Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

ARÜTÍKULU LÁNINA ATURIAHANI 12

Kaba dan wadimureha?

Kaba dan wadimureha?

“Gadaaniti sun katei [...]. Lidaani ámanichuni luma lidaani adimurehani” (APUR. 3:1, 7).

UREMU sjj 124 Úaragua wamá súnwandan

LE LUNBEI WATURIAHANI *

1. Ka larufudahabei Apurichihati 3:1, 7 woun?

AÑAHEIN wádangiñe gariñagaditiwa ani añahein amu lóuguatiña luma dimurei. Kei larufuduni bérusu le ídangiñebei lasagarúa arütíkulu le, anihein lidaani adimurehani luma lidaani ámanichuni (aliiha huméi Apurichihati 3:1, 7). Íbini ítara, anihein dan le ídanbei busén wamá hamuga lun hadimurehan fiu íbirigu saragu ani amu lun madimurehan hamá saragu.

2. Ka garichabei lun lariñaguni woun kaba lan dan wayanuhan luma ida luba lan wayanuhan?

2 Aban idewesei lúmagiñeti Bungiu iyarani lun wadimurehan (Afu. 4:10, 11; Aruf. 4:11). Tidan Lererun, arufuda lumuti woun ida luba lan wayusuruni idewesei le lau lubudubu. Lidan arütíkulu le, lakutihóuba hénpulu tídangiñeti Bíbülia le lunbei líderaguniwa asubudirei kaba lan dan wayanuhan luma kaba lan dan weredera maniñu.

KABA DAN LUNTI LAN WAYANUHAN

3. Según Rómana 10:14, kaba dan aranseñu wamá lun wadimurehan luagu Heowá luma luagu Larúeihan?

3 Súnwandan lunti lan aranseñu wamá lun wayanuhan luagu Heowá luma luagu Larúeihan (Mat. 24:14; aliiha huméi Rómana 10:14). Lau wadügüni, wáyeihañein Hesusu. Aban lídangiñe resun liábinbei Hesusu ubouagun lun meha lasubudiragüdüni inarüni luagu Lúguchi (Huan 18:37). Gama lumoun, lunti waritaguni súdini lan ligaburi wayanuhan. Ligíati, dan le wayanuhan hama amu gürigia luagu Heowá, mosu wadügüni “lau ínsiñeni luma inebesei”, inebe ligíame hafiñen luma le hasandirubei woun (1 Fe. 3:15, 16). Ani mámarügübei ayanuharügübadiwa hama gürigia, mosu warufudahan houn ani háfuga lachülürün uganu tidoun hanigi.

4. Según Ariñawagúni 9:9, ida luba líderaguniña amu dimurei le wariñagubei?

4 Anhein hariha wéiyaaña lidan afiñeni megei hamá íbirigu ererehóuni, würi lan yebe o wügüri lan moun lumuti herederun maniñu. Inarüni, mosu hagurabuni dan le buídutimabei lun gayara lan hayanuhan hama, másiñati danme lan le úaaña gürigia, lun masandirun hamá busiganu. Dan le heweridihan wéiyaaña lidan afiñeni súnwandan lunti lan harufudun inebesei houn ha aganbubaliña. Lau sun lira, arufudatiña wéiyaaña adundehani tídangiñeti Bíbülia le gayaraabei líderaguniña amu adügei katei buidu (aliiha huméi Ariñawagúni 9:9). Ka uagu súdini lubéi lun ganigi wamá ani ayanuha wagíame dan le mégeiwa lan? Ariha waméi hénpulu hani bián gürigia ha uágubaña tayanuhan Bíbülia ha adügübalin katei lau amu igaburi. Furumiñe ayanuha wamá luagu wügüri le lunbei yebe lererehan houn lisaanigu, lárigiñe ábame warihini tikesin aban würi to lunboun meha tayanuhan luma aban wügüri le lunbei meha larúeihan.

5. Ka uagu gayara lubéi wariñagun aba lan lerederun Elí fádiri le íñutimabei maniñu íbini adeinha lan houn lisaanigu?

5 Biámañanu meha lisaanigu fádiri le íñutimabei le gíribei Elí, ani wéiriti meha hínsiñe lun. Úati meha inebe lan Heowá houn. Íñuti meha habara tidan sanduariu, lugundun fádirigu meha hagía. Gama lumoun, wuribati meha hóuserun, hanarimeti meha menebenehabuni le harufudubei luagu adagaragüdüni le adügǘbei lun Heowá, ani lau mabusigari adügatiña meha magíaguni tidan sanduariu (1 Sam. 2:12-17, 22). Según lilurudun Moisesi mosu meha hóunwegun wügüriña ha ladüga le hadügübei gama lumoun, ádeinharügüti Elí houn murusunraü ani ígira lumutiña lun hasigirun eseriwida tidan sanduariu (2 Lur. 21:18-21). Ida liña larihini Heowá katei le? Aba lariñagun Heowá lun Elí: “Kagia uagu himei bubaliña birahüñü nuéi?” Ligía aba lubéi lagumuchun Heowá hau bián wügüriña wuribatiña hagía (1 Sam. 2:29, 34).

6. Ka larufudahabei le ladügübei Elí woun?

6 Arufudahati likesin Elí aban katei súdiniti woun. Ánhawa íchiga fe dürügua laali lan aban wamada o aban waduhe lilurudun Bungiu, mosu wayanuha luma lun waritaguagüdüni ka lan lilurudunbei Bungiu. Chouru wameime resibi lani adundehani le lemegeirubei hámagiñe wügüriña ha líchugubaña Heowá lun harihin wau (Sant. 5:14). Mabuseruntiwa ítara wamá kei Elí lun himei wamaniña wamadagu o waduheñu sügǘ luéi Heowá. Mégeiwati ganigi lun wayanuhan hama gürigia ha mégeibaña lun lererehóun houn, lau sun lira, barüti buiti houn. Ariha waméi amu lan le ladügübei Elí lumoun le tadügübei aban ísüraelina gíritu Awigaili.

Rutu Awigaili aban hénpulu buiti lau tanúadiruni dan le buídutimabei lun tayanuhan. (Ariha huméi párafu 7 luma 8) *

7. Ka uagu tidin Awigaili adimureha luma Dawidi?

7 Awigaili tuguya meha lániboun aban wügüri gíriti Nawali weiriou, aba meha wügüri rísiti labureme saragu múa. Dan le lanurahanbei Dawidi hau sun luwügüriña luéi urúei Saulu, sügütiña fiu dan hama wügüriña ha óunigirubaliña lilügüniña Nawali mudún ani góunigi hamutiña meha hawéi híwerutiña. Seremei lumutiña san Nawali luagu ídemuei ligía? Uá. Dan le lamuriahabei Dawidi luma lun líchugun murusun éigini luma duna houn luwügüriña aba lagañidun Nawali, ani wagua ligía houn, anaba laaña (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14). Ladüga katei le aba lariñagun Dawidi lagumucha lan hau sun tílana luban Nawali (1 Sam. 25:13, 22). Kaba meha adügǘwa lun masuseredun lan wuribani le? Aba tíchugun Awigaili fe luagu dánhali lan lun tayanuhan. Lau ganigi aba tidin lubaroun Dawidi ani añahein meha 400 luwügüriñanigu luma ani láuñanu ilamaü, igañi ani aranseñu haña lun hageindagun, lau sun lira adimurehatu luma.

8. Ka wafurendeirubei lídangiñe le tadügübei Awigaili?

8 Dan le tayanuhanbei Awigaili luma Dawidi, adüga tumuti lau ganigi, lau inebesei luma lau ichouruni. Íbini mama lan tuguya gádurunboun, amuriahatu ferudun luma Dawidi. Ariha tumuti lubuidun ligaburi ani afiñetu líderaguboun lan Heowá (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34). Ítara kei tuguya mosu ganigi wamá lun wayanuhan ánhawa ariha léiguada lan aban íbiri lidoun figóu wéiriti (Sal. 141:5). Lunti inebehabu wamá, ani lunti giñe ganigi wamá. Dan le wererehan lau ínsiñeni lun somu íbiri le mégeibei lun lererehóun lun, warufuduñein aban lan umadaü buiti wagía (Ari. 27:17).

9, 10. Ka lunbei gabaroun hamani wéiyaaña lidan afiñeni dan le heweridihan?

9 Súdiniti giñe lun ganigi hamá wéiyaaña lidan afiñeni lun hayanuha hama ha ábürühabaña lidoun figóu (Gal. 6:1). Ǘnabugutiña wéiyaaña lidan afiñeni, ladüga subudi hamuti luagu chará hamá ani másiñati lachülürüba lan dan lun giñe lererehounba lan houn. Madügünti lira lun mererehabaña lan houn ha emegeirubalin (2 Tim. 4:2; Titu 1:9). Dan le hererehan lun somu íbiri, áfaaguatiña lun harufudahan lun lau lubuidun ligaburi hayanuhan luma lau gurasu. Hínsiñetiña hábirigu houn ligía busén habéi híderaguniña (Ari. 13:24). Le súdinitimabei houn wéiyaaña lidan afiñeni lun híchugun uéiriguni lun Heowá, lun luéigiñe hamá lilurudun luma lun hóunigiruni damuriguaü luéi furumiñeguarügü wuribani (Adü. 20:28).

10 Arihaadiwa darí ya kaba lan dan lun wayanuhan. Gama lumoun, anihein burí dan buídutima lan lun mariñagun wamá ni kata. Ka turobuli gayaraabei wadunragun luma lidan sügǘ burí le?

KA DAN LUNBEI WEREDERUN MANIÑU

11. Ka hénpulu layusurubei Santiagu, ani ka uagu buidu lubéi?

11 Mama súnwandan ménrengun lan lun wóunigiruni le wariñagubei. Yúsuti aban abürühati Bíbülia gíriti Santiagu aban hénpulu inarüniti lun lafuranguagüdüni lénrengunga le gayaraabei lanügüni katei le. Ariñagati: “Anhein anihein lubéi aban gürigia machararunti lidan le lariñagubei, aban wügüri buiti le gumuti ligía, le giñe gayaraabei labuguruni sun lúgubu” (Sant. 3:2, 3). Layanuhaña meha Santiagu luagu lagürǘniwa gúrudu luagu hayuma luma hábulugu gabayu. Dan le lachawahani agalufehati gúrudu gayaraati ladügün lun léibugun animaalu o lun lararamun. Gama lumoun anhein márügüdün lan gürigia gúrudu buidu gayaraabei léibaagun animaalu kamá le lülü tau ani gayaraati ladügün dañu lúniwagua luma lun le agalufehabalin. Ítarameme ánhawa móunigi wamá le wariñagubei, gayaraabei giñe wadügün saragu dañu lau le wariñagubei. Ariha wama fiu sügǘ le ídanbei lunti lan “wárügüdagun woungua” lun werederun maniñu.

12. Kaba dan “wárügüdagun woungua” luéi wálügüdahan?

12 Ka wadügübei dan le subudi lan somu ariñahani lun aban íbiri le mama lunti labahüdahani? Kéiburi hamuga, anhein wasubudira somu íbiri le awinwanduti lidan aban ageiraü le ñein lubéi máhawa lan lun hapurichiha Gefentiña, busenbadiwa san lun wamuriaha luma lun labahüdahani woun ida liña lan lapurichihóun ñein? Chóuruti mama lan lun wadügün dañu lun wálügüdaguei. Hínsiñetiña wíbirigu woun ani hínsiñeti woun wasubudiruni ida haña lan. Ábaya katei, busentiwa lun wariñaguni lun Heowá le gádanbaliña dan le wafurieidun hawagu. Lidan burí kesi le, busentiwa “wárügüdagun woungua” luéi wálügüdahan. Ánhawa adügüdara luagu somu íbiri lun labahüdaha somu katei le mama lunti labahüdahani mama warufuduña ínsiñeni lun íbiri ligía ni houn íbirigu ha afiñebaña luagu. Ligíati mabusenruntiwa lun wíchugun lanwoun haturóbulin íbirigu ha awinwandubaña lidan ageiraü le ñein lubéi máhawa lan lun wapurichihan. Luagu amu oubaü, mabusenrunbei hamuga ni aban íbiri le awinwandubei lidan aban lídangiñe ageiraü le lun labahüdahani ida liña lan lapurichihóun ñein ni luagu amu burí katei le hadügübei lidan heseriwidun.

13. Según Ariñawagúni 11:13, ka lunbei hadügüni wéiyaaña lidan afiñeni ani ka uagu?

13 Lúntimati hasigiruni wéiyaaña lidan afiñeni adundehani le wadarirubei lidan Ariñawagúni 11:13 (aliiha huméi). Sigí hamuti adundehani le lau mabahüdahan hamá katei le mama lunti habahüdahani. Hénrenguti katei le hóuntima ha maríeibaña. Derebuguti habagari maríeitiña dan le hayanuhan luagu le hasaminarubei, le hasandirubei luma le nidiherigüdübaliña. Subudi hamuti wéiyaaña moun lumuti lan habahüdahan katei le mama lunti habahüdahani hawagu íbirigu ni luagu damuriguaü. Ánhaña hamuga adügei mafiñe hañame amu hawagu ani hagadeirubei hamuga hiri. Ha gánibaña buligasion lidan damuriguaü moun lumuti “adimuredügü lan” o “yee lan” (1 Tim. 3:8TNM). Mini lan le siñá lan lun leyeeduniña amu ni lun lachuraha. Anhein hínsiñe tubéi lani aban wéiyaali lidan afiñeni weiriou lun, mariñahanbei katei tun le moun lubéi tasubudiruni.

14. Ida luba tídeha lani aban wéiyaali lidan afiñeni weiriou lun buidu lan liri?

14 Gayaraati tídehan lani aban wéiyaali lidan afiñeni weiriou lun buidu lan liri tani weiriei. Ida? Lau madügüdarun tan luagu lun layanuhan luagu katei le mama lunti labahüdahani. Lau igaburi le mámarügü tíderaguñei tani weiriei, tarufuduña giñe inebesei houn ha afiñebaña luagu. Ani le súdinitimabei tagundaragüdüñein Heowá, ani ítara tídehaña lun ñein lan darangilaü luma lun ñein lan úarani lidan damuriguaü (Rom. 14:19).

KA LASAMINARUBEI HEOWÁ LUAGU LE WARIÑAGUBEI

15. Ka lasaminarunbei Heowá hawagu ǘrüwa wügüriña ha ñǘdünbaña arihei Hobu, ani ka uagu?

15 Arufudahatu liliburun Hobu saragu woun luáguti kaba lan dan lun wayanuhan luma kaba lan wariñaga. Lárigiñe lasufurirun Hobu saragu, ñǘdüntiña gádürü wügüriña arihei lun híchugun gurasu lun. Sügütiña saragu dan luma mariñagunga ni kata lun. Gama lumoun le hariñagubei ǘrüwa hádangiñe Elifási, Bilüdádü luma Sofarü furanguti luagu féridi hamani chansi lun hamuga hasaminarun ida luba lan híderaguni Hobu. Ábarüga herederun asaminara ida luba lan harufuduni adügaali lan somu katei wuribati. Anihein dimurei le hariñagubei inarüni, gama lumoun libe-agei katei le hariñagubei luagu Hobu luma luagu Heowá iyeeni ani mama lau saragu ínsiñeni hariñagei. Ariñagatiña aban lan gürigia wuribati Hobu (Hobu 32:1-3). Ka ladügübei Heowá? Aba lagañidun Heowá hama ǘrüwa wügüriña hagía. Ariñagati houn ibidiougua lan hau ani aba lariñagun houn lun hamuriahan luma Hobu lun lafurieidun hawagu (Hobu 42:7-9).

16. Ka larufudahabei luriban ligaburi Elifási, Bilüdádü luma Sofarü woun?

16 Arufudahati luriban lani Elifási, Bilüdádü luma Sofarü hénpulu saragu katei woun. Furumiñe, moun lumuti lan wayanuhan wuriba hawagun wíbirigu (Mat. 7:1-5). Le lunbei wadügüni waganbuniña buidu lubaragiñe wagumeserun ayanuha. Ítararügüba gunfuranda wamani le asuseredubei houn (1 Fe. 3:8). Libiaman, danme le wayanuhan lunti wachoururuni lau lan ínsiñehabuni wadügei ani inarüni lan le wariñagubei (Efe. 4:25). Ani le lǘrüwan, berese lan Heowá saragu lau le wariñagun wámagua.

17. Ka wafurendeirubei lídangiñe le ladügübei Eliú?

17 Le ligadürün wügüri le abisidahabalin Hobu, Eliú líribei, aban ladügawagun Abüraámü. Lidan anihán lan Hobu hama ha híbiri wügüriña ayanuha, laganbahaña meha Eliú. Kei le aubei warihei líchuguña meha arigei lun le hariñagubei, ligíati gayara lubéi meha líchugun adundehani le furanguti lun Hobu lau gudemehabu le íderagubalin asansirei ligaburi lisaminan (Hobu 33:1, 6, 17). Létima súdinibei lun Eliú líchugun uéiriguni lun Heowá, mama lungua ni houn amu gürigia (Hobu 32:21, 22; 37:23, 24). Arufuda lumuti lani Eliú hénpulu woun anihein lan dan lunti lan werederun maniñu lun waganbuni le hariñagubei gürigia (Sant. 1:19). Furendeitiwa giñe dan le lan weweiridiruniña gürigia súdinitimati woun wíchugun uéiriguni lun Heowá mama lun wíchugun uéiriguni wóuniwagua.

18. Ida luba warufudun eteingiruni luagu gayara lan wayanuhan?

18 Arufuda waméi weteingiradi lun Heowá lau ladügün lun gayara lan wayanuhan lau wafalaruni le tariñagubei Bíbülia luagu kaba lan dan wadimureha luma ida luba lan wariñaguni. Abürühati urúei Salomón lau lídehan Heowá: “Dimurei le ariñawagúti lidan dan; ítara liña kei mansana lautu golu lidan pülata” (Ari. 25:11). Ánhawa aganbaña amu ani samina wagía lubaragiñe wóunabun ítara luba wererun kei mansana to lautu golu: to buitu ani gebegi tuguya saragu. Meberesenga anhein ayanuha wagía saragu o murusun, wíchuguba dǘgüdaguaü houn amu lau wererun guánarügü ani wadügüba lun panta lan Heowá wau (Ari. 23:15; Efe. 4:29). Chóuruti ítara luba lan warufuduni lun Bungiu seremei wamani luagu lubuidun idewesei le líchugubei woun.

UREMU sjj 82 Durunguagüda waméi walanpun

^ par. 5 Tidan Lererun Bungiu daritiwa adundehani le íderagubaliwa asubudirei kaba lan dan wadimureha luma kaba lan dan weredera maniñu. Dan le wasubudiruni le tariñagubei Bíbülia ani falá wamuti giñe, gúndaabei Heowá lau le wariñagubei.

^ par. 62 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Aban tíchugun aban íbiri derebuguharu lidan afiñeni fe luagu lunti lan tíchugun adundehani tun amu íbiri.

^ par. 64 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Aban íbiri íchiga adundehani luáguti arumadahani.

^ par. 66 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Ayanuhatu Awigaili luma Dawidi lidan aban dan le buiti ani buiti lidin tun.

^ par. 68 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Aban feru maríeitiña áfaaguatiña lun mariñagun hamani ida liña lan lapurichihóun lidan aban ageiraü le ñein lubéi máhawa lan lun wapurichiha.

^ par. 70 LE ARIÑAWAGÚNBEI TUAGU IYAWAÜ: Aban wéiyaali lidan afiñeni lachoururuñein lun maganbúniwa lan katei le mama lunti laganbun le lani damuriguaü.