda wabéi ínsiñeni dan le wadügüni?

16 Libe-agei dan mama mosu wadügüni ǘrüwagubei katei le lariñagubei Hesusu lidan Matéu 18:15-17. Ka uagu? Ladüga lidan libe-agei kesi, ánhati gürigia le achararubei lun lidurun ani aba laranserun turóbuli, ani ligía mama lubéi mosu labugún. Leti íbiri le unbei ladügǘwa charati, mosu feruduna lani líbiri ani ábame lidan hamá darangilaü. Buiti wasubudiruni katei le. Furanguti buiti lan adundehani le líchugubei Hesusu lun méibaagun wamá hamoun wéiyaaña lidan afiñeni, ani arufudatiwa giñe ínsiñeni ítara. Dánrügübei le adüga wamaali bián furumiñeti pasu le lariñagubei Hesusu ani anihein katei le arufudubalin luagu adügaali lan somu íbiri katei le mabuidunti ligíarügübei woudin hamoun wéiyaaña lidoun afiñeni.

17. Kaba wibiha ánhawa áfaagua lun wakipuruni darangilaü waganagua?

17 Ariñagati disipulu Santiagu: “Sun wagía charatiwa; anhein anihein lubéi aban gürigia machararunti lidan le lariñagubei, aban wügüri buiti le gumuti ligía, le giñe gayaraabei labuguruni sun lúgubu” (Santiagu 3:2). Ligíati, kei le gafigoungidiwa lan, sun wagía wariñaguba o wadügüba katei le gayarati gáribei lan houn amu. Anhein busén wabéi waransehani turóbuli, mosu wadügüni sun wayaraati lun wakipuruni darangilaü (Sálumu 34:14). Ánhawa áfaagua lun wakipurun darangilaü waganagua, buídubei wamadagua hama wíbirigu ani lídanbadiwa aban (Sálumu 133:1-3). Ani le súdinitimabei buídubei lan wamadagua luma Heowá, “Bungiu le íchugubei darangilaü” (Rómana 15:33). Gayarabei wibihini abinirúni burí ligía anhein waranseha turóbuli lau ínsiñeni súnwandan.

^ [1] (párafu 12): Ayanuhatu Bíbülia hawagu amu lubúeingu Bungiu ha aransehabalin haturóbulin. Kéiburi Hakobu, aranseha lumuti lituróbulin luma Esaú le líbugaña, arandarati Hosé hama líbirigu ani arandarati giñe Hedeón hama lílana lani Éfürain türibu (Agumesehani 27:41-45; 33:1-11; 45:1-15; Alidihatiña 8:1-3). Háfuga gayara lan wasaminarun luagun amu burí hénpulu tídangiñeti Bíbülia.