Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

ARÜTÍKULU LÁNINA ATURIAHANI 13

Hínsiñegua wamá wámagua lau sun taruman wanigi

Hínsiñegua wamá wámagua lau sun taruman wanigi

“Hínsiñegua humá hungua lau sun taruman hanigi, luma lau sun here” (1 FE. 1:22).

UREMU sjj 109 Hínsiñegua wamá wámagua tau sun wanigi

LE LUNBEI WATURIAHANI *

Lagumuhóun guñoun la laubei Hesusu hama lani apostolugu, arufuda lumuti lisudinin larufudún ínsiñeni. (Ariha huméi párafu 1 luma 2)

1. Ka gumadi furanguti líchugubei Hesusu houn lani disipulugu? (Ariha huméi dibuhu le luágubei tidáü gárüdia).

GUÑOUN le lubaragiñebei lounwen Hesusu, ariñagati furangu houn lani disipulugu: “Níchigaali iseri gumadi le hun: [...] Ítara kei hínsiñe nun, lunti giñe hínsiñegua humá húmagua”. Ani sigiti ariñaga: “Anhaün hínsiñegua húmagua, hasubudirubei sun gürigia luagu nani humá disipulugu” (Huan 13:34, 35).

2. Ka uagu súdini lubéi lun warufudun ínsiñeni wámagua?

2 Ariñagati Hesusu hasubudirubei lan buga gürigia kátaña lan lánibaña disipulugu ha inarünitiña anhein buga harufuda ínsiñeni libe le larufudubei houn. Gúnfuliti le lariñagubei lidan furumiñeti sígulu ani lagunfuliruña giñe uguñe weyu. Ligíati súdini lubéi lun warufudun ínsiñeni wámagua íbini anhein hénrengu lubéi woun.

3. Kaba wafurendeira lidan arütíkulu le?

3 Kei le gafigoun wabéi, anihein dan hénrengu lan woun lun hínsiñegua wamá wámagua lau sun taruman wanigi. Íbini ítara, lunti wáfaagun lun wáyeihani lani Kristu hénpulu. Lidan arütíkulu le, wafurendeiruba ida liña lan líderaguniwa ínsiñeni lun wáluaha lun ñein lan darangilaü, lun ua lan himei wamá aban gürigia luéi le aban luma lun weresibiruniña amu lau ugundani. Lidan waturiahani, álügüdagua wamá woungua: “Ka gayaraabei nafurendeirun hámagiñe íbirigu ha asigirubaña arufuda ínsiñeni lau sun anihein lan dan hénrengu lan?”

ÁLUAHA WAMÉI DARANGILAÜ

4. Según Matéu 5:23, 24, ka uagu lunti lubéi wáluahan lun ñein lan darangilaü wadan luma aban íbiri le wuribabei wéiguadun lun?

4 Arufudahati Hesusu súdini lan lun wáluahan lun ñein lan darangilaü luma aban íbiri le wuribati wéiguadun lun (aliiha huméi Matéu 5:23, 24). Afuranguagüda lumuti lunti lan buidu lan wanaagun woungua hama amu anhein busén wabéi lun lagundaarun Bungiu wau. Hínsiñeti lun Heowá larihiniwa adügei sun wayaraati lun ñein lan darangilaü wadan hama íbirigu. Meresibirun lubéi wáhuduragun anhein wareidahaña lubéi igarihabu lubá somu íbiri ani máluahan wagía lun ñein lan darangilaü wadan (1 Huan 4:20).

5. Ka meha uagu hénrengu lubéi lun aban íbiri ladügün lun ñein lan darangilaü?

5 Másiñati hénrengu lan woun lun wadügün lun ñein lan darangilaü. Ka uagu? Ariha waméi le asuseredubei lun aban íbiri gíriti Mark. * Sandiguati lungua wuriba dan le layanuhanbei aban íbiri luagu, ayanuha ligía wuriba luagu houn lílana damuriguaü. Ida liña lasandiragun Mark lungua? Ariñagati: “Aba nagañidun saragu ani aba giñe lásüdün nichügü”. Dan lárigiñe aban lasakürihan Mark luagu le ladügübei áfaagua ligía lun lamuriaha ferudun luma íbiri luma lun ladügün lun ñein lan darangilaü. Lau sun lira, máhati íbiri ligía lun feruduna lani. Furumiñe, saminati yebe Mark: “Kaba uagu auba lubéi asigira áfaagua lun nadügün lun ñein lan darangilaü anhein mabusenrun lubéi lun laransehani katei?”. Aba lubeiti línchahani óunigiruti sirkuitu Mark lun mábürüha lan larüna. Kati ladügübei Mark?

6. a) Ka ladügübei Mark lun láfaagun lun ñein lan darangilaü? b) Ida liña lafalaruni Mark le lariñagubei Kolosana 3:13, 14?

6 Aba lakutihani Mark ídatima liña lan ligaburi ani aba líchugun fe mégeigili lan lun larufudun ǘnabuguni luma lun masaminarun lan buídutima lan hawéi amu. Aba lasubudiruni mosu lan lasansiruni ligaburi (Kol. 3:8, 9, 12). Ábaya lidin ayanuha luma íbiri, amuriaha ligía ferudun luma lau ǘnabuguni. Lanwoun lira, abürühati burí gárada lun lun lariñagun lun sarí lani le asuseredubei ani ayumaha lan lun labulieidúniwa le sügühalibei luma lun buíduya lan léibugun katei hadan. Darí lun burí ledewehan lirahüñü burí idewesei lun le uágubei lasaminara hínsiñe lan lun. Híruti, sigiméme lan íbiri ligía lau igañi. Íbini ítara, sigiti Mark arufuda gaganbadi lun lugumadin Hesusu lun línsiñedun líbiri lun luma lun feruduna lani (aliiha huméi Kolosana 3:13, 14). Íbini anhein mabuidun lubéi hóunabun amu lun wáfaagun lun wadügün lun ñein lan darangilaü, línchahabadiwa ínsiñeni inarüniti le wasandirubei keisi kristiánugu lun wasigirun ferudunagua wámagua luma afurieida lun laranserun turobuli (Mat. 18:21, 22; Gal. 6:9).

Anhein wuriba lubéi wéiguadun lun somu gürigia, háfuga mosu lan wadügün saragu katei lun wáluahan lun ñein lan darangilaü. (Ariha huméi párafu 7 luma 8). *

7. a) Ka lariñagubei Hesusu woun lun wadügüni? b) Ka sügǘ hénrenguti úmabei tagagibudagua aban íbiri?

7 Ariñagati Hesusu woun lun wóuseruniña amu kei wabusenrun lun wouserúniwa. Lanwoun lira, ariñagati moun lumuti lan lun gürigiarügübaña lan ha únbaña wínsiñeda hínsiñe woun (Luk. 6:31-33). Kaba hamuga wadüga anhein wuriba lubéi wéiguadun lun aban íbiri le lílana damuriguaü ani mabusurun ligía woun? Inarüni masuseredun lan katei le súnwandan, gama lumoun, ligía asuseredubei tun aban íbiri gíritu Lara. Ariñagatu: “Mabahüdün tumutina meha aban íbiri, ani ibidiñeti meha nun ka lan uagu. Mabuidunti meha nasandiragun nungua ani hénrenguti meha nun nidin adamuridagua”. Furumiñe saminatu meha Lara: “Mama nuguya gadurunbei. Ani le linarün katei, subudi hamuti giñe amu lílana damuriguaü amu lan tigaburi íbiri to”.

8. a) Ka tadügübei Lara lun ñein lan darangilaü? b) Ka wafurendeirubei lídangiñe le asuseredubei tun Lara?

8 Adügatu Lara saragu katei lun gayara lan ñein lan darangilaü tuma íbiri tuguya. Furíeitu lun Heowá, ayanuha tuguya tuma. Ayanuhatiña luagu turobuli ligía, óuburaguatiña hámagua, adüga hagía lun ñein lan darangilaü. Genegeti meha aranseeli lan sun katei. Sigitu Lara ariñaga: “Dan lárigiñe, ábaya tóuserunina íbiri tuguya lau ligiaméme. Aba nasandiragun nungua lau maguraasuni”. Furumiñe, saminatu meha Lara gúndaatimaboun lan anhein hamuga tasansira íbiri tigaburi. Íbini ítara, aba tíchugun fe le lan buídubei lun tadügüni, tasigirun óuseroun íbiri lau ínsiñeni luma lun merede lan feruduna tanu (Efe. 4:32–5:2). Lanwoun lira, haritagua tumuti kristiánu lan le hínsiñehabubei “máguyugüdünti wuribani luagu wuribani. Súfuri lumuti le hínsiñehabubei sun katei; afiñe lumuti sun katei; aguraba lumuti sun katei; ani awanda lumuti giñe sun katei” (1 Ko. 13:5, 7). Anihán katei le íderagubarun Lara lun darangilu lan tisaminan. Lau lásügürün dan, aba abuidureina lan ligaburi tóuserunu íbiri tuguya Lara. Ánhawa adüga lun ñein lan darangilaü wadan hama íbirigu ani sigí wagía arufuda ínsiñeni houn, gayaraabei wachoururuni wámabei lan “Bungiu lau lidarangilaü luma línsiñehabu” (2 Ko. 13:11).

UA LAN HIMEI WAMÁ AMU HAWÉI HÍBIRI

9. Según Adügaü 10:34, 35, ka uagu moun lumuti lubéi himei wamá aban gürigia luéi le aban?

9 Úati himei lan Heowá aban gürigia luéi le aban (aliiha huméi Adügaü 10:34, 35). Dan le wadügüni ligiaméme, arufudatiwa lirahüñü wamá Heowá. Lanwoun lira, warufuduña gaganbadi wamá lun gumadi luáguti línsiñedun wábiri woun kei wínsiñegua woungua ani adügatiwa lun ñein lan darangilaü wadan keisi iduheñu (Rom. 12:9, 10; Sant. 2:8, 9).

10, 11. Ka tadügübei aban íbiri lun mígiraguagüdün tan tungua lun luriban saminaü?

10 Háfuga añahein lan ha únbaña gürewei lan houn ua lan himei hamá aban gürigia luéi le aban. Samina wamá luagu le asuseredubei tun aban íbiri gíritu Ruth. Dan meha le nibureingiru, susereti aban luriban sügǘ tun lidan amu ageiraü. Ka lánibei le tuagu? Ariñagatu: “Mabusenruntina meha naganbun ni kata luagu ageiraü ligía. Afiñetina meha aba lan habu sun gürigia ha lídangiñetiña ageiraü ligía, íbini íbirigu”. Ka íderagubarun lun mígiraguagüdün tan tungua lun luriban saminaü?

11 Ariha tumuti Ruth mosu lan táfaagun lun tígiruni luriban saminaü ligía. Aliihatu burí sügǘ tidan Anuario luagu ageiraü ligía. Ariñagatu: “Áfaaguatina lun buidu lan nisaminan hawagu lílana ageiraü ligía. Aba nagumeserun arihei arufuda hamá íbirigu ha lídanbaña ageiraü ligía ubebeni lidan heseriwidun lun Heowá. Aba giñe gunfuranda nani hádangiñetiña lan íbirigu ha lídanbaña sun ubóu”. Murusun murusun aba tíchugun fe mosu lan tadügün somu katei. Ariñagatu: “Sagü meha nasubudirun íbirigu ha lídangiñetiña ageiraü ligía, áfaaguatina saragu lun gamadoun nan luma lun nayanuhan hama. Ítara liña nasubudiruniña buidu”. Ida liña lidin tun Ruth? Ariñagatu: “Lau lásügürün dan, aba agidareina lan nasaminarun wuriba hawagu lílana ageiraü ligía”.

Anhein weiri lubéi hínsiñe sun ‘waduheñu luéigiñe Hesukrístu woun’ úabei himei wamá aban gürigia luéi le aban. (Ariha huméi párafu 12 luma 13). *

12. Ka meha titurobulibei aban íbiri gíritu Sarah?

12 Másiñati añahein lan gagaburi hamuti igaburi le ibidiñega houn himei hamá amu hawéi híbiri. Kéiburi, aban íbiri gíritu Sarah, saminatu yebe úa lan igaburi le tuagu ladüga mayanuhantu wuriba hawagu amu lílana rasa, ni hawagu ha buídubaña dan houn ni hawagu ha gánibaña somu buligasion lidan damuriguaü. Gama lumoun, ariñagatu: “Aba níchugun fe himei nan amu gürigia hawéi amu”. Ida? Hádangiñetu iduheñu ha aturiahabaña tidan luba furendei íñuti ani sun hagía aturiahatiña, ligíati himei tubéi gamadagua tan hama gürigia ha ñǘdünbaña tidan luba furendei íñuti. Aban weyu, aba tariñagun lun aban tumada: “Hámatima íbirigu ha ñǘdünbaña tidan luban furendei íñuti gamadagua nan, ani mamadaguatina hama ha mídinbaña tidan luban furendei íñuti”. Furanguti larihín mosu lan tasansiruni Sarah tigaburi. Ida liña tasansiruni tigaburi?

13. Ka wafurendeirubei lídangiñe le tadügübei Sarah lun tasansiruni tigaburi?

13 Aba líderagunu aban óunigiruti sirkuitu Sarah lun tarihini ka lan igaburi tuágubei. Ariñagatu: “Aba lariñagun nun buidu lan nadüga lau neseriwidun lun Bungiu lau úaraguni, lau lubuidun óunabagülei le níchugubei lidan adamuridaguni luma lau nisubudin tuagu Bíbülia. Lárigiñe aba lariñagun nun eibu lan dan laganwoundun wasubudin lunti giñe gagaburi wamani ligaburi aban kristiánu kei burí ǘnabuguni luma gudemehabu”. Adüga tumuti Sarah le lariñagubei óunigiruti sirkuitu. Ariñagatu: “Aba narihini le lan súdinibei lun gamadoun wamá luma lun warufudun ínsiñeni”. Aba tagumeserun arihaña íbirigu lau amu igaburi. Ariñagayatu: “Áfaaguatina lun narihini katei buiti le hadügübei le adügübei lun gebegi hamá ligibugiñe Heowá”. Ati wagía ida liña warihiniña amu? Maweiyasuntiwa lun wasandiragun woungua iñu wamá hawéi amu ladügarügü furendeitima wamá hawéi. Anhein weiri lubéi hínsiñe sun ‘waduheñu luéigiñe Hesukrístu woun’ úabei himei wamá aban gürigia luéi le aban (1 Fe. 2:17).

RESIBI WAMAÑA AMU LAU UGUNDANI

14. Según Ebüréu 13:16, ida liña lasandiragun Heowá lungua dan le weresibiruniña amu wábiñe?

14 Hínsiñeti lun Heowá weresibiruniña amu lau ugundani (aliiha huméi Ebüréu 13:16). Darí lun ariha lani kei aban lídangiñe fánreinti lánina wáhuduragun, dántima le wíderaguniña ha mégeihabubaña (Sant. 1:27; 2:14-17). Ligíati tariñagubei Bíbülia woun: ‘resibi humaña amu lau ugundani’ (Rom. 12:13). Lau weresibiruniña amu wábiñe warufuduñein ínsiñeni inarüniti le wasandirubei hawagu ani busén wamá lun gamadagua hamá wama. Gúndaati Heowá lun weigin o lun watun hama amu o lun wíchugun lídangiñe wadaani luma lun wetenirun houn (1 Fe. 4:8-10). Anihein katei le gayaraabei ladügün lun meresibirun wamaniña amu lau ugundani.

“Luagu aban dan mínsiñeti meha nun lun neresibiruniña amu núbiñe, guenlé sánsihali nigaburi ani gúndaatina” (Edit). (Ariha huméi párafu 16). *

15, 16. a) Ka uagu machourun habéi fiu íbirigu lun heresibiruniña amu hábiñe? b) Ka íderagubarun Edit lun geresibiradi tan gürigia?

15 Másiñati machourun wamá lun weresibiruniña amu ladüga le gádanbaliwa. Ligía meha asuseredubei tun aban würi to hilaali tani weiriei gíritu Edit. Lubaragiñe meha aban tan Gefentu mama meha gürigia gamadountu. Saminatu yebe amu lan gürigia lúnbaña heresibirun amu hábiñe ladüga buidu lan lidin houn sügǘ tau.

16 Lárigiñebei tadügagun Edit tungua ábanme Gefentu, aba tasansiruni ligaburi tisaminan ani aba táfaagun lun teresibiruniña amu. Ariñagatu: “Lidan tábunawagunbei iseri Luban Adamuridaguni, aba lálügüdünina aban wéiyaali lidan afiñeni anhein gayara lubéi harumugun aban feru maríeitiña núbiñe luagu bián dimaasu ha lúnbaña hayabin ídeha lidan bunaguaü. Ábati nasaminarun tuagu hiñaru to hilaalibei tani weiriei to sarepütana luma ida liña lan labinirunu Heowá” (1 Uru. 17:12-16). Ábati tánharun Edit. Ka abiniruni teresibirubei? Ariñagatu: “Aba lasansiragun bián dimaasu ligía lun bián hati. Lidan dan ligía, aba gamadagua nan hama”. Gamadaguatu giñe Edit lidan damuriguaü. Ani guentó teseriwiduña kei prekursora ani hínsiñeti tun lun tagunbirihaniña íbirigu ha úmabaña tapurichiha túbiñoun ani adügatu somu katei lun hachaguhan. Ariñagatu: “Gúndaagüda lumutina nedewehan. Ani le linarün katei, resibitina saragu abiniruni” (Ebü. 13:1, 2).

17. Ka katei uágubei líchiga Luke tuma lani weiriou fe?

17 Háfuga resibi wamaniña amu wábiñe, gama lumoun, gayaraati funa san buídutima lan weresibiruniña? Kei hénpulu, dandu Luke tuma lani weiriou hínsiñeti houn lun heresibiruniña amu hábiñe. Héchutiña meha agunbirahaña hagübürigu, amu haduheñu, hamadagu ha yarafatimabaña houn luma óunigiruni sirkuitu tuma lani weiriou hábiñoun. Lau sun lira, ariñagati Luke: “Aba wíchugun fe gürigiarügüñanu lan ha yarafabaña woun wagunbirahan”. Ka hadügübei lúntima geresibiradi hamá houn amu?

18. Ka ladügübei Luke tuma lani weiriou lúntima geresibiradi hamá amu hábiñoun?

18 Dandu Luke tuma lani weiriou aba gunfuranda hamani ka lan mini lubéi leresibiruniña gürigia amu lúbiñoun dan le hasaminarun luagu dimurei lúmagiñeti Hesusu le: “Anhein hárügübaña lubéi hínsiñehabubaña hun ínsiñeda hun, kábagia fáyeiti heresibira luagu lira?” (Mat. 5:45-47). Aba híchugun fe lunti lan háyeihani Heowá le ánhabei lun leresibiruniña sun gürigia lau ugundani. Aba lubeiti hadügün aransehani lun hagunbirahaniña íbirigu ha meha magunbirahan habaña luagu aban dan. Ariñagati Luke: “Guentó, súngubei wagía buiti wásügürüni, lugundun adügati lun yarafañu wamá wámagua luma lun yarafañu wamá lun Heowá”.

19. Ida liña warufuduni lani wamá Hesusu disipulugu, ani ka aranseñu wabéi lun wadügün?

19 Lidan arütíkulu le akutiha wamaali adüga lan hínsiñehabu wamá tau sun taruman wanigi lun ñein lan darangilaü, lun ua lan himei wamá amu gürigia hawéi amu luma lun weresibiruniña amu lau ugundani. Lanwoun lira, mosu giñe mígiraguagüdün wamá woungua lun burí saminaü mabuidunti ani lun hínsiñedun wíbirigu woun tau sun wanigi. Ánhawa adügei ítara, gúndaabadiwa ani warufuduba lani wamá Hesusu disipulugu ha inarünitiña (Huan 13:17, 35).

UREMU sjj 85 Resibigua humá lubeiti húniwagua

^ par. 5 Ariñagati Hesusu ínsiñeniba lan adüga lun hasubudiruniwa kristiánugu inarünitiña. Ínchaha lumutiwa ínsiñeni le wasandirubei hawagu wábirigu lun wadügün lun ñein lan darangilaü, lun ua lan himei wamá aban gürigia luéi le aban luma lun weresibiruniña amu lau ugundani. Inarüni luagu anihein lan dan hénrengu lan lun ladügǘniwa katei le. Líchuguba arütíkulu le lubuidun burí adundehani woun lun wasigirun arufuda ínsiñeni wámagua lau sun taruman wanigi.

^ par. 5 Lidan arütíkulu le, sánsiwaali iri.

^ par. 57 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Aban íbiri áfaagua saragu wéiyaasu lun taranserun aban turobuli, lau sun lira, maranserun tumuti. Kei méiguadun lubéi tarüna ani sigitu áfaagua lun tarufudun ínsiñeni, lagumuhóun aba tibihin lun ñein lan darangilaü.

^ par. 59 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Aban íbiri derebuguhali sandiguati lungua meberesen hamá fiu lílana damuriguaü lau.

^ par. 61 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Aban íbiri to meha unboun gürewei lan teresibiruniña amu túbiñoun aba tasansiruni ligaburi tisaminan ani adügati katei le lun wéiritima lan tugundan.