Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

ATURIAHANI 40

Katei san asakürihani le inarünibei?

Katei san asakürihani le inarünibei?

“Niábiña áluahaña ha gafigounbaña lun hasakürihaba lan” (LUK. 5:32).

UREMU 36 Góunigi wamóun wanigi

LE LUNBEI WATURIAHANI *

1, 2. Ka ida amu lubéi Aabü luéi Manasési, ani kaba burí álügüdahani wóunaba?

AYAHUHA wamá hawagun bián urúeigu ha lídanbaña tidaani Bíbülia. Arúeiha lumuti aban hádangiñe Ísüraeli, arúeihani le lani 10 türibu, ani le aban arúeihati Hudá, arúeihani le lani bián türibu. Lau sun winwan hamá lidan ámuñegueinarügü dan, wéiriti genegegua lan le hadügübei. Biángubei urúeigu hagía aba hebedaagun lun Heowá adüga hagía lun hafigouhan lubúeingu Bungiu, hudugua hagía houn guáriua áfaraha hagía. Lau sun lira, anihein aban katei le arufudubei ámuñegueinarügü hamá. Lau sun sigí lan aban hádangiñe adüga katei wuribati darí lounwen, asakürihati le aban luagu katei wuribati le ladügübei ani ferudunawati. Ka san uagu wayanuha?

2 Aabü meha líribei lurúeite Ísüraeli, ani Manasési meha líribei lurúeite Hudá. Arufudahati ámuñegueinarügü hagaburi wügüriña ha saragu katei woun le wéiriti lisudinin: asakürihani (Adü. 17:30; Rom. 3:23). Katei san asakürihanibei ani ida liña larufudúniwa? Súdiniti lun wasubudiruni ladüga sun wagía busentiwa lun feruduna lani Heowá wafigoun. Lun wóunabuni álügüdahani burí le, warihaali habagari bián urúeigu ha, ariha waméi ka lan gayarabei wafurendeirun lídangiñe hani hénpulu. Lárigiñeme ábame wayanuha luagu le larufudahabei Hesusu luagu asakürihani.

KABA WAFURENDEIRA LUMAGIÑE AABÜ LE URÚEI

3. Ida liña meha san larúeiha Aabü?

3 Aabü meha lisedün urúei lidan arúeihani Ísüraeli. Aba lamarieidun tuma Hesawéli, to lisaani urúei Sidón, ha lídangiñebaña aban ageiraü rísiti le lídanbei nórute. Másiñati barǘ lan maríei le irisini houn lumutuniña Ísüraeli, lau sun lira gadei lumuti hamadagua luma Heowá. Huduguatu meha Hesawéli lun Baali ani adüga tuguya lun línchahaniña Aabü gürigia lun háhuduragun lun Baali lidan luriban relihión ñein lubéi gadan lániña ahoruhani tidan ténpulu, adüga hagía sákürifisiu hau hasaanigu. Sun anuha lan würi to ñun luagu lálana tarúeihan, sun lánigu Heowá profeta lídanñanu meha denchaü. Ani óunahatu áfaragua saragu hádangiñe (1 Uru. 18:13). “Gama lumoun mabuidunti lóuserun [Aabü] ligibugiñe Bungiu wuribatimati sügǘ hau urúeigu ha lubaabaña” (1 Uru. 16:30). Ariha lumuti meha Heowá sun le ladaagubei Aabü tuma Hesawéli, íbini ítara arufudati Heowá gudemehabu houn lubúeingu ani óunaha lumuti profeta Elíasi lun híderaguni urúei Aabü asansirei lumene lubaragiñe lagumuchun dan. Lau sun lira, máhati Aabü tuma Hesawéli lun hadügün gasu.

4. Ka uganu lánina asiadirúni ariñawagúbei lun Aabü, ani ida liña lóunabun?

4 Lau lásügürün dan, aba lagumuchun luguraasun Heowá. Aba lóunahani Elíasi lun lariñagun lun Aabü tau sun Hesawéli kaba lan ladüga Heowá hau: lagumuchuba meha hau sun haduheñu. Adügati dimurei le lariñagubei profeta lun lasandiragun Aabü lungua wuriba. Lidan magurabun lan aba lǘnabudagun wügüri anaaguti lungua ligía (1 Uru. 21:19-29).

Dan lumuti meha urúei Aabü lani Bungiu profeta furisunrugu, arufudati lira masakürihan lan Aabü tídangiñe sun lanigi. (Ariha huméi párafu 5 luma 6) *

5, 6. Ida liña wasubudiruni masakürihanti lan Aabü tídangiñe sun lanigi?

5 Lau sun arufuda lan Aabü ǘnabuguni lidan oura ligía, le ladügübei lárigiñe, arufudati masakürihan lan tídangiñe sun lanigi. Máfaagunti Aabü lun lagidaruni áhuduraguni lun Baali Ísüraeli ani mínchahan lumutiña gürigia lun háhuduragun lun Heowá. Lanwoun lira, adügati amu katei le arufudubalin masakürihan lan.

6 Dan lárigiñe, dan le lamuriahabei Aabü luma urúei buiti Hosafátü le lurúeite Hudá lun lageindagun úara luma hama síriana, aba lariñagun Hosafátü lun lun lariñaguni lun lani Heowá profeta. Furumiñe, mínsiñeti yebe laganbun katei le lun Aabü, aba lariñagun: “Aniheingua aban le ídangiñebei gayara lan wálügüdüni Bungiu. Mikaíasi, le liráü Imülá. Gama lumoun, iyereeguti nun ladüga súnwandan lan líchugun ñunsu wuribati nun”. Íbini ítara, álügüda hamuti profeta Mikaíasi, ani aba lariñagun Mikaíasi lun lásügürüba lan Aabü lídangiñe lénrengunga. Lubaragiñe hamuga lasakürihan urúei Aabü, amuriaha ligía hamuga ferudun luma Heowá, ábarüga ládaruni urúei le, Mikaíasi tidoun furisun (1 Uru. 22:7-9, 23, 27). Íbini ladaürǘña lan meha lani Heowá profeta, madügünti lira lun magunfulirun lan profesía. Dan lídinbei awuribuha, aba lafarún hilagubei (1 Uru. 22:34-38).

7. Ka lariñagubei Heowá luagu Aabü lárigiñebei lounwen?

7 Lárigiñe lounwen Aabü, afuranguagüda lumuti Heowá ka lan lasaminarubei luagu. Dan le lagiribudunbei urúei buiti Hosafátü lúbiñoun lau magadiñe, aba lóunahani Heowá profeta Heú adeinha lun luagu lóundarun úara luma Aabü. Ariñagati lun: “Ka uagu bíderaguei le wuribabei ani gamadagua buguya hama láganiñu” Heowá? (2 Kro. 19:1, 2). Samina waméi le: anhein meha asaküriha lubéi Aabü le tímatimaati, chóuruti mariñagunwabei hádangiñeti lan ha “wuribaña” ani “iyereegu lan Heowá houn”. Íbini, asaküriha lan Aabü murusun luagu sun le ladügübei, masakürihanti meha tídangiñe sun lanigi.

8. Ka wafurendeirubei lídangiñe lani Aabü hénpulu luagu asakürihani?

8 Ka wafurendeirubei lídangiñe lani Aabü hénpulu? Dan lariñagunbalin Elíasi kaba lan asusereda houn liduheñu Aabü, furumiñe aba larufudun Aabü ǘnabuguni. Buiti yebe furumiñeti pasu le líchugubei. Lau sun lira, arufudati le ladügübei lárigiñe luagu masakürihan lan tídangiñe sun lanigi. Arufudahati le woun, asakürihani lan le inarünibei mosu lan wadügün amu katei mámarügü lun wariñagun wuriba lan wasandiragun woungua luagu le adüga wamaalibei. Guentó ariha wama ábaya hénpulu le lubéi líderaguniwa gunfurandei.

KA WAFURENDEIRUBEI LÚMAGIÑE URÚEI MANASÉSI

9. Ka meha luwuyeri urúei Manasési?

9 Kéiburi, bián san irumu lárigiñe, aba larúeihan Manasési Hudá. Másiñati wéiritima lan lifigoun luéi lifigoun Aabü. Ariñagatu Bíbülia: Wéiriti bugaha luriban lóuserun ligibugiñe Bungiu “darí lun lagañidagüdüni saragu” (2 Kro. 33:1-9). Adaaguati latarü houn búngiugu mama inarünitiña, ruti giñe aban liyawa guáriua litenpulunrugu Heowá to sánduboun, háfuga aban lan sínbolu lánina magíaguni. Ñǘdünti aríaagüda, abiñaragüda ani álügüdaha ligía hama garíaahatiña luma hama búyeigu. “Wiyugüda ligía saragu hitaü”. Áfarati saragu gürigia maduruntiña, “gudá lumutiña giñe lirahüñü kei adagaragüdüni”, keisi sákürifisiu houn búngiugu mama inarünitiña (2 Uru. 21:6, 7, 10, 11, 16).

10. Ida liña larufudaha Heowá lun Manasési, ani ida liña lóunabuni urúei le?

10 Ítara kei Aabü, máhati giñe Manasési lun eweridihani le líchugubei Heowá lun hádangiñe profetagu. Lagumuhóun, aba ladügün Heowá lun hábürühan “hábutigu lumutuniña lurúeite Siria hawagun”, lidan amu dimurei, luagu Hudá. “Aba hadaürüni Manasési lau ganchu, güragua haméi lau güringüri le buronse, aba hanügüni Babilónioun”. Genegeti samina lan luagu sun le ladügübei dan le ladaürǘña lubéi. “Gama lumoun dan lasandiragunbei lungua lidan lidere dan, aba lagúaruni Wabureme le Lubungiute lau ǘnabuguni le Habungiute lagüchagu”. Ani adügati lanwoun lira, aba lasigirun afurieida lun Heowá. Aba meha lasansiruni wügüri wuribati ligía ligaburi. Aba lagumeserun arihei Heowá kei “Lubungiute” ani gabügürügua hali meha lafurieidun lun (2 Kro. 33:10-13).

Áfaaguati meha urúei Manasési lun lagidaruni áhuduraguni mama inarüniti, arufuda lumuti lira asaküriha lan tídangiñe sun lanigi. (Ariha huméi párafu 11). *

11. Ida liña larufuduni Manasési asaküriha lan tídangiñe sun lanigi? (2 Krónikasi 33:15, 16).

11 Lau lásügürün dan, aba lóunabuni Heowá lafurieidun Manasési. Ariha lumuti Heowá sánsiha lan buga lumene Manasési, ani arihúati lidan lafurieidun. Hingí lumuti Manasési lanigi Heowá lau lafurieidun ani ábaya lagiribudagüdüni larúeihan lun. Áfaaguati Manasési saragu lun larufuduni asakürihaali lan tídangiñe sun lanigi. Adüga lumuti le meha madügün lubéi Aabü: sansi lumuti ligaburi ladügüni katei, áfaaguati lun lagumuchagun lau áhuduraguni mama inarüniti ani ínchaha lumutiña lumutuniña Heowá lun háhuduragun lun Heowá (aliiha huméi 2 Krónikasi 33:15, 16). Chóuruti megei lan meha afiñeni luma ganigi lun ladügüni katei le, kei wuriba lubéi hénpulu le líchugubei houn liduheñu luagu saragu dan, houn chu tau hama burí gürigia. Guentó dan derebuguhali aba louchun lun laransehani lídangiñe wuribani le meha ladügübei. Másiñati aban lan hénpulu buiti le líchugubei lun libari le gíribei Hosíasi, ani dan lárigiñe aban meha urúei le buiti Hosíasi (2 Uru. 22:1, 2).

12. Ka san larufudahabei lani Manasési hénpulu woun luáguti asakürihani?

12 Ka wafurendeirubei lúmagiñe Manasési? Mama ǘnabugudaguarügüti lungua, furíeiti giñe, ayumuraguati lun gudemehabu lan Heowá lun ani sansi lumuti giñe lumene. Lau sun lira, adüga lumuti sun liyaraati lun laransehani sun dañu le adüga láalibei ani áfaaguati lun láhuduragun lun Heowá ani íderagua lumutiña amu lun hadügüni giñe ligiaméme. Ruti lani hénpulu emenigini íbini houn ha wéiribei hafigoun. Chóurugüda lumuti le woun luagu buidu lan ligaburi Bungiu ani gíchigadi lan ferudun (Sal. 86:5). Ha asakürihabaña tídangiñe sun hanigi gayaraati feruduna lániña Heowá.

13. Ka hénpulu gayarabei líderaguniwa lun gunfuranda wamani aban leksióun súdiniti luáguti asakürihani?

13 Kei le aubei warihei adügati, Manasési ámuya katei mámarügü sarirügü lumuti luagu afigouhaali lan. Arufudahati le aban katei súdiniti woun. Lun gunfuranda wamani, samina wamá luagu hénpulu le. Samina wamá aban lan woudin tidan aban talugurahagüle fein aba wamuriahan aban fein bímetu. Lubaragiñe híchugun aban fein bímetu woun, aba híchugun aban gañéin. Gufuruma báadiwa san táurügü gañéin? Uá. Ánheinti ariñaga le adügübarun fein, gañéin lan aban lídangiñe tubuñe fein bímetu le súdinitimabei? Íbini lariñaguni le woun, úati buídurügü lan. Ítarameme, amuriahati Heowá luma le adügaalibei aban figóu wéiriti lun lasakürihan tídangiñe sun lanigi. Anhein, wuriba lubéi lasandiragun gürigia lungua ladüga figóu le adüga láalibei, buiti lira, ladüga ligía aban lídangiñe fánreinti súdinitimati lánina asakürihani. Úati buídurügü lan lira. Lun warihini ka lan amu katei mégeiwabei, akutiha waméi aban lubuidun abahüdaguni le labahüdahabei Hesusu.

IDA LUBA LASUBUDIRUNIWA ASAKÜRIHAALI LAN GÜRIGIA TÍDANGIÑE SUN LANIGI

Lárigiñe lañuurun isaani le acharagadunbei asaminara buidu, aba ladügün aba limigifen wéiyaasu lun lagiribudun águyu. (Ariha huméi párafu 14 luma 15). *

14. Ida liña lagumeserun isaani le agiribudubei arufudaha asakürihaali lan tídangiñe sun lanigi?

14 Abahüdahati Hesusu aban sügǘ le ánhingichubarun wanigi luagu aban isaani le ágiribudubei lúbiñoun lúguchi, le gayarabei waliihani lidan Lúkasi 15:11-32. Aba lebedaagun aban nibureinti lun lúguchi, aba lidin hábiñegiñe ani “aba lidin dise lidoun amu fulasu”. Ñein aba lacharagadun. Lau sun lira, dan le gaturobulin lubéi, aba lagumeserun asaminara hulili libügürü le ladügübei ani aba líchugun fe buídutima lan dan lun lúbiñe lúguchi. Kei lubeibei Hesusu, aba “lasaminarun” nibureinti le. Aba lanúadirun lagiribudun ani aba lamuriahan luma lúguchi lun feruduna lani. Súdiniti meha lun gunfuranda lani luagu charaali lan, gama lumoun úati buídurügü lan lira. Mosu meha ladügün asansiruni.

15. Ida liña larufuduni isaani le agiribudubei lúbiñoun lúguchi asakürihaali lan tídangiñe sun lanigi?

15 Ida liña larufuduni isaani le agiribudubei lúbiñoun lúguchi asakürihaali lan tídangiñe sun lanigi? Aba ladügüni limigifen wéiyaasu lun lagiribudun hábiñoun. Dan le lachülürünbei ani aba ladurangun luma lúguchi, ábati lariñagun isaani lun: “Núguchi, afigouhaadina ligibugiñe Bungiu luma bigibugiñe; madünaadina lun nanaagun nungua keisi biráü” (Luk. 15:21). Lau agufeseruni le áfuridubei tídangiñe sun lanigi, arufuda lumuti busén lan gamadaguaya lan luma Heowá. Subudi lumuti lau le ladügübei adügaali lan dañu lun lúguchi. Ani aranseñu liña meha lun ladügüni áfaaguni lun gayara lan lagañeiruni lugundan, íbini anhein hamuga lóusera lúguchi kei aban hádangiñe nadagimeintiña luma (Luk. 15:19). Abahüdaguni le mámarügü aba ariñahani le hingirügü lumutu wanigi. Arufudati giñe fiu puntu súdiniti houn wéiyaaña lidan afiñeni le gayarabei líderaguniña anhein adügaali lubéi aban gürigia aban figóu wéiriti ani anhein asakürihaali lubéi tídangiñe sun lanigi.

16. Ka uagu hénrengu lubéi houn wéiyaaña lidan afiñeni hasubudiruni anhein asakürihaali lan aban gürigia tídangiñe sun lanigi?

16 Mama aban katei ménrenguti lun hasubudiruni wéiyaaña lidan afiñeni anhein asakürihaali lubéi aban afigouhati tídangiñe sun lanigi. Ka uagu hénrengu lubéi? Ladüga mabafutiña lun haliihanu hanigi gürigia, ligíati mosu háfaagun hadariruni anhein inarüni lubéi sánsihali lan ligaburi íbiri sunsuinagubei ani guentó iyereegu hali le ladügübei lun. Anihein kesi, le ñein lubéi ladüga gürigia aban figóu lau mabusigari ani machourun hamuti wéiyaaña lidan afiñeni luagu asakürihaali lan tídangiñe sun lanigi.

17. a) Ka hénpulu arufudubalin másiña lan masakürihan lan aban afigouhati tídangiñe sun lanigi íbini ariñaga lan wuriba lan lasandiragun lungua? b) Ka lunbei ladügüni aban gürigia le asakürihaali tídangiñe sun lanigi? (2 Korintuna 7:11).

17 Ariha wamá aban hénpulu. Aba lagabarahanu aban íbiri lani weiriou luagu saragu irumu. Lubaragiñe hamuga lamuriahan ídemuei, abarüga laramuduni libidiounigan ligaburi tuéi lani weiriou, hawéi lumadagu luma hawéi wéiyaaña lidan afiñeni. Íbini ítara, aban weyu aba híchugun wéiyaaña lidan afiñeni fe luagu le ladügübei. Dan le hariñagunbalin lun anihein lan katei le achoururagüdübalin luagu agabarahani le ladügübei, ánhati lun lidurun darí lun lasandiragun lungua wuriba. Arufudati san le luagu asakürihaali lan? Uá. Chóuruti busén hamá wéiyaaña lidan afiñeni, harihin lanwoun lira. Gürigia le, mama ábanrügüti wéiyaasu lafigouhan adüga lumuti saragu wéiyaasu ani luagu saragu irumu. Ábaya katei, mama ligía lungua agufeserubalin, amu gürigia íchugubei fe ani aba lidin ariñagei houn wéiyaaña lidan afiñeni. Ligíati, mégeitiña wéiyaaña lidan afiñeni harihini anhein sansi laali lubéi le afigouhabei lisaminan luma lumene (aliiha huméi 2 Korintuna 7:11). Gayaraati lanügüba lan saragu dan lun ladügüni asansiruni le mégeiwabei lun gayara lan larufuduni asakürihaali lan tídangiñe sun lanigi. Ligíati, másiñati labugúba lan lídangiñe damuriguaü luagu fiu dan (1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10).

18. Ida luba larufudun aban gürigia le abugúbei luagu asakürihaali lan tídangiñe sun lanigi, ani ida luba lidin lun?

18 Ida luba larufudun aban gürigia le abugúbei lídangiñe damuriguaü luagu asakürihaali lan tídangiñe sun lanigi? Lunti, ladamuridagun, lasigiruni adundehani le híchugubei wéiyaaña lidan afiñeni lun gabügürügualá lafurieidun luma laliihanu Bíbülia. Lunti giñe, ladügüni sun liyaraati lun ladisedun luéi katei le gayarabei ladügün lunya lafigouhan. Anhein, áfaagua lun labuiduragüdüni lumadagua luma Heowá, chouruti feruduna lubéi lan Heowá sunsuinagubei ani híderagunbei wéiyaaña lidan afiñeni lun lagiribudun lidoun damuriguaü. Furanguti, subudi lan houn wéiyaaña lidan afiñeni ámuñegueinarügü lan kesi luariuagua, ligíati hakutihabei buidu buidu kada sügǘ ani háfaguba lun medere lan haguseragüdün.

19. Ka lunbei ladügüni gürigia le afigouhabei lun larufuduni anhein asakürihaali lubéi tídangiñe sun lanigi? (Esekiéli 33:14-16).

19 Ítara kei warihini, afigouhati le asakürihaali tídangiñe sun lanigi úati buídurügü lan lariñagun wuriba lan lasandiragun lungua luagu le ladügübei. Mosu giñe lasansiruni ligaburi lasaminarun, le lasandirubei luma lun larufuduni lau le ladügübei. Lunti lígiruni luriban ligaburi luma lun gaganbadi lan lun lilurudun Heowá (aliiha huméi Esekiéli 33:14-16). Létima súdinitimabei lun, lun gamadaguaya hamá luma Heowá.

ÍDERAGUA HUMAÑA AFIGOUHATIÑA LUN HASAKÜRIHA

20, 21. Ida luba wíderagun aban gürigia le adügaalibei aban figóu wéiriti?

20 Afuranguagüdati Hesusu, ka lan fánreinti súdinitimabei lidan lani ministeriu lau lariñagun: “Niábiña áluahaña ha gafigounbaña lun hasakürihaba lan” (Luk. 5:32). Ligía lunbei wayumahan. Ligíati, ka lunbei wadügüni ánhawa íchiga fe adügaali lan aban wamada aban figóu?

21 Ánhawa adouragua lau lifigoun wamada, adügarügü báadiwa wuribani lun. Ligíati, meseriwínbei lun ni kata, lugundun ariha lumuti Heowá sun katei (Ari. 5:21, 22; 28:13). Gayaraati wíderaguni wamada lau wariñagun lun luagu busén hamá wéiyaaña lidan afiñeni híderaguni. Ani anhein mabusenrun lubéi lagufeseruni lifigoun, lunti wayanuha hama. Ítara luba, warufuduni tídangiñe sun wanigi busén wamá wíderaguni. Lugundun, lídanñein huraraü lumadagua luma Heowá.

22. Kaba wariha lidan leweñegua aturiahani?

22 Guentoti, anhein anihein lubéi aban gürigia le barühalibei saragu dan adüga aban figóu wéiriti ani aba hanúadirun wéiyaaña lidan afiñeni habuguni? Mini lan san lira, mouserún hamani lau gudemehabu? Lidan leweñegua aturiahani, wakutihaba luagu erereha lan Heowá lau gudemehabu houn afigouhatiña luma ida luba lan wasigiruni lani hénpulu.

UREMU 102 Íderagua wamaña ha débilibaña

^ par. 5 Asakürihani le tímatimaati úati mini lan wariñagun wuriba lan wasandiragun woungua ladüga wafigouhan. Layanuhaba aturiahani le luagu lani Aabü hénpulu, Manasési luma isaani le agiribudubei lúbiñoun lúguchi lidan sügǘ le uágubei layanuha Hesusu lun líderaguniwa gunfurandei ka lan asakürihani le inarünibei. Wakutihaba giñe ka lan burí katei lunbei gabaroun hamani wéiyaaña lidan afiñeni dan le hanúadahan anhein afigouhaali lubéi aban íbiri ani asakürihaali lan tídangiñe sun lanigi.

^ par. 60 LE ARIÑAWAGÚBEI TUAGU IYAWAÜ: Lau anarimeni, aba líchugun Aabü le urúei dimurei houn súdaragu lun hadaürüni profeta Mikaíasi.

^ par. 62 LE ARIÑAWAGÚBEI TUAGU IYAWAÜ: Ariñagati Manasési le urúei houn ha nadagimeinbaña luma lun hagünrinchaguniña guáriua ha meha líchugubaña turageirugu ténpulu.

^ par. 64 LE ARIÑAWAGÚBEI TUAGU IYAWAÜ: Lau bucharua lárigiñe aba limigifen wéiyaasu, isaani le féridihalibei aba lasandirun aba awalidaguni lau larihinu haban dísegiñe.