Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

ATURIAHANI 34

Gayaraati wafurendeirun saragu lídangiñe burí profesía le tídanbei Bíbülia

Gayaraati wafurendeirun saragu lídangiñe burí profesía le tídanbei Bíbülia

“Ánhañati wügüriña ha chu tau, gunfuranda habéi sun katei” (DAN. 12:10).

UREMU 98 Lererun Bungiu Bíbülia

LE LUNBEI WATURIAHANI a

1. Kaba íderaguawa lun línsiñedun laturiahóun profesía le tídanbei Bíbülia woun?

 “HÍNSIÑETI nun naturiahani profesía le tídanbei Bíbülia”, liña aban íbiri nibureinti gíriti Ben. Ítara liña san hasandiragun hungua? O saminatün hénrengu lan gunfurandawa lan profesía burí le o ru lan lidabu agu? Anhein ítara liña lubéi, gayaraati hasansiruni le hasaminarubei anhein gunfuranda humá ka lan uagu labusenra Heowá lun labürüdǘn profesía burí le tidan Lererun.

2. Kaba wariha lidan aturiahani le?

2 Lidan aturiahani le, warihuba ka lan uagu lunti lubéi wasubudiruni profesía le tídanbei Bíbülia buidu luma ida luba lan waturiahani. Lárigiñe, wakutihaba bián profesía tídangiñe liliburun Danieli ani warihubei sagá wamá buiti uguñe weyu lídangiñe gunfuranda wamani le mini lubéi.

KA UAGU LUNTI LUBÉI WATURIAHANI PROFESÍA LE TÍDANBEI BÍBÜLIA?

3. Ka lunbei wadügüni lun gunfuranda wamani profesía le tídanbei Bíbülia?

3 Lun gunfuranda wamani profesía le tídanbei Bíbülia, mosu wamuriahan ídemuei. Samina wamá luagu hénpulu le. Samina humá habisidahaña lan aban uburugu le ibidiñeti hun ani ñǘdünti aban humada huma le subudibalin uburugu ligía buidu buidu. Subudi lumuti halíañadün lan luma haliñounba lan lanügaün ámuñegueinarügü üma le ñeinbei. Ma lubuidun ñüdün lan humada huma! Ítarameme, subudi lumuti giñe Heowá ka lan idan dan wawinwanda luma ka lan mégeigilibei lun lasuseredun. Ligíati, lun gunfuranda wamani profesía le tídanbei Bíbülia, mosu wamuriahan luma Heowá lau ǘnabuguni lun líderaguniwa (Dan. 2:28; 2 Fe. 1:19, 20).

Líderagubadiwa waturiahani profesía le tídanbei Bíbülia lun aranseñu wamá lubá ámuñegü. (Ariha huméi párafu 4).

4. Ka uagu ladüga Heowá lun labürüdǘn profesía burí le tidan Lererun? (Heremíasi 29:11; ariha humóun giñe iyawaü).

4 Kei furumiñeguarügü úguchili, busenti Heowá lun buidu lan lidin houn lisaanigu ámuñegü (aliiha huméi Heremíasi 29:11). Gama lumoun, amu hawéi agübürigu ha yáabaña ubouagu, subudi lumuti Heowá buidu buidu le lunbei lasuseredun ámuñegü. Adügati lun labürüdǘn profesía burí le tidan Lererun ladüga busén lan lun wasubudiruni katei súdiniti le lunbei lasuseredun saragu dan lubaragiñe lasuseredun (Isa. 46:10). Gayaraati wariñagun aban lan idewesei lúmagiñeti Wáguchi Bungiu le siélubei profesía le tídanbei Bíbülia, le líchugubei woun lau saragu ínsiñeni. Ida lubati wachoururuni lagunfuliruba lan?

5. Ka gayaraabei hafurendeiruni nibureintiña lídangiñe lani Max hénpulu?

5 Geyegu haña nibureintiña Gefentiña ha leskuelarugubaña hau gürigia ha masandibaña inebesei tuagu Bíbülia. Gayaraati ladügün le hariñagubei o le hadügübei gürigia ha lun mafiñen hamá nibureintiña ha luagu le tariñagubei Bíbülia. Ariha waméi likesin aban íbiri gíriti Max. Ariñagati: “Dan meha le nibureingidina, chülüti meha dan lun mafiñen nan anhein inarüni lubéi relihión to harufudahaboun nagübürigu nun, mafiñentina meha giñe anhein lúmagiñe lubéi Bungiu tiabin Bíbülia”. Kati hadügübei lagübürigu Max? Ariñagayati: “Subudi numuti meha nidiheri hamá, lau sun lira meferidirun hamuti hadarangilan”. Yusu hamutu lagübürigu Max Bíbülia lun hóunabuni álügüdahani le ladügübei, ani meredeti giñe Max madügünga ni kata. Aba lariñagun: “Aba naturiahani profesía le tídanbei Bíbülia, ani aba meha nayanuhan hama nibureintiña ha lílana damuriguaü luagu le nafurendeirubei”. Ka buiti libihubei Max? Ariñagayati: “Lárigiñe nadügüni sun katei le, aba nachoururuni lúmagiñe lan Bungiu tiabin Bíbülia”.

6. Ka lunbei wadügüni anhein anihein lubéi machouruni wawagu, ani ka uagu?

6 Ánheinti machourun hubalin ariñaga tani Bíbülia inarüni ítara kei meha lasuseredun lun Max? Masandiragua humá hungua wuriba, lau sun lira, meredera humá madügünga ni kata. Ítara liña machouruni kei igahü. Anhein anihein lubéi igahü luagu somu katei gebegiti wama ani madügüntiwa ni kata lun wagidaruni luéi, ábame lagadeirun. Ida luba hagidaruni “igahü” le agumeserubei agadeirei hafiñen? Furumiñe, álügüdagua humá hungua: “Afiñetina san ariñaga tani Bíbülia le lunbei lasuseredun ámuñegü?”. Anhein machourun hubalin, mégeitün haturiahani profesía tídangiñeti Bíbülia le gúnfulihalibei. Kábati íderaguaün lidan katei le?

IDA LUBA WATURIAHANI PROFESÍA LE TÍDANBEI BÍBÜLIA?

Lun wafiñerun luagu Heowá kei meha ladügüni Danieli, lunti waturiahani profesía le tídanbei Bíbülia buidu buidu, lau ǘnabuguni luma luagu resun buídubei. (Ariha huméi párafu 7).

7. Ka íderagubalin Danieli aturiahei profesía? (Danieli 12:10; ariha humóun giñe iyawaü).

7 Lun waturiahani profesía, buídubei wadüga ánhawa etenira lun lani Danieli hénpulu. Aturiaha lumuti meha profesía luagu aban resun le buiti: busenti meha lasubudiruni inarüni. Íderagua lumuti giñe ǘnabugu lan. Subudi lumuti meha ru lan Heowá gunfurandaü houn ha asubudirubalin ani gaganbadi hagía lun lilurudun le richabei ani haruma ligía (Dan. 2:27, 28; aliiha huméi Danieli 12:10). Arufudati Danieli ǘnabuguni lau lamuriahan ídemuei luma Heowá (Dan. 2:18). Lanwoun lira, aturiaha lumutu meha Lererun Bungiu buidu buidu. Akutiha lumutu abürüdǘni sagüráutu to meha lídanboun lidaani (Her. 25:11, 12; Dan. 9:2). Ida luba wáyeihani Danieli?

8. Ka uagu haturiahei fiu gürigia profesía le tídanbei Bíbülia, ani wagía ka lunbei wadügüni?

8 Akutiha waméi lébuna wadügüni katei. Ka uagu haturiahei profesía le tídanbei Bíbülia? Ladüga funa san busén humá hasubudiruni inarüni? Anhein ítara liña lubéi, líderagubadün Heowá (Huan 4:23, 24; 14:16, 17). Añahein gürigia, aturiaha hamuti profesía le tídanbei Bíbülia ladüga busén hamá hadarirun somu katei le ariñaguti houn mama lan lúmagiñetu Bungiu Bíbülia. Le habusenrubei hibihin lun hagía guánarügü lan ariñagei ka lan buídubei lumoun ka lan wuribabei, lun gayara lan hadügüni le habusenrubei lau habagari. Ánheinti wagía, lunti waturiahani profesía luagu resun le buídubei. Lanwoun lira, lun gunfuranda wamani profesía le tídanbei Bíbülia, mégeitiwa aban igaburi súdiniti.

9. Ka igaburi wemegeirubei lun gunfuranda wamani profesía le tídanbei Bíbülia, ani ka uagu?

9 Ǘnabugu humá. Füramaseti Heowá líderagubaña lan ha ǘnabugubaña (Sant. 4:6). Ligíati, anhein busén wabéi gunfuranda wamani profesía le tídanbei Bíbülia, mosu wafurieidun lun Heowá lun líderaguniwa. Ánheinti ǘnabugu wabéi, wánharuba giñe lun ídemuei le líchugubei musu úaraguati, ladüga ligía layusurubei Heowá lun líchugun ariñahani woun lidan lidaani (Luk. 12:42). Kei le mama lubéi aban Bungiu lánina chagaguaü Heowá, ligía músurügüñein lubéi úaraguati layusura lun líderaguniwa gunfurandei inarüni le tídanbei Bíbülia (1 Ko. 14:33; Efe. 4:4-6).

10. Ka larufudahabei tani Esther hénpulu hun?

10 Aturiaha humóun Lererun Bungiu buidu buidu. Samina humá luagu aban profesía le hínsiñebei hun ani gumese humá aturiahei. Ligía tadügübei aban íbiri to gíriboun Esther. Hínsiñeti meha profesía le ayanuhabei luagu lachülürün Mesíasi tun. Ariñagatu: “Dan meha 15 lubéi irumu nau, busentina meha nachoururuni nungua anhein inarüni lubéi abürühóua lan profesía burí le lubaragiñe liabin Hesusu ubouagun”. Ligíati, ka tadügübei? Aba taliihan tuagu Hóuburatu to adarirúboun yarafa lun barana Hilaali, ani le tadarirubei ñein, gidá lumuti machouruni le tasandirubei. Ariñagatu Esther: “Fiu tídangiñe hóuburatu tuguya abürühóuatu lubaragiñe lidaani Hesusu. Ligíati chouru nubalin lúmagiñe lan Bungiu liabin profesía le tídanbei”. Ariñagatu giñe: “Fiu lídangiñe katei le, mosu meha naliihani saragu wéiyaasu lun gayara lan gunfuranda nani”. Lau sun lira, sanditu buidu lan áfaaguni le tadügübei. Ariñaga tumuti ida liña lan tasandiragun tungua lárigiñe taturiahan saragu profesía tídangiñeti Bíbülia hulili: “Furanguti lerederun nun ariñaga tani Bíbülia inarüni, ani ariha numuti nungua”.

11. Ida liña wasagarun saragu buiti dan le wachoururuni ariñaga tani Bíbülia inarüni?

11 Dan le warihini ida liña lan lagunfulirun fiu lídangiñe profesía le tídanbei Lererun Bungiu, sanditiwa wafiñeruba lan luagu Heowá súnwandan luma luagu adundehani le líchugubei woun. Lanwoun lira, líderagubadiwa profesía burí le lun meferidirun wamani wemenigin luma lun wakipurun aban lubuidun igaburi meberesenga le asusereduti. Guentó, wakutihaali bián profesía tídangiñeti liliburun Danieli le agunfulirubei lidan wadaani. Líderagubadiwa gunfuranda wamani le mini lubéi profesía burí le lun buidu lan le lunbei wanúadiruni.

IDA LIÑA GADAN LÁNIWA UGUDI LAUTI GÜRABU LUMA MÚA?

12. Ka mini lubéi ugudi le mígisiñubei lau “gürabu luma múa”? (Danieli 2:41-43).

12 (Aliiha huméi Danieli 2:41-43). Ábaya gewenedü lan urúei Nabukodonosoru aban uénedü le ñein lubéi lariha aban óunwenbu guáriua le mígisiñubei lugudi lau “gürabu luma múa”. Dan le wagoubaguagüdüni profesía le dandu luma amu burí profesía le tídanbei liliburun Danieli kei luma le tídanbei líburu Arufudúni, aba wasubudiruni lóundarun lan Reino Unido luma Meriga lun hídehan hámagua, mini lubéi lugudi guáriua ani ligía ageiraü gabafutimabei ubouagu lidan wadaani. Dan le lafuranguagüdünbalin Danieli lanichigu luénedü Nabukodonosoru lun, ariñagati “luagu here luba lan arúeihani ligía, mere ligíame”. Ka uagu mérebei lubéi? Ladüga, múa le uágubei layanuhóua ñein, gürigia ha lílana ageiraü mini lubéi ani mígirun hamuti arúeihani le lun deregüda lan larúeihan kei gürabu. b

13. Kaba burí inarüni súdiniti íderaguawa lun gunfuranda wamani profesía le?

13 Íderagua lumutiwa le lariñagubei Danieli luagu lugudi guáriua le lídanbei luénedü Nabukodonosoru lun gunfuranda wamá saragu inarüni súdiniti. Furumiñe, arufudaali Reino Unido luma Meriga ligía lan ageiraü héretimabei ubouagu. Kei hénpulu, ídehati lóundarun bián ageiraü le, lun lagañeirún dandu Furumiñeti kei Libiaman Wuribu Wéiriti Ubouagu. Lau sun lira, ledebiliduña ageiraü gabafuti le ani ledebilidatimaba ladüga múarani le hádanbei lílana. Libiaman, anihánba lagumuhóun ageiraü gabafuti ubouagu lubaragiñe lagumuchun Larúeihan Bungiu lau sun arúeihani ubouaguna. Íbini anihein lan dan ñein hamá néchanigu álugutiña hagidaruni lúbara ageiraü burí le luéi, mibihin habéi. Subudi wamuti ladüga “dübü” le uágubei layanuhóua lidan profesía —mini lan, Larúeihan Bungiu— ligíarügübei agünrinchaguei lugudi guáriua le (Dan. 2:34, 35, 44, 45).

14. Ka uagu líderagubadiwa lubéi lun buidu lan le wanúadirubei gunfuranda wamani profesía luáguti ugudi le mígisiñubei lau gürabu luma múa?

14 Chouru humuti san inarüni lan le lariñagubei Danieli luagu lugudi guáriua le? Anhein ítara liña lubéi, larihúba lidan ligaburi hawinwandun. Kei hénpulu, máluahanbadün irisini lidan aban ubóu le gumumémeeli (Luk. 12:16-21; 1 Huan 2:15-17). Lanwoun lira, líderagubadün gunfuranda humani profesía le buidu lun híchuguni dasi lánina apurichihani luma hadügǘn disipulugu lidan lilugaarun (Mat. 6:33; 28:18-20). Ligíati, kei akutiha wamaali lubéi profesía burí le, buiti hamuga lun hálügüdagun hungua: “Arufuda lumuti san le nanúadirubei nadügün chouru nani lagumuchuba lan Larúeihan Bungiu lau sun arúeihani ubouaguna?”.

IDA LIÑA GADAN LÁNIWA LE HADÜGÜBEI BIÁN URÚEIGU GÁGANIGUATIÑA HA?

15. Kátaña “lurúeitebaña nórute” luma “lurúeite suru” uguñe weyu? (Danieli 11:40).

15 (Aliiha huméi Danieli 11:40). Lidan kapítulu 11 ayanuhati Danieli tidan liliburun, hawagu bián urúeigu ha ageindagubaña lun hagumadiruni sun ubóu. Lau wagoubaguagüdüni profesía le luma amu le tídanbei Bíbülia, subudi wamuti Rusia lan hama ha lúmagiñebaña “lurúeitebei nórute” ani Reino Unido luma Meriga hagía lan ageiraü gabafubaña ubouagu ani hagía “lurúeitebei suru”. c

Anhein gabaroun wamá lagunfuliruña lan profesía luáguti éibaahouni lúmagiñeti “lurúeite nórute” luma “lurúeite suru”, léredatimaba wafiñen ani madiheridunbadiwa. (Ariha huméi párafu 16 darí 18).

16. Ka lénrengunga hásügürübei lubúeingu Bungiu lidan fulasu le ñein lubéi lagumadiha “lurúeite nórute”?

16 Léibaahañanu “lurúeite nórute” lubúeingu Bungiu ha awinwandubaña lidan fulasu le ñein lubéi lagumadiha. Dáüwatiña fiu gefentiña luagu Heowá, buleseiwa hagía ladüga hafiñen. Íbini ítara, mígiruntiña wábirigu lun lanufudehaniña le ladügübei “lurúeite nórute”. Lubaragiñe lira, héretimarügüti hafiñen. Ka uagu? Ladüga subudi hamani ayanuha lan Danieli ani abürüha ligía luagu éibaahouni le tidan líburu to labürüdüboun (Dan. 11:41). Líderagubadiwa giñe gabaroun wamani lagunfulirun profesía burí le, lun wakipuruni wemenigin luma lun wasigirun arufuda úaraguni lun Heowá. d

17. Ka lénrengunga úmabei hagagibudagua lubúeingu Bungiu lidan fulasu le ñein lubéi lagumadiha “lurúeite suru”?

17 Lidan dan le sügühalibei, éibaaha lumutiña giñe “lurúeite suru” lubúeingu Heowá. Lidan lamidangua sígulu wein, dáüwatiña saragu wábirigu ani bugawa hagía fiu hádangiñe hasaanigu leskuelarugugiñe ladüga mádaragun hamá houngua lidoun katei lánina ubóu. Ani lidan burí lagumuhóun irumu le, lóuchawaguña úaraguni le harufudubei lubúeingu Heowá lun Larúeihan Bungiu lidan burí amu igaburi. Kei hénpulu, lidan lidaani abuduhani, gayaraati busén lan aban kristiánu lidin luéigiñe lóubadina aban sétanu lánina polítika o luéigiñe hóubadina ha achüüragubaña houngua lidan. Íbini mabudunhanbaña lan hawagu ni aban, másiñati busén hamá lidan hasaminan luma tidan hanigi lun lagañeirun ítaga gürigia. Gama lumoun, lun mádaragun wamá woungua lidoun katei lánina ubóu, lunti wóunigiruni, mámarügü le wadügübei, lunti giñe wóunigiruni le wasaminarubei luma le wasandirubei (Huan 15:18, 19; 18:36).

18. Ka wasandirubei dan le warihini gáganiguaü le hádanbei bián urúeigu ha? (Ariha humóun giñe iyawaü).

18 Másiñati nidiheri hamá ha mafiñenbaña luagu profesía le tídanbei Bíbülia dan le harihini lageindagun “lurúeite suru” luma “lurúeite nórute” (Dan. 11:40). Tau bandi bonba nuclear to hámaboun bián urúeigu ha gayaraabei hagumuchun lau sun ibagari le yaabei Ubouagu. Gama lumoun, subudi wamuti mígirunbei lan Heowá lun lasuseredun aban katei ítarati (Isa. 45:18). Ligíati, madiheridun wabéi manufude wagía. Lubaragiñe lira, dan le warihini gáganiguaü le hádanbei dandu “lurúeite nórute” kei “lurúeite suru”, ábatima léredun wafiñen ladüga chouru wamuti yarafamémeeli lan lagumuchagüle ubóu le.

ÍTARAMEME WAMÁ ETENIRA LUN LAGUNFULIRUN PROFESÍA BURÍ LE

19. Ka lunbei wasubudiruni luagu profesía le tídanbei Bíbülia?

19 Ibidiñeti woun ida luba lan lagunfulirun fiu lídangiñe profesía le tídanbei Bíbülia. Íbini meha profeta Danieli, úati meha gunfuranda lani le mini lubéi sun le labürühabei (Dan. 12:8, 9). Lau sun lira, íbini ua lan gunfuranda wamani sunsuinagubei ida luba lan lagunfulirun aban profesía, úati mini lan lira magunfulirunbei lan. Chouru wamuti luagu ariñageina lubéi lan Heowá le wemegeirubei wasubudirun woun, lidan dan le wemegeirubei wasubudiruni, ítara kei ladügüni lidan dan le sügühalibei (Amos. 3:7).

20. Kaba lubuidun profesía agunfulira yarafa madise, ani ka lunbei wasigirun adügei?

20 Hariñaguba néchanigu: “Lídanñein darangilaü luma achoururuni sun katei” (1 Tesa. 5:3). Ábameti hábürühan urúeigu ubouaguna tuagun sun relihión to mama inarünitu ani ábame hagumuchun tau sunsuinagubei (Aruf. 17:16, 17). Lárigiñe, ábame hábürühan hawagun lumutuniña Bungiu (Ese. 38:18, 19). Ábameti lagumeserun Arümahedón le lagumuhóun wuribu (Aruf. 16:14, 16). Chouru wamuti lagunfuliruba lan katei le yarafa madise. Lubaragiñe lasuseredun, lunti wasigirun arufuda eteingiruni lun Wáguchi le siélubei lau wetenirun lun lagunfulirun profesía le tídanbei Bíbülia, íderagua wamañame amu gürigia lun hadügüni ligiaméme.

UREMU 95 Arugoungadeinatima liña lémeri inarüni

a Lau sun aribadeinatima liña lan katei ubouagu, gayaraati wachoururuni labuiduruba lan katei ámuñegü. Ka uagu wasaminara ítara? Ladüga waturiahani profesía le tídanbei Bíbülia. Lidan aturiahani le, wayanuhaba luagu ka lan uagu lunti lubéi waturiahani le tariñagubei Bíbülia luagu le lunbei lasuseredun. Wakutihaba giñe bián profesía tídangiñe liliburun Danieli ani warihubei sagá wamá buiti uguñe weyu lídangiñe gunfuranda wamani le mini lubéi.

b Ariha huméi párafu 7 darí 9 lidan aturiahani le gíribei “Subudigüda lumuti Heowá ‘katei le burí lunbei lasuseredun madise’”, le tídanbei Garüdia Atalaya, to lánina 1 lidan sisi-hati, irumu 2012.

c Ariha huméi párafu 3 luma 4 lidan aturiahani le gíribei “Ka san ‘lurúeitebei nórute’ uguñe weyu?”, tidan Garüdia Awisahatu, to lánina seingü-hati, irumu 2020.

d Ariha huméi párafu 7 darí 9 lidan aturiahani le gíribei “Ka san ‘lurúeitebei nórute’ uguñe weyu?”, tidan Garüdia Awisahatu, to lánina seingü-hati, irumu 2020.